АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[уз] + -ы + -нш + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "узыншэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
узыншэн
щымыӀэныгъэ:
мыузыншэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыузыншэн
уузыншэн
узыншэн
дыузыншэн
фыузыншэн
узыншэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэн
умыузыншэн
мыузыншэн
дымыузыншэн
фымыузыншэн
мыузыншэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
узыншэ(т)!
фыузыншэ(т)!
щымыӀэныгъэ:
умыузыншэ(т)!
фымыузыншэ(т)!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среузыншэ
уреузыншэ
иреузыншэ
дреузыншэ
фреузыншэ
иреузыншэ
щымыӀэныгъэ:
сремыузыншэ
уремыузыншэ
иремыузыншэ
дремыузыншэ
фремыузыншэ
иремыузыншэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэщ
уузыншэщ
узыншэщ
дыузыншэщ
фыузыншэщ
узыншэ(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэкъым
уузыншэкъым
узыншэкъым
дыузыншэкъым
фыузыншэкъым
узыншэ(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншэт
уузыншэт
узыншэт
дыузыншэт
фыузыншэт
узыншэ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэтэкъым
уузыншэтэкъым
узыншэтэкъым
дыузыншэтэкъым
фыузыншэтэкъым
узыншэ(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншащ
уузыншащ
узыншащ
дыузыншащ
фыузыншащ
узынша(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыузыншакъым
уузыншакъым
узыншакъым
дыузыншакъым
фыузыншакъым
узынша(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншат
уузыншат
узыншат
дыузыншат
фыузыншат
узынша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыузыншатэкъым
уузыншатэкъым
узыншатэкъым
дыузыншатэкъым
фыузыншатэкъым
узынша(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъащ
уузыншэгъащ
узыншэгъащ
дыузыншэгъащ
фыузыншэгъащ
узыншэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэгъакъым
уузыншэгъакъым
узыншэгъакъым
дыузыншэгъакъым
фыузыншэгъакъым
узыншэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъат
уузыншэгъат
узыншэгъат
дыузыншэгъат
фыузыншэгъат
узыншэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэгъатэкъым
уузыншэгъатэкъым
узыншэгъатэкъым
дыузыншэгъатэкъым
фыузыншэгъатэкъым
узыншэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыузыншэщ
уузыншэщ
узыншэщ
дыузыншэщ
фыузыншэщ
узыншэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэкъым
уузыншэкъым
узыншэкъым
дыузыншэкъым
фыузыншэкъым
узыншэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыузыншэт
уузыншэт
узыншэт
дыузыншэт
фыузыншэт
узыншэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэтэкъым
уузыншэтэкъым
узыншэтэкъым
дыузыншэтэкъым
фыузыншэтэкъым
узыншэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнщ
уузыншэнщ
узыншэнщ
дыузыншэнщ
фыузыншэнщ
узыншэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэнкъым
уузыншэнкъым
узыншэнкъым
дыузыншэнкъым
фыузыншэнкъым
узыншэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнущ
уузыншэнущ
узыншэнущ
дыузыншэнущ
фыузыншэнущ
узыншэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэнукъым
уузыншэнукъым
узыншэнукъым
дыузыншэнукъым
фыузыншэнукъым
узыншэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэ
уузыншэ
узыншэ
дыузыншэ
фыузыншэ
узыншэ(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэкъэ
уузыншэкъэ
узыншэкъэ
дыузыншэкъэ
фыузыншэкъэ
узыншэ(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншэт
уузыншэт
узыншэт
дыузыншэт
фыузыншэт
узыншэ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэтэкъэ
уузыншэтэкъэ
узыншэтэкъэ
дыузыншэтэкъэ
фыузыншэтэкъэ
узыншэ(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыузынша
уузынша
узынша
дыузынша
фыузынша
