АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "удэгун"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
удэгун
щымыӀэныгъэ:
мыудэгун
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
судэгун
будэгун
иудэгун
дудэгун
фудэгун
яудэгун
щымыӀэныгъэ:
сымыудэгун
умыудэгун
имыудэгун
дымыудэгун
фымыудэгун
ямыудэгун
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
удэгу!
фудэгу!
щымыӀэныгъэ:
умыудэгу!
фымыудэгу!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
среудэгу
уреудэгу
иреудэгу
треудэгу
фреудэгу
иреудэгу
щымыӀэныгъэ:
сремыудэгу
уремыудэгу
иремыудэгу
тремыудэгу
фремыудэгу
иремыудэгу
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соудэгу(р)
уоудэгу(р) / боудэгу(р)
еудэгу(р)
доудэгу(р)
фоудэгу(р)
яудэгу(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгуркъым
будэгуркъым
иудэгуркъым
дудэгуркъым
фудэгуркъым
яудэгуркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
судэгурт
будэгурт
иудэгурт
дудэгурт
фудэгурт
яудэгурт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
судэгуртэкъым
будэгуртэкъым
иудэгуртэкъым
дудэгуртэкъым
фудэгуртэкъым
яудэгуртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуащ
будэгуащ
иудэгуащ
дудэгуащ
фудэгуащ
яудэгуащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
судэгуакъым
будэгуакъым
иудэгуакъым
дудэгуакъым
фудэгуакъым
яудэгуакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуат
будэгуат
иудэгуат
дудэгуат
фудэгуат
яудэгуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
судэгуатэкъым
будэгуатэкъым
иудэгуатэкъым
дудэгуатэкъым
фудэгуатэкъым
яудэгуатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
судэгугъащ
будэгугъащ
иудэгугъащ
дудэгугъащ
фудэгугъащ
яудэгугъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгугъакъым
будэгугъакъым
иудэгугъакъым
дудэгугъакъым
фудэгугъакъым
яудэгугъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
судэгугъат
будэгугъат
иудэгугъат
дудэгугъат
фудэгугъат
яудэгугъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгугъатэкъым
будэгугъатэкъым
иудэгугъатэкъым
дудэгугъатэкъым
фудэгугъатэкъым
яудэгугъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
судэгущ
будэгущ
иудэгущ
дудэгущ
фудэгущ
яудэгущ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
судэгукъым
будэгукъым
иудэгукъым
дудэгукъым
фудэгукъым
яудэгукъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
судэгут
будэгут
иудэгут
дудэгут
фудэгут
яудэгут
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
судэгутэкъым
будэгутэкъым
иудэгутэкъым
дудэгутэкъым
фудэгутэкъым
яудэгутэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунщ
будэгунщ
иудэгунщ
дудэгунщ
фудэгунщ
яудэгунщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгункъым
будэгункъым
иудэгункъым
дудэгункъым
фудэгункъым
яудэгункъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунущ
будэгунущ
иудэгунущ
дудэгунущ
фудэгунущ
яудэгунущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгунукъым
будэгунукъым
иудэгунукъым
дудэгунукъым
фудэгунукъым
яудэгунукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
судэгурэ
будэгурэ
иудэгурэ
дудэгурэ
фудэгурэ
яудэгурэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгуркъэ
будэгуркъэ
иудэгуркъэ
дудэгуркъэ
фудэгуркъэ
яудэгуркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
судэгурт
будэгурт
иудэгурт
дудэгурт
фудэгурт
яудэгурт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
судэгуртэкъэ
будэгуртэкъэ
иудэгуртэкъэ
дудэгуртэкъэ
фудэгуртэкъэ
яудэгуртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуа
будэгуа
иудэгуа
дудэгуа
фудэгуа
яудэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
судэгуакъэ
будэгуакъэ
иудэгуакъэ
дудэгуакъэ
фудэгуакъэ
яудэгуакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуат
будэгуат
иудэгуат
дудэгуат
фудэгуат
яудэгуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
судэгуатэкъэ
будэгуатэкъэ
иудэгуатэкъэ
дудэгуатэкъэ
фудэгуатэкъэ
яудэгуатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
