Wt/kbd/тесэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > тесэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [te:'sɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • те- + [с] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "тесэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: тесэн
щымыӀэныгъэ: темысэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: тессэн тепсэн трисэн тетсэн тефсэн трасэн
щымыӀэныгъэ: тезмысэн тумысэн тримысэн тедмысэн тевмысэн трамысэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: тесэ! тефсэ!
щымыӀэныгъэ: тумысэ! тевмысэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сытресэ утресэ трыресэ дытресэ фытресэ трыресэ
щымыӀэныгъэ: сытремысэ утремысэ трыремысэ дытремысэ фытремысэ трыремысэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тызосэ(р) тыбосэ(р) тресэ(р) тыдосэ(р) тывосэ(р) трасэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тессэркъым тепсэркъым трисэркъым тетсэркъым тефсэркъым трасэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: тессэ(р)т тепсэ(р)т трисэ(р)т тетсэ(р)т тефсэ(р)т трасэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: тессэ(р)тэкъым тепсэ(р)тэкъым трисэ(р)тэкъым тетсэ(р)тэкъым тефсэ(р)тэкъым трасэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессащ тепсащ трисащ тетсащ тефсащ трасащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тессакъым тепсакъым трисакъым тетсакъым тефсакъым трасакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: тессат тепсат трисат тетсат тефсат трасат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тессатэкъым тепсатэкъым трисатэкъым тетсатэкъым тетсатэкъым трасатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъащ тепсэгъащ трисэгъащ тетсэгъащ тефсэгъащ трасэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: тессэгъакъым тепсэгъакъым трисэгъакъым тетсэгъакъым тефсэгъакъым трасэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъат тепсэгъат трисэгъат тетсэгъат тефсэгъат трасэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: тессэгъатэкъым тепсэгъатэкъым трисэгъатэкъым тетсэгъатэкъым тефсэгъатэкъым трасэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: тессэщ тепсэщ трисэщ тетсэщ тефсэщ трасэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: тессэкъым тепсэкъым трисэкъым тетсэкъым тефсэкъым трасэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: тессэт тепсэт трисэт тетсэт тефсэт трасэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: тессэтэкъым тепсэтэкъым трисэтэкъым тетсэтэкъым тефсэтэкъым трасэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнщ тепсэнщ трисэнщ тетсэнщ тефсэнщ трасэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнкъым тепсэнкъым трисэнкъым тетсэнкъым тефсэнкъым трасэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнущ тепсэнущ трисэнущ тетсэнущ тефсэнущ трасэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнукъым тепсэнукъым трисэнукъым тетсэнукъым тефсэнукъым трасэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэрэ тепсэрэ трисэрэ тетсэрэ тефсэрэ трасэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тессэркъэ тепсэркъэ трисэркъэ тетсэркъэ тефсэркъэ трасэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: тессэ(р)т тепсэ(р)т трисэ(р)т тетсэ(р)т тефсэ(р)т трасэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: тессэ(р)тэкъэ тепсэ(р)тэкъэ трисэ(р)тэкъэ тетсэ(р)тэкъэ тефсэ(р)тэкъэ трасэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тесса тепса триса тетса тефса траса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тессакъэ тепсакъэ трисакъэ тетсакъэ тефсакъэ трасакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: тессат тепсат трисат тетсат тефсат трасат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тессатэкъэ тепсатэкъэ трисатэкъэ тетсатэкъэ тефсатэкъэ трасатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъа тепсэгъа трисэгъа тетсэгъа тефсэгъа трасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: тессэгъакъэ тепсэгъакъэ трисэгъакъэ тетсэгъакъэ тефсэгъакъэ трасэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъат тепсэгъат трисэгъат тетсэгъат тефсэгъат трасэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тессэгъатэкъэ тепсэгъатэкъэ трисэгъатэкъэ тетсэгъатэкъэ тефсэгъатэкъэ трасэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: тессэ тепсэ трисэ тетсэ тефсэ трасэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: тессэкъэ тепсэкъэ трисэкъэ тетсэкъэ тефсэкъэ трасэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: тессэт тепсэт трисэт тетсэт тефсэт трасэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: тессэтэкъэ тепсэтэкъэ трисэтэкъэ тетсэтэкъэ тефсэтэкъэ трасэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэн тепсэн трисэн тетсэн тефсэн трасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнкъэ тепсэнкъэ трисэнкъэ тетсэнкъэ тефсэнкъэ трасэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэну тепсэну трисэну тетсэну тефсэну трасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнукъэ тепсэнукъэ трисэнукъэ тетсэнукъэ тефсэнукъэ трасэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэмэ тепсэмэ трисэмэ тетсэмэ тефсэмэ трасэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэмэ тумысэмэ тримысэмэ тедмысэмэ тевмысэмэ трамысэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессамэ тепсамэ трисамэ тетсамэ тефсамэ трасамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысамэ тумысамэ тримысамэ тедмысамэ тевмысамэ трамысамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъамэ тепсэгъамэ трисэгъамэ тетсэгъамэ тефсэгъамэ трасэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъамэ тумысэгъамэ тримысэгъамэ тедмысэгъамэ тевмысэгъамэ трамысэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнмэ тепсэнмэ трисэнмэ тетсэнмэ тефсэнмэ трасэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнмэ тумысэнмэ тримысэнмэ тедмысэнмэ тевмысэнмэ трамысэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнумэ тепсэнумэ трисэнумэ тетсэнумэ тефсэнумэ трасэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнумэ тумысэнумэ тримысэнумэ тедмысэнумэ тевмысэнумэ трамысэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэтэмэ тепсэтэмэ трисэтэмэ тетсэтэмэ тефсэтэмэ трасэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэтэмэ тумысэтэмэ тримысэтэмэ тедмысэтэмэ тевмысэтэмэ трамысэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессатэмэ тепсатэмэ трисатэмэ тетсатэмэ тефсатэмэ трасатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысатэмэ тумысатэмэ тримысатэмэ тедмысатэмэ тевмысатэмэ трамысатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъатэмэ тепсэгъатэмэ трисэгъатэмэ тетсэгъатэмэ тефсэгъатэмэ трасэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъатэмэ тумысэгъатэмэ тримысэгъатэмэ тедмысэгъатэмэ тевмысэгъатэмэ трамысэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнтэмэ тепсэнтэмэ трисэнтэмэ тетсэнтэмэ тефсэнтэмэ трасэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнтэмэ тумысэнтэмэ тримысэнтэмэ тедмысэнтэмэ тевмысэнтэмэ трамысэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнутэмэ тепсэнутэмэ трисэнутэмэ тетсэнутэмэ тефсэнутэмэ трасэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнутэмэ тумысэнутэмэ тримысэнутэмэ тедмысэнутэмэ тевмысэнутэмэ трамысэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнт тепсэнт трисэнт