АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "сэкӏын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
секӏын
щымыӀэныгъэ:
мысекӏын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ссекӏын
псекӏын
исекӏын
тсекӏын
фсекӏын
ясекӏын
щымыӀэныгъэ:
сымысекӏын
умысекӏын
имысекӏын
дымысекӏын
фымысекӏын
ямысекӏын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
секӏ!
фсекӏ!
щымыӀэныгъэ:
умысекӏ!
фымысекӏ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сресекӏ
уресекӏ
иресекӏ
тресекӏ
фресекӏ
иресекӏ
щымыӀэныгъэ:
сремысекӏ
уремысекӏ
иремысекӏ
тремысекӏ
фремысекӏ
иремысекӏ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сосекӏ(ыр)
уосекӏ(ыр)
есекӏ(ыр)
досекӏ(ыр)
фосекӏ(ыр)
ясекӏ(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏыркъым
псекӏыркъым
исекӏыркъым
тсекӏыркъым
фсекӏыркъым
ясекӏыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏырт
псекӏырт
исекӏырт
тсекӏырт
фсекӏырт
ясекӏырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссекӏыртэкъым
псекӏыртэкъым
исекӏыртэкъым
тсекӏыртэкъым
фсекӏыртэкъым
ясекӏыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏащ
псекӏащ
исекӏащ
тсекӏащ
фсекӏащ
ясекӏащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ссекӏакъым
псекӏакъым
исекӏакъым
тсекӏакъым
фсекӏакъым
ясекӏакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏат
псекӏат
исекӏат
тсекӏат
фсекӏат
ясекӏат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссекӏатэкъым
псекӏатэкъым
исекӏатэкъым
тсекӏатэкъым
фсекӏатэкъым
ясекӏатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъащ
псекӏыгъащ
исекӏыгъащ
тсекӏыгъащ
фсекӏыгъащ
ясекӏыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏыгъакъым
псекӏыгъакъым
исекӏыгъакъым
тсекӏыгъакъым
фсекӏыгъакъым
ясекӏыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъат
псекӏыгъат
исекӏыгъат
тсекӏыгъат
фсекӏыгъат
ясекӏыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏыгъатэкъым
псекӏыгъатэкъым
исекӏыгъатэкъым
тсекӏыгъатэкъым
фсекӏыгъатэкъым
ясекӏыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ссекӏщ
псекӏщ
исекӏщ
тсекӏщ
фсекӏщ
ясекӏщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ссекӏкъым
псекӏкъым
исекӏкъым
тсекӏкъым
фсекӏкъым
ясекӏкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ссекӏт
псекӏт
исекӏт
тсекӏт
фсекӏт
ясекӏт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ссекӏтэкъым
псекӏтэкъым
исекӏтэкъым
тсекӏтэкъым
фсекӏтэкъым
ясекӏтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынщ
псекӏынщ
исекӏынщ
тсекӏынщ
фсекӏынщ
ясекӏынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏынкъым
псекӏынкъым
исекӏынкъым
тсекӏынкъым
фсекӏынкъым
ясекӏынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынущ
псекӏынущ
исекӏынущ
тсекӏынущ
фсекӏынущ
ясекӏынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏынукъым
псекӏынукъым
исекӏынукъым
тсекӏынукъым
фсекӏынукъым
ясекӏынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏрэ
псекӏрэ
исекӏрэ
тсекӏрэ
фсекӏрэ
ясекӏрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏыркъэ
псекӏыркъэ
исекӏыркъэ
тсекӏыркъэ
фсекӏыркъэ
ясекӏыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏырт
псекӏырт
исекӏырт
тсекӏырт
фсекӏырт
ясекӏырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссекӏыртэкъэ
псекӏыртэкъэ
исекӏыртэкъэ
тсекӏыртэкъэ
фсекӏыртэкъэ
ясекӏыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏа
псекӏа
исекӏа
тсекӏа
фсекӏа
ясекӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ссекӏакъэ
псекӏакъэ
исекӏакъэ
тсекӏакъэ
фсекӏакъэ
ясекӏакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏат
псекӏат
исекӏат
тсекӏат
фсекӏат
ясекӏат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссекӏатэкъэ
псекӏатэкъэ
исекӏатэкъэ
тсекӏатэкъэ
фсекӏатэкъэ
ясекӏатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъа
псекӏыгъа
исекӏыгъа
тсекӏыгъа
фсекӏыгъа
ясекӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
ссекӏыгъакъэ
псекӏыгъакъэ
исекӏыгъакъэ
тсекӏыгъакъэ
фсекӏыгъакъэ
ясекӏыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъат
псекӏыгъат
исекӏыгъат
тсекӏыгъат
фсекӏыгъат
ясекӏыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссекӏыгъатэкъэ
псекӏыгъатэкъэ
исекӏыгъатэкъэ
тсекӏыгъатэкъэ
фсекӏыгъатэкъэ
ясекӏыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ссекӏ
псекӏ
исекӏ
тсекӏ
фсекӏ
ясекӏ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ссекӏкъэ
псекӏкъэ
исекӏкъэ
тсекӏкъэ
фсекӏкъэ
ясекӏкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ссекӏт
псекӏт
исекӏт
тсекӏт
фсекӏт
ясекӏт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ссекӏтэкъэ
псекӏтэкъэ
исекӏтэкъэ
тсекӏтэкъэ
фсекӏтэкъэ
ясекӏтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏын
псекӏын
исекӏын
тсекӏын
фсекӏын
ясекӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏынкъэ
псекӏынкъэ
исекӏынкъэ
тсекӏынкъэ
фсекӏынкъэ
ясекӏынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏыну
псекӏыну
исекӏыну
тсекӏыну
фсекӏыну
ясекӏыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏынукъэ
псекӏынукъэ
исекӏынукъэ
тсекӏынукъэ
фсекӏынукъэ
ясекӏынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏмэ
псекӏмэ
исекӏмэ
тсекӏмэ
фсекӏмэ
ясекӏмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏмэ
умысекӏмэ
имысекӏмэ
дымысекӏмэ
фымысекӏмэ
ямысекӏмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏамэ
псекӏамэ
исекӏамэ
тсекӏамэ
фсекӏамэ
ясекӏамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏамэ
умысекӏамэ
имысекӏамэ
дымысекӏамэ
фымысекӏамэ
ямысекӏамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъамэ
псекӏыгъамэ
исекӏыгъамэ
тсекӏыгъамэ
фсекӏыгъамэ
ясекӏыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏыгъамэ
умысекӏыгъамэ
имысекӏыгъамэ
дымысекӏыгъамэ
фымысекӏыгъамэ
ямысекӏыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынмэ
псекӏынмэ
исекӏынмэ
тсекӏынмэ
фсекӏынмэ
ясекӏынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынмэ
умысекӏынмэ
имысекӏынмэ
дымысекӏынмэ
фымысекӏынмэ
ямысекӏынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынумэ
псекӏынумэ
исекӏынумэ
тсекӏынумэ
фсекӏынумэ
ясекӏынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынумэ
умысекӏынумэ
имысекӏынумэ
дымысекӏынумэ
фымысекӏынумэ
ямысекӏынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏтэмэ
псекӏтэмэ
исекӏтэмэ
тсекӏтэмэ
фсекӏтэмэ
ясекӏтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏтэмэ
умысекӏтэмэ
имысекӏтэмэ
дымысекӏтэмэ
фымысекӏтэмэ
ямысекӏтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏатэмэ
псекӏатэмэ
исекӏатэмэ
тсекӏатэмэ
фсекӏатэмэ
ясекӏатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏатэмэ
умысекӏатэмэ
имысекӏатэмэ
дымысекӏатэмэ
фымысекӏатэмэ
ямысекӏатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъатэмэ
псекӏыгъатэмэ
исекӏыгъатэмэ
тсекӏыгъатэмэ
фсекӏыгъатэмэ
ясекӏыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏыгъатэмэ
умысекӏыгъатэмэ
имысекӏыгъатэмэ
дымысекӏыгъатэмэ
фымысекӏыгъатэмэ
ямысекӏыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынтэмэ
псекӏынтэмэ
исекӏынтэмэ
тсекӏынтэмэ
фсекӏынтэмэ
ясекӏынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынтэмэ
умысекӏынтэмэ
имысекӏынтэмэ
дымысекӏынтэмэ
фымысекӏынтэмэ
ямысекӏынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынутэмэ
псекӏынутэмэ
исекӏынутэмэ
тсекӏынутэмэ
фсекӏынутэмэ
ясекӏынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынутэмэ
умысекӏынутэмэ
имысекӏынутэмэ
дымысекӏынутэмэ
фымысекӏынутэмэ
ямысекӏынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынт
псекӏынт
исекӏынт
тсекӏынт
фсекӏынт
ясекӏынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏынтэкъым
псекӏынтэкъым
исекӏынтэкъым
тсекӏынтэкъым
фсекӏынтэкъым
ясекӏынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынут
псекӏынут
исекӏынут
тсекӏынут
фсекӏынут
ясекӏынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссекӏынутэкъым
псекӏынутэкъым
исекӏынутэкъым
тсекӏынутэкъым
фсекӏынутэкъым
ясекӏынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏми
псекӏми
исекӏми
тсекӏми
фсекӏми
ясекӏми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏми
умысекӏми
имысекӏми
дымысекӏми
фымысекӏми
ямысекӏми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏами
псекӏами
исекӏами
тсекӏами
фсекӏами
ясекӏами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏами
умысекӏами
имысекӏами
дымысекӏами
фымысекӏами
ямысекӏами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъами
псекӏыгъами
исекӏыгъами
тсекӏыгъами
фсекӏыгъами
ясекӏыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏыгъами
умысекӏыгъами
имысекӏыгъами
дымысекӏыгъами
фымысекӏыгъами
ямысекӏыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынми
псекӏынми
исекӏынми
тсекӏынми
фсекӏынми
ясекӏынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынми
умысекӏынми
имысекӏынми
дымысекӏынми
фымысекӏынми
ямысекӏынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынуми
псекӏынуми
исекӏынуми
тсекӏынуми
фсекӏынуми
ясекӏынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынуми
умысекӏынуми
имысекӏынуми
дымысекӏынуми
фымысекӏынуми
ямысекӏынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏтэми
псекӏтэми
исекӏтэми
тсекӏтэми
фсекӏтэми
ясекӏтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏтэми
умысекӏтэми
имысекӏтэми
дымысекӏтэми
фымысекӏтэми
ямысекӏтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссекӏатэми
псекӏатэми
исекӏатэми
тсекӏатэми
фсекӏатэми
ясекӏатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏатэми
умысекӏатэми
имысекӏатэми
дымысекӏатэми
фымысекӏатэми
ямысекӏатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссекӏыгъатэми
псекӏыгъатэми
исекӏыгъатэми
тсекӏыгъатэми
фсекӏыгъатэми
ясекӏыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏыгъатэми
умысекӏыгъатэми
имысекӏыгъатэми
дымысекӏыгъатэми
фымысекӏыгъатэми
ямысекӏыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынтэми
псекӏынтэми
исекӏынтэми
тсекӏынтэми
фсекӏынтэми
ясекӏынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынтэми
умысекӏынтэми
имысекӏынтэми
дымысекӏынтэми
фымысекӏынтэми
ямысекӏынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссекӏынутэми
псекӏынутэми
исекӏынутэми
тсекӏынутэми
фсекӏэнутэми
ясекӏэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысекӏынутэми
умысекӏынутэми
имысекӏынутэми
дымысекӏынутэми
фымысекӏынутэми
ямысекӏынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ссекӏаи
псекӏаи
исекӏаи
тсекӏаи
фсекӏаи
ясекӏаи
щымыӀэныгъэ:
сымысекӏаи
умысекӏаи
имысекӏаи
дымысекӏаи
фымысекӏаи
ямысекӏаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ссекӏащэрэт
псекӏащэрэт
исекӏащэрэт
тсекӏащэрэт
фсекӏащэрэт
ясекӏащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымысекӏащэрэт
умысекӏащэрэт
имысекӏащэрэт
дымысекӏащэрэт
фымысекӏащэрэт
ямысекӏащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнщ
псекӏагъэнщ
исекӏагъэнщ
тсекӏагъэнщ
фсекӏагъэнщ
ясекӏагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнкъым
псекӏагъэнкъым
исекӏагъэнкъым
тсекӏагъэнкъым
фсекӏагъэнкъым
ясекӏагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнт
псекӏагъэнт
исекӏагъэнт
тсекӏагъэнт
фсекӏагъэнт
ясекӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнтэкъым
псекӏагъэнтэкъым
исекӏагъэнтэкъым
тсекӏагъэнтэкъым
фсекӏагъэнтэкъым
ясекӏагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэн
псекӏагъэн
исекӏагъэн
тсекӏагъэн
фсекӏагъэн
ясекӏагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнкъэ
псекӏагъэнкъэ
исекӏагъэнкъэ
тсекӏагъэнкъэ
фсекӏагъэнкъэ
ясекӏагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнт
псекӏагъэнт
исекӏагъэнт
тсекӏагъэнт
фсекӏагъэнт
ясекӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнтэкъэ
псекӏагъэнтэкъэ
исекӏагъэнтэкъэ
тсекӏагъэнтэкъэ
фсекӏагъэнтэкъэ
ясекӏагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнущ
псекӏагъэнущ
исекӏагъэнущ
тсекӏагъэнущ
фсекӏагъэнущ
ясекӏагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнукъым
псекӏагъэнукъым
исекӏагъэнукъым
тсекӏагъэнукъым
фсекӏагъэнукъым
ясекӏагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнут
псекӏагъэнут
исекӏагъэнут
тсекӏагъэнут
фсекӏагъэнут
ясекӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнутэкъым
псекӏагъэнутэкъым
исекӏагъэнутэкъым
тсекӏагъэнутэкъым
фсекӏагъэнутэкъым
ясекӏагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэну
псекӏагъэну
исекӏагъэну
тсекӏагъэну
фсекӏагъэну
ясекӏагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнукъэ
псекӏагъэнукъэ
исекӏагъэнукъэ
тсекӏагъэнукъэ
фсекӏагъэнукъэ
ясекӏагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнут
псекӏагъэнут
исекӏагъэнут
тсекӏагъэнут
фсекӏагъэнут
ясекӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссекӏагъэнутэкъэ
псекӏагъэнутэкъэ
исекӏагъэнутэкъэ
тсекӏагъэнутэкъэ
фсекӏагъэнутэкъэ
ясекӏагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зысекӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымысекӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зысекӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымысекӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зысекӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымысекӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зысекӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымысекӏын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зысекӏыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымысекӏыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ссекӏ
псекӏ
исекӏ
тсекӏ
фсекӏ
ясекӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымысекӏ
умысекӏ
имысекӏ
дымысекӏ
фымысекӏ
ямысекӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ссекӏа
псекӏа
исекӏа
тсекӏа
фсекӏа
ясекӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысекӏа
умысекӏа
имысекӏа
дымысекӏа
фымысекӏа
ямысекӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ссекӏыгъа
псекӏыгъа
исекӏыгъа
тсекӏыгъа
фсекӏыгъа
ясекӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысекӏыгъа
умысекӏыгъа
имысекӏыгъа
дымысекӏыгъа
фымысекӏыгъа
ямысекӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ссекӏын
псекӏын
исекӏын
тсекӏын
фсекӏын
ясекӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымысекӏын
умысекӏын
имысекӏын
дымысекӏын
фымысекӏын
ямысекӏын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ссекӏыну
псекӏыну
исекӏыну
тсекӏыну
фсекӏыну
ясекӏыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымысекӏыну
умысекӏыну
имысекӏыну
дымысекӏыну
фымысекӏыну
ямысекӏыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
секӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мысекӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
секӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мысекӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
секӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мысекӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
секӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мысекӏын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
секӏыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мысекӏыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссекӏ
зэрыпсекӏ
зэрисекӏ
зэрытсекӏ
зэрыфсекӏ
зэрасекӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысекӏ
зэрумысекӏ
зэримысекӏ
зэрыдмысекӏ
зэрывмысекӏ
зэрамысекӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссекӏа
зэрыпсекӏа
зэрисекӏа
зэрытсекӏа
зэрыфсекӏа
зэрасекӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысекӏа
зэрумысекӏа
зэримысекӏа
зэрыдмысекӏа
зэрывмысекӏа
зэрамысекӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссекӏыгъа
зэрыпсекӏыгъа
зэрисекӏыгъа
зэрытсекӏыгъа
зэрыфсекӏыгъа
зэрасекӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысекӏыгъа
зэрумысекӏыгъа
зэримысекӏыгъа
зэрыдмысекӏыгъа
зэрывмысекӏыгъа
зэрамысекӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссекӏын
зэрыпсекӏын
зэрисекӏын
зэрытсекӏын
зэрыфсекӏын
зэрасекӏын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысекӏын
зэрумысекӏын
зэримысекӏын
зэрыдмысекӏын
зэрывмысекӏын
зэрамысекӏын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссекӏыну
зэрыпсекӏыну
зэрисекӏыну
зэрытсекӏыну
зэрыфсекӏыну
зэрасекӏыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысекӏыну
зэрумысекӏыну
зэримысекӏыну
зэрыдмысекӏыну
зэрывмысекӏыну
зэрамысекӏыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыссекӏ
щыпсекӏ
щисекӏ
щытсекӏ
щыфсекӏ
щасекӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысекӏ
щумысекӏ
щимысекӏ
щыдмысекӏ
щывмысекӏ
щамысекӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыссекӏа
щыпсекӏа
щисекӏа
щытсекӏа
щыфсекӏа
щасекӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысекӏа
щумысекӏа
щимысекӏа
щыдмысекӏа
щывмысекӏа
щамысекӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыссекӏыгъа
щыпсекӏыгъа
щисекӏыгъа
щытсекӏыгъа
щыфсекӏыгъа
щасекӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысекӏыгъа
щумысекӏыгъа
щимысекӏыгъа
щыдмысекӏыгъа
щывмысекӏыгъа
щамысекӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыссекӏын
щыпсекӏын
щисекӏын
щытсекӏын
щыфсекӏын
щасекӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысекӏын
щумысекӏын
щимысекӏын
щыдмысекӏын
щывмысекӏын
щамысекӏын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыссекӏыну
щыпсекӏыну
щисекӏыну
щытсекӏыну
щыфсекӏыну
щасекӏыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысекӏыну
щумысекӏыну
щимысекӏыну
щыдмысекӏыну
щывмысекӏыну
щамысекӏыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэссекӏ
здэпсекӏ
здисекӏ
здэтсекӏ
здэфсекӏ
здасекӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысекӏ
здумысекӏ
здимысекӏ
здэдмысекӏ
здэвмысекӏ
здамысекӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэссекӏа
здэпсекӏа
здисекӏа
здэтсекӏа
здэфсекӏа
здасекӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысекӏа
здумысекӏа
здимысекӏа
здэдмысекӏа
здэвмысекӏа
здамысекӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэссекӏыгъа
здэпсекӏыгъа
здисекӏыгъа
здэтсекӏыгъа
здэфсекӏыгъа
здасекӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмысекӏыгъа
здумысекӏыгъа
здимысекӏыгъа
здэдмысекӏыгъа
здэвмысекӏыгъа
здамысекӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэссекӏын
здэпсекӏын
здисекӏын
здэтсекӏын
здэфсекӏын
здасекӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысекӏын
здумысекӏын
здимысекӏын
здэдмысекӏын
здэвмысекӏын
здамысекӏын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэссекӏыну
здэпсекӏыну
здисекӏыну
здэтсекӏыну
здэфсекӏыну
здасекӏыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэгъэдэзмысекӏыну
здумысекӏыну
здимысекӏыну
здэдмысекӏыну
здэвмысекӏыну
здамысекӏыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыссекӏ
щӀыпсекӏ
щӀисекӏ
щӀытсекӏ
щӀыфсекӏ
щӀасекӏ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмысекӏ
щӀумысекӏ
щӀимысекӏ
щӀыдмысекӏ
щӀывмысекӏ
щӀамысекӏ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыссекӏа
щӀыпсекӏа
щӀисекӏа
щӀытсекӏа
щӀыфсекӏа
