АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "сыхъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ:
сыхъэн
щымыӀэныгъэ:
мысыхъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сысыхъэн
усыхъэн
сыхъэн
дысыхъэн
фысыхъэн
сыхъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэн
умысыхъэн
мысыхъэн
дымысыхъэн
фымысыхъэн
мысыхъэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
сыхъэ!
фысыхъэ!
щымыӀэныгъэ:
умысыхъэ!
фымысыхъэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сресыхъэ
уресыхъэ
иресыхъэ
дресыхъэ
фресыхъэ
иресыхъэ
щымыӀэныгъэ:
сремысыхъэ
уремысыхъэ
иремысыхъэ
дремысыхъэ
фремысыхъэ
иремысыхъэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сосыхъэ(р)
уосыхъэ(р)
мэсыхъэ(р)
досыхъэ(р)
фосыхъэ(р)
мэсыхъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэркъым
усыхъэркъым
сыхъэркъым
дысыхъэркъым
фысыхъэркъым
сыхъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъэ(р)т
усыхъэ(р)т
сыхъэ(р)т
дысыхъэ(р)т
фысыхъэ(р)т
сыхъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэ(р)тэкъым
усыхъэ(р)тэкъым
сыхъэ(р)тэкъым
дысыхъэ(р)тэкъым
фысыхъэ(р)тэкъым
сыхъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъащ
усыхъащ
сыхъащ
дысыхъащ
фысыхъащ
сыхъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сысыхъакъым
усыхъакъым
сыхъакъым
дысыхъакъым
фысыхъакъым
сыхъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъат
усыхъат
сыхъат
дысыхъат
фысыхъат
сыхъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сысыхъатэкъым
усыхъатэкъым
сыхъатэкъым
дысыхъатэкъым
фысыхъатэкъым
сыхъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъащ
усыхъэгъащ
сыхъэгъащ
дысыхъэгъащ
фысыхъэгъащ
сыхъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэгъакъым
усыхъэгъакъым
сыхъэгъакъым
дысыхъэгъакъым
фысыхъэгъакъым
сыхъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъат
усыхъэгъат
сыхъэгъат
дысыхъэгъат
фысыхъэгъат
сыхъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэгъатэкъым
усыхъэгъатэкъым
сыхъэгъатэкъым
дысыхъэгъатэкъым
фысыхъэгъатэкъым
сыхъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сысыхъэщ
усыхъэщ
сыхъэщ
дысыхъэщ
фысыхъэщ
сыхъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэкъым
усыхъэкъым
сыхъэкъым
дысыхъэкъым
фысыхъэкъым
сыхъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сысыхъэт
усыхъэт
сыхъэт
дысыхъэт
фысыхъэт
сыхъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэтэкъым
усыхъэтэкъым
сыхъэтэкъым
дысыхъэтэкъым
фысыхъэтэкъым
сыхъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнщ
усыхъэнщ
сыхъэнщ
дысыхъэнщ
фысыхъэнщ
сыхъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэнкъым
усыхъэнкъым
сыхъэнкъым
дысыхъэнкъым
фысыхъэнкъым
сыхъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнущ
усыхъэнущ
сыхъэнущ
дысыхъэнущ
фысыхъэнущ
сыхъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэнукъым
усыхъэнукъым
сыхъэнукъым
дысыхъэнукъым
фысыхъэнукъым
сыхъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэрэ
усыхъэрэ
сыхъэрэ
дысыхъэрэ
фысыхъэрэ
сыхъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэркъэ
усыхъэркъэ
сыхъэркъэ
дысыхъэркъэ
фысыхъэркъэ
сыхъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъэ(р)т
усыхъэ(р)т
сыхъэ(р)т
дысыхъэ(р)т
фысыхъэ(р)т
сыхъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэ(р)тэкъэ
усыхъэ(р)тэкъэ
сыхъэ(р)тэкъэ
дысыхъэ(р)тэкъэ
фысыхъэ(р)тэкъэ
сыхъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъа
усыхъа
сыхъа
дысыхъа
фысыхъа
сыхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сысыхъакъэ
усыхъакъэ
сыхъакъэ
дысыхъакъэ
фысыхъакъэ
сыхъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъат
усыхъат
сыхъат
дысыхъат
фысыхъат
сыхъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сысыхъатэкъэ
усыхъатэкъэ
сыхъатэкъэ
дысыхъатэкъэ
фысыхъатэкъэ
сыхъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъа
усыхъэгъа
сыхъэгъа
дысыхъэгъа
фысыхъэгъа
сыхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэгъакъэ
усыхъэгъакъэ
сыхъэгъакъэ
дысыхъэгъакъэ
фысыхъэгъакъэ
сыхъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъат
усыхъэгъат
сыхъэгъат
дысыхъэгъат
фысыхъэгъат
сыхъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэгъатэкъэ
усыхъэгъатэкъэ
сыхъэгъатэкъэ
дысыхъэгъатэкъэ
фысыхъэгъатэкъэ
сыхъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сысыхъэ
усыхъэ
сыхъэ
дысыхъэ
фысыхъэ
сыхъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэкъэ
усыхъэкъэ
сыхъэкъэ
дысыхъэкъэ
фысыхъэкъэ
сыхъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сысыхъэт
усыхъэт
сыхъэт
дысыхъэт
фысыхъэт
сыхъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэтэкъэ
усыхъэтэкъэ
сыхъэтэкъэ
дысыхъэтэкъэ
фысыхъэтэкъэ
сыхъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэн
усыхъэн
сыхъэн
дысыхъэн
фысыхъэн
сыхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэнкъэ
усыхъэнкъэ
сыхъэнкъэ
дысыхъэнкъэ
фысыхъэнкъэ
сыхъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэну
усыхъэну
сыхъэну
дысыхъэну
фысыхъэну
сыхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэнукъэ
усыхъэнукъэ
сыхъэнукъэ
дысыхъэнукъэ
фысыхъэнукъэ
сыхъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэмэ
усыхъэмэ
сыхъэмэ
дысыхъэмэ
фысыхъэмэ
сыхъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэмэ
умысыхъэмэ
мысыхъэмэ
дымысыхъэмэ
фымысыхъэмэ
мысыхъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъамэ
усыхъамэ
сыхъамэ
дысыхъамэ
фысыхъамэ
сыхъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъамэ
умысыхъамэ
мысыхъамэ
дымысыхъамэ
фымысыхъамэ
мысыхъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъамэ
усыхъэгъамэ
сыхъэгъамэ
дысыхъэгъамэ
фысыхъэгъамэ
сыхъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэгъамэ
умысыхъэгъамэ
мысыхъэгъамэ
дымысыхъэгъамэ
фымысыхъэгъамэ
мысыхъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнмэ
усыхъэнмэ
сыхъэнмэ
дысыхъэнмэ
фысыхъэнмэ
сыхъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнмэ
умысыхъэнмэ
мысыхъэнмэ
дымысыхъэнмэ
фымысыхъэнмэ
мысыхъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнумэ
усыхъэнумэ
сыхъэнумэ
дысыхъэнумэ
фысыхъэнумэ
сыхъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнумэ
умысыхъэнумэ
мысыхъэнумэ
дымысыхъэнумэ
фымысыхъэнумэ
мысыхъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэтэмэ
усыхъэтэмэ
сыхъэтэмэ
дысыхъэтэмэ
фысыхъэтэмэ
сыхъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэтэмэ
умысыхъэтэмэ
мысыхъэтэмэ
дымысыхъэтэмэ
фымысыхъэтэмэ
мысыхъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъатэмэ
усыхъатэмэ
сыхъатэмэ
дысыхъатэмэ
фысыхъатэмэ
сыхъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъатэмэ
умысыхъатэмэ
мысыхъатэмэ
дымысыхъатэмэ
фымысыхъатэмэ
мысыхъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъатэмэ
усыхъэгъатэмэ
сыхъэгъатэмэ
дысыхъэгъатэмэ
фысыхъэгъатэмэ
сыхъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэгъатэмэ
умысыхъэгъатэмэ
мысыхъэгъатэмэ
дымысыхъэгъатэмэ
фымысыхъэгъатэмэ
мысыхъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнтэмэ
усыхъэнтэмэ
сыхъэнтэмэ
дысыхъэнтэмэ
фысыхъэнтэмэ
сыхъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнтэмэ
умысыхъэнтэмэ
мысыхъэнтэмэ
дымысыхъэнтэмэ
фымысыхъэнтэмэ
мысыхъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнутэмэ
усыхъэнутэмэ
сыхъэнутэмэ
дысыхъэнутэмэ
фысыхъэнутэмэ
сыхъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнутэмэ
умысыхъэнутэмэ
мысыхъэнутэмэ
дымысыхъэнутэмэ
фымысыхъэнутэмэ
мысыхъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнт
усыхъэнт
сыхъэнт
дысыхъэнт
фысыхъэнт
сыхъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэнтэкъым
усыхъэнтэкъым
сыхъэнтэкъым
дысыхъэнтэкъым
фысыхъэнтэкъым
сыхъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнут
усыхъэнут
сыхъэнут
дысыхъэнут
фысыхъэнут
сыхъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сысыхъэнутэкъым
усыхъэнутэкъым
сыхъэнутэкъым
дысыхъэнутэкъым
фысыхъэнутэкъым
сыхъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэми
усыхъэми
сыхъэми
дысыхъэми
фысыхъэми
сыхъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэми
умысыхъэми
мысыхъэми
дымысыхъэми
фымысыхъэми
мысыхъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъами
усыхъами
сыхъами
дысыхъами
фысыхъами
сыхъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъами
умысыхъами
мысыхъами
дымысыхъами
фымысыхъами
мысыхъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъами
усыхъэгъами
сыхъэгъами
дысыхъэгъами
фысыхъэгъами
сыхъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэгъами
умысыхъэгъами
мысыхъэгъами
дымысыхъэгъами
фымысыхъэгъами
мысыхъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнми
усыхъэнми
сыхъэнми
дысыхъэнми
фысыхъэнми
сыхъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнми
умысыхъэнми
мысыхъэнми
дымысыхъэнми
фымысыхъэнми
мысыхъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнуми
усыхъэнуми
сыхъэнуми
дысыхъэнуми
фысыхъэнуми
сыхъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнуми
умысыхъэнуми
мысыхъэнуми
дымысыхъэнуми
фымысыхъэнуми
мысыхъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэтэми
усыхъэтэми
сыхъэтэми
дысыхъэтэми
фысыхъэтэми
сыхъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэтэми
умысыхъэтэми
мысыхъэтэми
дымысыхъэтэми
фымысыхъэтэми
мысыхъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сысыхъатэми
усыхъатэми
сыхъатэми
дысыхъатэми
фысыхъатэми
сыхъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъатэми
умысыхъатэми
мысыхъатэми
дымысыхъатэми
фымысыхъатэми
мысыхъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сысыхъэгъатэми
усыхъэгъатэми
сыхъэгъатэми
дысыхъэгъатэми
фысыхъэгъатэми
сыхъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэгъатэми
умысыхъэгъатэми
мысыхъэгъатэми
дымысыхъэгъатэми
фымысыхъэгъатэми
мысыхъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнтэми
усыхъэнтэми
сыхъэнтэми
дысыхъэнтэми
фысыхъэнтэми
сыхъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнтэми
умысыхъэнтэми
мысыхъэнтэми
дымысыхъэнтэми
фымысыхъэнтэми
мысыхъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сысыхъэнутэми
усыхъэнутэми
сыхъэнутэми
дысыхъэнутэми
фысыхъэнутэми
сыхъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыхъэнутэми
умысыхъэнутэми
мысыхъэнутэми
дымысыхъэнутэми
фымысыхъэнутэми
мысыхъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сысыхъаи
усыхъаи
сыхъаи
дысыхъаи
фысыхъаи
сыхъаи
щымыӀэныгъэ:
сысыхъакъыми
усыхъакъыми
сыхъакъыми
дысыхъакъыми
фысыхъакъыми
сыхъакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сысыхъащэрэт
усыхъащэрэт
сыхъащэрэт
дысыхъащэрэт
фысыхъащэрэт
сыхъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымысыхъащэрэт
умысыхъащэрэт
мысыхъащэрэт
дымысыхъащэрэт
фымысыхъащэрэт
мысыхъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнщ
усыхъагъэнщ
сыхъагъэнщ
дысыхъагъэнщ
фысыхъагъэнщ
сыхъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнкъым
усыхъагъэнкъым
сыхъагъэнкъым
дысыхъагъэнкъым
фысыхъагъэнкъым
сыхъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнт
усыхъагъэнт
сыхъагъэнт
дысыхъагъэнт
фысыхъагъэнт
сыхъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнтэкъым
усыхъагъэнтэкъым
сыхъагъэнтэкъым
дысыхъагъэнтэкъым
фысыхъагъэнтэкъым
сыхъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэн
усыхъагъэн
сыхъагъэн
дысыхъагъэн
фысыхъагъэн
сыхъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнкъэ
усыхъагъэнкъэ
сыхъагъэнкъэ
дысыхъагъэнкъэ
фысыхъагъэнкъэ
сыхъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнт
усыхъагъэнт
сыхъагъэнт
дысыхъагъэнт
фысыхъагъэнт
сыхъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнтэкъэ
усыхъагъэнтэкъэ
сыхъагъэнтэкъэ
дысыхъагъэнтэкъэ
фысыхъагъэнтэкъэ
сыхъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнущ
усыхъагъэнущ
сыхъагъэнущ
дысыхъагъэнущ
фысыхъагъэнущ
сыхъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнукъым
усыхъагъэнукъым
сыхъагъэнукъым
дысыхъагъэнукъым
фысыхъагъэнукъым
сыхъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнут
усыхъагъэнут
сыхъагъэнут
дысыхъагъэнут
фысыхъагъэнут
сыхъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнутэкъым
усыхъагъэнутэкъым
сыхъагъэнутэкъым
дысыхъагъэнутэкъым
фысыхъагъэнутэкъым
сыхъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэну
усыхъагъэну
сыхъагъэну
дысыхъагъэну
фысыхъагъэну
сыхъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнукъэ
усыхъагъэнукъэ
сыхъагъэнукъэ
дысыхъагъэнукъэ
фысыхъагъэнукъэ
сыхъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнут
усыхъагъэнут
сыхъагъэнут
дысыхъагъэнут
фысыхъагъэнут
сыхъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сысыхъагъэнутэкъэ
усыхъагъэнутэкъэ
сыхъагъэнутэкъэ
дысыхъагъэнутэкъэ
фысыхъагъэнутэкъэ
сыхъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сысыхъэ
усыхъэ
сыхъэ
дысыхъэ
фысыхъэ
сыхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыхъэ
умысыхъэ
мысыхъэ
дымысыхъэ
фымысыхъэ
мысыхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сысыхъа
усыхъа
сыхъа
дысыхъа
фысыхъа
сыхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыхъа
умысыхъа
мысыхъа
дымысыхъа
фымысыхъа
мысыхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сысыхъэгъа
усыхъэгъа
сыхъэгъа
дысыхъэгъа
фысыхъэгъа
сыхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыхъэгъа
умысыхъэгъа
мысыхъэгъа
дымысыхъэгъа
фымысыхъэгъа
мысыхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сысыхъэн
усыхъэн
сыхъэн
дысыхъэн
фысыхъэн
сыхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыхъэн
умысыхъэн
мысыхъэн
дымысыхъэн
фымысыхъэн
мысыхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сысыхъэну
усыхъэну
сыхъэну
дысыхъэну
фысыхъэну
сыхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыхъэну
умысыхъэну
мысыхъэну
дымысыхъэну
фымысыхъэну
мысыхъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрысыхъэ
узэрысыхъэ
зэрысыхъэ
дызэрысыхъэ
фызэрысыхъэ
зэрысыхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымысыхъэ
узэрымысыхъэ
зэрымысыхъэ
дызэрымысыхъэ
фызэрымысыхъэ
мызэрысыхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрысыхъа
узэрысыхъа
зэрысыхъа
дызэрысыхъа
фызэрысыхъа
зэрысыхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымысыхъа
узэрымысыхъа
зэрымысыхъа
дызэрымысыхъа
фызэрымысыхъа
зэрымысыхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрысыхъэгъа
узэрысыхъэгъа
зэрысыхъэгъа
дызэрысыхъэгъа
фызэрысыхъэгъа
зэрысыхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымысыхъэгъа
узэрымысыхъэгъа
зэрымысыхъэгъа
дызэрымысыхъэгъа
фызэрымысыхъэгъа
зэрымысыхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрысыхъэн
узэрысыхъэн
зэрысыхъэн
дызэрысыхъэн
фызэрысыхъэн
зэрысыхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымысыхъэн
узэрымысыхъэн
зэрымысыхъэн
дызэрымысыхъэн
фызэрымысыхъэн
зэрымысыхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрысыхъэну
узэрысыхъэну
зэрысыхъэну
дызэрысыхъэну
фызэрысыхъэну
зэрысыхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымысыхъэну
узэрымысыхъэну
зэрымысыхъэну
дызэрымысыхъэну
фызэрымысыхъэну
зэрымысыхъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщысыхъэ
ущысыхъэ
щысыхъэ
дыщысыхъэ
фыщысыхъэ
щысыхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымысыхъэ
ущымысыхъэ
щымысыхъэ
дыщымысыхъэ
фыщымысыхъэ
щымысыхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщысыхъа
ущысыхъа
щысыхъа
дыщысыхъа
фыщысыхъа
щысыхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымысыхъа
ущымысыхъа
щымысыхъа
дыщымысыхъа
фыщымысыхъа
щымысыхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщысыхъэгъа
ущысыхъэгъа
щысыхъэгъа
дыщысыхъэгъа
фыщысыхъэгъа
щысыхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымысыхъэгъа
ущымысыхъэгъа
щымысыхъэгъа
дыщымысыхъэгъа
фыщымысыхъэгъа
щымысыхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщысыхъэн
ущысыхъэн
щысыхъэн
дыщысыхъэн
фыщысыхъэн
щысыхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымысыхъэн
ущымысыхъэн
щымысыхъэн
дыщымысыхъэн
фыщымысыхъэн
щымысыхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщысыхъэну
ущысыхъэну
щысыхъэну
дыщысыхъэну
фыщысыхъэну
щысыхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымысыхъэну
ущымысыхъэну
щымысыхъэну
дыщымысыхъэну
фыщымысыхъэну
щымысыхъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэсыхъэ
уздэсыхъэ
здэсыхъэ
дыздэсыхъэ
фыздэсыхъэ
здэсыхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмысыхъэ
уздэмысыхъэ
здэмысыхъэ
дыздэмысыхъэ
фыздэмысыхъэ
здэмысыхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэсыхъа
уздэсыхъа
здэсыхъа
дыздэсыхъа
фыздэсыхъа
здэсыхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмысыхъа
уздэмысыхъа
здэмысыхъа
дыздэмысыхъа
фыздэмысыхъа
здэмысыхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэсыхъэгъа
уздэсыхъэгъа
здэсыхъэгъа
дыздэсыхъэгъа
фыздэсыхъэгъа
здэсыхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмысыхъэгъа
уздэмысыхъэгъа
здэмысыхъэгъа
дыздэмысыхъэгъа
фыздэмысыхъэгъа
здэмысыхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэсыхъэн
уздэсыхъэн
здэсыхъэн
дыздэсыхъэн
фыздэсыхъэн
здэсыхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмысыхъэн
уздэмысыхъэн
здэмысыхъэн
дыздэмысыхъэн
фыздэмысыхъэн
здэмысыхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэсыхъэну
уздэсыхъэну
здэсыхъэну
дыздэсыхъэну
фыздэсыхъэну
здэсыхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмысыхъэну
уздэмысыхъэну
здэмысыхъэну
дыздэмысыхъэну
фыздэмысыхъэну
здэмысыхъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэсыхъэ
ущӀэсыхъэ
щӀэсыхъэ
дыщӀэсыхъэ
фыщӀэсыхъэ
щӀэсыхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмысыхъэ
ущӀэмысыхъэ
щӀэмысыхъэ
дыщӀэмысыхъэ
фыщӀэмысыхъэ
щӀэмысыхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэсыхъа
ущӀэсыхъа
щӀэсыхъа
дыщӀэсыхъа
фыщӀэсыхъа
щӀэсыхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмысыхъа
ущӀэмысыхъа
щӀэмысыхъа
дыщӀэмысыхъа
фыщӀэмысыхъа
щӀэмысыхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэсыхъэгъа
ущӀэсыхъэгъа
щӀэсыхъэгъа
дыщӀэсыхъэгъа
фыщӀэсыхъэгъа
щӀэсыхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмысыхъэгъа
ущӀэмысыхъэгъа
щӀэмысыхъэгъа
дыщӀэмысыхъэгъа
фыщӀэмысыхъэгъа
щӀэмысыхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэсыхъэн
ущӀэсыхъэн
щӀэсыхъэн
дыщӀэсыхъэн
фыщӀэсыхъэн
щӀэсыхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмысыхъэн
ущӀэмысыхъэн
щӀэмысыхъэн
дыщӀэмысыхъэн
фыщӀэмысыхъэн
щӀэмысыхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэсыхъэну
ущӀэсыхъэну
щӀэсыхъэну
дыщӀэсыхъэну
фыщӀэсыхъэну
щӀэсыхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмысыхъэну
ущӀэмысыхъэну
щӀэмысыхъэну
дыщӀэмысыхъэну
фыщӀэмысыхъэну
щӀэмысыхъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сысыхъэу
усыхъэу
сыхъэу
дысыхъэу
фысыхъэу
сыхъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыхъэу
умысыхъэу
мысыхъэу
дымысыхъэу
фымысыхъэу
мысыхъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сысыхъауэ
усыхъауэ
сыхъауэ
дысыхъауэ
фысыхъауэ
сыхъауэ / сыхъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыхъауэ
умысыхъауэ
мысыхъауэ
дымысыхъауэ
фымысыхъауэ
мысыхъауэ(хэ) / мысыхъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сысыхъэурэ
усыхъэурэ
сыхъэурэ
дысыхъэурэ
фысыхъэурэ
сыхъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымысыхъэурэ
умысыхъэурэ
мысыхъэурэ
дымысыхъэурэ
фымысыхъэурэ
мысыхъэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сыхъ]э
[сыхъ]эр
--
[сыхъ]эхэр
Эргативнэ:
[сыхъ]э
[сыхъ]эм
--
[сыхъ]эхэм
Послеложнэ:
[сыхъ]экӀэ
[сыхъ]эмкӀэ
[сыхъ]эхэкӀэ
[сыхъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сыхъ]эу
[сыхъ]эрауэ
[сыхъ]эхэу
[сыхъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сыхъ]а
[сыхъ]ар
--
[сыхъ]ахэр
Эргативнэ:
[сыхъ]а
[сыхъ]ам
--
[сыхъ]ахэм
Послеложнэ:
[сыхъ]акӀэ
[сыхъ]амкӀэ
[сыхъ]ахэкӀэ
[сыхъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сыхъ]ауэ
[сыхъ]арауэ
[сыхъ]ахэу
[сыхъ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сыхъ]эн
[сыхъ]эныр
--
[сыхъ]энхэр
Эргативнэ:
[сыхъ]эн
[сыхъ]эным
--
[сыхъ]энхэм
Послеложнэ:
[сыхъ]энкӀэ
[сыхъ]энымкӀэ
[сыхъ]энхэкӀэ
[сыхъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[сыхъ]эну
[сыхъ]энырауэ
[сыхъ]энхэу
[сыхъ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сыхъ]эну
[сыхъ]энур
--
[сыхъ]энухэр
Эргативнэ:
[сыхъ]эну
[сыхъ]энум
--
[сыхъ]энухэм
Послеложнэ:
[сыхъ]энукӀэ
[сыхъ]энумкӀэ
[сыхъ]энухэкӀэ
[сыхъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сыхъ]энуэ
[сыхъ]энурауэ
[сыхъ]энухэу
[сыхъ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Чэтхъэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Езым и щӀыфэр жылэ щӀыфэ ещхькъым, сыхъэн къудейщ. Черк. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
сыхъэн: burst, pop, crack open
УРЫСЫБЗЭ
сыхъэн: трескаться, лопаться
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.