АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[н] + -э + [цӏ] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "нэцӏэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
нэцӏэн
щымыӀэныгъэ:
мынэцӏэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сынэцӏэн
унэцӏэн
нэцӏэн
дынэцӏэн
фынэцӏэн
нэцӏэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэн
умынэцӏэн
мынэцӏэн
дымынэцӏэн
фымынэцӏэн
мынэцӏэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
нацӏэ!
фынацӏэ!
щымыӀэныгъэ:
умынацӏэ!
фымынацӏэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сренацӏэ
уренацӏэ
иренацӏэ
дренацӏэ
френацӏэ
иренацӏэ
щымыӀэныгъэ:
сремынацӏэ
уремынацӏэ
иремынацӏэ
дремынацӏэ
фремынацӏэ
иремынацӏэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сонацӏэ(р)
уонацӏэ(р)
мэнацӏэ(р)
донацӏэ(р)
фонацӏэ(р)
мэнацӏэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэркъым
унацӏэркъым
нацӏэркъым
дынацӏэркъым
фынацӏэркъым
нацӏэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сынацӏэ(р)т
унацӏэ(р)т
нацӏэ(р)т
дынацӏэ(р)т
фынацӏэ(р)т
нацӏэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэ(р)тэкъым
унацӏэ(р)тэкъым
нацӏэ(р)тэкъым
дынацӏэ(р)тэкъым
фынацӏэ(р)тэкъым
нацӏэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏащ
унэцӏащ
нэцӏащ
дынэцӏащ
фынэцӏащ
нэцӏа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏакъым
унэцӏакъым
нэцӏакъым
дынэцӏакъым
фынэцӏакъым
нэцӏа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏат
унэцӏат
нэцӏат
дынэцӏат
фынэцӏат
нэцӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏатэкъым
унэцӏатэкъым
нэцӏатэкъым
дынэцӏатэкъым
фынэцӏатэкъым
нэцӏа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъащ
унэцӏэгъащ
нэцӏэгъащ
дынэцӏэгъащ
фынэцӏэгъащ
нэцӏэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъакъым
унэцӏэгъакъым
нэцӏэгъакъым
дынэцӏэгъакъым
фынэцӏэгъакъым
нэцӏэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъат
унэцӏэгъат
нэцӏэгъат
дынэцӏэгъат
фынэцӏэгъат
нэцӏэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъатэкъым
унэцӏэгъатэкъым
нэцӏэгъатэкъым
дынэцӏэгъатэкъым
фынэцӏэгъатэкъым
нэцӏэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сынацӏэщ
унацӏэщ
нацӏэщ
дынацӏэщ
фынацӏэщ
нацӏэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэкъым
унацӏэкъым
нацӏэкъым
дынацӏэкъым
фынацӏэкъым
нацӏэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сынацӏэт
унацӏэт
нацӏэт
дынацӏэт
фынацӏэт
нацӏэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэтэкъым
унацӏэтэкъым
нацӏэтэкъым
дынацӏэтэкъым
фынацӏэтэкъым
нацӏэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнщ
унэцӏэнщ
нэцӏэнщ
дынэцӏэнщ
фынэцӏэнщ
нэцӏэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэнкъым
унэцӏэнкъым
нэцӏэнкъым
дынэцӏэнкъым
фынэцӏэнкъым
нэцӏэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнущ
унэцӏэнущ
нэцӏэнущ
дынэцӏэнущ
фынэцӏэнущ
нэцӏэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэнукъым
унэцӏэнукъым
нэцӏэнукъым
дынэцӏэнукъым
фынэцӏэнукъым
нэцӏэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сынацӏэрэ
унацӏэрэ
нацӏэрэ
дынацӏэрэ
фынацӏэрэ
нацӏэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэркъэ
унацӏэркъэ
нацӏэркъэ
дынацӏэркъэ
фынацӏэркъэ
нацӏэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сынацӏэ(р)т
унацӏэ(р)т
нацӏэ(р)т
дынацӏэ(р)т
фынацӏэ(р)т
нацӏэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэ(р)тэкъэ
унацӏэ(р)тэкъэ
нацӏэ(р)тэкъэ
дынацӏэ(р)тэкъэ
фынацӏэ(р)тэкъэ
нацӏэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏа
унэцӏа
нэцӏа
дынэцӏа
фынэцӏа
нэцӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏакъэ
унэцӏакъэ
нэцӏакъэ
дынэцӏакъэ
фынэцӏакъэ
нэцӏа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏат
унэцӏат
нэцӏат
дынэцӏат
фынэцӏат
нэцӏа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏатэкъэ
унэцӏатэкъэ
нэцӏатэкъэ
дынэцӏатэкъэ
фынэцӏатэкъэ
нэцӏа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъа
унэцӏэгъа
нэцӏэгъа
дынэцӏэгъа
фынэцӏэгъа
нэцӏэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъакъэ
унэцӏэгъакъэ
нэцӏэгъакъэ
дынэцӏэгъакъэ
фынэцӏэгъакъэ
нэцӏэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъат
унэцӏэгъат
нэцӏэгъат
дынэцӏэгъат
фынэцӏэгъат
нэцӏэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъатэкъэ
унэцӏэгъатэкъэ
нэцӏэгъатэкъэ
дынэцӏэгъатэкъэ
фынэцӏэгъатэкъэ
нэцӏэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сынацӏэ
унацӏэ
нацӏэ
дынацӏэ
фынацӏэ
нацӏэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэкъэ
унацӏэкъэ
нацӏэкъэ
дынацӏэкъэ
фынацӏэкъэ
нацӏэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сынацӏэт
унацӏэт
нацӏэт
дынацӏэт
фынацӏэт
нацӏэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сынацӏэтэкъэ
унацӏэтэкъэ
нацӏэтэкъэ
дынацӏэтэкъэ
фынацӏэтэкъэ
нацӏэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэн
унэцӏэн
нэцӏэн
дынэцӏэн
фынэцӏэн
нэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэнкъэ
унэцӏэнкъэ
нэцӏэнкъэ
дынэцӏэнкъэ
фынэцӏэнкъэ
нэцӏэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэну
унэцӏэну
нэцӏэну
дынэцӏэну
фынэцӏэну
нэцӏэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэнукъэ
унэцӏэнукъэ
нэцӏэнукъэ
дынэцӏэнукъэ
фынэцӏэнукъэ
нэцӏэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сынацӏэмэ
унацӏэмэ
нацӏэмэ
дынацӏэмэ
фынацӏэмэ
нацӏэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынацӏэмэ
умынацӏэмэ
мынацӏэмэ
дымынацӏэмэ
фымынацӏэмэ
мынацӏэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏамэ
унэцӏамэ
нэцӏамэ
дынэцӏамэ
фынэцӏамэ
нэцӏа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏамэ
умынэцӏамэ
мынэцӏамэ
дымынэцӏамэ
фымынэцӏамэ
мынэцӏа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъамэ
унэцӏэгъамэ
нэцӏэгъамэ
дынэцӏэгъамэ
фынэцӏэгъамэ
нэцӏэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэгъамэ
умынэцӏэгъамэ
мынэцӏэгъамэ
дымынэцӏэгъамэ
фымынэцӏэгъамэ
мынэцӏэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнмэ
унэцӏэнмэ
нэцӏэнмэ
дынэцӏэнмэ
фынэцӏэнмэ
нэцӏэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнмэ
умынэцӏэнмэ
мынэцӏэнмэ
дымынэцӏэнмэ
фымынэцӏэнмэ
мынэцӏэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнумэ
унэцӏэнумэ
нэцӏэнумэ
дынэцӏэнумэ
фынэцӏэнумэ
нэцӏэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнумэ
умынэцӏэнумэ
мынэцӏэнумэ
дымынэцӏэнумэ
фымынэцӏэнумэ
мынэцӏэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сынацӏэтэмэ
унацӏэтэмэ
нацӏэтэмэ
дынацӏэтэмэ
фынацӏэтэмэ
нацӏэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынацӏэтэмэ
умынацӏэтэмэ
мынацӏэтэмэ
дымынацӏэтэмэ
фымынацӏэтэмэ
мынацӏэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏатэмэ
унэцӏатэмэ
нэцӏатэмэ
дынэцӏатэмэ
фынэцӏатэмэ
нэцӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏатэмэ
умынэцӏатэмэ
мынэцӏатэмэ
дымынэцӏатэмэ
фымынэцӏатэмэ
мынэцӏа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъатэмэ
унэцӏэгъатэмэ
нэцӏэгъатэмэ
дынэцӏэгъатэмэ
фынэцӏэгъатэмэ
нэцӏэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэгъатэмэ
умынэцӏэгъатэмэ
мынэцӏэгъатэмэ
дымынэцӏэгъатэмэ
фымынэцӏэгъатэмэ
мынэцӏэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнтэмэ
унэцӏэнтэмэ
нэцӏэнтэмэ
дынэцӏэнтэмэ
фынэцӏэнтэмэ
нэцӏэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнтэмэ
умынэцӏэнтэмэ
мынэцӏэнтэмэ
дымынэцӏэнтэмэ
фымынэцӏэнтэмэ
мынэцӏэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнутэмэ
унэцӏэнутэмэ
нэцӏэнутэмэ
дынэцӏэнутэмэ
фынэцӏэнутэмэ
нэцӏэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнутэмэ
умынэцӏэнутэмэ
мынэцӏэнутэмэ
дымынэцӏэнутэмэ
фымынэцӏэнутэмэ
мынэцӏэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнт
унэцӏэнт
нэцӏэнт
дынэцӏэнт
фынэцӏэнт
нэцӏэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэнтэкъым
унэцӏэнтэкъым
нэцӏэнтэкъым
дынэцӏэнтэкъым
фынэцӏэнтэкъым
нэцӏэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнут
унэцӏэнут
нэцӏэнут
дынэцӏэнут
фынэцӏэнут
нэцӏэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сынэцӏэнутэкъым
унэцӏэнутэкъым
нэцӏэнутэкъым
дынэцӏэнутэкъым
фынэцӏэнутэкъым
нэцӏэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сынацӏэми
унацӏэми
нацӏэми
дынацӏэми
фынацӏэми
нацӏэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынацӏэми
умынацӏэми
мынацӏэми
дымынацӏэми
фымынацӏэми
мынацӏэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏами
унэцӏами
нэцӏами
дынэцӏами
фынэцӏами
нэцӏа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏами
умынэцӏами
мынэцӏами
дымынэцӏами
фымынэцӏами
мынэцӏа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъами
унэцӏэгъами
нэцӏэгъами
дынэцӏэгъами
фынэцӏэгъами
нэцӏэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэгъами
умынэцӏэгъами
мынэцӏэгъами
дымынэцӏэгъами
фымынэцӏэгъами
мынэцӏэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнми
унэцӏэнми
нэцӏэнми
дынэцӏэнми
фынэцӏэнми
нэцӏэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнми
умынэцӏэнми
мынэцӏэнми
дымынэцӏэнми
фымынэцӏэнми
мынэцӏэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнуми
унэцӏэнуми
нэцӏэнуми
дынэцӏэнуми
фынэцӏэнуми
нэцӏэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнуми
умынэцӏэнуми
мынэцӏэнуми
дымынэцӏэнуми
фымынэцӏэнуми
мынэцӏэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сынацӏэтэми
унацӏэтэми
нацӏэтэми
дынацӏэтэми
фынацӏэтэми
нацӏэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынацӏэтэми
умынацӏэтэми
мынацӏэтэми
дымынацӏэтэми
фымынацӏэтэми
мынацӏэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сынэцӏатэми
унэцӏатэми
нэцӏатэми
дынэцӏатэми
фынэцӏатэми
нэцӏа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏатэми
умынэцӏатэми
мынэцӏатэми
дымынэцӏатэми
фымынэцӏатэми
мынэцӏа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сынэцӏэгъатэми