узынша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыузыншакъэ
уузыншакъэ
узыншакъэ
дыузыншакъэ
фыузыншакъэ
узынша(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншат
уузыншат
узыншат
дыузыншат
фыузыншат
узынша(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыузыншатэкъэ
уузыншатэкъэ
узыншатэкъэ
дыузыншатэкъэ
фыузыншатэкъэ
узынша(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъа
уузыншэгъа
узыншэгъа
дыузыншэгъа
фыузыншэгъа
узыншэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэгъакъэ
уузыншэгъакъэ
узыншэгъакъэ
дыузыншэгъакъэ
фыузыншэгъакъэ
узыншэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъат
уузыншэгъат
узыншэгъат
дыузыншэгъат
фыузыншэгъат
узыншэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэгъатэкъэ
уузыншэгъатэкъэ
узыншэгъатэкъэ
дыузыншэгъатэкъэ
фыузыншэгъатэкъэ
узыншэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыузыншэ
уузыншэ
узыншэ
дыузыншэ
фыузыншэ
узыншэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэкъэ
уузыншэкъэ
узыншэкъэ
дыузыншэкъэ
фыузыншэкъэ
узыншэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыузыншэт
уузыншэт
узыншэт
дыузыншэт
фыузыншэт
узыншэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэтэкъэ
уузыншэтэкъэ
узыншэтэкъэ
дыузыншэтэкъэ
фыузыншэтэкъэ
узыншэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэн
уузыншэн
узыншэн
дыузыншэн
фыузыншэн
узыншэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэнкъэ
уузыншэнкъэ
узыншэнкъэ
дыузыншэнкъэ
фыузыншэнкъэ
узыншэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэну
уузыншэну
узыншэну
дыузыншэну
фыузыншэну
узыншэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэнукъэ
уузыншэнукъэ
узыншэнукъэ
дыузыншэнукъэ
фыузыншэнукъэ
узыншэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэмэ
уузыншэмэ
узыншэмэ
дыузыншэмэ
фыузыншэмэ
узыншэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэмэ
умыузыншэмэ
мыузыншэмэ
дымыузыншэмэ
фымыузыншэмэ
мыузыншэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншамэ
уузыншамэ
узыншамэ
дыузыншамэ
фыузыншамэ
узынша(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншамэ
умыузыншамэ
мыузыншамэ
дымыузыншамэ
фымыузыншамэ
мыузынша(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъамэ
уузыншэгъамэ
узыншэгъамэ
дыузыншэгъамэ
фыузыншэгъамэ
узыншэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэгъамэ
умыузыншэгъамэ
мыузыншэгъамэ
дымыузыншэгъамэ
фымыузыншэгъамэ
мыузыншэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнмэ
уузыншэнмэ
узыншэнмэ
дыузыншэнмэ
фыузыншэнмэ
узыншэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнмэ
умыузыншэнмэ
мыузыншэнмэ
дымыузыншэнмэ
фымыузыншэнмэ
мыузыншэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнумэ
уузыншэнумэ
узыншэнумэ
дыузыншэнумэ
фыузыншэнумэ
узыншэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнумэ
умыузыншэнумэ
мыузыншэнумэ
дымыузыншэнумэ
фымыузыншэнумэ
мыузыншэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэтэмэ
уузыншэтэмэ
узыншэтэмэ
дыузыншэтэмэ
фыузыншэтэмэ
узыншэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэтэмэ
умыузыншэтэмэ
мыузыншэтэмэ
дымыузыншэтэмэ
фымыузыншэтэмэ
мыузыншэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншатэмэ
уузыншатэмэ
узыншатэмэ
дыузыншатэмэ
фыузыншатэмэ
узынша(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншатэмэ
умыузыншатэмэ
мыузыншатэмэ
дымыузыншатэмэ
фымыузыншатэмэ
мыузынша(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъатэмэ
уузыншэгъатэмэ
узыншэгъатэмэ
дыузыншэгъатэмэ
фыузыншэгъатэмэ
узыншэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэгъатэмэ
умыузыншэгъатэмэ
мыузыншэгъатэмэ
дымыузыншэгъатэмэ
фымыузыншэгъатэмэ
мыузыншэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнтэмэ
уузыншэнтэмэ
узыншэнтэмэ
дыузыншэнтэмэ
фыузыншэнтэмэ
узыншэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнтэмэ
умыузыншэнтэмэ
мыузыншэнтэмэ
дымыузыншэнтэмэ
фымыузыншэнтэмэ
мыузыншэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнутэмэ
уузыншэнутэмэ
узыншэнутэмэ
дыузыншэнутэмэ
фыузыншэнутэмэ
узыншэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнутэмэ
умыузыншэнутэмэ
мыузыншэнутэмэ
дымыузыншэнутэмэ
фымыузыншэнутэмэ
мыузыншэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнт
уузыншэнт
узыншэнт
дыузыншэнт
фыузыншэнт
узыншэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэнтэкъым
уузыншэнтэкъым
узыншэнтэкъым
дыузыншэнтэкъым
фыузыншэнтэкъым
узыншэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнут
уузыншэнут
узыншэнут
дыузыншэнут
фыузыншэнут
узыншэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыузыншэнутэкъым
уузыншэнутэкъым
узыншэнутэкъым
дыузыншэнутэкъым
фыузыншэнутэкъым
узыншэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэми
уузыншэми
узыншэми
дыузыншэми
фыузыншэми
узыншэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэми
умыузыншэми
мыузыншэми
дымыузыншэми
фымыузыншэми
мыузыншэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншами
уузыншами
узыншами
дыузыншами
фыузыншами
узынша(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншами
умыузыншами
мыузыншами
дымыузыншами
фымыузыншами
мыузынша(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъами
уузыншэгъами
узыншэгъами
дыузыншэгъами
фыузыншэгъами
узыншэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэгъами
умыузыншэгъами
мыузыншэгъами
дымыузыншэгъами
фымыузыншэгъами
мыузыншэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнми
уузыншэнми
узыншэнми
дыузыншэнми
фыузыншэнми
узыншэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнми
умыузыншэнми
мыузыншэнми
дымыузыншэнми
фымыузыншэнми
мыузыншэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнуми
уузыншэнуми
узыншэнуми
дыузыншэнуми
фыузыншэнуми
узыншэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнуми
умыузыншэнуми
мыузыншэнуми
дымыузыншэнуми
фымыузыншэнуми
мыузыншэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэтэми
уузыншэтэми
узыншэтэми
дыузыншэтэми
фыузыншэтэми
узыншэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэтэми
умыузыншэтэми
мыузыншэтэми
дымыузыншэтэми
фымыузыншэтэми
мыузыншэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыузыншатэми
уузыншатэми
узыншатэми
дыузыншатэми
фыузыншатэми
узынша(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншатэми
умыузыншатэми
мыузыншатэми
дымыузыншатэми
фымыузыншатэми
мыузынша(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыузыншэгъатэми
уузыншэгъатэми
узыншэгъатэми
дыузыншэгъатэми
фыузыншэгъатэми
узыншэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэгъатэми
умыузыншэгъатэми
мыузыншэгъатэми
дымыузыншэгъатэми
фымыузыншэгъатэми
мыузыншэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнтэми
уузыншэнтэми
узыншэнтэми
дыузыншэнтэми
фыузыншэнтэми
узыншэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнтэми
умыузыншэнтэми
мыузыншэнтэми
дымыузыншэнтэми
фымыузыншэнтэми
мыузыншэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыузыншэнутэми
уузыншэнутэми
узыншэнутэми
дыузыншэнутэми
фыузыншэнутэми
узыншэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыузыншэнутэми
умыузыншэнутэми
мыузыншэнутэми
дымыузыншэнутэми
фымыузыншэнутэми
мыузыншэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыузыншаи
уузыншаи
узыншаи
дыузыншаи
фыузыншаи
узыншаи
щымыӀэныгъэ:
сымыузыншаи
умыузыншаи
мыузыншаи
дымыузыншаи
фымыузыншаи
мыузыншаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыузыншащэрэт
уузыншащэрэт
узыншащэрэт
дыузыншащэрэт
фыузыншащэрэт
узыншащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыузыншащэрэт
умыузыншащэрэт
мыузыншащэрэт
дымыузыншащэрэт
фымыузыншащэрэт
мыузыншащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнщ
уузыншагъэнщ
узыншагъэнщ
дыузыншагъэнщ
фыузыншагъэнщ
узыншагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнкъым
уузыншагъэнкъым
узыншагъэнкъым
дыузыншагъэнкъым
фыузыншагъэнкъым
узыншагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнт
уузыншагъэнт
узыншагъэнт
дыузыншагъэнт
фыузыншагъэнт
узыншагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнтэкъым
уузыншагъэнтэкъым
узыншагъэнтэкъым
дыузыншагъэнтэкъым
фыузыншагъэнтэкъым
узыншагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэн
уузыншагъэн
узыншагъэн
дыузыншагъэн
фыузыншагъэн
узыншагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнкъэ
уузыншагъэнкъэ
узыншагъэнкъэ
дыузыншагъэнкъэ
фыузыншагъэнкъэ
узыншагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнт
уузыншагъэнт
узыншагъэнт
дыузыншагъэнт
фыузыншагъэнт
узыншагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнтэкъэ
уузыншагъэнтэкъэ
узыншагъэнтэкъэ
дыузыншагъэнтэкъэ
фыузыншагъэнтэкъэ
узыншагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнущ
уузыншагъэнущ
узыншагъэнущ
дыузыншагъэнущ
фыузыншагъэнущ
узыншагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнукъым
уузыншагъэнукъым
узыншагъэнукъым
дыузыншагъэнукъым
фыузыншагъэнукъым
узыншагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнут
уузыншагъэнут
узыншагъэнут
дыузыншагъэнут
фыузыншагъэнут
узыншагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнутэкъым
уузыншагъэнутэкъым
узыншагъэнутэкъым
дыузыншагъэнутэкъым
фыузыншагъэнутэкъым
узыншагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэну
уузыншагъэну
узыншагъэну
дыузыншагъэну
фыузыншагъэну
узыншагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнукъэ
уузыншагъэнукъэ
узыншагъэнукъэ
дыузыншагъэнукъэ
фыузыншагъэнукъэ
узыншагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнут
уузыншагъэнут
узыншагъэнут
дыузыншагъэнут
фыузыншагъэнут
узыншагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыузыншагъэнутэкъэ
уузыншагъэнутэкъэ
узыншагъэнутэкъэ
дыузыншагъэнутэкъэ
фыузыншагъэнутэкъэ
узыншагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыузыншэ
уузыншэ
узыншэ
дыузыншэ
фыузыншэ
узыншэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыузыншэ
умыузыншэ
мыузыншэ
дымыузыншэ
фымыузыншэ
мыузыншэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыузынша
уузынша
узынша
дыузынша
фыузынша
узынша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыузынша
умыузынша
мыузынша
дымыузынша
фымыузынша
мыузынша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыузыншэгъа
уузыншэгъа
узыншэгъа
дыузыншэгъа
фыузыншэгъа
узыншэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыузыншэгъа
умыузыншэгъа
мыузыншэгъа
дымыузыншэгъа
фымыузыншэгъа
мыузыншэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыузыншэн
уузыншэн
узыншэн
дыузыншэн
фыузыншэн
узыншэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыузыншэн
умыузыншэн
мыузыншэн
дымыузыншэн
фымыузыншэн
мыузыншэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыузыншэну
уузыншэну
узыншэну
дыузыншэну
фыузыншэну
узыншэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыузыншэну
умыузыншэну
мыузыншэну
дымыузыншэну
фымыузыншэну
мыузыншэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыузыншэ
узэрыузыншэ
зэрыузыншэ
дызэрыузыншэ
фызэрыузыншэ
зэрыузыншэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыузыншэ
узэрымыузыншэ
зэрымыузыншэ
дызэрымыузыншэ
фызэрымыузыншэ
зэрымыузыншэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыузынша
узэрыузынша
зэрыузынша
дызэрыузынша
фызэрыузынша
зэрыузынша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыузынша
узэрымыузынша
зэрымыузынша
дызэрымыузынша
фызэрымыузынша
зэрымыузынша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыузыншэгъа
узэрыузыншэгъа
зэрыузыншэгъа
дызэрыузыншэгъа
фызэрыузыншэгъа
зэрыузыншэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыузыншэгъа
узэрымыузыншэгъа
зэрымыузыншэгъа
дызэрымыузыншэгъа
фызэрымыузыншэгъа
зэрымыузыншэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыузыншэн
узэрыузыншэн
зэрыузыншэн
дызэрыузыншэн
фызэрыузыншэн
зэрыузыншэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыузыншэн
узэрымыузыншэн
зэрымыузыншэн
дызэрымыузыншэн
фызэрымыузыншэн
зэрымыузыншэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыузыншэну
узэрыузыншэну
зэрыузыншэну
дызэрыузыншэну
фызэрыузыншэну
зэрыузыншэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыузыншэну
узэрымыузыншэну
зэрымыузыншэну
дызэрымыузыншэну
фызэрымыузыншэну
зэрымыузыншэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыузыншэ
ущыузыншэ
щыузыншэ
дыщыузыншэ
фыщыузыншэ
щыузыншэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыузыншэ
ущымыузыншэ
щымыузыншэ
дыщымыузыншэ
фыщымыузыншэ
щымыузыншэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыузынша
ущыузынша
щыузынша
дыщыузынша
фыщыузынша
щыузынша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыузынша
ущымыузынша
щымыузынша
дыщымыузынша
фыщымыузынша
щымыузынша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыузыншэгъа
ущыузыншэгъа
щыузыншэгъа
дыщыузыншэгъа
фыщыузыншэгъа
щыузыншэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыузыншэгъа
ущымыузыншэгъа
щымыузыншэгъа
дыщымыузыншэгъа
фыщымыузыншэгъа
щымыузыншэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыузыншэн
ущыузыншэн
щыузыншэн
дыщыузыншэн
фыщыузыншэн
щыузыншэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыузыншэн
ущымыузыншэн
щымыузыншэн
дыщымыузыншэн
фыщымыузыншэн
щымыузыншэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыузыншэну
ущыузыншэну
щыузыншэну
дыщыузыншэну
фыщыузыншэну
щыузыншэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыузыншэну
ущымыузыншэну
щымыузыншэну
дыщымыузыншэну
фыщымыузыншэну
щымыузыншэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэузыншэ
уздэузыншэ
здэузыншэ
дыздэузыншэ
фыздэузыншэ
здэузыншэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыузыншэ
уздэмыузыншэ
здэмыузыншэ
дыздэмыузыншэ
фыздэмыузыншэ
здэмыузыншэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэузынша
уздэузынша
здэузынша
дыздэузынша
фыздэузынша
здэузынша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыузынша
уздэмыузынша
здэмыузынша
дыздэмыузынша
фыздэмыузынша
здэмыузынша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэузыншэгъа
уздэузыншэгъа
здэузыншэгъа
дыздэузыншэгъа
фыздэузыншэгъа
здэузыншэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыузыншэгъа
уздэмыузыншэгъа
здэмыузыншэгъа
дыздэмыузыншэгъа
фыздэмыузыншэгъа
здэмыузыншэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэузыншэн
уздэузыншэн
здэузыншэн
дыздэузыншэн
фыздэузыншэн
здэузыншэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыузыншэн
уздэмыузыншэн
здэмыузыншэн
дыздэмыузыншэн
фыздэмыузыншэн
здэмыузыншэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэузыншэну
уздэузыншэну
здэузыншэну
дыздэузыншэну
фыздэузыншэну
здэузыншэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыузыншэну
уздэмыузыншэну
