АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "сыпэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
сыпэн
щымыӀэныгъэ:
мысыпэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ссыпэн
псыпэн
исыпэн
тсыпэн
фсыпэн
ясыпэн
щымыӀэныгъэ:
сымысыпэн
умысыпэн
имысыпэн
дымысыпэн
фымысыпэн
ямысыпэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
сыпэ!
фсыпэ!
щымыӀэныгъэ:
умысыпэ!
фымысыпэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сресыпэ
уресыпэ
иресыпэ
дресыпэ
фресыпэ
иресыпэ
щымыӀэныгъэ:
сремысыпэ
уремысыпэ
иремысыпэ
дремысыпэ
фремысыпэ
иремысыпэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сосыпэ(р)
уосыпэ(р) / босыпэ(р)
есыпэ(р)
досыпэ(р)
фосыпэ(р)
ясыпэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэркъым
псыпэркъым
исыпэркъым
тсыпэркъым
фсыпэркъым
ясыпэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпэ(р)т
псыпэ(р)т
исыпэ(р)т
тсыпэ(р)т
фсыпэ(р)т
ясыпэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссыпэ(р)тэкъым
псыпэ(р)тэкъым
исыпэ(р)тэкъым
тсыпэ(р)тэкъым
фсыпэ(р)тэкъым
ясыпэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпащ
псыпащ
исыпащ
тсыпащ
фсыпащ
ясыпащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ссыпакъым
псыпакъым
исыпакъым
тсыпакъым
фсыпакъым
ясыпакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпат
псыпат
исыпат
тсыпат
фсыпат
ясыпат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссыпатэкъым
псыпатэкъым
исыпатэкъым
тсыпатэкъым
фсыпатэкъым
ясыпатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэгъащ
псыпэгъащ
исыпэгъащ
тсыпэгъащ
фсыпэгъащ
ясыпэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэгъакъым
псыпэгъакъым
исыпэгъакъым
тсыпэгъакъым
фсыпэгъакъым
ясыпэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэгъат
псыпэгъат
исыпэгъат
тсыпэгъат
фсыпэгъат
ясыпэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэгъатэкъым
псыпэгъатэкъым
исыпэгъатэкъым
тсыпэгъатэкъым
фсыпэгъатэкъым
ясыпэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ссыпэщ
псыпэщ
исыпэщ
тсыпэщ
фсыпэщ
ясыпэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ссыпэкъым
псыпэкъым
исыпэкъым
тсыпэкъым
фсыпэкъым
ясыпэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ссыпэт
псыпэт
исыпэт
тсыпэт
фсыпэт
ясыпэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ссыпэтэкъым
псыпэтэкъым
исыпэтэкъым
тсыпэтэкъым
фсыпэтэкъым
ясыпэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнщ
псыпэнщ
исыпэнщ
тсыпэнщ
фсыпэнщ
ясыпэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэнкъым
псыпэнкъым
исыпэнкъым
тсыпэнкъым
фсыпэнкъым
ясыпэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнущ
псыпэнущ
исыпэнущ
тсыпэнущ
фсыпэнущ
ясыпэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэнукъым
псыпэнукъым
исыпэнукъым
тсыпэнукъым
фсыпэнукъым
ясыпэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэрэ
псыпэрэ
исыпэрэ
тсыпэрэ
фсыпэрэ
ясыпэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэркъэ
псыпэркъэ
исыпэркъэ
тсыпэркъэ
фсыпэркъэ
ясыпэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпэ(р)т
псыпэ(р)т
исыпэ(р)т
тсыпэ(р)т
фсыпэ(р)т
ясыпэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссыпэ(р)тэкъэ
псыпэ(р)тэкъэ
исыпэ(р)тэкъэ
тсыпэ(р)тэкъэ
фсыпэ(р)тэкъэ
ясыпэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпа
псыпа
исыпа
тсыпа
фсыпа
ясыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ссыпакъэ
псыпакъэ
исыпакъэ
тсыпакъэ
фсыпакъэ
ясыпакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпат
псыпат
исыпат
тсыпат
фсыпат
ясыпат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссыпатэкъэ
псыпатэкъэ
исыпатэкъэ