тетсэнт тефсэнт трасэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнтэкъым тепсэнтэкъым трисэнтэкъым тетсэнтэкъым тефсэнтэкъым трасэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнут тепсэнут трисэнут тетсэнут тефсэнут трасэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнутэкъым тепсэнутэкъым трисэнутэкъым тетсэнутэкъым тефсэнутэкъым трасэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэми тепсэми трисэми тетсэми тефсэми трасэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэми тумысэми тримысэми тедмысэми тевмысэми трамысэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессами тепсами трисами тетсами тефсами трасами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысами тумысами тримысами тедмысами тевмысами трамысами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъами тепсэгъами трисэгъами тетсэгъами тефсэгъами трасэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъами тумысэгъами тримысэгъами тедмысэгъами тевмысэгъами трамысэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнми тепсэнми трисэнми тетсэнми тефсэнми трасэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнми тумысэнми тримысэнми тедмысэнми тевмысэнми трамысэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнуми тепсэнуми трисэнуми тетсэнуми тефсэнуми трасэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнуми тумысэнуми тримысэнуми тедмысэнуми тевмысэнуми трамысэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэтэми тепсэтэми трисэтэми тетсэтэми тефсэтэми трасэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэтэми тумысэтэми тримысэтэми тедмысэтэми тевмысэтэми трамысэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессатэми тепсатэми трисатэми тетсатэми тефсатэми трасатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысатэми тумысатэми тримысатэми тедмысатэми тевмысатэми трамысатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъатэми тепсэгъатэми трисэгъатэми тетсэгъатэми тефсэгъатэми трасэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъатэми тумысэгъатэми тримысэгъатэми тедмысэгъатэми тевмысэгъатэми трамысэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнтэми тепсэнтэми трисэнтэми тетсэнтэми тефсэнтэми трасэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнтэми тумысэнтэми тримысэнтэми тедмысэнтэми тевмысэнтэми трамысэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнутэми тепсэнутэми трисэнутэми тетсэнутэми тефсэнутэми трасэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнутэми тумысэнутэми тримысэнутэми тедмысэнутэми тевмысэнутэми трамысэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: тессаи тепсаи трисаи тетсаи тефсаи трасаи
щымыӀэныгъэ: тессакъыми тепсакъыми трисакъыми тетсакъыми тефсакъыми трасакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: тессащэрэт тепсащэрэт трисащэрэт тетсащэрэт тефсащэрэт трасащэрэт
щымыӀэныгъэ: тезмысащэрэт тумысащэрэт тримысащэрэт тедмысащэрэт тевмысащэрэт трамысащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнщ тепсагъэнщ трисагъэнщ тетсагъэнщ тефсагъэнщ трасагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнкъым тепсагъэнкъым трисагъэнкъым тетсагъэнкъым тефсагъэнкъым трасагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнт тепсагъэнт трисагъэнт тетсагъэнт тефсагъэнт трасагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнтэкъым тепсагъэнтэкъым трисагъэнтэкъым тетсагъэнтэкъым тефсагъэнтэкъым трасагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэн тепсагъэн трисагъэн тетсагъэн тефсагъэн трасагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнкъэ тепсагъэнкъэ трисагъэнкъэ тетсагъэнкъэ тефсагъэнкъэ трасагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэнт тепсагъэнт трисагъэнт тетсагъэнт тефсагъэнт трасагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнтэкъэ тепсагъэнтэкъэ трисагъэнтэкъэ тетсагъэнтэкъэ тефсагъэнтэкъэ трасагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнущ тепсагъэнущ трисагъэнущ тетсагъэнущ тефсагъэнущ трасагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнукъым тепсагъэнукъым трисагъэнукъым тетсагъэнукъым тефсагъэнукъым трасагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнут тепсагъэнут трисагъэнут тетсагъэнут тефсагъэнут трасагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнутэкъым тепсагъэнутэкъым трисагъэнутэкъым тетсагъэнутэкъым тефсагъэнутэкъым трасагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэну тепсагъэну трисагъэну тетсагъэну тефсагъэну трасагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнукъэ тепсагъэнукъэ трисагъэнукъэ тетсагъэнукъэ тефсагъэнукъэ трасагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэнут тепсагъэнут трисагъэнут тетсагъэнут тефсагъэнут трасагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнутэкъэ тепсагъэнутэкъэ трисагъэнутэкъэ тетсагъэнутэкъэ тефсагъэнутэкъэ трасагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ тезысэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тезыса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезымыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тезысэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тезысэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тезысэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ тессэ тепсэ трисэ тетсэ тефсэ трасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэ тумысэ тримысэ тедмысэ тевмысэ трамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тесса тепса триса тетса тефса траса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезмыса тумыса тримыса тедмыса тевмыса трамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тессэгъа тепсэгъа трисэгъа тетсэгъа тефсэгъа трасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэгъа тумысэгъа тримысэгъа тедмысэгъа тевмысэгъа трамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тессэн тепсэн трисэн тетсэн тефсэн трасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэн тумысэн тримысэн тедмысэн тевмысэн трамысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тессэну тепсэну трисэну тетсэну тефсэну трасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэну тумысэну тримысэну тедмысэну тевмысэну трамысэну
Зэлэжь (объектэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ тесэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ темысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ теса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ темыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тесэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ темысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тесэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ темысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тесэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ темысэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэ зэрытепсэ зэрытрисэ зэрытетсэ зэрытефсэ зэрытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэ зэрытумысэ зэрытримысэ зэрытедмысэ зэрытевмысэ зэрытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрытесса зэрытепса зэрытриса зэрытетса зэрытефса зэрытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмыса зэрытумыса зэрытримыса зэрытедмыса зэрытевмыса зэрытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэгъа зэрытепсэгъа зэрытрисэгъа зэрытетсэгъа зэрытефсэгъа зэрытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэгъа зэрытумысэгъа зэрытримысэгъа зэрытедмысэгъа зэрытевмысэгъа зэрытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэн зэрытепсэн зэрытрисэн зэрытетсэн зэрытефсэн зэрытрасэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэн зэрытумысэн зэрытримысэн зэрытедмысэн зэрытевмысэн зэрытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэну зэрытепсэну зэрытрисэну зэрытетсэну зэрытефсэну зэрытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэну зэрытумысэну зэрытримысэну зэрытедмысэну зэрытевмысэну зэрытрамысэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щытессэ щытепсэ щытрисэ щытетсэ щытефсэ щытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэ щытумысэ щытримысэ щытедмысэ щытевмысэ щытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щытесса щытепса щытриса щытетса щытефса щытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щытезмыса щытумыса щытримыса щытедмыса щытевмыса щытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щытессэгъа щытепсэгъа щытрисэгъа щытетсэгъа щытефсэгъа щытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэгъа щытумысэгъа щытримысэгъа щытедмысэгъа щытевмысэгъа щытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щытессэн щытепсэн щытрисэн щытетсэн щытефсэн щытрасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэн щытумысэн щытримысэн щытедмысэн щытевмысэн щытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щытессэну щытепсэну щытрисэну щытетсэну щытефсэну щытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэну щытумысэну щытримысэну щытедмысэну щытевмысэну щытрамысэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здытессэ здытепсэ здытрисэ здытетсэ здытефсэ здытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэ здытумысэ здытримысэ здытедмысэ здытевмысэ здытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здытесса здытепса здытриса здытетса здытефса здытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здытезмыса здытумыса здытримыса здытедмыса здытевмыса здытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здытессэгъа здытепсэгъа здытрисэгъа здытетсэгъа здытефсэгъа здытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэгъа здытумысэгъа здытримысэгъа здытедмысэгъа здытевмысэгъа здытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здытессэн здытепсэн здытрисэн здытетсэн здытефсэн здытрасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэн здытумысэн здытримысэн здытедмысэн здытевмысэн здытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здытессэну здытепсэну здытрисэну здытетсэну здытефсэну здытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэну здытумысэну здытримысэну здытедмысэну здытевмысэну здытрамысэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэ щӀытепсэ щӀытрисэ щӀытетсэ щӀытефсэ щӀытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэ щӀытумысэ щӀытримысэ щӀытедмысэ щӀытевмысэ щӀытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀытесса щӀытепса щӀытриса щӀытетса щӀытефса щӀытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмыса щӀытумыса щӀытримыса щӀытедмыса щӀытевмыса щӀытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэгъа щӀытепсэгъа щӀытрисэгъа щӀытетсэгъа щӀытефсэгъа щӀытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэгъа щӀытумысэгъа щӀытримысэгъа щӀытедмысэгъа щӀытевмысэгъа щӀытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэн щӀытепсэн щӀытрисэн щӀытетсэн щӀытефсэн щӀытрасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэн щӀытумысэн щӀытримысэн щӀытедмысэн щӀытевмысэн щӀытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэну щӀытепсэну щӀытрисэну щӀытетсэну щӀытефсэну щӀытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэну щӀытумысэну щӀытримысэну щӀытедмысэну щӀытевмысэну щӀытрамысэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ тессэу тепсэу трисэу тетсэу тефсэу трасэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэу тумысэу тримысэу тедмысэу тевмысэу трамысэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тессауэ тепсауэ трисауэ тетсауэ тефсауэ трасауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезмысауэ тумысауэ тримысауэ тедмысауэ тевмысауэ трамысауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ тессэурэ тепсэурэ трисэурэ тетсэурэ тефсэурэ трасэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ тезмысэурэ тумысэурэ тримысэурэ тедмысэурэ тевмысэурэ трамысэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- утызосэ тызосэ -- фытызосэ тызосэ(хэ)
уэ сытыбосэ -- тыбосэ дытыбосэ -- тыбосэ(хэ)
абы сытресэ утресэ тресэ дытресэ фытресэ тресэ(хэ)
дэ -- утыдосэ тыдосэ -- фытыдосэ тыдосэ(хэ)
фэ сытывосэ -- тывосэ дытывосэ -- тывосэ(хэ)
абыхэм сытрасэ утрасэ трасэ дытрасэ фытрасэ трасэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- утессэрэ тессэрэ -- фытессэрэ тессэ(хэ)рэ
уэ сытепсэрэ -- тепсэрэ дытепсэрэ -- тепсэ(хэ)рэ
абы сытрисэрэ утрисэрэ трисэрэ дытрисэрэ фытрисэрэ трисэ(хэ)рэ
дэ -- утетсэрэ тетсэрэ -- фытетсэрэ тетсэ(хэ)рэ
фэ сытефсэрэ -- тефсэрэ дытефсэрэ -- тефсэ(хэ)рэ
абыхэм сытрасэрэ утрасэрэ трасэрэ дытрасэрэ фытрасэрэ трасэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]э [с]эр -- [с]эхэр
Эргативнэ: [с]э [с]эм -- [с]эхэм
Послеложнэ: [с]экӀэ [с]эмкӀэ [с]эхэкӀэ [с]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]эуэ [с]эрауэ [с]эхэу [с]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]а [с]ар -- [с]ахэр
Эргативнэ: [с]а [с]ам -- [с]ахэм
Послеложнэ: [с]акӀэ [с]амкӀэ [с]ахэкӀэ [с]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]ауэ [с]арауэ [с]ахэу [с]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эн [с]эныр -- [с]энхэр
Эргативнэ: [с]эн [с]эным -- [с]энхэм
Послеложнэ: [с]энкӀэ [с]энымкӀэ [с]энхэкӀэ [с]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [с]эну [с]энырауэ [с]энхэу [с]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эну [с]энур -- [с]энухэр
Эргативнэ: [с]эну [с]энум -- [с]энухэм
Послеложнэ: [с]энукӀэ [с]энумкӀэ [с]энухэкӀэ [с]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]энууэ [с]энурауэ [с]энухэу [с]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Жылапхъэ щӀым хэлъхьэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Тепсэр къытепхыжынщ. Псалъэжьхэр
  • - Гъэ къэс жылэжьыр тефси, япэ къефхьэлӀэж хур жылапхъэу вгъэтӀылъурэ фыпсэу, - жиӀащ Тхьэгъэлэдж. Нартхэр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 68
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Нарт вэн иухмэ, абыхэм мывэр хашынущ, жыли трасэнущ. Когда Нарт закончит пахать, они вытащат камни и посадят семена. When Nart finishes, they will haul away the rocks and plant seeds.
нап. 69
Ӏэуесрэ Ӏэдиихурэ жэгундэ жылэ трасащ. Ауас и Адииху посадили семена свёклы. Awes and Adiyikhw have planted beet seeds.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • тесэн: sow, plant (seeds)
УРЫСЫБЗЭ
  • тесэн: посеять (семена)

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [te:'sɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • те- + [с] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "тесэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: тесэн
щымыӀэныгъэ: темысэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: тессэн тепсэн трисэн тетсэн тефсэн трасэн
щымыӀэныгъэ: тезмысэн тумысэн тримысэн тедмысэн тевмысэн трамысэн
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: тесэ! тефсэ!
