АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ужьгъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ:
ужьгъэн
щымыӀэныгъэ:
мыужьгъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыужьгъэн
уужьгъэн
ужьгъэн
дыужьгъэн
фыужьгъэн
ужьгъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэн
умыужьгъэн
мыужьгъэн
дымыужьгъэн
фымыужьгъэн
мыужьгъэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ужьгъэ!
фыужьгъэ!
щымыӀэныгъэ:
умыужьгъэ!
фымыужьгъэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среужьгъэ
уреужьгъэ
иреужьгъэ
дреужьгъэ
фреужьгъэ
иреужьгъэ
щымыӀэныгъэ:
сремыужьгъэ
уремыужьгъэ
иремыужьгъэ
дремыужьгъэ
фремыужьгъэ
иремыужьгъэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соужьгъэ(р)
уоужьгъэ(р)
мэужьгъэ(р)
доужьгъэ(р)
фоужьгъэ(р)
мэужьгъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэркъым
уужьгъэркъым
ужьгъэркъым
дыужьгъэркъым
фыужьгъэркъым
ужьгъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэ(р)т
уужьгъэ(р)т
ужьгъэ(р)т
дыужьгъэ(р)т
фыужьгъэ(р)т
ужьгъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэ(р)тэкъым
уужьгъэ(р)тэкъым
ужьгъэ(р)тэкъым
дыужьгъэ(р)тэкъым
фыужьгъэ(р)тэкъым
ужьгъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъащ
уужьгъащ
ужьгъащ
дыужьгъащ
фыужьгъащ
ужьгъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъакъым
уужьгъакъым
ужьгъакъым
дыужьгъакъым
фыужьгъакъым
ужьгъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъат
уужьгъат
ужьгъат
дыужьгъат
фыужьгъат
ужьгъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъатэкъым
уужьгъатэкъым
ужьгъатэкъым
дыужьгъатэкъым
фыужьгъатэкъым
ужьгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъащ
уужьгъэгъащ
ужьгъэгъащ
дыужьгъэгъащ
фыужьгъэгъащ
ужьгъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъакъым
уужьгъэгъакъым
ужьгъэгъакъым
дыужьгъэгъакъым
фыужьгъэгъакъым
ужьгъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъат
уужьгъэгъат
ужьгъэгъат
дыужьгъэгъат
фыужьгъэгъат
ужьгъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъатэкъым
уужьгъэгъатэкъым
ужьгъэгъатэкъым
дыужьгъэгъатэкъым
фыужьгъэгъатэкъым
ужьгъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэщ
уужьгъэщ
ужьгъэщ
дыужьгъэщ
фыужьгъэщ
ужьгъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэкъым
уужьгъэкъым
ужьгъэкъым
дыужьгъэкъым
фыужьгъэкъым
ужьгъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэт
уужьгъэт
ужьгъэт
дыужьгъэт
фыужьгъэт
ужьгъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэтэкъым
уужьгъэтэкъым
ужьгъэтэкъым
дыужьгъэтэкъым
фыужьгъэтэкъым
ужьгъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнщ
уужьгъэнщ
ужьгъэнщ
дыужьгъэнщ
фыужьгъэнщ
ужьгъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэнкъым
уужьгъэнкъым
ужьгъэнкъым
дыужьгъэнкъым
фыужьгъэнкъым
ужьгъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнущ
уужьгъэнущ
ужьгъэнущ
дыужьгъэнущ
фыужьгъэнущ
ужьгъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэнукъым
уужьгъэнукъым
ужьгъэнукъым
дыужьгъэнукъым
фыужьгъэнукъым
ужьгъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэрэ
уужьгъэрэ
ужьгъэрэ
дыужьгъэрэ
фыужьгъэрэ
ужьгъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэркъэ
уужьгъэркъэ
ужьгъэркъэ
дыужьгъэркъэ
фыужьгъэркъэ
ужьгъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэ(р)т
уужьгъэ(р)т
ужьгъэ(р)т
дыужьгъэ(р)т
фыужьгъэ(р)т
ужьгъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэ(р)тэкъэ
уужьгъэ(р)тэкъэ
ужьгъэ(р)тэкъэ
дыужьгъэ(р)тэкъэ
фыужьгъэ(р)тэкъэ
ужьгъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъа
уужьгъа
ужьгъа
дыужьгъа
фыужьгъа
ужьгъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъакъэ
уужьгъакъэ
ужьгъакъэ
дыужьгъакъэ
фыужьгъакъэ
ужьгъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъат
уужьгъат
ужьгъат
дыужьгъат
фыужьгъат
ужьгъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъатэкъэ
уужьгъатэкъэ
ужьгъатэкъэ
дыужьгъатэкъэ
фыужьгъатэкъэ
ужьгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъа
уужьгъэгъа
ужьгъэгъа
дыужьгъэгъа
фыужьгъэгъа
ужьгъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъакъэ
уужьгъэгъакъэ
ужьгъэгъакъэ
дыужьгъэгъакъэ
фыужьгъэгъакъэ
ужьгъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъат
уужьгъэгъат
ужьгъэгъат
дыужьгъэгъат
фыужьгъэгъат
ужьгъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъатэкъэ
уужьгъэгъатэкъэ
ужьгъэгъатэкъэ
дыужьгъэгъатэкъэ
фыужьгъэгъатэкъэ
ужьгъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэ
уужьгъэ
ужьгъэ
дыужьгъэ
фыужьгъэ
ужьгъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэкъэ
уужьгъэкъэ
ужьгъэкъэ
дыужьгъэкъэ
фыужьгъэкъэ
ужьгъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэт
уужьгъэт
ужьгъэт
дыужьгъэт
фыужьгъэт
ужьгъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэтэкъэ
уужьгъэтэкъэ
ужьгъэтэкъэ
дыужьгъэтэкъэ
фыужьгъэтэкъэ
ужьгъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэн
уужьгъэн
ужьгъэн
дыужьгъэн
фыужьгъэн
ужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэнкъэ
уужьгъэнкъэ
ужьгъэнкъэ
дыужьгъэнкъэ
фыужьгъэнкъэ
ужьгъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэну
уужьгъэну
ужьгъэну
дыужьгъэну
фыужьгъэну
ужьгъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэнукъэ
уужьгъэнукъэ
ужьгъэнукъэ
дыужьгъэнукъэ
фыужьгъэнукъэ
ужьгъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэмэ
уужьгъэмэ
ужьгъэмэ
дыужьгъэмэ
фыужьгъэмэ
ужьгъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэмэ
умыужьгъэмэ
мыужьгъэмэ
дымыужьгъэмэ
фымыужьгъэмэ
мыужьгъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъамэ
уужьгъамэ
ужьгъамэ
дыужьгъамэ
фыужьгъамэ
ужьгъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъамэ
умыужьгъамэ
мыужьгъамэ
дымыужьгъамэ
фымыужьгъамэ
мыужьгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъамэ
уужьгъэгъамэ
ужьгъэгъамэ
дыужьгъэгъамэ
фыужьгъэгъамэ
ужьгъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэгъамэ
умыужьгъэгъамэ
мыужьгъэгъамэ
дымыужьгъэгъамэ
фымыужьгъэгъамэ
мыужьгъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнмэ
уужьгъэнмэ
ужьгъэнмэ
дыужьгъэнмэ
фыужьгъэнмэ
ужьгъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнмэ
умыужьгъэнмэ
мыужьгъэнмэ
дымыужьгъэнмэ
фымыужьгъэнмэ
мыужьгъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнумэ
уужьгъэнумэ
ужьгъэнумэ
дыужьгъэнумэ
фыужьгъэнумэ
ужьгъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнумэ
умыужьгъэнумэ
мыужьгъэнумэ
дымыужьгъэнумэ
фымыужьгъэнумэ
мыужьгъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэтэмэ
уужьгъэтэмэ
ужьгъэтэмэ
дыужьгъэтэмэ
фыужьгъэтэмэ
ужьгъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэтэмэ
умыужьгъэтэмэ
мыужьгъэтэмэ
дымыужьгъэтэмэ
фымыужьгъэтэмэ
мыужьгъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъатэмэ
уужьгъатэмэ
ужьгъатэмэ
дыужьгъатэмэ
фыужьгъатэмэ
ужьгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъатэмэ
умыужьгъатэмэ
мыужьгъатэмэ
дымыужьгъатэмэ
фымыужьгъатэмэ
мыужьгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъатэмэ
уужьгъэгъатэмэ
ужьгъэгъатэмэ
дыужьгъэгъатэмэ
фыужьгъэгъатэмэ
ужьгъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэгъатэмэ
умыужьгъэгъатэмэ
мыужьгъэгъатэмэ
дымыужьгъэгъатэмэ
