Wt/kbd/пащӏэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['pɑ:ɕʹɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [п] + -а + [щӀ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | пащӀэ | пащӀэр | -- | пащӀэхэр |
Эргативнэ: | пащӀэ | пащӀэм | -- | пащӀэхэм |
Послеложнэ: | пащӀэкӀэ | пащӀэмкӀэ | пащӀэхэкӀэ | пащӀэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | пащӀэу | пащӀэрауэ | пащӀэхэу | пащӀэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ЦӀыхум е Ӏэщым и Ӏупэ щӀыӀу, и пэ щӀагъ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Уи пащӀэр шхэмэ, лы пшхынущ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пащӏэ: upper lip (human being or animal)
УРЫСЫБЗЭ
- пащӏэ: верхняя губа (человека и животного)
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['pɑ:ɕʹɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [п] + -а + [щӀ] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | пащӀэ | пащӀэр | -- | пащӀэхэр |
Эргативнэ: | пащӀэ | пащӀэм | -- | пащӀэхэм |
Послеложнэ: | пащӀэкӀэ | пащӀэмкӀэ | пащӀэхэкӀэ | пащӀэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | пащӀэу | пащӀэрауэ | пащӀэхэу | пащӀэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- ӀупщӀакӀэ щӀыӀум къытекӀэ цы.
ЩАПХЪЭХЭР
- ПащӀэм къимыхьыр жьакӀэм къихьыркъым. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Джэду пащӀэ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пащӏэ: moustache
- Джэду пащӀэ: cat’s whiskers
УРЫСЫБЗЭ
- пащӏэ: усы, ус
- Джэду пащӀэ: усы кошки
псалъафэ зэпыщӀахэр
ЛӀыуэ пащӀэ тетщ
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: be a real man Урысыбзэ: быть настоящим мужчиной Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ПащӀэ ттетщ
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: be no worse than anyone else Урысыбзэ: сами с усами. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ПащӀэм щӀэдыхьэшхыкӀын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: grin, smirk Урысыбзэ: ухмыляться. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ПащӀэр хуэупсын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: scold sb, give sb a dressing down, drag sb over the coals Урысыбзэ: намылить шею кому-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ПащӀэр хуэӀуэнтӀэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to make smb. knuckle under, to make smb. toe the line, give sb hell Урысыбзэ: согнуть в бараний рог, задать перцу кому-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
ПащӀэр щӀэӀуэнтӀэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: twirl one`s moustache Урысыбзэ: закручивать усы. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Тетыр пащӀэкъым
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: I have nothing to do with it Урысыбзэ: не буду я, если Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.