судэгугъа
будэгугъа
иудэгугъа
дудэгугъа
фудэгугъа
яудэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
судэгугъакъэ
будэгугъакъэ
иудэгугъакъэ
дудэгугъакъэ
фудэгугъакъэ
яудэгугъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
судэгугъат
будэгугъат
иудэгугъат
дудэгугъат
фудэгугъат
яудэгугъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
судэгугъатэкъэ
будэгугъатэкъэ
иудэгугъатэкъэ
дудэгугъатэкъэ
фудэгугъатэкъэ
яудэгугъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
судэгу
будэгу
иудэгу
дудэгу
фудэгу
яудэгу
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
судэгукъэ
будэгукъэ
иудэгукъэ
дудэгукъэ
фудэгукъэ
яудэгукъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
судэгут
будэгут
иудэгут
дудэгут
фудэгут
яудэгут
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
судэгутэкъэ
будэгутэкъэ
иудэгутэкъэ
дудэгутэкъэ
фудэгутэкъэ
яудэгутэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгун
будэгун
иудэгун
дудэгун
фудэгун
яудэгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгункъэ
будэгункъэ
иудэгункъэ
дудэгункъэ
фудэгункъэ
яудэгункъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгуну
будэгуну
иудэгуну
дудэгуну
фудэгуну
яудэгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгунукъэ
будэгунукъэ
иудэгунукъэ
дудэгунукъэ
фудэгунукъэ
яудэгунукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
судэгумэ
будэгумэ
иудэгумэ
дудэгумэ
фудэгумэ
яудэгумэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгумэ
умыудэгумэ
имыудэгумэ
дымыудэгумэ
фымыудэгумэ
ямыудэгумэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуамэ
будэгуамэ
иудэгуамэ
дудэгуамэ
фудэгуамэ
яудэгуамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгуамэ
умыудэгуамэ
имыудэгуамэ
дымыудэгуамэ
фымыудэгуамэ
ямыудэгуамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
судэгугъамэ
будэгугъамэ
иудэгугъамэ
дудэгугъамэ
фудэгугъамэ
яудэгугъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгугъамэ
умыудэгугъамэ
имыудэгугъамэ
дымыудэгугъамэ
фымыудэгугъамэ
ямыудэгугъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунмэ
будэгунмэ
иудэгунмэ
дудэгунмэ
фудэгунмэ
яудэгунмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунмэ
умыудэгунмэ
имыудэгунмэ
дымыудэгунмэ
фымыудэгунмэ
ямыудэгунмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунумэ
будэгунумэ
иудэгунумэ
дудэгунумэ
фудэгунумэ
яудэгунумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунумэ
умыудэгунумэ
имыудэгунумэ
дымыудэгунумэ
фымыудэгунумэ
ямыудэгунумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
судэгутэмэ
будэгутэмэ
иудэгутэмэ
дудэгутэмэ
фудэгутэмэ
яудэгутэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгутэмэ
умыудэгутэмэ
имыудэгутэмэ
дымыудэгутэмэ
фымыудэгутэмэ
ямыудэгутэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуатэмэ
будэгуатэмэ
иудэгуатэмэ
дудэгуатэмэ
фудэгуатэмэ
яудэгуатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгуатэмэ
умыудэгуатэмэ
имыудэгуатэмэ
дымыудэгуатэмэ
фымыудэгуатэмэ
ямыудэгуатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
судэгугъатэмэ
будэгугъатэмэ
иудэгугъатэмэ
дудэгугъатэмэ
фудэгугъатэмэ
яудэгугъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгугъатэмэ
умыудэгугъатэмэ
имыудэгугъатэмэ
дымыудэгугъатэмэ
фымыудэгугъатэмэ
ямыудэгугъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунтэмэ
будэгунтэмэ
иудэгунтэмэ
дудэгунтэмэ
фудэгунтэмэ
яудэгунтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунтэмэ
умыудэгунтэмэ
имыудэгунтэмэ
дымыудэгунтэмэ
фымыудэгунтэмэ
ямыудэгунтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунутэмэ
будэгунутэмэ
иудэгунутэмэ
дудэгунутэмэ
фудэгунутэмэ
яудэгунутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунутэмэ
умыудэгунутэмэ
имыудэгунутэмэ
дымыудэгунутэмэ
фымыудэгунутэмэ
ямыудэгунутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунт
будэгунт
иудэгунт
дудэгунт
фудэгунт
яудэгунт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгунтэкъым
будэгунтэкъым
иудэгунтэкъым
дудэгунтэкъым
фудэгунтэкъым
яудэгунтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунут
будэгунут
иудэгунут
дудэгунут
фудэгунут
яудэгунут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
судэгунутэкъым
будэгунутэкъым
иудэгунутэкъым
дудэгунутэкъым
фудэгунутэкъым
яудэгунутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
судэгуми
будэгуми
иудэгуми
дудэгуми
фудэгуми
яудэгуми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгуми
умыудэгуми
имыудэгуми
дымыудэгуми
фымыудэгуми
ямыудэгуми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуами
будэгуами
иудэгуами
дудэгуами
фудэгуами
яудэгуами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгуами
умыудэгуами
имыудэгуами
дымыудэгуами
фымыудэгуами
ямыудэгуами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
судэгугъами
будэгугъами
иудэгугъами
дудэгугъами
фудэгугъами
яудэгугъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгугъами
умыудэгугъами
имыудэгугъами
дымыудэгугъами
фымыудэгугъами
ямыудэгугъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунми
будэгунми
иудэгунми
дудэгунми
фудэгунми
яудэгунми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунми
умыудэгунми
имыудэгунми
дымыудэгунми
фымыудэгунми
ямыудэгунми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунуми
будэгунуми
иудэгунуми
дудэгунуми
фудэгунуми
яудэгунуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунуми
умыудэгунуми
имыудэгунуми
дымыудэгунуми
фымыудэгунуми
ямыудэгунуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
судэгутэми
будэгутэми
иудэгутэми
дудэгутэми
фудэгутэми
яудэгутэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгутэми
умыудэгутэми
имыудэгутэми
дымыудэгутэми
фымыудэгутэми
ямыудэгутэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
судэгуатэми
будэгуатэми
иудэгуатэми
дудэгуатэми
фудэгуатэми
яудэгуатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгуатэми
умыудэгуатэми
имыудэгуатэми
дымыудэгуатэми
фымыудэгуатэми
ямыудэгуатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
судэгугъатэми
будэгугъатэми
иудэгугъатэми
дудэгугъатэми
фудэгугъатэми
яудэгугъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгугъатэми
умыудэгугъатэми
имыудэгугъатэми
дымыудэгугъатэми
фымыудэгугъатэми
ямыудэгугъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунтэми
будэгунтэми
иудэгунтэми
дудэгунтэми
фудэгунтэми
яудэгунтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунтэми
умыудэгунтэми
имыудэгунтэми
дымыудэгунтэми
фымыудэгунтэми
ямыудэгунтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
судэгунутэми
будэгунутэми
иудэгунутэми
дудэгунутэми
фудэгуэнутэми
яудэгуэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыудэгунутэми
умыудэгунутэми
имыудэгунутэми
дымыудэгунутэми
фымыудэгунутэми
ямыудэгунутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
судэгуаи
будэгуаи
иудэгуаи
дудэгуаи
фудэгуаи
яудэгуаи
щымыӀэныгъэ:
сымыудэгуаи
умыудэгуаи
имыудэгуаи
дымыудэгуаи
фымыудэгуаи
ямыудэгуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
судэгуащэрэт
будэгуащэрэт
иудэгуащэрэт
дудэгуащэрэт
фудэгуащэрэт
яудэгуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыудэгуащэрэт
умыудэгуащэрэт
имыудэгуащэрэт
дымыудэгуащэрэт
фымыудэгуащэрэт
ямыудэгуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэнщ
будэгуагъэнщ
иудэгуагъэнщ
дудэгуагъэнщ
фудэгуагъэнщ
яудэгуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнкъым
будэгуагъэнкъым
иудэгуагъэнкъым
дудэгуагъэнкъым
фудэгуагъэнкъым
яудэгуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэнт
будэгуагъэнт
иудэгуагъэнт
дудэгуагъэнт
фудэгуагъэнт
яудэгуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнтэкъым
будэгуагъэнтэкъым
иудэгуагъэнтэкъым
дудэгуагъэнтэкъым
фудэгуагъэнтэкъым
яудэгуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэн
будэгуагъэн
иудэгуагъэн
дудэгуагъэн
фудэгуагъэн
яудэгуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнкъэ
будэгуагъэнкъэ
иудэгуагъэнкъэ
дудэгуагъэнкъэ
фудэгуагъэнкъэ
яудэгуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэнт
будэгуагъэнт
иудэгуагъэнт
дудэгуагъэнт
фудэгуагъэнт
яудэгуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнтэкъэ
будэгуагъэнтэкъэ
иудэгуагъэнтэкъэ
дудэгуагъэнтэкъэ
фудэгуагъэнтэкъэ
яудэгуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэнущ
будэгуагъэнущ
иудэгуагъэнущ
дудэгуагъэнущ
фудэгуагъэнущ
яудэгуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнукъым
будэгуагъэнукъым
иудэгуагъэнукъым
дудэгуагъэнукъым
фудэгуагъэнукъым
яудэгуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэнут
будэгуагъэнут
иудэгуагъэнут
дудэгуагъэнут
фудэгуагъэнут
яудэгуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнутэкъым
будэгуагъэнутэкъым
иудэгуагъэнутэкъым
дудэгуагъэнутэкъым
фудэгуагъэнутэкъым
яудэгуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэну
будэгуагъэну
иудэгуагъэну
дудэгуагъэну
фудэгуагъэну
яудэгуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнукъэ
будэгуагъэнукъэ
иудэгуагъэнукъэ
дудэгуагъэнукъэ
фудэгуагъэнукъэ
яудэгуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
судэгуагъэнут
будэгуагъэнут
иудэгуагъэнут
дудэгуагъэнут
фудэгуагъэнут
яудэгуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
судэгуагъэнутэкъэ
будэгуагъэнутэкъэ
иудэгуагъэнутэкъэ
дудэгуагъэнутэкъэ
фудэгуагъэнутэкъэ
яудэгуагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыудэгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыудэгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыудэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыудэгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыудэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыудэгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыудэгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыудэгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыудэгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыудэгуну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
судэгу
будэгу
иудэгу
дудэгу
фудэгу
яудэгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыудэгу
умыудэгу
имыудэгу
дымыудэгу
фымыудэгу
ямыудэгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
судэгуа
будэгуа
иудэгуа
дудэгуа
фудэгуа
яудэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыудэгуа
умыудэгуа
имыудэгуа
дымыудэгуа
фымыудэгуа
ямыудэгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
судэгугъа
будэгугъа
иудэгугъа
дудэгугъа
фудэгугъа
яудэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыудэгугъа
умыудэгугъа
имыудэгугъа
дымыудэгугъа
фымыудэгугъа
ямыудэгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
судэгун
будэгун
иудэгун
дудэгун
фудэгун
яудэгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыудэгун
умыудэгун
имыудэгун
дымыудэгун
фымыудэгун
ямыудэгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
судэгуну
будэгуну
иудэгуну
дудэгуну
фудэгуну
яудэгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыудэгуну
умыудэгуну
имыудэгуну
дымыудэгуну
фымыудэгуну
ямыудэгуну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
удэгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыудэгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
удэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыудэгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
удэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыудэгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
удэгун
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыудэгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
удэгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыудэгуну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызудэгу
зэрыбудэгу
зэриудэгу
зэрыдудэгу
зэрывудэгу
зэраудэгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыудэгу
зэрумыудэгу
зэримыудэгу
зэрыдмыудэгу
зэрывмыудэгу
зэрамыудэгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызудэгуа
зэрыбудэгуа
зэриудэгуа
зэрыдудэгуа
зэрывудэгуа
зэраудэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыудэгуа
зэрумыудэгуа
зэримыудэгуа
зэрыдмыудэгуа
зэрывмыудэгуа
зэрамыудэгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызудэгугъа
зэрыбудэгугъа
зэриудэгугъа
зэрыдудэгугъа
зэрывудэгугъа
зэраудэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыудэгугъа
зэрумыудэгугъа
зэримыудэгугъа
зэрыдмыудэгугъа
зэрывмыудэгугъа
зэрамыудэгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызудэгун
зэрыбудэгун
зэриудэгун
зэрыдудэгун
зэрывудэгун
зэраудэгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыудэгун
зэрумыудэгун
зэримыудэгун
зэрыдмыудэгун
зэрывмыудэгун
зэрамыудэгун
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызудэгуну
зэрыбудэгуну
зэриудэгуну
зэрыдудэгуну
зэрывудэгуну
зэраудэгуну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыудэгуну
зэрумыудэгуну
зэримыудэгуну
зэрыдмыудэгуну
зэрывмыудэгуну
зэрамыудэгуну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызудэгу
щыбудэгу
щиудэгу
щыдудэгу
щывудэгу
щаудэгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыудэгу
щумыудэгу
щимыудэгу
щыдмыудэгу
щывмыудэгу
щамыудэгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызудэгуа
щыбудэгуа
щиудэгуа
щыдудэгуа
щывудэгуа
щаудэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыудэгуа
щумыудэгуа
щимыудэгуа
щыдмыудэгуа
щывмыудэгуа
щамыудэгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызудэгугъа
щыбудэгугъа
щиудэгугъа
щыдудэгугъа
щывудэгугъа
щаудэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыудэгугъа
щумыудэгугъа
щимыудэгугъа
щыдмыудэгугъа
щывмыудэгугъа
щамыудэгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызудэгун
щыбудэгун
щиудэгун
щыдудэгун
щывудэгун
щаудэгун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыудэгун
щумыудэгун
щимыудэгун
щыдмыудэгун
щывмыудэгун
щамыудэгун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызудэгуну
щыбудэгуну
щиудэгуну
щыдудэгуну
щывудэгуну
щаудэгуну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыудэгуну
щумыудэгуну
щимыудэгуну
щыдмыудэгуну
щывмыудэгуну
щамыудэгуну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзудэгу
здэбудэгу
здиудэгу
здэдудэгу
здэвудэгу
здаудэгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыудэгу
здумыудэгу
здимыудэгу
здэдмыудэгу
здэвмыудэгу
здамыудэгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзудэгуа
здэбудэгуа
здиудэгуа
здэдудэгуа
здэвудэгуа
здаудэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыудэгуа
здумыудэгуа
здимыудэгуа
здэдмыудэгуа
здэвмыудэгуа
здамыудэгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзудэгугъа
здэбудэгугъа
здиудэгугъа
здэдудэгугъа
здэвудэгугъа
здаудэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыудэгугъа
здумыудэгугъа
здимыудэгугъа
здэдмыудэгугъа
здэвмыудэгугъа
здамыудэгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзудэгун
здэбудэгун
здиудэгун
здэдудэгун
здэвудэгун
здаудэгун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыудэгун
здумыудэгун
здимыудэгун
здэдмыудэгун
здэвмыудэгун
здамыудэгун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзудэгуну
здэбудэгуну
здиудэгуну
здэдудэгуну
здэвудэгуну
здаудэгуну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыудэгуну
здумыудэгуну
здимыудэгуну
здэдмыудэгуну
здэвмыудэгуну
здамыудэгуну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзудэгу
щӀэбудэгу
щӀиудэгу
щӀэдудэгу
щӀэвудэгу
щӀаудэгу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыудэгу
щӀумыудэгу
щӀимыудэгу
щӀэдмыудэгу
щӀэвмыудэгу
щӀамыудэгу
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзудэгуа
щӀэбудэгуа
щӀиудэгуа
щӀэдудэгуа
щӀэвудэгуа
щӀяудэгуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыудэгуа
щӀумыудэгуа
щӀимыудэгуа
щӀэдмыудэгуа
щӀэвмыудэгуа
щӀамыудэгуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзудэгугъа
щӀэбудэгугъа
щӀиудэгугъа
щӀэдудэгугъа
щӀэвудэгугъа
щӀаудэгугъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыудэгугъа
щӀумыудэгугъа
щӀимыудэгугъа
щӀэдмыудэгугъа
щӀэвмыудэгугъа
щӀамыудэгугъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзудэгун
щӀэбудэгун
щӀиудэгун
щӀэдудэгун
щӀэвудэгун
щӀаудэгун
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыудэгун
щӀумыудэгун
щӀимыудэгун
щӀэдмыудэгун
щӀэвмыудэгун
щӀамыудэгун
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзудэгуну
щӀэбудэгуну
щӀиудэгуну
щӀэдудэгуну
щӀэвудэгуну
щӀаудэгуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыудэгуну
щӀумыудэгуну
щӀимыудэгуну
щӀэдмыудэгуну
щӀэвмыудэгуну
щӀамыудэгуну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
судэгуу
будэгуу
иудэгуу
дудэгуу
фудэгуу
яудэгуу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыудэгуу
умыудэгуу
имыудэгуу
дымыудэгуу
фымыудэгуу
ямыудэгуу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
судэгуауэ
будэгуауэ
иудэгуауэ
дудэгуауэ
фудэгуауэ
яудэгуауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыудэгуауэ
умыудэгуауэ
имыудэгуауэ
дымыудэгуауэ
фымыудэгуауэ
ямыудэгуауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
судэгуурэ
будэгуурэ
иудэгуурэ
дудэгуурэ
фудэгуурэ
яудэгуурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыудэгуурэ
умыудэгуурэ
имыудэгуурэ
дымыудэгуурэ
фымыудэгуурэ
ямыудэгуурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
узоудэгу
соудэгу
--
фызоудэгу
соудэгу(хэ)
уэ
сыбоудэгу
--
уоудэгу / боудэгу
дыбоудэгу
--
уоудэгу(хэ) / боудэгу(хэ)
абы
сеудэгу
уеудэгу
еудэгу
деудэгу
феудэгу
еудэгу(хэ)
дэ
--
удоудэгу
доудэгу
--
фыдоудэгу
доудэгу(хэ)
фэ
сывоудэгу
--
фоудэгу
дывоудэгу
--
фоудэгу(хэ)
абыхэм
саудэгу
уаудэгу
яудэгу
даудэгу
фаудэгу
яудэгу(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ус[удэгурэ]
с[удэгурэ]
--
фыс[удэгурэ]
с[удэгу(хэ)рэ]
уэ
сыб[удэгурэ]
--
б[удэгурэ]
дыб[удэгурэ]
--
б[удэгу(хэ)рэ]
абы
си[удэгурэ]
уи[удэгурэ]
и[удэгурэ]
ди[удэгурэ]
фи[удэгурэ]
и[удэгу(хэ)рэ]
дэ
--
уд[удэгурэ]
д[удэгурэ]
--
фыд[удэгурэ]
д[удэгу(хэ)рэ]
фэ
сыф[удэгурэ]
--
ф[удэгурэ]
дыф[удэгурэ]
--
ф[удэгу(хэ)рэ]
абыхэм
са[удэгурэ]
уа[удэгурэ]
я[удэгурэ]
да[удэгурэ]
фа[удэгурэ]
я[удэгу(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[удэгу]
[удэгу]р
--
[удэгу]хэр
Эргативнэ:
[удэгу]
[удэгу]м
--
[удэгу]хэм
Послеложнэ:
[удэгу]кӀэ
[удэгу]мкӀэ
[удэгу]хэкӀэ
[удэгу]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[удэгу]у
[удэгу]рауэ
[удэгу]хэу
[удэгу]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[удэгу]а
[удэгу]ар
--
[удэгу]ахэр
Эргативнэ:
[удэгу]а
[удэгу]ам
--
[удэгу]ахэм
Послеложнэ:
[удэгу]акӀэ
[удэгу]амкӀэ
[удэгу]ахэкӀэ
[удэгу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[удэгу]ауэ
[удэгу]арауэ
[удэгу]ахэу
[удэгу]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[удэгу]ын
[удэгу]ыныр
--
[удэгу]ынхэр
Эргативнэ:
[удэгу]ын
[удэгу]ыным
--
[удэгу]ынхэм
Послеложнэ:
[удэгу]ынкӀэ
[удэгу]ынымкӀэ
[удэгу]ынхэкӀэ
[удэгу]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[удэгу]ыну
[удэгу]ынырауэ
[удэгу]ынхэу
[удэгу]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[удэгу]ыну
[удэгу]ынур
--
[удэгу]ынухэр
Эргативнэ:
[удэгу]ыну
[удэгу]ынум
--
[удэгу]ынухэм
Послеложнэ:
[удэгу]ынукӀэ
[удэгу]ынумкӀэ
[удэгу]ынухэкӀэ
[удэгу]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[удэгу]ынууэ
[удэгу]ынурауэ
[удэгу]ынухэу
[удэгу]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Еплъ псалъафэ зэпыщӀахэр.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
удэгун: see псалъафэ зэпыщӀахэр
УРЫСЫБЗЭ
удэгун: см. псалъафэ зэпыщӀахэр
псалъафэ зэпыщӀахэр
тхьэкӀумэр удэгун
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: drone on to sb about sth
Урысыбзэ: прожжужать все уши кому-л.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Щхьэр удэгун
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: fool sb
Урысыбзэ: морочить голову
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.