унэцӏэгъатэми
нэцӏэгъатэми
дынэцӏэгъатэми
фынэцӏэгъатэми
нэцӏэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэгъатэми
умынэцӏэгъатэми
мынэцӏэгъатэми
дымынэцӏэгъатэми
фымынэцӏэгъатэми
мынэцӏэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнтэми
унэцӏэнтэми
нэцӏэнтэми
дынэцӏэнтэми
фынэцӏэнтэми
нэцӏэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнтэми
умынэцӏэнтэми
мынэцӏэнтэми
дымынэцӏэнтэми
фымынэцӏэнтэми
мынэцӏэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сынэцӏэнутэми
унэцӏэнутэми
нэцӏэнутэми
дынэцӏэнутэми
фынэцӏэнутэми
нэцӏэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏэнутэми
умынэцӏэнутэми
мынэцӏэнутэми
дымынэцӏэнутэми
фымынэцӏэнутэми
мынэцӏэну(хэ)тэми
гъэщӀэгънэцӏэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сынэцӏаи
унэцӏаи
нэцӏаи
дынэцӏаи
фынэцӏаи
нэцӏаи
щымыӀэныгъэ:
сынэцӏакъыми
унэцӏакъыми
нэцӏакъыми
дынэцӏакъыми
фынэцӏакъыми
нэцӏакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сынэцӏащэрэт
унэцӏащэрэт
нэцӏащэрэт
дынэцӏащэрэт
фынэцӏащэрэт
нэцӏащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымынэцӏащэрэт
умынэцӏащэрэт
мынэцӏащэрэт
дымынэцӏащэрэт
фымынэцӏащэрэт
мынэцӏащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнщ
унэцӏагъэнщ
нэцӏагъэнщ
дынэцӏагъэнщ
фынэцӏагъэнщ
нэцӏагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнкъым
унэцӏагъэнкъым
нэцӏагъэнкъым
дынэцӏагъэнкъым
фынэцӏагъэнкъым
нэцӏагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнт
унэцӏагъэнт
нэцӏагъэнт
дынэцӏагъэнт
фынэцӏагъэнт
нэцӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнтэкъым
унэцӏагъэнтэкъым
нэцӏагъэнтэкъым
дынэцӏагъэнтэкъым
фынэцӏагъэнтэкъым
нэцӏагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэн
унэцӏагъэн
нэцӏагъэн
дынэцӏагъэн
фынэцӏагъэн
нэцӏагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнкъэ
унэцӏагъэнкъэ
нэцӏагъэнкъэ
дынэцӏагъэнкъэ
фынэцӏагъэнкъэ
нэцӏагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнт
унэцӏагъэнт
нэцӏагъэнт
дынэцӏагъэнт
фынэцӏагъэнт
нэцӏагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнтэкъэ
унэцӏагъэнтэкъэ
нэцӏагъэнтэкъэ
дынэцӏагъэнтэкъэ
фынэцӏагъэнтэкъэ
нэцӏагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнущ
унэцӏагъэнущ
нэцӏагъэнущ
дынэцӏагъэнущ
фынэцӏагъэнущ
нэцӏагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнукъым
унэцӏагъэнукъым
нэцӏагъэнукъым
дынэцӏагъэнукъым
фынэцӏагъэнукъым
нэцӏагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнут
унэцӏагъэнут
нэцӏагъэнут
дынэцӏагъэнут
фынэцӏагъэнут
нэцӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнутэкъым
унэцӏагъэнутэкъым
нэцӏагъэнутэкъым
дынэцӏагъэнутэкъым
фынэцӏагъэнутэкъым
нэцӏагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэну
унэцӏагъэну
нэцӏагъэну
дынэцӏагъэну
фынэцӏагъэну
нэцӏагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнукъэ
унэцӏагъэнукъэ
нэцӏагъэнукъэ
дынэцӏагъэнукъэ
фынэцӏагъэнукъэ
нэцӏагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнут
унэцӏагъэнут
нэцӏагъэнут
дынэцӏагъэнут
фынэцӏагъэнут
нэцӏагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сынэцӏагъэнутэкъэ
унэцӏагъэнутэкъэ
нэцӏагъэнутэкъэ
дынэцӏагъэнутэкъэ
фынэцӏагъэнутэкъэ
нэцӏагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сынацӏэ
