АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "теутхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
теутхэн
щымыӀэныгъэ:
темыутхэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
тезутхэн
тебутхэн
триутхэн
тедутхэн
тевутхэн
траутхэн
щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэн
тумыутхэн
тримыутхэн
тедмыутхэн
тевмыутхэн
трамыутхэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
теутхэ!
тевутхэ!
щымыӀэныгъэ:
тумыутхэ!
тевмыутхэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сытреутхэ
утреутхэ
трыреутхэ
дытреутхэ
фытреутхэ
трыреутхэ
щымыӀэныгъэ:
сытремыутхэ
утремыутхэ
трыремыутхэ
дытремыутхэ
фытремыутхэ
трыремыутхэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
тызоутхэ(р)
тыбоутхэ(р)
треутхэ(р)
тыдоутхэ(р)
тывоутхэ(р)
траутхэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэркъым
тебутхэркъым
триутхэркъым
тедутхэркъым
тевутхэркъым
траутхэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхэ(р)т
тебутхэ(р)т
триутхэ(р)т
тедутхэ(р)т
тевутхэ(р)т
траутхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезутхэ(р)тэкъым
тебутхэ(р)тэкъым
триутхэ(р)тэкъым
тедутхэ(р)тэкъым
тевутхэ(р)тэкъым
траутхэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхащ
тебутхащ
триутхащ
тедутхащ
тевутхащ
траутхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
тезутхакъым
тебутхакъым
триутхакъым
тедутхакъым
тевутхакъым
траутхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхат
тебутхат
триутхат
тедутхат
тевутхат
траутхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезутхатэкъым
тебутхатэкъым
триутхатэкъым
тедутхатэкъым
тедутхатэкъым
траутхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэгъащ
тебутхэгъащ
триутхэгъащ
тедутхэгъащ
тевутхэгъащ
траутхэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэгъакъым
тебутхэгъакъым
триутхэгъакъым
тедутхэгъакъым
тевутхэгъакъым
траутхэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэгъат
тебутхэгъат
триутхэгъат
тедутхэгъат
тевутхэгъат
траутхэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэгъатэкъым
тебутхэгъатэкъым
триутхэгъатэкъым
тедутхэгъатэкъым
тевутхэгъатэкъым
траутхэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
тезутхэщ
тебутхэщ
триутхэщ
тедутхэщ
тевутхэщ
траутхэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
тезутхэкъым
тебутхэкъым
триутхэкъым
тедутхэкъым
тевутхэкъым
траутхэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
тезутхэт
тебутхэт
триутхэт
тедутхэт
тевутхэт
траутхэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
тезутхэтэкъым
тебутхэтэкъым
триутхэтэкъым
тедутхэтэкъым
тевутхэтэкъым
траутхэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнщ
тебутхэнщ
триутхэнщ
тедутхэнщ
тевутхэнщ
траутхэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэнкъым
тебутхэнкъым
триутхэнкъым
тедутхэнкъым
тевутхэнкъым
траутхэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнущ
тебутхэнущ
триутхэнущ
тедутхэнущ
тевутхэнущ
траутхэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэнукъым
тебутхэнукъым
триутхэнукъым
тедутхэнукъым
тевутхэнукъым
траутхэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэрэ
тебутхэрэ
триутхэрэ
тедутхэрэ
тевутхэрэ
траутхэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэркъэ
тебутхэркъэ
триутхэркъэ
тедутхэркъэ
тевутхэркъэ
траутхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхэ(р)т
тебутхэ(р)т
триутхэ(р)т
тедутхэ(р)т
тевутхэ(р)т
траутхэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезутхэ(р)тэкъэ
тебутхэ(р)тэкъэ
триутхэ(р)тэкъэ
тедутхэ(р)тэкъэ
тевутхэ(р)тэкъэ
траутхэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
тезутха
тебутха
триутха
тедутха
тевутха
траутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
тезутхакъэ
тебутхакъэ
триутхакъэ
тедутхакъэ
тевутхакъэ
траутхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхат
тебутхат
триутхат
тедутхат
тевутхат
траутхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезутхатэкъэ
тебутхатэкъэ
триутхатэкъэ
тедутхатэкъэ
тевутхатэкъэ
траутхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэгъа
тебутхэгъа
триутхэгъа
тедутхэгъа
тевутхэгъа
траутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэгъакъэ
тебутхэгъакъэ
триутхэгъакъэ
тедутхэгъакъэ
тевутхэгъакъэ
траутхэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэгъат
тебутхэгъат
триутхэгъат
тедутхэгъат
тевутхэгъат
траутхэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезутхэгъатэкъэ
тебутхэгъатэкъэ
триутхэгъатэкъэ
тедутхэгъатэкъэ
тевутхэгъатэкъэ
траутхэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
тезутхэ
тебутхэ
триутхэ
тедутхэ
тевутхэ
траутхэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
тезутхэкъэ
тебутхэкъэ
триутхэкъэ
тедутхэкъэ
тевутхэкъэ
траутхэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
тезутхэт
тебутхэт
триутхэт
тедутхэт
тевутхэт
траутхэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
тезутхэтэкъэ
тебутхэтэкъэ
триутхэтэкъэ
тедутхэтэкъэ
тевутхэтэкъэ
траутхэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэн
тебутхэн
триутхэн
тедутхэн
тевутхэн
траутхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэнкъэ
тебутхэнкъэ
триутхэнкъэ
тедутхэнкъэ
тевутхэнкъэ
траутхэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэну
тебутхэну
триутхэну
тедутхэну
тевутхэну
траутхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэнукъэ
тебутхэнукъэ
триутхэнукъэ
тедутхэнукъэ
тевутхэнукъэ
траутхэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэмэ
тебутхэмэ
триутхэмэ
тедутхэмэ
тевутхэмэ
траутхэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэмэ
тумыутхэмэ
тримыутхэмэ
тедмыутхэмэ
тевмыутхэмэ
трамыутхэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхамэ
тебутхамэ
триутхамэ
тедутхамэ
тевутхамэ
траутхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхамэ
тумыутхамэ
тримыутхамэ
тедмыутхамэ
тевмыутхамэ
трамыутхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
тезутхэгъамэ
тебутхэгъамэ
триутхэгъамэ
тедутхэгъамэ
тевутхэгъамэ
траутхэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэгъамэ
тумыутхэгъамэ
тримыутхэгъамэ
тедмыутхэгъамэ
тевмыутхэгъамэ
трамыутхэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнмэ
тебутхэнмэ
триутхэнмэ
тедутхэнмэ
тевутхэнмэ
траутхэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнмэ
тумыутхэнмэ
тримыутхэнмэ
тедмыутхэнмэ
тевмыутхэнмэ
трамыутхэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнумэ
тебутхэнумэ
триутхэнумэ
тедутхэнумэ
тевутхэнумэ
траутхэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнумэ
тумыутхэнумэ
тримыутхэнумэ
тедмыутхэнумэ
тевмыутхэнумэ
трамыутхэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэтэмэ
тебутхэтэмэ
триутхэтэмэ
тедутхэтэмэ
тевутхэтэмэ
траутхэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэтэмэ
тумыутхэтэмэ
тримыутхэтэмэ
тедмыутхэтэмэ
тевмыутхэтэмэ
трамыутхэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхатэмэ
тебутхатэмэ
триутхатэмэ
тедутхатэмэ
тевутхатэмэ
траутхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхатэмэ
тумыутхатэмэ
тримыутхатэмэ
тедмыутхатэмэ
тевмыутхатэмэ
трамыутхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
тезутхэгъатэмэ
тебутхэгъатэмэ
триутхэгъатэмэ
тедутхэгъатэмэ
тевутхэгъатэмэ
траутхэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэгъатэмэ
тумыутхэгъатэмэ
тримыутхэгъатэмэ
тедмыутхэгъатэмэ
тевмыутхэгъатэмэ
трамыутхэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнтэмэ
тебутхэнтэмэ
триутхэнтэмэ
тедутхэнтэмэ
тевутхэнтэмэ
траутхэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнтэмэ
тумыутхэнтэмэ
тримыутхэнтэмэ
тедмыутхэнтэмэ
тевмыутхэнтэмэ
трамыутхэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнутэмэ
тебутхэнутэмэ
триутхэнутэмэ
тедутхэнутэмэ
тевутхэнутэмэ
траутхэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнутэмэ
тумыутхэнутэмэ
тримыутхэнутэмэ
тедмыутхэнутэмэ
тевмыутхэнутэмэ
трамыутхэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнт
тебутхэнт
триутхэнт
тедутхэнт
тевутхэнт
траутхэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэнтэкъым
тебутхэнтэкъым
триутхэнтэкъым
тедутхэнтэкъым
тевутхэнтэкъым
траутхэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнут
тебутхэнут
триутхэнут
тедутхэнут
тевутхэнут
траутхэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезутхэнутэкъым
тебутхэнутэкъым
триутхэнутэкъым
тедутхэнутэкъым
тевутхэнутэкъым
траутхэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэми
тебутхэми
триутхэми
тедутхэми
тевутхэми
траутхэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэми
тумыутхэми
тримыутхэми
тедмыутхэми
тевмыутхэми
трамыутхэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхами
тебутхами
триутхами
тедутхами
тевутхами
траутхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхами
тумыутхами
тримыутхами
тедмыутхами
тевмыутхами
трамыутхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
тезутхэгъами
тебутхэгъами
триутхэгъами
тедутхэгъами
тевутхэгъами
траутхэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэгъами
тумыутхэгъами
тримыутхэгъами
тедмыутхэгъами
тевмыутхэгъами
трамыутхэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнми
тебутхэнми
триутхэнми
тедутхэнми
тевутхэнми
траутхэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнми
тумыутхэнми
тримыутхэнми
тедмыутхэнми
тевмыутхэнми
трамыутхэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнуми
тебутхэнуми
триутхэнуми
тедутхэнуми
тевутхэнуми
траутхэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнуми
тумыутхэнуми
тримыутхэнуми
тедмыутхэнуми
тевмыутхэнуми
трамыутхэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэтэми
тебутхэтэми
триутхэтэми
тедутхэтэми
тевутхэтэми
траутхэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэтэми
тумыутхэтэми
тримыутхэтэми
тедмыутхэтэми
тевмыутхэтэми
трамыутхэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
тезутхатэми
тебутхатэми
триутхатэми
тедутхатэми
тевутхатэми
траутхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхатэми
тумыутхатэми
тримыутхатэми
тедмыутхатэми
тевмыутхатэми
трамыутхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
тезутхэгъатэми
тебутхэгъатэми
триутхэгъатэми
тедутхэгъатэми
тевутхэгъатэми
траутхэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэгъатэми
тумыутхэгъатэми
тримыутхэгъатэми
тедмыутхэгъатэми
тевмыутхэгъатэми
трамыутхэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнтэми
тебутхэнтэми
триутхэнтэми
тедутхэнтэми
тевутхэнтэми
траутхэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнтэми
тумыутхэнтэми
тримыутхэнтэми
тедмыутхэнтэми
тевмыутхэнтэми
трамыутхэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
тезутхэнутэми
тебутхэнутэми
триутхэнутэми
тедутхэнутэми
тевутхэнутэми
траутхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
тезмыутхэнутэми
тумыутхэнутэми
тримыутхэнутэми
тедмыутхэнутэми
тевмыутхэнутэми
трамыутхэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
тезутхаи
тебутхаи
триутхаи
тедутхаи
тевутхаи
траутхаи
щымыӀэныгъэ:
тезутхакъыми
тебутхакъыми
триутхакъыми
тедутхакъыми
тевмыутхакъыми
траутхакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
тезутхащэрэт
тебутхащэрэт
триутхащэрэт
тедутхащэрэт
тевутхащэрэт
траутхащэрэт
щымыӀэныгъэ:
тезмыутхащэрэт
тумыутхащэрэт
тримыутхащэрэт
тедмыутхащэрэт
тевмыутхащэрэт
трамыутхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэнщ
тебутхагъэнщ
триутхагъэнщ
тедутхагъэнщ
тевутхагъэнщ
траутхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнкъым
тебутхагъэнкъым
триутхагъэнкъым
тедутхагъэнкъым
тевутхагъэнкъым
траутхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэнт
тебутхагъэнт
триутхагъэнт
тедутхагъэнт
тевутхагъэнт
траутхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнтэкъым
тебутхагъэнтэкъым
триутхагъэнтэкъым
тедутхагъэнтэкъым
тевутхагъэнтэкъым
траутхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэн
тебутхагъэн
триутхагъэн
тедутхагъэн
тевутхагъэн
траутхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнкъэ
тебутхагъэнкъэ
триутхагъэнкъэ
тедутхагъэнкъэ
тевутхагъэнкъэ
траутхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэнт
тебутхагъэнт
триутхагъэнт
тедутхагъэнт
тевутхагъэнт
траутхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнтэкъэ
тебутхагъэнтэкъэ
триутхагъэнтэкъэ