щымыӀэныгъэ: тумысэ! тевмысэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: сытресэ утресэ трыресэ дытресэ фытресэ трыресэ
щымыӀэныгъэ: сытремысэ утремысэ трыремысэ дытремысэ фытремысэ трыремысэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тызосэ(р) тыбосэ(р) тресэ(р) тыдосэ(р) тывосэ(р) трасэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тессэркъым тепсэркъым трисэркъым тетсэркъым тефсэркъым трасэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: тессэ(р)т тепсэ(р)т трисэ(р)т тетсэ(р)т тефсэ(р)т трасэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: тессэ(р)тэкъым тепсэ(р)тэкъым трисэ(р)тэкъым тетсэ(р)тэкъым тефсэ(р)тэкъым трасэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессащ тепсащ трисащ тетсащ тефсащ трасащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тессакъым тепсакъым трисакъым тетсакъым тефсакъым трасакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: тессат тепсат трисат тетсат тефсат трасат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тессатэкъым тепсатэкъым трисатэкъым тетсатэкъым тетсатэкъым трасатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъащ тепсэгъащ трисэгъащ тетсэгъащ тефсэгъащ трасэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: тессэгъакъым тепсэгъакъым трисэгъакъым тетсэгъакъым тефсэгъакъым трасэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъат тепсэгъат трисэгъат тетсэгъат тефсэгъат трасэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: тессэгъатэкъым тепсэгъатэкъым трисэгъатэкъым тетсэгъатэкъым тефсэгъатэкъым трасэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: тессэщ тепсэщ трисэщ тетсэщ тефсэщ трасэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: тессэкъым тепсэкъым трисэкъым тетсэкъым тефсэкъым трасэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: тессэт тепсэт трисэт тетсэт тефсэт трасэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: тессэтэкъым тепсэтэкъым трисэтэкъым тетсэтэкъым тефсэтэкъым трасэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнщ тепсэнщ трисэнщ тетсэнщ тефсэнщ трасэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнкъым тепсэнкъым трисэнкъым тетсэнкъым тефсэнкъым трасэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнущ тепсэнущ трисэнущ тетсэнущ тефсэнущ трасэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнукъым тепсэнукъым трисэнукъым тетсэнукъым тефсэнукъым трасэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэрэ тепсэрэ трисэрэ тетсэрэ тефсэрэ трасэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тессэркъэ тепсэркъэ трисэркъэ тетсэркъэ тефсэркъэ трасэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: тессэ(р)т тепсэ(р)т трисэ(р)т тетсэ(р)т тефсэ(р)т трасэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: тессэ(р)тэкъэ тепсэ(р)тэкъэ трисэ(р)тэкъэ тетсэ(р)тэкъэ тефсэ(р)тэкъэ трасэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тесса тепса триса тетса тефса траса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тессакъэ тепсакъэ трисакъэ тетсакъэ тефсакъэ трасакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: тессат тепсат трисат тетсат тефсат трасат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тессатэкъэ тепсатэкъэ трисатэкъэ тетсатэкъэ тефсатэкъэ трасатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъа тепсэгъа трисэгъа тетсэгъа тефсэгъа трасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: тессэгъакъэ тепсэгъакъэ трисэгъакъэ тетсэгъакъэ тефсэгъакъэ трасэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэгъат тепсэгъат трисэгъат тетсэгъат тефсэгъат трасэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тессэгъатэкъэ тепсэгъатэкъэ трисэгъатэкъэ тетсэгъатэкъэ тефсэгъатэкъэ трасэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: тессэ тепсэ трисэ тетсэ тефсэ трасэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: тессэкъэ тепсэкъэ трисэкъэ тетсэкъэ тефсэкъэ трасэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: тессэт тепсэт трисэт тетсэт тефсэт трасэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: тессэтэкъэ тепсэтэкъэ трисэтэкъэ тетсэтэкъэ тефсэтэкъэ трасэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэн тепсэн трисэн тетсэн тефсэн трасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнкъэ тепсэнкъэ трисэнкъэ тетсэнкъэ тефсэнкъэ трасэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэну тепсэну трисэну тетсэну тефсэну трасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнукъэ тепсэнукъэ трисэнукъэ тетсэнукъэ тефсэнукъэ трасэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэмэ тепсэмэ трисэмэ тетсэмэ тефсэмэ трасэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэмэ тумысэмэ тримысэмэ тедмысэмэ тевмысэмэ трамысэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессамэ тепсамэ трисамэ тетсамэ тефсамэ трасамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысамэ тумысамэ тримысамэ тедмысамэ тевмысамэ трамысамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъамэ тепсэгъамэ трисэгъамэ тетсэгъамэ тефсэгъамэ трасэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъамэ тумысэгъамэ тримысэгъамэ тедмысэгъамэ тевмысэгъамэ трамысэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнмэ тепсэнмэ трисэнмэ тетсэнмэ тефсэнмэ трасэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнмэ тумысэнмэ тримысэнмэ тедмысэнмэ тевмысэнмэ трамысэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнумэ тепсэнумэ трисэнумэ тетсэнумэ тефсэнумэ трасэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнумэ тумысэнумэ тримысэнумэ тедмысэнумэ тевмысэнумэ трамысэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэтэмэ тепсэтэмэ трисэтэмэ тетсэтэмэ тефсэтэмэ трасэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэтэмэ тумысэтэмэ тримысэтэмэ тедмысэтэмэ тевмысэтэмэ трамысэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессатэмэ тепсатэмэ трисатэмэ тетсатэмэ тефсатэмэ трасатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысатэмэ тумысатэмэ тримысатэмэ тедмысатэмэ тевмысатэмэ трамысатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъатэмэ тепсэгъатэмэ трисэгъатэмэ тетсэгъатэмэ тефсэгъатэмэ трасэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъатэмэ тумысэгъатэмэ тримысэгъатэмэ тедмысэгъатэмэ тевмысэгъатэмэ трамысэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнтэмэ тепсэнтэмэ трисэнтэмэ тетсэнтэмэ тефсэнтэмэ трасэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнтэмэ тумысэнтэмэ тримысэнтэмэ тедмысэнтэмэ тевмысэнтэмэ трамысэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнутэмэ тепсэнутэмэ трисэнутэмэ тетсэнутэмэ тефсэнутэмэ трасэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнутэмэ тумысэнутэмэ тримысэнутэмэ тедмысэнутэмэ тевмысэнутэмэ трамысэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнт тепсэнт трисэнт тетсэнт тефсэнт трасэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнтэкъым тепсэнтэкъым трисэнтэкъым тетсэнтэкъым тефсэнтэкъым трасэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнут тепсэнут трисэнут тетсэнут тефсэнут трасэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тессэнутэкъым тепсэнутэкъым трисэнутэкъым тетсэнутэкъым тефсэнутэкъым трасэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэми тепсэми трисэми тетсэми тефсэми трасэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэми тумысэми тримысэми тедмысэми тевмысэми трамысэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессами тепсами трисами тетсами тефсами трасами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысами тумысами тримысами тедмысами тевмысами трамысами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъами тепсэгъами трисэгъами тетсэгъами тефсэгъами трасэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъами тумысэгъами тримысэгъами тедмысэгъами тевмысэгъами трамысэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнми тепсэнми трисэнми тетсэнми тефсэнми трасэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнми тумысэнми тримысэнми тедмысэнми тевмысэнми трамысэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнуми тепсэнуми трисэнуми тетсэнуми тефсэнуми трасэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнуми тумысэнуми тримысэнуми тедмысэнуми тевмысэнуми трамысэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ: тессэтэми тепсэтэми трисэтэми тетсэтэми тефсэтэми трасэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэтэми тумысэтэми тримысэтэми тедмысэтэми тевмысэтэми трамысэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: тессатэми тепсатэми трисатэми тетсатэми тефсатэми трасатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысатэми тумысатэми тримысатэми тедмысатэми тевмысатэми трамысатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: тессэгъатэми тепсэгъатэми трисэгъатэми тетсэгъатэми тефсэгъатэми трасэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: тезмысэгъатэми тумысэгъатэми тримысэгъатэми тедмысэгъатэми тевмысэгъатэми трамысэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнтэми тепсэнтэми трисэнтэми тетсэнтэми тефсэнтэми трасэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнтэми тумысэнтэми тримысэнтэми тедмысэнтэми тевмысэнтэми трамысэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: тессэнутэми тепсэнутэми трисэнутэми тетсэнутэми тефсэнутэми трасэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: тезмысэнутэми тумысэнутэми тримысэнутэми тедмысэнутэми тевмысэнутэми трамысэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: тессаи тепсаи трисаи тетсаи тефсаи трасаи
щымыӀэныгъэ: тессакъыми тепсакъыми трисакъыми тетсакъыми тефсакъыми трасакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
щыӀэныгъэ: тессащэрэт тепсащэрэт трисащэрэт тетсащэрэт тефсащэрэт трасащэрэт