здэмыузыншэну
дыздэмыузыншэну
фыздэмыузыншэну
здэмыузыншэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэузыншэ
ущӀэузыншэ
щӀэузыншэ
дыщӀэузыншэ
фыщӀэузыншэ
щӀэузыншэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыузыншэ
ущӀэмыузыншэ
щӀэмыузыншэ
дыщӀэмыузыншэ
фыщӀэмыузыншэ
щӀэмыузыншэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэузынша
ущӀэузынша
щӀэузынша
дыщӀэузынша
фыщӀэузынша
щӀэузынша(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыузынша
ущӀэмыузынша
щӀэмыузынша
дыщӀэмыузынша
фыщӀэмыузынша
щӀэмыузынша(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэузыншэгъа
ущӀэузыншэгъа
щӀэузыншэгъа
дыщӀэузыншэгъа
фыщӀэузыншэгъа
щӀэузыншэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыузыншэгъа
ущӀэмыузыншэгъа
щӀэмыузыншэгъа
дыщӀэмыузыншэгъа
фыщӀэмыузыншэгъа
щӀэмыузыншэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэузыншэн
ущӀэузыншэн
щӀэузыншэн
дыщӀэузыншэн
фыщӀэузыншэн
щӀэузыншэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыузыншэн
ущӀэмыузыншэн
щӀэмыузыншэн
дыщӀэмыузыншэн
фыщӀэмыузыншэн
щӀэмыузыншэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэузыншэну
ущӀэузыншэну
щӀэузыншэну
дыщӀэузыншэну
фыщӀэузыншэну
щӀэузыншэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыузыншэну
ущӀэмыузыншэну
щӀэмыузыншэну
дыщӀэмыузыншэну
фыщӀэмыузыншэну
щӀэмыузыншэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыузыншэу
уузыншэу
узыншэу
дыузыншэу
фыузыншэу
узыншэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыузыншэу
умыузыншэу
мыузыншэу
дымыузыншэу
фымыузыншэу
мыузыншэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыузыншауэ
уузыншауэ
узыншауэ
дыузыншауэ
фыузыншауэ
узыншауэ / узынша(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыузыншауэ
умыузыншауэ
мыузыншауэ
дымыузыншауэ
фымыузыншауэ
мыузыншауэ(хэ) / мыузынша(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыузыншэурэ
уузыншэурэ
узыншэурэ
дыузыншэурэ
фыузыншэурэ
узыншэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыузыншэурэ
умыузыншэурэ
мыузыншэурэ
дымыузыншэурэ
фымыузыншэурэ
мыузыншэ(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[узынш]э
[узынш]эр
--
[узынш]эхэр
Эргативнэ:
[узынш]э
[узынш]эм
--
[узынш]эхэм
Послеложнэ:
[узынш]экӀэ
[узынш]эмкӀэ
[узынш]эхэкӀэ
[узынш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[узынш]эу
[узынш]эрауэ
[узынш]эхэу
[узынш]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[узынш]а
[узынш]ар
--
[узынш]ахэр
Эргативнэ:
[узынш]а
[узынш]ам
--
[узынш]ахэм
Послеложнэ:
[узынш]акӀэ
[узынш]амкӀэ
[узынш]ахэкӀэ
[узынш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[узынш]ауэ
[узынш]арауэ
[узынш]ахэу
[узынш]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[узынш]эн
[узынш]эныр
--
[узынш]энхэр
Эргативнэ:
[узынш]эн
[узынш]эным
--
[узынш]энхэм
Послеложнэ:
[узынш]энкӀэ
[узынш]энымкӀэ
[узынш]энхэкӀэ
[узынш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[узынш]эну
[узынш]энырауэ
[узынш]энхэу
[узынш]энхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[узынш]эну
[узынш]энур
--
[узынш]энухэр
Эргативнэ:
[узынш]эну
[узынш]энум
--
[узынш]энухэм
Послеложнэ:
[узынш]энукӀэ
[узынш]энумкӀэ
[узынш]энухэкӀэ
[узынш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[узынш]энууэ
[узынш]энурауэ
[узынш]энухэу
[узынш]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Уз къемыфыкӀыу, мысымаджэу щытын.
ЩАПХЪЭХЭР
Щэуей и ныбжьыр хэкӀуэта нэужькӀи куэдрэ лъэрызехьащ икӀи узыншащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
узыншэн: be healthy, be well, be in good health
УРЫСЫБЗЭ
узыншэн: быть здоровым, небольным
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.