щӀясекӏа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмысекӏа
щӀумысекӏа
щӀимысекӏа
щӀыдмысекӏа
щӀывмысекӏа
щӀамысекӏа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыссекӏыгъа
щӀэпсекӏыгъа
щӀисекӏыгъа
щӀэтсекӏыгъа
щӀэфсекӏыгъа
щӀасекӏыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмысекӏыгъа
щӀумысекӏыгъа
щӀимысекӏыгъа
щӀыдмысекӏыгъа
щӀывмысекӏыгъа
щӀамысекӏыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыссекӏын
щӀыпсекӏын
щӀисекӏын
щӀытсекӏын
щӀыфсекӏын
щӀасекӏын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмысекӏын
щӀумысекӏын
щӀимысекӏын
щӀыдмысекӏын
щӀывмысекӏын
щӀамысекӏын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыссекӏыну
щӀыпсекӏыну
щӀисекӏыну
щӀытсекӏыну
щӀыфсекӏыну
щӀасекӏэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀызмысекӏыну
щӀумысекӏыну
щӀимысекӏыну
щӀыдмысекӏыну
щӀывмысекӏыну
щӀамысекӏыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ссекӏыу
псекӏыу
исекӏыу
тсекӏыу
фсекӏыу
ясекӏыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымысекӏыу
умысекӏыу
имысекӏыу
дымысекӏыу
фымысекӏыу
ямысекӏыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ссекӏауэ
псекӏауэ
исекӏауэ
тсекӏауэ
фсекӏауэ
ясекӏауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысекӏауэ
умысекӏауэ
имысекӏауэ
дымысекӏауэ
фымысекӏауэ
ямысекӏауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
ссекӏыурэ
псекӏыурэ
исекӏыурэ
тсекӏыурэ
фсекӏыурэ
ясекӏыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымысекӏыурэ
умысекӏыурэ
имысекӏыурэ
дымысекӏыурэ
фымысекӏыурэ
ямысекӏыурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
узосекӏ
сосекӏ
--
фызосекӏ
сосекӏ(хэ)
уэ
сыбосекӏ
--
уосекӏ
дыбосекӏ
--
уосекӏ(хэ)
абы
сесекӏ
уесекӏ
есекӏ
десекӏ
фесекӏ
есекӏ(хэ)
дэ
--
удосекӏ
досекӏ
--
фыдосекӏ
досекӏ(хэ)
фэ
сывосекӏ
--
фосекӏ
дывосекӏ
--
фосекӏ(хэ)
абыхэм
сасекӏ
уасекӏ
ясекӏ
дасекӏ
фасекӏ
ясекӏ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
ус[секӏрэ]
с[секӏрэ]
--
фыс[секӏрэ]
с[секӏ(хэ)рэ]
уэ
сып[секӏрэ]
--
п[секӏрэ]
дып[секӏрэ]
--
п[секӏ(хэ)рэ]
абы
си[секӏрэ]
уи[секӏрэ]
и[секӏрэ]
ди[секӏрэ]
фи[секӏрэ]
и[секӏ(хэ)рэ]
дэ
--
ут[секӏрэ]
т[секӏрэ]
--
фыт[секӏрэ]
т[секӏ(хэ)рэ]
фэ
сыф[секӏрэ]
--
ф[секӏрэ]
дыф[секӏрэ]
--
ф[секӏ(хэ)рэ]
абыхэм
са[секӏрэ]
уа[секӏрэ]
я[секӏрэ]
да[секӏрэ]
фа[секӏрэ]
я[секӏ(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[секӏ]
[секӏ]ыр
--
[секӏ]хэр
Эргативнэ:
[секӏ]
[секӏ]ым
--
[секӏ]хэм
Послеложнэ:
[секӏ]кӀэ
[секӏ]ымкӀэ
[секӏ]хэкӀэ
[секӏ]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[секӏ]ыу
[секӏ]ырауэ
[секӏ]хэу
[секӏ]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[секӏ]а
[секӏ]ар
--
[секӏ]ахэр
Эргативнэ:
[секӏ]а
[секӏ]ам
--
[секӏ]ахэм
Послеложнэ:
[секӏ]акӀэ
[секӏ]амкӀэ
[секӏ]ахэкӀэ
[секӏ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[секӏ]ауэ
[секӏ]арауэ
[секӏ]ахэу
[секӏ]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[секӏ]ын
[секӏ]ыныр
--
[секӏ]ынхэр
Эргативнэ:
[секӏ]ын
[секӏ]ыным
--
[секӏ]ынхэм
Послеложнэ:
[секӏ]ынкӀэ
[секӏ]ынымкӀэ
[секӏ]ынхэкӀэ
[секӏ]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[секӏ]ыну
[секӏ]ынырауэ
[секӏ]ынхэу
[секӏ]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[секӏ]ыну
[секӏ]ынур
--
[секӏ]ынухэр
Эргативнэ:
[секӏ]ыну
[секӏ]ынум
--
[секӏ]ынухэм
Послеложнэ:
[секӏ]ынукӀэ
[секӏ]ынумкӀэ
[секӏ]ынухэкӀэ
[секӏ]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[секӏ]ынууэ
[секӏ]ынурауэ
[секӏ]ынухэу
[секӏ]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Егущхъуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
сэкӏын: castrate, alter, "fix"
Танэхъур ясэкӀащ: the bullock was castrated.
УРЫСЫБЗЭ
сэкӏын: кастрировать, выхолостить, оскопить кого-л.
Танэхъур ясэкӀащ: выхолостили молодого быка.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.