тедутхагъэнтэкъэ
тевутхагъэнтэкъэ
траутхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэнущ
тебутхагъэнущ
триутхагъэнущ
тедутхагъэнущ
тевутхагъэнущ
траутхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнукъым
тебутхагъэнукъым
триутхагъэнукъым
тедутхагъэнукъым
тевутхагъэнукъым
траутхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэнут
тебутхагъэнут
триутхагъэнут
тедутхагъэнут
тевутхагъэнут
траутхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнутэкъым
тебутхагъэнутэкъым
триутхагъэнутэкъым
тедутхагъэнутэкъым
тевутхагъэнутэкъым
траутхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэну
тебутхагъэну
триутхагъэну
тедутхагъэну
тевутхагъэну
траутхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнукъэ
тебутхагъэнукъэ
триутхагъэнукъэ
тедутхагъэнукъэ
тевутхагъэнукъэ
траутхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
тезутхагъэнут
тебутхагъэнут
триутхагъэнут
тедутхагъэнут
тевутхагъэнут
траутхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
тезутхагъэнутэкъэ
тебутхагъэнутэкъэ
триутхагъэнутэкъэ
тедутхагъэнутэкъэ
тевутхагъэнутэкъэ
траутхагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
тезыутхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
тезымыутхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
тезыутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
тезымыутха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
тезыутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
тезымыутхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
тезыутхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
тезымыутхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
тезыутхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
тезымыутхэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
тезутхэ
тебутхэ
триутхэ
тедутхэ
тевутхэ
траутхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
тезмыутхэ
тумыутхэ
тримыутхэ
тедмыутхэ
тевмыутхэ
трамыутхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
тезутха
тебутха
триутха
тедутха
тевутха
траутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
тезмыутха
тумыутха
тримыутха
тедмыутха
тевмыутха
трамыутха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
тезутхэгъа
тебутхэгъа
триутхэгъа
тедутхэгъа
тевутхэгъа
траутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
тезмыутхэгъа
тумыутхэгъа
тримыутхэгъа
тедмыутхэгъа
тевмыутхэгъа
трамыутхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
тезутхэн
тебутхэн
триутхэн
тедутхэн
тевутхэн
траутхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
тезмыутхэн
тумыутхэн
тримыутхэн
тедмыутхэн
тевмыутхэн
трамыутхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
тезутхэну
тебутхэну
триутхэну
тедутхэну
тевутхэну
траутхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
тезмыутхэну
тумыутхэну
тримыутхэну
тедмыутхэну
тевмыутхэну
трамыутхэну
Зэлэжь (объектэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
теутхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
темыутхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
теутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
темыутха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
теутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
темыутхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
теутхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
темыутхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
теутхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
темыутхэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрытезутхэ
зэрытебутхэ
зэрытриутхэ
зэрытедутхэ
зэрытевутхэ
зэрытраутхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрытезмыутхэ
зэрытумыутхэ
зэрытримыутхэ
зэрытедмыутхэ
зэрытевмыутхэ
зэрытрамыутхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрытезутха
зэрытебутха
зэрытриутха
зэрытедутха
зэрытевутха
зэрытраутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрытезмыутха
зэрытумыутха
зэрытримыутха
зэрытедмыутха
зэрытевмыутха
зэрытрамыутха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрытезутхэгъа
зэрытебутхэгъа
зэрытриутхэгъа
зэрытедутхэгъа
зэрытевутхэгъа
зэрытраутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрытезмыутхэгъа
зэрытумыутхэгъа
зэрытримыутхэгъа
зэрытедмыутхэгъа
зэрытевмыутхэгъа
зэрытрамыутхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрытезутхэн
зэрытебутхэн
зэрытриутхэн
зэрытедутхэн
зэрытевутхэн
зэрытраутхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрытезмыутхэн
зэрытумыутхэн
зэрытримыутхэн
зэрытедмыутхэн
зэрытевмыутхэн
зэрытрамыутхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрытезутхэну
зэрытебутхэну
зэрытриутхэну
зэрытедутхэну
зэрытевутхэну
зэрытраутхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрытезмыутхэну
зэрытумыутхэну
зэрытримыутхэну
зэрытедмыутхэну
зэрытевмыутхэну
зэрытрамыутхэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щытезутхэ
щытебутхэ
щытриутхэ
щытедутхэ
щытевутхэ
щытраутхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щытезмыутхэ
щытумыутхэ
щытримыутхэ
щытедмыутхэ
щытевмыутхэ
щытрамыутхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щытезутха
щытебутха
щытриутха
щытедутха
щытевутха
щытраутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щытезмыутха
щытумыутха
щытримыутха
щытедмыутха
щытевмыутха
щытрамыутха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щытезутхэгъа
щытебутхэгъа
щытриутхэгъа
щытедутхэгъа
щытевутхэгъа
щытраутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щытезмыутхэгъа
щытумыутхэгъа
щытримыутхэгъа
щытедмыутхэгъа
щытевмыутхэгъа
щытрамыутхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щытезутхэн
щытебутхэн
щытриутхэн
щытедутхэн
щытевутхэн
щытраутхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щытезмыутхэн
щытумыутхэн
щытримыутхэн
щытедмыутхэн
щытевмыутхэн
щытрамыутхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щытезутхэну
щытебутхэну
щытриутхэну
щытедутхэну
щытевутхэну
щытраутхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щытезмыутхэну
щытумыутхэну
щытримыутхэну
щытедмыутхэну
щытевмыутхэну
щытрамыутхэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здытезутхэ
здытебутхэ
здытриутхэ
здытедутхэ
здытевутхэ
здытраутхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здытезмыутхэ
здытумыутхэ
здытримыутхэ
здытедмыутхэ
здытевмыутхэ
здытрамыутхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здытезутха
здытебутха
здытриутха
здытедутха
здытевутха
здытраутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здытезмыутха
здытумыутха
здытримыутха
здытедмыутха
здытевмыутха
здытрамыутха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здытезутхэгъа
здытебутхэгъа
здытриутхэгъа
здытедутхэгъа
здытевутхэгъа
здытраутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здытезмыутхэгъа
здытумыутхэгъа
здытримыутхэгъа
здытедмыутхэгъа
здытевмыутхэгъа
здытрамыутхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здытезутхэн
здытебутхэн
здытриутхэн
здытедутхэн
здытевутхэн
здытраутхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здытезмыутхэн
здытумыутхэн
здытримыутхэн
здытедмыутхэн
здытевмыутхэн
здытрамыутхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здытезутхэну
здытебутхэну
здытриутхэну
здытедутхэну
здытевутхэну
здытраутхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здытезмыутхэну
здытумыутхэну
здытримыутхэну
здытедмыутхэну
здытевмыутхэну
здытрамыутхэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀытезутхэ
щӀытебутхэ
щӀытриутхэ
щӀытедутхэ
щӀытевутхэ
щӀытраутхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀытезмыутхэ
щӀытумыутхэ
щӀытримыутхэ
щӀытедмыутхэ
щӀытевмыутхэ
щӀытрамыутхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀытезутха
щӀытебутха
щӀытриутха
щӀытедутха
щӀытевутха
щӀытраутха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀытезмыутха
щӀытумыутха
щӀытримыутха
щӀытедмыутха
щӀытевмыутха
щӀытрамыутха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀытезутхэгъа
щӀытебутхэгъа
щӀытриутхэгъа
щӀытедутхэгъа
щӀытевутхэгъа
щӀытраутхэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀытезмыутхэгъа
щӀытумыутхэгъа
щӀытримыутхэгъа
щӀытедмыутхэгъа
щӀытевмыутхэгъа
щӀытрамыутхэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀытезутхэн
щӀытебутхэн
щӀытриутхэн
щӀытедутхэн
щӀытевутхэн
щӀытраутхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀытезмыутхэн
щӀытумыутхэн
щӀытримыутхэн
щӀытедмыутхэн
щӀытевмыутхэн
щӀытрамыутхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀытезутхэну
щӀытебутхэну
щӀытриутхэну
щӀытедутхэну
щӀытевутхэну
щӀытраутхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀытезмыутхэну
щӀытумыутхэну
щӀытримыутхэну
щӀытедмыутхэну
щӀытевмыутхэну
щӀытрамыутхэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
тезутхэу
тебутхэу
триутхэу
тедутхэу
тевутхэу
траутхэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
тезмыутхэу
тумыутхэу
тримыутхэу
тедмыутхэу
тевмыутхэу
трамыутхэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
тезутхауэ
тебутхауэ
триутхауэ
тедутхауэ
тевутхауэ
траутхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
тезмыутхауэ
тумыутхауэ
тримыутхауэ
тедмыутхауэ
тевмыутхауэ
трамыутхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
тезутхэурэ
тебутхэурэ
триутхэурэ
тедутхэурэ
тевутхэурэ
траутхэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
тезмыутхэурэ
тумыутхэурэ
тримыутхэурэ
тедмыутхэурэ
тевмыутхэурэ
трамыутхэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
утызоутхэ
тызоутхэ
--
фытызоутхэ
тызоутхэ(хэ)
уэ
сытыбоутхэ
--
тыбоутхэ
дытыбоутхэ
--
тыбоутхэ(хэ)
абы
сытреутхэ
утреутхэ
треутхэ
дытреутхэ
фытреутхэ
треутхэ(хэ)
дэ
--
утыдоутхэ
тыдоутхэ
--
фытыдоутхэ
тыдоутхэ(хэ)
фэ
сытывоутхэ
--
тывоутхэ
дытывоутхэ
--
тывоутхэ(хэ)
абыхэм
сытраутхэ
утраутхэ
траутхэ
дытраутхэ
фытраутхэ
траутхэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
утезутхэрэ
тезутхэрэ
--
фытезутхэрэ
тезутхэ(хэ)рэ
уэ
сытебутхэрэ
--
тебутхэрэ
дытебутхэрэ
--
тебутхэ(хэ)рэ
абы
сытриутхэрэ
утриутхэрэ
триутхэрэ
дытриутхэрэ
фытриутхэрэ
триутхэ(хэ)рэ
дэ
--
утедутхэрэ
тедутхэрэ
--
фытедутхэрэ
тедутхэ(хэ)рэ
фэ
сытевутхэрэ
--
тевутхэрэ
дытевутхэрэ
--
тевутхэ(хэ)рэ
абыхэм
сытраутхэрэ
утраутхэрэ
траутхэрэ
дытраутхэрэ
фытраутхэрэ
траутхэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[утх]э
[утх]эр
--
[утх]эхэр
Эргативнэ:
[утх]э
[утх]эм
--
[утх]эхэм
Послеложнэ:
[утх]экӀэ
[утх]эмкӀэ
[утх]эхэкӀэ
[утх]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[утх]эуэ
[утх]эрауэ
[утх]эхэу
[утх]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[утх]а
[утх]ар
--
[утх]ахэр
Эргативнэ:
[утх]а
[утх]ам
--
[утх]ахэм
Послеложнэ:
[утх]акӀэ
[утх]амкӀэ
[утх]ахэкӀэ
[утх]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[утх]ауэ
[утх]арауэ
[утх]ахэу
[утх]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[утх]эн
[утх]эныр
--
[утх]энхэр
Эргативнэ:
[утх]эн
[утх]эным
--
[утх]энхэм
Послеложнэ:
[утх]энкӀэ
[утх]энымкӀэ
[утх]энхэкӀэ
[утх]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[утх]эну
[утх]энырауэ
[утх]энхэу
[утх]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[утх]эну
[утх]энур
--
[утх]энухэр
Эргативнэ:
[утх]эну
[утх]энум
--
[утх]энухэм
Послеложнэ:
[утх]энукӀэ
[утх]энумкӀэ
[утх]энухэкӀэ
[утх]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[утх]энууэ
[утх]энурауэ
[утх]энухэу
[утх]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Бутхыурэ тебгъэткӀуэн, лъэгъэӀэсын.
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ , Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,
«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984
нап. 75
адыгэбзэ
урысыбзэ/русский
инджылыбзэ/English
Абыхэм я хьэсэхэм псы траутхэ , хуабжьу йолэжь.
Они поливают свои грядки и напряжённо работают.
They are sprinkling their patches with water (and) working hard (on them).
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
теутхэн: splash, sprinkle or spray water on sb or sth
Жыгым хъущхъуэ теутхэн: to spray medicine on a tree
УРЫСЫБЗЭ
теутхэн: опрыскивать что-л., брызгать на кого-что-л. чем-л.
Жыгым хъущхъуэ теутхэн: опрыскать дерево лекарством
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.