щымыӀэныгъэ: тезмысащэрэт тумысащэрэт тримысащэрэт тедмысащэрэт тевмысащэрэт трамысащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнщ тепсагъэнщ трисагъэнщ тетсагъэнщ тефсагъэнщ трасагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнкъым тепсагъэнкъым трисагъэнкъым тетсагъэнкъым тефсагъэнкъым трасагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнт тепсагъэнт трисагъэнт тетсагъэнт тефсагъэнт трасагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнтэкъым тепсагъэнтэкъым трисагъэнтэкъым тетсагъэнтэкъым тефсагъэнтэкъым трасагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэн тепсагъэн трисагъэн тетсагъэн тефсагъэн трасагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнкъэ тепсагъэнкъэ трисагъэнкъэ тетсагъэнкъэ тефсагъэнкъэ трасагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэнт тепсагъэнт трисагъэнт тетсагъэнт тефсагъэнт трасагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнтэкъэ тепсагъэнтэкъэ трисагъэнтэкъэ тетсагъэнтэкъэ тефсагъэнтэкъэ трасагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнущ тепсагъэнущ трисагъэнущ тетсагъэнущ тефсагъэнущ трасагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнукъым тепсагъэнукъым трисагъэнукъым тетсагъэнукъым тефсагъэнукъым трасагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: тессагъэнут тепсагъэнут трисагъэнут тетсагъэнут тефсагъэнут трасагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: тессагъэнутэкъым тепсагъэнутэкъым трисагъэнутэкъым тетсагъэнутэкъым тефсагъэнутэкъым трасагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэну тепсагъэну трисагъэну тетсагъэну тефсагъэну трасагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнукъэ тепсагъэнукъэ трисагъэнукъэ тетсагъэнукъэ тефсагъэнукъэ трасагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: тессагъэнут тепсагъэнут трисагъэнут тетсагъэнут тефсагъэнут трасагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: тессагъэнутэкъэ тепсагъэнутэкъэ трисагъэнутэкъэ тетсагъэнутэкъэ тефсагъэнутэкъэ трасагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ тезысэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тезыса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезымыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тезысэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тезысэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тезысэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезымысэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ тессэ тепсэ трисэ тетсэ тефсэ трасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэ тумысэ тримысэ тедмысэ тевмысэ трамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тесса тепса триса тетса тефса траса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезмыса тумыса тримыса тедмыса тевмыса трамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тессэгъа тепсэгъа трисэгъа тетсэгъа тефсэгъа трасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэгъа тумысэгъа тримысэгъа тедмысэгъа тевмысэгъа трамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тессэн тепсэн трисэн тетсэн тефсэн трасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэн тумысэн тримысэн тедмысэн тевмысэн трамысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тессэну тепсэну трисэну тетсэну тефсэну трасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэну тумысэну тримысэну тедмысэну тевмысэну трамысэну
Зэлэжь (объектэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ тесэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ темысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ теса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ темыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тесэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ темысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тесэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ темысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ тесэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ темысэну
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэ зэрытепсэ зэрытрисэ зэрытетсэ зэрытефсэ зэрытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэ зэрытумысэ зэрытримысэ зэрытедмысэ зэрытевмысэ зэрытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрытесса зэрытепса зэрытриса зэрытетса зэрытефса зэрытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмыса зэрытумыса зэрытримыса зэрытедмыса зэрытевмыса зэрытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэгъа зэрытепсэгъа зэрытрисэгъа зэрытетсэгъа зэрытефсэгъа зэрытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэгъа зэрытумысэгъа зэрытримысэгъа зэрытедмысэгъа зэрытевмысэгъа зэрытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэн зэрытепсэн зэрытрисэн зэрытетсэн зэрытефсэн зэрытрасэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэн зэрытумысэн зэрытримысэн зэрытедмысэн зэрытевмысэн зэрытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ зэрытессэну зэрытепсэну зэрытрисэну зэрытетсэну зэрытефсэну зэрытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ зэрытезмысэну зэрытумысэну зэрытримысэну зэрытедмысэну зэрытевмысэну зэрытрамысэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щытессэ щытепсэ щытрисэ щытетсэ щытефсэ щытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэ щытумысэ щытримысэ щытедмысэ щытевмысэ щытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щытесса щытепса щытриса щытетса щытефса щытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щытезмыса щытумыса щытримыса щытедмыса щытевмыса щытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щытессэгъа щытепсэгъа щытрисэгъа щытетсэгъа щытефсэгъа щытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэгъа щытумысэгъа щытримысэгъа щытедмысэгъа щытевмысэгъа щытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щытессэн щытепсэн щытрисэн щытетсэн щытефсэн щытрасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэн щытумысэн щытримысэн щытедмысэн щытевмысэн щытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щытессэну щытепсэну щытрисэну щытетсэну щытефсэну щытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щытезмысэну щытумысэну щытримысэну щытедмысэну щытевмысэну щытрамысэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ здытессэ здытепсэ здытрисэ здытетсэ здытефсэ здытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэ здытумысэ здытримысэ здытедмысэ здытевмысэ здытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здытесса здытепса здытриса здытетса здытефса здытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здытезмыса здытумыса здытримыса здытедмыса здытевмыса здытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ здытессэгъа здытепсэгъа здытрисэгъа здытетсэгъа здытефсэгъа здытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэгъа здытумысэгъа здытримысэгъа здытедмысэгъа здытевмысэгъа здытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здытессэн здытепсэн здытрисэн здытетсэн здытефсэн здытрасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэн здытумысэн здытримысэн здытедмысэн здытевмысэн здытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ здытессэну здытепсэну здытрисэну здытетсэну здытефсэну здытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ здытезмысэну здытумысэну здытримысэну здытедмысэну здытевмысэну здытрамысэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэ щӀытепсэ щӀытрисэ щӀытетсэ щӀытефсэ щӀытрасэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэ щӀытумысэ щӀытримысэ щӀытедмысэ щӀытевмысэ щӀытрамысэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀытесса щӀытепса щӀытриса щӀытетса щӀытефса щӀытраса
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмыса щӀытумыса щӀытримыса щӀытедмыса щӀытевмыса щӀытрамыса
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэгъа щӀытепсэгъа щӀытрисэгъа щӀытетсэгъа щӀытефсэгъа щӀытрасэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэгъа щӀытумысэгъа щӀытримысэгъа щӀытедмысэгъа щӀытевмысэгъа щӀытрамысэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэн щӀытепсэн щӀытрисэн щӀытетсэн щӀытефсэн щӀытрасэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэн щӀытумысэн щӀытримысэн щӀытедмысэн щӀытевмысэн щӀытрамысэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ щӀытессэну щӀытепсэну щӀытрисэну щӀытетсэну щӀытефсэну щӀытрасэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ щӀытезмысэну щӀытумысэну щӀытримысэну щӀытедмысэну щӀытевмысэну щӀытрамысэну
Деепричастиехэр сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ тессэу тепсэу трисэу тетсэу тефсэу трасэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ тезмысэу тумысэу тримысэу тедмысэу тевмысэу трамысэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ тессауэ тепсауэ трисауэ тетсауэ тефсауэ трасауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ тезмысауэ тумысауэ тримысауэ тедмысауэ тевмысауэ трамысауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ тессэурэ тепсэурэ трисэурэ тетсэурэ тефсэурэ трасэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ тезмысэурэ тумысэурэ тримысэурэ тедмысэурэ тевмысэурэ трамысэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- утызосэ тызосэ -- фытызосэ тызосэ(хэ)
уэ сытыбосэ -- тыбосэ дытыбосэ -- тыбосэ(хэ)
абы сытресэ утресэ тресэ дытресэ фытресэ тресэ(хэ)
дэ -- утыдосэ тыдосэ -- фытыдосэ тыдосэ(хэ)
фэ сытывосэ -- тывосэ дытывосэ -- тывосэ(хэ)
абыхэм сытрасэ утрасэ трасэ дытрасэ фытрасэ трасэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ) Прямой Дополненэ
сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Подлежащэ
сэ -- утессэрэ тессэрэ -- фытессэрэ тессэ(хэ)рэ
уэ сытепсэрэ -- тепсэрэ дытепсэрэ -- тепсэ(хэ)рэ
абы сытрисэрэ утрисэрэ трисэрэ дытрисэрэ фытрисэрэ трисэ(хэ)рэ
дэ -- утетсэрэ тетсэрэ -- фытетсэрэ тетсэ(хэ)рэ
фэ сытефсэрэ -- тефсэрэ дытефсэрэ -- тефсэ(хэ)рэ
абыхэм сытрасэрэ утрасэрэ трасэрэ дытрасэрэ фытрасэрэ трасэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]э [с]эр -- [с]эхэр
Эргативнэ: [с]э [с]эм -- [с]эхэм
Послеложнэ: [с]экӀэ [с]эмкӀэ [с]эхэкӀэ [с]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]эуэ [с]эрауэ [с]эхэу [с]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]а [с]ар -- [с]ахэр
Эргативнэ: [с]а [с]ам -- [с]ахэм
Послеложнэ: [с]акӀэ [с]амкӀэ [с]ахэкӀэ [с]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]ауэ [с]арауэ [с]ахэу [с]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эн [с]эныр -- [с]энхэр
Эргативнэ: [с]эн [с]эным -- [с]энхэм
Послеложнэ: [с]энкӀэ [с]энымкӀэ [с]энхэкӀэ [с]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [с]эну [с]энырауэ [с]энхэу [с]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эну [с]энур -- [с]энухэр
Эргативнэ: [с]эну [с]энум -- [с]энухэм
Послеложнэ: [с]энукӀэ [с]энумкӀэ [с]энухэкӀэ [с]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]энууэ [с]энурауэ [с]энухэу [с]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Еплъ "псалъафэ зэпыщӀахэр".