тсыпатэкъэ
фсыпатэкъэ
ясыпатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэгъа
псыпэгъа
исыпэгъа
тсыпэгъа
фсыпэгъа
ясыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэгъакъэ
псыпэгъакъэ
исыпэгъакъэ
тсыпэгъакъэ
фсыпэгъакъэ
ясыпэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэгъат
псыпэгъат
исыпэгъат
тсыпэгъат
фсыпэгъат
ясыпэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ссыпэгъатэкъэ
псыпэгъатэкъэ
исыпэгъатэкъэ
тсыпэгъатэкъэ
фсыпэгъатэкъэ
ясыпэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ссыпэ
псыпэ
исыпэ
тсыпэ
фсыпэ
ясыпэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ссыпэкъэ
псыпэкъэ
исыпэкъэ
тсыпэкъэ
фсыпэкъэ
ясыпэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ссыпэт
псыпэт
исыпэт
тсыпэт
фсыпэт
ясыпэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ссыпэтэкъэ
псыпэтэкъэ
исыпэтэкъэ
тсыпэтэкъэ
фсыпэтэкъэ
ясыпэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэн
псыпэн
исыпэн
тсыпэн
фсыпэн
ясыпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэнкъэ
псыпэнкъэ
исыпэнкъэ
тсыпэнкъэ
фсыпэнкъэ
ясыпэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэну
псыпэну
исыпэну
тсыпэну
фсыпэну
ясыпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэнукъэ
псыпэнукъэ
исыпэнукъэ
тсыпэнукъэ
фсыпэнукъэ
ясыпэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэмэ
псыпэмэ
исыпэмэ
тсыпэмэ
фсыпэмэ
ясыпэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэмэ
умысыпэмэ
имысыпэмэ
дымысыпэмэ
фымысыпэмэ
ямысыпэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпамэ
псыпамэ
исыпамэ
тсыпамэ
фсыпамэ
ясыпамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпамэ
умысыпамэ
имысыпамэ
дымысыпамэ
фымысыпамэ
ямысыпамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссыпэгъамэ
псыпэгъамэ
исыпэгъамэ
тсыпэгъамэ
фсыпэгъамэ
ясыпэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэгъамэ
умысыпэгъамэ
имысыпэгъамэ
дымысыпэгъамэ
фымысыпэгъамэ
ямысыпэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнмэ
псыпэнмэ
исыпэнмэ
тсыпэнмэ
фсыпэнмэ
ясыпэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнмэ
умысыпэнмэ
имысыпэнмэ
дымысыпэнмэ
фымысыпэнмэ
ямысыпэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнумэ
псыпэнумэ
исыпэнумэ
тсыпэнумэ
фсыпэнумэ
ясыпэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнумэ
умысыпэнумэ
имысыпэнумэ
дымысыпэнумэ
фымысыпэнумэ
ямысыпэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэтэмэ
псыпэтэмэ
исыпэтэмэ
тсыпэтэмэ
фсыпэтэмэ
ясыпэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэтэмэ
умысыпэтэмэ
имысыпэтэмэ
дымысыпэтэмэ
фымысыпэтэмэ
ямысыпэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпатэмэ
псыпатэмэ
исыпатэмэ
тсыпатэмэ
фсыпатэмэ
ясыпатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпатэмэ
умысыпатэмэ
имысыпатэмэ
дымысыпатэмэ
фымысыпатэмэ
ямысыпатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссыпэгъатэмэ
псыпэгъатэмэ
исыпэгъатэмэ
тсыпэгъатэмэ
фсыпэгъатэмэ
ясыпэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэгъатэмэ
умысыпэгъатэмэ
имысыпэгъатэмэ
дымысыпэгъатэмэ
фымысыпэгъатэмэ
ямысыпэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнтэмэ
псыпэнтэмэ
исыпэнтэмэ
тсыпэнтэмэ
фсыпэнтэмэ
ясыпэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнтэмэ
умысыпэнтэмэ
имысыпэнтэмэ
дымысыпэнтэмэ
фымысыпэнтэмэ
ямысыпэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнутэмэ
псыпэнутэмэ
исыпэнутэмэ
тсыпэнутэмэ
фсыпэнутэмэ
ясыпэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнутэмэ
умысыпэнутэмэ
имысыпэнутэмэ
дымысыпэнутэмэ
фымысыпэнутэмэ
ямысыпэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнт
псыпэнт
исыпэнт
тсыпэнт
фсыпэнт
ясыпэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэнтэкъым
псыпэнтэкъым
исыпэнтэкъым
тсыпэнтэкъым
фсыпэнтэкъым
ясыпэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнут
псыпэнут
исыпэнут
тсыпэнут
фсыпэнут
ясыпэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ссыпэнутэкъым
псыпэнутэкъым
исыпэнутэкъым
тсыпэнутэкъым
фсыпэнутэкъым
ясыпэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэми
псыпэми
исыпэми
тсыпэми
фсыпэми
ясыпэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэми
умысыпэми
имысыпэми
дымысыпэми
фымысыпэми
ямысыпэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпами
псыпами
исыпами
тсыпами
фсыпами
ясыпами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпами
умысыпами
имысыпами
дымысыпами
фымысыпами
ямысыпами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссыпэгъами
псыпэгъами
исыпэгъами
тсыпэгъами
фсыпэгъами
ясыпэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэгъами
умысыпэгъами
имысыпэгъами
дымысыпэгъами
фымысыпэгъами
ямысыпэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнми
псыпэнми
исыпэнми
тсыпэнми
фсыпэнми
ясыпэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнми
умысыпэнми
имысыпэнми
дымысыпэнми
фымысыпэнми
ямысыпэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнуми
псыпэнуми
исыпэнуми
тсыпэнуми
фсыпэнуми
ясыпэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнуми
умысыпэнуми
имысыпэнуми
дымысыпэнуми
фымысыпэнуми
ямысыпэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэтэми
псыпэтэми
исыпэтэми
тсыпэтэми
фсыпэтэми
ясыпэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэтэми
умысыпэтэми
имысыпэтэми
дымысыпэтэми
фымысыпэтэми
ямысыпэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ссыпатэми
псыпатэми
исыпатэми
тсыпатэми
фсыпатэми
ясыпатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпатэми
умысыпатэми
имысыпатэми
дымысыпатэми
фымысыпатэми
ямысыпатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ссыпэгъатэми
псыпэгъатэми
исыпэгъатэми
тсыпэгъатэми
фсыпэгъатэми
ясыпэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэгъатэми
умысыпэгъатэми
имысыпэгъатэми
дымысыпэгъатэми
фымысыпэгъатэми
ямысыпэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнтэми
псыпэнтэми
исыпэнтэми
тсыпэнтэми
фсыпэнтэми
ясыпэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнтэми
умысыпэнтэми
имысыпэнтэми
дымысыпэнтэми
фымысыпэнтэми
ямысыпэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ссыпэнутэми
псыпэнутэми
исыпэнутэми
тсыпэнутэми
фсыпэнутэми
ясыпэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымысыпэнутэми
умысыпэнутэми
имысыпэнутэми
дымысыпэнутэми
фымысыпэнутэми
ямысыпэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ссыпаи
псыпаи
исыпаи
тсыпаи
фсыпаи
ясыпаи
щымыӀэныгъэ:
сымысыпаи
умысыпаи
имысыпаи
дымысыпаи
фымысыпаи
ямысыпаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ссыпащэрэт
псыпащэрэт
исыпащэрэт
тсыпащэрэт
фсыпащэрэт
ясыпащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымысыпащэрэт
умысыпащэрэт
имысыпащэрэт
дымысыпащэрэт
фымысыпащэрэт
ямысыпащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэнщ
псыпагъэнщ
исыпагъэнщ
тсыпагъэнщ
фсыпагъэнщ
ясыпагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнкъым
псыпагъэнкъым
исыпагъэнкъым
тсыпагъэнкъым
фсыпагъэнкъым
ясыпагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэнт
псыпагъэнт
исыпагъэнт
тсыпагъэнт
фсыпагъэнт
ясыпагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнтэкъым
псыпагъэнтэкъым
исыпагъэнтэкъым
тсыпагъэнтэкъым
фсыпагъэнтэкъым
ясыпагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэн
псыпагъэн
исыпагъэн
тсыпагъэн
фсыпагъэн
ясыпагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнкъэ
псыпагъэнкъэ
исыпагъэнкъэ
тсыпагъэнкъэ
фсыпагъэнкъэ
ясыпагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэнт
псыпагъэнт
исыпагъэнт
тсыпагъэнт
фсыпагъэнт
ясыпагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнтэкъэ
псыпагъэнтэкъэ
исыпагъэнтэкъэ
тсыпагъэнтэкъэ
фсыпагъэнтэкъэ
ясыпагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэнущ
псыпагъэнущ
исыпагъэнущ
тсыпагъэнущ
фсыпагъэнущ
ясыпагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнукъым
псыпагъэнукъым
исыпагъэнукъым
тсыпагъэнукъым
фсыпагъэнукъым
ясыпагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэнут
псыпагъэнут
исыпагъэнут
тсыпагъэнут
фсыпагъэнут
ясыпагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнутэкъым
псыпагъэнутэкъым
исыпагъэнутэкъым
тсыпагъэнутэкъым
фсыпагъэнутэкъым
ясыпагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэну
псыпагъэну
исыпагъэну
тсыпагъэну
фсыпагъэну
ясыпагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнукъэ
псыпагъэнукъэ
исыпагъэнукъэ
тсыпагъэнукъэ
фсыпагъэнукъэ
ясыпагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ссыпагъэнут
псыпагъэнут
исыпагъэнут
тсыпагъэнут
фсыпагъэнут
ясыпагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ссыпагъэнутэкъэ
псыпагъэнутэкъэ
исыпагъэнутэкъэ
тсыпагъэнутэкъэ
фсыпагъэнутэкъэ
ясыпагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зысыпэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымысыпэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зысыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымысыпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зысыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымысыпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зысыпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымысыпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зысыпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымысыпэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ссыпэ
псыпэ
исыпэ
тсыпэ
фсыпэ
ясыпэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыпэ
умысыпэ
имысыпэ
дымысыпэ
фымысыпэ
ямысыпэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ссыпа
псыпа
исыпа
тсыпа
фсыпа
ясыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыпа
умысыпа
имысыпа
дымысыпа
фымысыпа
ямысыпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ссыпэгъа
псыпэгъа
исыпэгъа
тсыпэгъа
фсыпэгъа
ясыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыпэгъа
умысыпэгъа
имысыпэгъа
дымысыпэгъа
фымысыпэгъа
ямысыпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ссыпэн
псыпэн
исыпэн
тсыпэн
фсыпэн
ясыпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыпэн
умысыпэн
имысыпэн
дымысыпэн
фымысыпэн
ямысыпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ссыпэну
псыпэну
исыпэну
тсыпэну
фсыпэну
ясыпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыпэну
умысыпэну
имысыпэну
дымысыпэну
фымысыпэну
ямысыпэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыпэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мысыпэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мысыпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мысыпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мысыпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мысыпэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссыпэ
зэрыпсыпэ
зэрисыпэ
зэрытсыпэ
зэрыфсыпэ
зэрасыпэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысыпэ
зэрумысыпэ