фымыужьгъэгъатэмэ
мыужьгъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнтэмэ
уужьгъэнтэмэ
ужьгъэнтэмэ
дыужьгъэнтэмэ
фыужьгъэнтэмэ
ужьгъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнтэмэ
умыужьгъэнтэмэ
мыужьгъэнтэмэ
дымыужьгъэнтэмэ
фымыужьгъэнтэмэ
мыужьгъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнутэмэ
уужьгъэнутэмэ
ужьгъэнутэмэ
дыужьгъэнутэмэ
фыужьгъэнутэмэ
ужьгъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнутэмэ
умыужьгъэнутэмэ
мыужьгъэнутэмэ
дымыужьгъэнутэмэ
фымыужьгъэнутэмэ
мыужьгъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнт
уужьгъэнт
ужьгъэнт
дыужьгъэнт
фыужьгъэнт
ужьгъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэнтэкъым
уужьгъэнтэкъым
ужьгъэнтэкъым
дыужьгъэнтэкъым
фыужьгъэнтэкъым
ужьгъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнут
уужьгъэнут
ужьгъэнут
дыужьгъэнут
фыужьгъэнут
ужьгъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьгъэнутэкъым
уужьгъэнутэкъым
ужьгъэнутэкъым
дыужьгъэнутэкъым
фыужьгъэнутэкъым
ужьгъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэми
уужьгъэми
ужьгъэми
дыужьгъэми
фыужьгъэми
ужьгъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэми
умыужьгъэми
мыужьгъэми
дымыужьгъэми
фымыужьгъэми
мыужьгъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъами
уужьгъами
ужьгъами
дыужьгъами
фыужьгъами
ужьгъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъами
умыужьгъами
мыужьгъами
дымыужьгъами
фымыужьгъами
мыужьгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъами
уужьгъэгъами
ужьгъэгъами
дыужьгъэгъами
фыужьгъэгъами
ужьгъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэгъами
умыужьгъэгъами
мыужьгъэгъами
дымыужьгъэгъами
фымыужьгъэгъами
мыужьгъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнми
уужьгъэнми
ужьгъэнми
дыужьгъэнми
фыужьгъэнми
ужьгъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнми
умыужьгъэнми
мыужьгъэнми
дымыужьгъэнми
фымыужьгъэнми
мыужьгъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнуми
уужьгъэнуми
ужьгъэнуми
дыужьгъэнуми
фыужьгъэнуми
ужьгъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнуми
умыужьгъэнуми
мыужьгъэнуми
дымыужьгъэнуми
фымыужьгъэнуми
мыужьгъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэтэми
уужьгъэтэми
ужьгъэтэми
дыужьгъэтэми
фыужьгъэтэми
ужьгъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэтэми
умыужьгъэтэми
мыужьгъэтэми
дымыужьгъэтэми
фымыужьгъэтэми
мыужьгъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьгъатэми
уужьгъатэми
ужьгъатэми
дыужьгъатэми
фыужьгъатэми
ужьгъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъатэми
умыужьгъатэми
мыужьгъатэми
дымыужьгъатэми
фымыужьгъатэми
мыужьгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьгъэгъатэми
уужьгъэгъатэми
ужьгъэгъатэми
дыужьгъэгъатэми
фыужьгъэгъатэми
ужьгъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэгъатэми
умыужьгъэгъатэми
мыужьгъэгъатэми
дымыужьгъэгъатэми
фымыужьгъэгъатэми
мыужьгъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнтэми
уужьгъэнтэми
ужьгъэнтэми
дыужьгъэнтэми
фыужьгъэнтэми
ужьгъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнтэми
умыужьгъэнтэми
мыужьгъэнтэми
дымыужьгъэнтэми
фымыужьгъэнтэми
мыужьгъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьгъэнутэми
уужьгъэнутэми
ужьгъэнутэми
дыужьгъэнутэми
фыужьгъэнутэми
ужьгъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъэнутэми
умыужьгъэнутэми
мыужьгъэнутэми
дымыужьгъэнутэми
фымыужьгъэнутэми
мыужьгъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыужьгъаи
уужьгъаи
ужьгъаи
дыужьгъаи
фыужьгъаи
ужьгъаи
щымыӀэныгъэ:
сыужьгъакъыми
уужьгъакъыми
ужьгъакъыми
дыужьгъакъыми
фыужьгъакъыми
ужьгъакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыужьгъащэрэт
уужьгъащэрэт
ужьгъащэрэт
дыужьгъащэрэт
фыужьгъащэрэт
ужьгъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыужьгъащэрэт
умыужьгъащэрэт
мыужьгъащэрэт
дымыужьгъащэрэт
фымыужьгъащэрэт
мыужьгъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнщ
уужьгъагъэнщ
ужьгъагъэнщ
дыужьгъагъэнщ
фыужьгъагъэнщ
ужьгъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнкъым
уужьгъагъэнкъым
ужьгъагъэнкъым
дыужьгъагъэнкъым
фыужьгъагъэнкъым
ужьгъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнт
уужьгъагъэнт
ужьгъагъэнт
дыужьгъагъэнт
фыужьгъагъэнт
ужьгъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнтэкъым
уужьгъагъэнтэкъым
ужьгъагъэнтэкъым
дыужьгъагъэнтэкъым
фыужьгъагъэнтэкъым
ужьгъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэн
уужьгъагъэн
ужьгъагъэн
дыужьгъагъэн
фыужьгъагъэн
ужьгъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнкъэ
уужьгъагъэнкъэ
ужьгъагъэнкъэ
дыужьгъагъэнкъэ
фыужьгъагъэнкъэ
ужьгъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнт
уужьгъагъэнт
ужьгъагъэнт
дыужьгъагъэнт
фыужьгъагъэнт
ужьгъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнтэкъэ
уужьгъагъэнтэкъэ
ужьгъагъэнтэкъэ
дыужьгъагъэнтэкъэ
фыужьгъагъэнтэкъэ
ужьгъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнущ
уужьгъагъэнущ
ужьгъагъэнущ
дыужьгъагъэнущ
фыужьгъагъэнущ
ужьгъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнукъым
уужьгъагъэнукъым
ужьгъагъэнукъым
дыужьгъагъэнукъым
фыужьгъагъэнукъым
ужьгъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнут
уужьгъагъэнут
ужьгъагъэнут
дыужьгъагъэнут
фыужьгъагъэнут
ужьгъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнутэкъым
уужьгъагъэнутэкъым
ужьгъагъэнутэкъым
дыужьгъагъэнутэкъым
фыужьгъагъэнутэкъым
ужьгъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэну
уужьгъагъэну
ужьгъагъэну
дыужьгъагъэну
фыужьгъагъэну
ужьгъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнукъэ
уужьгъагъэнукъэ
ужьгъагъэнукъэ
дыужьгъагъэнукъэ
фыужьгъагъэнукъэ
ужьгъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнут
уужьгъагъэнут
ужьгъагъэнут
дыужьгъагъэнут
фыужьгъагъэнут
ужьгъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьгъагъэнутэкъэ
уужьгъагъэнутэкъэ
ужьгъагъэнутэкъэ
дыужьгъагъэнутэкъэ
фыужьгъагъэнутэкъэ
ужьгъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыужьгъэ
уужьгъэ
ужьгъэ
дыужьгъэ
фыужьгъэ
ужьгъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъэ
умыужьгъэ
мыужьгъэ
дымыужьгъэ
фымыужьгъэ
мыужьгъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыужьгъа
уужьгъа
ужьгъа
дыужьгъа
фыужьгъа
ужьгъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъа
умыужьгъа
мыужьгъа
дымыужьгъа
фымыужьгъа
мыужьгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыужьгъэгъа
уужьгъэгъа
ужьгъэгъа
дыужьгъэгъа
фыужьгъэгъа
ужьгъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъэгъа
умыужьгъэгъа
мыужьгъэгъа
дымыужьгъэгъа
фымыужьгъэгъа
мыужьгъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыужьгъэн
уужьгъэн
ужьгъэн
дыужьгъэн
фыужьгъэн
ужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъэн
умыужьгъэн
мыужьгъэн
дымыужьгъэн
фымыужьгъэн
мыужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыужьгъэну
уужьгъэну
ужьгъэну
дыужьгъэну
фыужьгъэну
ужьгъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъэну
умыужьгъэну
мыужьгъэну
дымыужьгъэну
фымыужьгъэну
мыужьгъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьгъэ
узэрыужьгъэ
зэрыужьгъэ
дызэрыужьгъэ