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • тесэн: No meaning
УРЫСЫБЗЭ
  • тесэн: См. "псалъафэ зэпыщӀахэр"
псалъафэ зэпыщӀахэр

лъэхъийр тесэн

  Мыхьэнэ:
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: put an even layer of ears and stems on the threshing floor for threshing
     Урысыбзэ: равномерно разложить колосья со стеблями на току для обмолота
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.

Wt/kbd/тесэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [te:'sɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • те- + [с] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "тесэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: тесэн
щымыӀэныгъэ: темысэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сытесэн утесэн тесэн дытесэн фытесэн тесэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сытемысэн утемысэн темысэн дытемысэн фытемысэн темысэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: тесэ! фытесэ!
щымыӀэныгъэ: утемысэ! фытемысэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сытресэ утресэ тресэ дытресэ фытресэ тресэ
щымыӀэныгъэ: сытремысэ утремысэ тремысэ дытремысэ фытремысэ тремысэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сытосэ(р) утосэ(р) тосэ(р) дытосэ(р) фытосэ(р) тосэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэркъым утесэркъым тесэркъым дытесэркъым фытесэркъым тесэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сытесэ(р)т утесэ(р)т тесэ(р)т дытесэ(р)т фытесэ(р)т тесэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сытесэ(р)тэкъым утесэ(р)тэкъым тесэ(р)тэкъым дытесэ(р)тэкъым фытесэ(р)тэкъым тесэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сытесащ утесащ тесащ дытесащ фытесащ теса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сытесакъым утесакъым тесакъым дытесакъым фытесакъым теса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сытесат утесат тесат дытесат фытесат теса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сытесатэкъым утесатэкъым тесатэкъым дытесатэкъым фытесатэкъым теса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сытесэгъащ утесэгъащ тесэгъащ дытесэгъащ фытесэгъащ тесэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэгъакъым утесэгъакъым тесэгъакъым дытесэгъакъым фытесэгъакъым тесэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сытесэгъат утесэгъат тесэгъат дытесэгъат фытесэгъат тесэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэгъатэкъым утесэгъатэкъым тесэгъатэкъым дытесэгъатэкъым фытесэгъатэкъым тесэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сытесэщ утесэщ тесэщ дытесэщ фытесэщ тесэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сытесэкъым утесэкъым тесэкъым дытесэкъым фытесэкъым тесэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сытесэт утесэт тесэт дытесэт фытесэт тесэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сытесэтэкъым утесэтэкъым тесэтэкъым дытесэтэкъым фытесэтэкъым тесэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнщ утесэнщ тесэнщ дытесэнщ фытесэнщ тесэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэнкъым утесэнкъым тесэнкъым дытесэнкъым фытесэнкъым тесэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнущ утесэнущ тесэнущ дытесэнущ фытесэнущ тесэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэнукъым утесэнукъым тесэнукъым дытесэнукъым фытесэнукъым тесэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сытесэрэ утесэрэ тесэрэ дытесэрэ фытесэрэ тесэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэркъэ утесэркъэ тесэркъэ дытесэркъэ фытесэркъэ тесэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сытесэ(р)т утесэ(р)т тесэ(р)т дытесэ(р)т фытесэ(р)т тесэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сытесэ(р)тэкъэ утесэ(р)тэкъэ тесэ(р)тэкъэ дытесэ(р)тэкъэ фытесэ(р)тэкъэ тесэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сытеса утеса теса дытеса фытеса теса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сытесакъэ утесакъэ тесакъэ дытесакъэ фытесакъэ теса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сытесат утесат тесат дытесат фытесат теса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сытесатэкъэ утесатэкъэ тесатэкъэ дытесатэкъэ фытесатэкъэ теса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сытесэгъа утесэгъа тесэгъа дытесэгъа фытесэгъа тесэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэгъакъэ утесэгъакъэ тесэгъакъэ дытесэгъакъэ фытесэгъакъэ тесэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сытесэгъат утесэгъат тесэгъат дытесэгъат фытесэгъат тесэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сытесэгъатэкъэ утесэгъатэкъэ тесэгъатэкъэ дытесэгъатэкъэ фытесэгъатэкъэ тесэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сытесэ утесэ тесэ дытесэ фытесэ тесэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сытесэкъэ утесэкъэ тесэкъэ дытесэкъэ фытесэкъэ тесэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сытесэт утесэт тесэт дытесэт фытесэт тесэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сытесэтэкъэ утесэтэкъэ тесэтэкъэ дытесэтэкъэ фытесэтэкъэ тесэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэн утесэн тесэн дытесэн фытесэн тесэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэнкъэ утесэнкъэ тесэнкъэ дытесэнкъэ фытесэнкъэ тесэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэну утесэну тесэну дытесэну фытесэну тесэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэнукъэ утесэнукъэ тесэнукъэ дытесэнукъэ фытесэнукъэ тесэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сытесэмэ утесэмэ тесэмэ дытесэмэ фытесэмэ тесэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэмэ утемысэмэ темысэмэ дытемысэмэ фытемысэмэ темысэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сытесамэ утесамэ тесамэ дытесамэ фытесамэ теса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысамэ утемысамэ темысамэ дытемысамэ фытемысамэ тмыса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сытесэгъамэ утесэгъамэ тесэгъамэ дытесэгъамэ фытесэгъамэ тесэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысэгъамэ утемысэгъамэ темысэгъамэ дытемысэгъамэ фытемысэгъамэ темысэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнмэ утесэнмэ тесэнмэ дытесэнмэ фытесэнмэ тесэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнмэ утемысэнмэ темысэнмэ дытемысэнмэ фытемысэнмэ темысэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнумэ утесэнумэ тесэнумэ дытесэнумэ фытесэнумэ тесэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнумэ утемысэнумэ темысэнумэ дытемысэнумэ фытемысэнумэ темысэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сытесэтэмэ утесэтэмэ тесэтэмэ дытесэтэмэ фытесэтэмэ тесэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэтэмэ утемысэтэмэ темысэтэмэ дытемысэтэмэ фытемысэтэмэ темысэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сытесатэмэ утесатэмэ тесатэмэ дытесатэмэ фытесатэмэ теса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысатэмэ утемысатэмэ темысатэмэ дытемысатэмэ фытемысатэмэ темыса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сытесэгъатэмэ утесэгъатэмэ тесэгъатэмэ дытесэгъатэмэ фытесэгъатэмэ тесэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысэгъатэмэ утемысэгъатэмэ темысэгъатэмэ дытемысэгъатэмэ фытемысэгъатэмэ темысэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнтэмэ утесэнтэмэ тесэнтэмэ дытесэнтэмэ фытесэнтэмэ тесэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнтэмэ утемысэнтэмэ темысэнтэмэ дытемысэнтэмэ фытемысэнтэмэ темысэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнутэмэ утесэнутэмэ тесэнутэмэ дытесэнутэмэ фытесэнутэмэ тесэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнутэмэ утемысэнутэмэ темысэнутэмэ дытемысэнутэмэ фытемысэнутэмэ темысэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнт утесэнт тесэнт дытесэнт фытесэнт тесэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэнтэкъым утесэнтэкъым тесэнтэкъым дытесэнтэкъым фытесэнтэкъым тесэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнут утесэнут тесэнут дытесэнут фытесэнут тесэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытесэнутэкъым утесэнутэкъым тесэнутэкъым дытесэнутэкъым фытесэнутэкъым тесэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сытесэми утесэми тесэми дытесэми фытесэми тесэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэми утемысэми темысэми дытемысэми фытемысэми темысэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сытесами утесами тесами дытесами фытесами теса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысами утемысами темысами дытемысами фытемысами темыса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сытесэгъами утесэгъами тесэгъами дытесэгъами фытесэгъами тесэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысэгъами утемысэгъами темысэгъами дытемысэгъами фытемысэгъами темысэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнми утесэнми тесэнми дытесэнми фытесэнми тесэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнми утемысэнми темысэнми дытемысэнми фытемысэнми темысэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнуми утесэнуми тесэнуми дытесэнуми фытесэнуми тесэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнуми утемысэнуми темысэнуми дытемысэнуми фытемысэнуми темысэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сытесэтэми утесэтэми тесэтэми дытесэтэми фытесэтэми тесэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэтэми утемысэтэми темысэтэми дытемысэтэми фытемысэтэми темысэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сытесатэми утесатэми тесатэми дытесатэми фытесатэми теса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысатэми утемысатэми темысатэми дытемысатэми фытемысатэми темыса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сытесэгъатэми утесэгъатэми тесэгъатэми дытесэгъатэми фытесэгъатэми тесэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сытемысэгъатэми утемысэгъатэми темысэгъатэми дытемысэгъатэми фытемысэгъатэми темысэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнтэми утесэнтэми тесэнтэми дытесэнтэми фытесэнтэми тесэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнтэми утемысэнтэми темысэнтэми дытемысэнтэми фытемысэнтэми темысэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сытесэнутэми утесэнутэми тесэнутэми дытесэнутэми фытесэнутэми тесэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сытемысэнутэми утемысэнутэми темысэнутэми дытемысэнутэми фытемысэнутэми темысэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъсэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сытесаи утесаи тесаи дытесаи фытесаи тесаи
щымыӀэныгъэ: сытесакъыми утесакъыми тесакъыми дытесакъыми фытесакъыми тесакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сытесащэрэт утесащэрэт тесащэрэт дытесащэрэт фытесащэрэт тесащэрэт
щымыӀэныгъэ: сытемысащэрэт утемысащэрэт темысащэрэт дытемысащэрэт фытемысащэрэт темысащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сытесагъэнщ утесагъэнщ тесагъэнщ дытесагъэнщ фытесагъэнщ тесагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнкъым утесагъэнкъым тесагъэнкъым дытесагъэнкъым фытесагъэнкъым тесагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сытесагъэнт утесагъэнт тесагъэнт дытесагъэнт фытесагъэнт тесагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнтэкъым утесагъэнтэкъым тесагъэнтэкъым дытесагъэнтэкъым фытесагъэнтэкъым тесагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сытесагъэн утесагъэн тесагъэн дытесагъэн фытесагъэн тесагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнкъэ утесагъэнкъэ тесагъэнкъэ дытесагъэнкъэ фытесагъэнкъэ тесагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сытесагъэнт утесагъэнт тесагъэнт дытесагъэнт фытесагъэнт тесагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнтэкъэ утесагъэнтэкъэ тесагъэнтэкъэ дытесагъэнтэкъэ фытесагъэнтэкъэ тесагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сытесагъэнущ утесагъэнущ тесагъэнущ дытесагъэнущ фытесагъэнущ тесагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнукъым утесагъэнукъым тесагъэнукъым дытесагъэнукъым фытесагъэнукъым тесагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сытесагъэнут утесагъэнут тесагъэнут дытесагъэнут фытесагъэнут тесагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнутэкъым утесагъэнутэкъым тесагъэнутэкъым дытесагъэнутэкъым фытесагъэнутэкъым тесагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сытесагъэну утесагъэну тесагъэну дытесагъэну фытесагъэну тесагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнукъэ утесагъэнукъэ тесагъэнукъэ дытесагъэнукъэ фытесагъэнукъэ тесагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сытесагъэнут утесагъэнут тесагъэнут дытесагъэнут фытесагъэнут тесагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сытесагъэнутэкъэ утесагъэнутэкъэ тесагъэнутэкъэ дытесагъэнутэкъэ фытесагъэнутэкъэ тесагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сытесэ утесэ тесэ дытесэ фытесэ тесэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сытемысэ утемысэ темысэ дытемысэ фытемысэ темысэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сытеса утеса теса дытеса фытеса теса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сытемыса утемыса темыса дытемыса фытемыса темыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сытесэгъа утесэгъа тесэгъа дытесэгъа фытесэгъа тесэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сытемысэгъа утемысэгъа темысэгъа дытемысэгъа фытемысэгъа темысэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сытесэн утесэн тесэн дытесэн фытесэн тесэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сытемысэн утемысэн темысэн дытемысэн фытемысэн темысэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сытесэну утесэну тесэну дытесэну фытесэну тесэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сытемысэну утемысэну темысэну дытемысэну фытемысэну темысэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрытесэ узэрытесэ зэрытесэ дызэрытесэ фызэрытесэ зэрытесэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрытемысэ узэрытемысэ зэрытемысэ дызэрытемысэ фызэрытемысэ зэрытемысэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрытеса узэрытеса зэрытеса дызэрытеса фызэрытеса зэрытеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрытемыса узэрытемыса зэрытемыса дызэрытемыса фызэрытемыса зэрытемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрытесэгъа узэрытесэгъа зэрытесэгъа дызэрытесэгъа фызэрытесэгъа зэрытесэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрытемысэгъа узэрытемысэгъа зэрытемысэгъа дызэрытемысэгъа фызэрытемысэгъа зэрытемысэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрытесэн узэрытесэн зэрытесэн дызэрытесэн фызэрытесэн зэрытесэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрытемысэн узэрытемысэн зэрытемысэн дызэрытемысэн фызэрытемысэн зэрытемысэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрытесэну узэрытесэну зэрытесэну дызэрытесэну фызэрытесэну зэрытесэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрытемысэну узэрытемысэну зэрытемысэну дызэрытемысэну фызэрытемысэну зэрытемысэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщытесэ ущытесэ щытесэ дыщытесэ фыщытесэ щытесэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщытемысэ ущытемысэ щытемысэ дыщытемысэ фыщытемысэ щытемысэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщытеса ущытеса щытеса дыщытеса фыщытеса щытеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщытемыса ущытемыса щытемыса дыщытемыса фыщытемыса щытемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщытесэгъа ущытесэгъа щытесэгъа дыщытесэгъа фыщытесэгъа щытесэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщытемысэгъа ущытемысэгъа щытемысэгъа дыщытемысэгъа фыщытемысэгъа щытемысэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщытесэн ущытесэн щытесэн дыщытесэн фыщытесэн щытесэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщытемысэн ущытемысэн щытемысэн дыщытемысэн фыщытемысэн щытемысэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщытесэну ущытесэну щытесэну дыщытесэну фыщытесэну щытесэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщытемысэну ущытемысэну щытемысэну дыщытемысэну фыщытемысэну щытемысэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздытесэ уздытесэ здытесэ дыздытесэ фыздытесэ здытесэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздытемысэ уздытемысэ здытемысэ дыздытемысэ фыздытемысэ здытемысэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздытеса уздытеса здытеса дыздытеса фыздытеса здытеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздытемыса уздытемыса здытемыса дыздытемыса фыздытемыса здытемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздытесэгъа уздытесэгъа здытесэгъа дыздытесэгъа фыздытесэгъа здытесэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздытемысэгъа уздытемысэгъа здытемысэгъа дыздытемысэгъа фыздытемысэгъа здытемысэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздытесэн уздытесэн здытесэн дыздытесэн фыздытесэн здытесэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздытемысэн уздытемысэн здытемысэн дыздытемысэн фыздытемысэн здытемысэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздытесэну уздытесэну здытесэну дыздытесэну фыздытесэну здытесэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздытемысэну уздытемысэну здытемысэну дыздытемысэну фыздытемысэну здытемысэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀытесэ ущӀытесэ щӀытесэ дыщӀытесэ фыщӀытесэ щӀытесэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀытемысэ ущӀытемысэ щӀытемысэ дыщӀытемысэ фыщӀытемысэ щӀытемысэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀытеса ущӀытеса щӀытеса дыщӀытеса фыщӀытеса щӀытеса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀытемыса ущӀытемыса щӀытемыса дыщӀытемыса фыщӀытемыса щӀытемыса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀытесэгъа ущӀытесэгъа щӀытесэгъа дыщӀытесэгъа фыщӀытесэгъа щӀытесэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀытемысэгъа ущӀытемысэгъа щӀытемысэгъа дыщӀытемысэгъа фыщӀытемысэгъа щӀытемысэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀытесэн ущӀытесэн щӀытесэн дыщӀытесэн фыщӀытесэн щӀытесэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀытемысэн ущӀытемысэн щӀытемысэн дыщӀытемысэн фыщӀытемысэн щӀытемысэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀытесэну ущӀытесэну щӀытесэну дыщӀытесэну фыщӀытесэну щӀытесэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀытемысэну ущӀытемысэну щӀытемысэну дыщӀытемысэну фыщӀытемысэну щӀытемысэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сытесэу утесэу тесэу дытесэу фытесэу тесэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сытемысэу утемысэу темысэу дытемысэу фытемысэу темысэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сытесауэ утесауэ тесауэ дытесауэ фытесауэ тесауэ / теса(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сытемысауэ утемысауэ темысауэ дытемысауэ фытемысауэ темысауэ(хэ) / темыса(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сытесэурэ утесэурэ тесэурэ дытесэурэ фытесэурэ тесэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сытемысэурэ утемысэурэ темысэурэ дытемысэурэ фытемысэурэ темысэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ

сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыптосэ сытосэ -- сыфтосэ сатосэ(хэ)
уэ устосэ -- утосэ уттосэ -- уатосэ(хэ)
ар стосэ птосэ тосэ ттосэ фтосэ ятосэ(хэ)
дэ -- дыптосэ дытосэ -- дыфтосэ датосэ(хэ)
фэ фыстосэ -- фытосэ фыттосэ -- фатосэ(хэ)
ахэр стосэ птосэ тосэ ттосэ фтосэ ятосэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ

сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыптесэрэ сытесэрэ -- сыфтесэрэ сатесэ(хэ)рэ
уэ устесэрэ -- утесэрэ уттесэрэ -- уатесэ(хэ)рэ
ар стесэрэ птесэрэ тесэрэ ттесэрэ фтесэрэ ятесэ(хэ)рэ
дэ -- дыптесэрэ дытесэрэ -- дыфтесэрэ датесэ(хэ)рэ
фэ фыстесэрэ -- фытесэрэ фытдтесэрэ -- фатесэ(хэ)рэ
ахэр стесэрэ птесэрэ тесэрэ ттесэрэ фтесэрэ ятесэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]э [с]эр -- [с]эхэр
Эргативнэ: [с]э [с]эм -- [с]эхэм
Послеложнэ: [с]экӀэ [с]эмкӀэ [с]эхэкӀэ [с]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]эуэ [с]эрауэ [с]эхэу [с]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]а [с]ар -- [с]ахэр
Эргативнэ: [с]а [с]ам -- [с]ахэм
Послеложнэ: [с]акӀэ [с]амкӀэ [с]ахэкӀэ [с]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]ауэ [с]арауэ [с]ахэу [с]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эн [с]эныр -- [с]энхэр
Эргативнэ: [с]эн [с]эным -- [с]энхэм
Послеложнэ: [с]энкӀэ [с]энымкӀэ [с]энхэкӀэ [с]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [с]эну [с]энырауэ [с]энхэу [с]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [с]эну [с]энур -- [с]энухэр
Эргативнэ: [с]эну [с]энум -- [с]энухэм
Послеложнэ: [с]энукӀэ [с]энумкӀэ [с]энухэкӀэ [с]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [с]энууэ [с]энурауэ [с]энухэу [с]энухэрауэ


МЫХЬЭНЭ

  1. Еплъ "псалъафэ зэпыщӀахэр".

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • тесэн: See "псалъафэ зэпыщӀахэр"
УРЫСЫБЗЭ
  • тесэн: См. "псалъафэ зэпыщӀахэр"
псалъафэ зэпыщӀахэр

уэс тесэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: cover sb or sth in snow
     Урысыбзэ: покрыть снегом кого-что-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/тесэн&oldid=5696565"