зэримысыпэ
зэрыдмысыпэ
зэрывмысыпэ
зэрамысыпэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссыпа
зэрыпсыпа
зэрисыпа
зэрытсыпа
зэрыфсыпа
зэрасыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысыпа
зэрумысыпа
зэримысыпа
зэрыдмысыпа
зэрывмысыпа
зэрамысыпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссыпэгъа
зэрыпсыпэгъа
зэрисыпэгъа
зэрытсыпэгъа
зэрыфсыпэгъа
зэрасыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысыпэгъа
зэрумысыпэгъа
зэримысыпэгъа
зэрыдмысыпэгъа
зэрывмысыпэгъа
зэрамысыпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссыпэн
зэрыпсыпэн
зэрисыпэн
зэрытсыпэн
зэрыфсыпэн
зэрасыпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысыпэн
зэрумысыпэн
зэримысыпэн
зэрыдмысыпэн
зэрывмысыпэн
зэрамысыпэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыссыпэну
зэрыпсыпэну
зэрисыпэну
зэрытсыпэну
зэрыфсыпэну
зэрасыпэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмысыпэну
зэрумысыпэну
зэримысыпэну
зэрыдмысыпэну
зэрывмысыпэну
зэрамысыпэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыссыпэ
щыпсыпэ
щисыпэ
щытсыпэ
щыфсыпэ
щасыпэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысыпэ
щумысыпэ
щимысыпэ
щыдмысыпэ
щывмысыпэ
щамысыпэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыссыпа
щыпсыпа
щисыпа
щытсыпа
щыфсыпа
щасыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысыпа
щумысыпа
щимысыпа
щыдмысыпа
щывмысыпа
щамысыпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыссыпэгъа
щыпсыпэгъа
щисыпэгъа
щытсыпэгъа
щыфсыпэгъа
щасыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысыпэгъа
щумысыпэгъа
щимысыпэгъа
щыдмысыпэгъа
щывмысыпэгъа
щамысыпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыссыпэн
щыпсыпэн
щисыпэн
щытсыпэн
щыфсыпэн
щасыпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысыпэн
щумысыпэн
щимысыпэн
щыдмысыпэн
щывмысыпэн
щамысыпэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыссыпэну
щыпсыпэну
щисыпэну
щытсыпэну
щыфсыпэну
щасыпэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмысыпэну
щумысыпэну
щимысыпэну
щыдмысыпэну
щывмысыпэну
щамысыпэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэссыпэ
здэпсыпэ
здисыпэ
здэтсыпэ
здэфсыпэ
здасыпэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысыпэ
здумысыпэ
здимысыпэ
здэдмысыпэ
здэвмысыпэ
здамысыпэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэссыпа
здэпсыпа
здисыпа
здэтсыпа
здэфсыпа
здасыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысыпа
здумысыпа
здимысыпа
здэдмысыпа
здэвмысыпа
здамысыпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэссыпэгъа
здэпсыпэгъа
здисыпэгъа
здэтсыпэгъа
здэфсыпэгъа
здасыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысыпэгъа
здумысыпэгъа
здимысыпэгъа
здэдмысыпэгъа
здэвмысыпэгъа
здамысыпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэссыпэн
здэпсыпэн
здисыпэн
здэтсыпэн
здэфсыпэн
здасыпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысыпэн
здумысыпэн
здимысыпэн
здэдмысыпэн
здэвмысыпэн
здамысыпэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэссыпэну
здэпсыпэну
здисыпэну
здэтсыпэну
здэфсыпэну
здасыпэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмысыпэну
здумысыпэну
здимысыпэну
здэдмысыпэну
здэвмысыпэну
здамысыпэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэссыпэ
щӀэпсыпэ
щӀисыпэ
щӀэтсыпэ
щӀэфсыпэ
щӀасыпэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмысыпэ
щӀумысыпэ
щӀимысыпэ
щӀэдмысыпэ
щӀэвмысыпэ
щӀамысыпэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэссыпа
щӀэпсыпа
щӀисыпа
щӀэтсыпа
щӀэфсыпа
щӀасыпа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмысыпа
щӀумысыпа
щӀимысыпа
щӀэдмысыпа
щӀэвмысыпа
щӀамысыпа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэссыпэгъа
щӀэпсыпэгъа
щӀисыпэгъа
щӀэтсыпэгъа
щӀэфсыпэгъа
щӀасыпэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмысыпэгъа
щӀумысыпэгъа
щӀимысыпэгъа
щӀэдмысыпэгъа
щӀэвмысыпэгъа
щӀамысыпэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэссыпэн
щӀэпсыпэн
щӀисыпэн
щӀэтсыпэн
щӀэфсыпэн
щӀасыпэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмысыпэн
щӀумысыпэн
щӀимысыпэн
щӀэдмысыпэн
щӀэвмысыпэн
щӀамысыпэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэссыпэну
щӀэпсыпэну
щӀисыпэну
щӀэтсыпэну
щӀэфсыпэну
щӀасыпэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмысыпэну
щӀумысыпэну
щӀимысыпэну
щӀэдмысыпэну
щӀэвмысыпэну
щӀамысыпэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ссыпэу
псыпэу
исыпэу
тсыпэу
фсыпэуэ
ясыпэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыпэу
умысыпэу
имысыпэу
дымысыпэу
фымысыпэу
ямысыпэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ссыпауэ
псыпауэ
исыпауэ
тсыпауэ
фсыпауэ
ясыпауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымысыпауэ
умысыпауэ
имысыпауэ
дымысыпауэ
фымысыпауэ
ямысыпауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
ссыпэурэ
псыпэурэ
исыпэурэ
тсыпэурэ
фсыпэурэ
ясыпэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымысыпэурэ
умысыпэурэ
имысыпэурэ
дымысыпэурэ
фымысыпэурэ
ямысыпэурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
узосыпэ
сосыпэ
--
фызосыпэ
сосыпэ(хэ)
уэ
сыбосыпэ
--
уосыпэ / босыпэ
дыбосыпэ
--
уосыпэ(хэ) / босыпэ(хэ)
абы
сесыпэ
уесыпэ
есыпэ
десыпэ
фесыпэ
есыпэ(хэ)
дэ
--
удосыпэ
досыпэ
--
фыдосыпэ
досыпэ(хэ)
фэ
сывосыпэ
--
фосыпэ
дывосыпэ
--
фосыпэ(хэ)
абыхэм
сасыпэ
уасыпэ
ясыпэ
дасыпэ
фасыпэ
ясыпэ(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
ус[сыпэрэ]
с[сыпэрэ]
--
фыс[сыпэрэ]
с[сыпэ(хэ)рэ]
уэ
сып[сыпэрэ]
--
п[сыпэрэ]
дып[сыпэрэ]
--
п[сыпэ(хэ)рэ]
абы
си[сыпэрэ]
уи[сыпэрэ]
и[сыпэрэ]
ди[сыпэрэ]
фи[сыпэрэ]
и[сыпэ(хэ)рэ]
дэ
--
ут[сыпэрэ]
т[сыпэрэ]
--
фыт[сыпэрэ]
т[сыпэ(хэ)рэ]
фэ
сыф[сыпэрэ]
--
ф[сыпэрэ]
дыф[сыпэрэ]
--
ф[сыпэ(хэ)рэ]
абыхэм
са[сыпэрэ]
уа[сыпэрэ]
я[сыпэрэ]
да[сыпэрэ]
фа[сыпэрэ]
я[сыпэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сып]э
[сып]эр
--
[сып]эхэр
Эргативнэ:
[сып]э
[сып]эм
--
[сып]эхэм
Послеложнэ:
[сып]экӀэ
[сып]эмкӀэ
[сып]эхэкӀэ
[сып]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сып]эуэ
[сып]эрауэ
[сып]эхэу
[сып]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сып]а
[сып]ар
--
[сып]ахэр
Эргативнэ:
[сып]а
[сып]ам
--
[сып]ахэм
Послеложнэ:
[сып]акӀэ
[сып]амкӀэ
[сып]ахэкӀэ
[сып]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сып]ауэ
[сып]арауэ
[сып]ахэу
[сып]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сып]эн
[сып]эныр
--
[сып]энхэр
Эргативнэ:
[сып]эн
[сып]эным
--
[сып]энхэм
Послеложнэ:
[сып]энкӀэ
[сып]энымкӀэ
[сып]энхэкӀэ
[сып]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[сып]эну
[сып]энырауэ
[сып]энхэу
[сып]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[сып]эну
[сып]энур
--
[сып]энухэр
Эргативнэ:
[сып]эну
[сып]энум
--
[сып]энухэм
Послеложнэ:
[сып]энукӀэ
[сып]энумкӀэ
[сып]энухэкӀэ
[сып]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[сып]энууэ
[сып]энурауэ
[сып]энухэу
[сып]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зэгуэгъэжын.
ЩАПХЪЭХЭР
Бий шы кӀэбдзыр сэшхуэкӀэ [Хьэсанш] есыпэ. Къэбэрдей ӀуэрыӀуатэ, сборник
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
сыпэн: cut sth into parts, threads
УРЫСЫБЗЭ
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.