Wt/kbd/тӏупх
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [tʹu:px]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [тӏупх]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | тӏупх | тӏупхыр | -- | тӏупххэр |
Эргативнэ: | тӏупх | тӏупхым | -- | тӏупххэм |
Послеложнэ: | тӏупхкӀэ | тӏупхымкӀэ | тӏупххэкӀэ | тӏупххэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | тӏупхыу | тӏупхырауэ | тӏупххэу | тӏупххэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- КъуэгъэнапӀэ, цӀыху зыдэмыплъэ, ябгынэжа.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ТӀупхым щыпсэун.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- тӏупх: nook; cranny; secret place, dark corner
- ТӀупхым щыпсэун: live in a dark corner.
УРЫСЫБЗЭ
- тӏупх: закоулок; закуток; потайное место, тёмный уголок
- ТӀупхым щыпсэун: жить в тёмном уголке.
псалъафэ зэпыщӀахэр
ТӀупхым дадзэжын
1.
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: forget, commit to oblivion Таурыхъыр тӀупхым дадзэжащ: the story was commited to oblivion. Урысыбзэ: забыть, предать забвению что-л. Таурыхъыр тӀупхым дадзэжащ: история была предана забвению. Псалъэ зэпхахэр: Таурыхъыр тӀупхым дадзэжащ. Щапхъэхэр:
2.
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: throw away sth not needed Урысыбзэ: выбросить что-л. ненужное. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Унэр зэращӀа уэщыжьыр тӀупхым дадзэжащ. Псалъэжьхэр
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.