фызэрыужьгъэ
зэрыужьгъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьгъэ
узэрымыужьгъэ
зэрымыужьгъэ
дызэрымыужьгъэ
фызэрымыужьгъэ
мызэрыужьгъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьгъа
узэрыужьгъа
зэрыужьгъа
дызэрыужьгъа
фызэрыужьгъа
зэрыужьгъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьгъа
узэрымыужьгъа
зэрымыужьгъа
дызэрымыужьгъа
фызэрымыужьгъа
зэрымыужьгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьгъэгъа
узэрыужьгъэгъа
зэрыужьгъэгъа
дызэрыужьгъэгъа
фызэрыужьгъэгъа
зэрыужьгъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьгъэгъа
узэрымыужьгъэгъа
зэрымыужьгъэгъа
дызэрымыужьгъэгъа
фызэрымыужьгъэгъа
зэрымыужьгъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьгъэн
узэрыужьгъэн
зэрыужьгъэн
дызэрыужьгъэн
фызэрыужьгъэн
зэрыужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьгъэн
узэрымыужьгъэн
зэрымыужьгъэн
дызэрымыужьгъэн
фызэрымыужьгъэн
зэрымыужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьгъэну
узэрыужьгъэну
зэрыужьгъэну
дызэрыужьгъэну
фызэрыужьгъэну
зэрыужьгъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьгъэну
узэрымыужьгъэну
зэрымыужьгъэну
дызэрымыужьгъэну
фызэрымыужьгъэну
зэрымыужьгъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьгъэ
ущыужьгъэ
щыужьгъэ
дыщыужьгъэ
фыщыужьгъэ
щыужьгъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьгъэ
ущымыужьгъэ
щымыужьгъэ
дыщымыужьгъэ
фыщымыужьгъэ
щымыужьгъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьгъа
ущыужьгъа
щыужьгъа
дыщыужьгъа
фыщыужьгъа
щыужьгъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьгъа
ущымыужьгъа
щымыужьгъа
дыщымыужьгъа
фыщымыужьгъа
щымыужьгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьгъэгъа
ущыужьгъэгъа
щыужьгъэгъа
дыщыужьгъэгъа
фыщыужьгъэгъа
щыужьгъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьгъэгъа
ущымыужьгъэгъа
щымыужьгъэгъа
дыщымыужьгъэгъа
фыщымыужьгъэгъа
щымыужьгъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьгъэн
ущыужьгъэн
щыужьгъэн
дыщыужьгъэн
фыщыужьгъэн
щыужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьгъэн
ущымыужьгъэн
щымыужьгъэн
дыщымыужьгъэн
фыщымыужьгъэн
щымыужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьгъэну
ущыужьгъэну
щыужьгъэну
дыщыужьгъэну
фыщыужьгъэну
щыужьгъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьгъэну
ущымыужьгъэну
щымыужьгъэну
дыщымыужьгъэну
фыщымыужьгъэну
щымыужьгъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьгъэ
уздэужьгъэ
здэужьгъэ
дыздэужьгъэ
фыздэужьгъэ
здэужьгъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьгъэ
уздэмыужьгъэ
здэмыужьгъэ
дыздэмыужьгъэ
фыздэмыужьгъэ
здэмыужьгъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьгъа
уздэужьгъа
здэужьгъа
дыздэужьгъа
фыздэужьгъа
здэужьгъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьгъа
уздэмыужьгъа
здэмыужьгъа
дыздэмыужьгъа
фыздэмыужьгъа
здэмыужьгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьгъэгъа
уздэужьгъэгъа
здэужьгъэгъа
дыздэужьгъэгъа
фыздэужьгъэгъа
здэужьгъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьгъэгъа
уздэмыужьгъэгъа
здэмыужьгъэгъа
дыздэмыужьгъэгъа
фыздэмыужьгъэгъа
здэмыужьгъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьгъэн
уздэужьгъэн
здэужьгъэн
дыздэужьгъэн
фыздэужьгъэн
здэужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьгъэн
уздэмыужьгъэн
здэмыужьгъэн
дыздэмыужьгъэн
фыздэмыужьгъэн
здэмыужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьгъэну
уздэужьгъэну
здэужьгъэну
дыздэужьгъэну
фыздэужьгъэну
здэужьгъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьгъэну
уздэмыужьгъэну
здэмыужьгъэну
дыздэмыужьгъэну
фыздэмыужьгъэну
здэмыужьгъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьгъэ
ущӀэужьгъэ
щӀэужьгъэ
дыщӀэужьгъэ
фыщӀэужьгъэ
щӀэужьгъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьгъэ
ущӀэмыужьгъэ
щӀэмыужьгъэ
дыщӀэмыужьгъэ
фыщӀэмыужьгъэ
щӀэмыужьгъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьгъа
ущӀэужьгъа
щӀэужьгъа
дыщӀэужьгъа
фыщӀэужьгъа
щӀэужьгъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьгъа
ущӀэмыужьгъа
щӀэмыужьгъа
дыщӀэмыужьгъа
фыщӀэмыужьгъа
щӀэмыужьгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьгъэгъа
ущӀэужьгъэгъа
щӀэужьгъэгъа
дыщӀэужьгъэгъа
фыщӀэужьгъэгъа
щӀэужьгъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьгъэгъа
ущӀэмыужьгъэгъа
щӀэмыужьгъэгъа
дыщӀэмыужьгъэгъа
фыщӀэмыужьгъэгъа
щӀэмыужьгъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьгъэн
ущӀэужьгъэн
щӀэужьгъэн
дыщӀэужьгъэн
фыщӀэужьгъэн
щӀэужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьгъэн
ущӀэмыужьгъэн
щӀэмыужьгъэн
дыщӀэмыужьгъэн
фыщӀэмыужьгъэн
щӀэмыужьгъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьгъэну
ущӀэужьгъэну
щӀэужьгъэну
дыщӀэужьгъэну
фыщӀэужьгъэну
щӀэужьгъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьгъэну
ущӀэмыужьгъэну
щӀэмыужьгъэну
дыщӀэмыужьгъэну
фыщӀэмыужьгъэну
щӀэмыужьгъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыужьгъэу
уужьгъэу
ужьгъэу
дыужьгъэу
фыужьгъэу
ужьгъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъэу
умыужьгъэу
мыужьгъэу
дымыужьгъэу
фымыужьгъэу
мыужьгъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыужьгъауэ
уужьгъауэ
ужьгъауэ
дыужьгъауэ
фыужьгъауэ
ужьгъауэ / ужьгъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъауэ
умыужьгъауэ
мыужьгъауэ
дымыужьгъауэ
фымыужьгъауэ
мыужьгъауэ(хэ) / мыужьгъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыужьгъэурэ
уужьгъэурэ
ужьгъэурэ
дыужьгъэурэ
фыужьгъэурэ
ужьгъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыужьгъэурэ
умыужьгъэурэ
мыужьгъэурэ
дымыужьгъэурэ
фымыужьгъэурэ
мыужьгъэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьгъ]э
[ужьгъ]эр
--
[ужьгъ]эхэр
Эргативнэ:
[ужьгъ]э
[ужьгъ]эм
--
[ужьгъ]эхэм
Послеложнэ:
[ужьгъ]экӀэ
[ужьгъ]эмкӀэ
[ужьгъ]эхэкӀэ
[ужьгъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ужьгъ]эу
[ужьгъ]эрауэ
[ужьгъ]эхэу
[ужьгъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьгъ]а
[ужьгъ]ар
--
[ужьгъ]ахэр
Эргативнэ:
[ужьгъ]а
[ужьгъ]ам
--
[ужьгъ]ахэм
Послеложнэ:
[ужьгъ]акӀэ
[ужьгъ]амкӀэ
[ужьгъ]ахэкӀэ
[ужьгъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ужьгъ]ауэ
[ужьгъ]арауэ
[ужьгъ]ахэу
[ужьгъ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьгъ]эн
[ужьгъ]эныр
--
[ужьгъ]энхэр
Эргативнэ:
[ужьгъ]эн
[ужьгъ]эным
--
[ужьгъ]энхэм
Послеложнэ:
[ужьгъ]энкӀэ
[ужьгъ]энымкӀэ
[ужьгъ]энхэкӀэ
[ужьгъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ужьгъ]эну
[ужьгъ]энырауэ
[ужьгъ]энхэу
[ужьгъ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьгъ]эну
[ужьгъ]энур
--
[ужьгъ]энухэр
Эргативнэ:
[ужьгъ]эну
[ужьгъ]энум
--
[ужьгъ]энухэм
Послеложнэ:
[ужьгъ]энукӀэ
[ужьгъ]энумкӀэ
[ужьгъ]энухэкӀэ
[ужьгъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ужьгъ]энуэ
[ужьгъ]энурауэ
[ужьгъ]энухэу
[ужьгъ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Хум куэнсапӀэр тегъэкӀыным елэжьын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ужьгъэн: be busy scouring millet
Фызыр мэужьгъэ: the woman is busy scouring millet.
УРЫСЫБЗЭ
ужьгъэн: заниматься рушением проса
Фызыр мэужьгъэ: женщина занимается рушением проса.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.