унацӏэ
нацӏэ
дынацӏэ
фынацӏэ
нацӏэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымынацӏэ
умынацӏэ
мынацӏэ
дымынацӏэ
фымынацӏэ
мынацӏэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сынэцӏа
унэцӏа
нэцӏа
дынэцӏа
фынэцӏа
нэцӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымынэцӏа
умынэцӏа
мынэцӏа
дымынэцӏа
фымынэцӏа
мынэцӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сынэцӏэгъа
унэцӏэгъа
нэцӏэгъа
дынэцӏэгъа
фынэцӏэгъа
нэцӏэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымынэцӏэгъа
умынэцӏэгъа
мынэцӏэгъа
дымынэцӏэгъа
фымынэцӏэгъа
мынэцӏэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сынэцӏэн
унэцӏэн
нэцӏэн
дынэцӏэн
фынэцӏэн
нэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымынэцӏэн
умынэцӏэн
мынэцӏэн
дымынэцӏэн
фымынэцӏэн
мынэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сынэцӏэну
унэцӏэну
нэцӏэну
дынэцӏэну
фынэцӏэну
нэцӏэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымынэцӏэну
умынэцӏэну
мынэцӏэну
дымынэцӏэну
фымынэцӏэну
мынэцӏэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрынацӏэ
узэрынацӏэ
зэрынацӏэ
дызэрынацӏэ
фызэрынацӏэ
зэрынацӏэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымынацӏэ
узэрымынацӏэ
зэрымынацӏэ
дызэрымынацӏэ
фызэрымынацӏэ
мызэрынацӏэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрынэцӏа
узэрынэцӏа
зэрынэцӏа
дызэрынэцӏа
фызэрынэцӏа
зэрынэцӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымынэцӏа
узэрымынэцӏа
зэрымынэцӏа
дызэрымынэцӏа
фызэрымынэцӏа
зэрымынэцӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрынэцӏэгъа
узэрынэцӏэгъа
зэрынэцӏэгъа
дызэрынэцӏэгъа
фызэрынэцӏэгъа
зэрынэцӏэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымынэцӏэгъа
узэрымынэцӏэгъа
зэрымынэцӏэгъа
дызэрымынэцӏэгъа
фызэрымынэцӏэгъа
зэрымынэцӏэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрынэцӏэн
узэрынэцӏэн
зэрынэцӏэн
дызэрынэцӏэн
фызэрынэцӏэн
зэрынэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымынэцӏэн
узэрымынэцӏэн
зэрымынэцӏэн
дызэрымынэцӏэн
фызэрымынэцӏэн
зэрымынэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрынэцӏэну
узэрынэцӏэну
зэрынэцӏэну
дызэрынэцӏэну
фызэрынэцӏэну
зэрынэцӏэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымынэцӏэну
узэрымынэцӏэну
зэрымынэцӏэну
дызэрымынэцӏэну
фызэрымынэцӏэну
зэрымынэцӏэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщынацӏэ
ущынацӏэ
щынацӏэ
дыщынацӏэ
фыщынацӏэ
щынацӏэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымынацӏэ
ущымынацӏэ
щымынацӏэ
дыщымынацӏэ
фыщымынацӏэ
щымынацӏэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщынэцӏа
ущынэцӏа
щынэцӏа
дыщынэцӏа
фыщынэцӏа
щынэцӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымынэцӏа
ущымынэцӏа
щымынэцӏа
дыщымынэцӏа
фыщымынэцӏа
щымынэцӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщынэцӏэгъа
ущынэцӏэгъа
щынэцӏэгъа
дыщынэцӏэгъа
фыщынэцӏэгъа
щынэцӏэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымынэцӏэгъа
ущымынэцӏэгъа
щымынэцӏэгъа
дыщымынэцӏэгъа
фыщымынэцӏэгъа
щымынэцӏэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщынэцӏэн
ущынэцӏэн
щынэцӏэн
дыщынэцӏэн
фыщынэцӏэн
щынэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымынэцӏэн
ущымынэцӏэн
щымынэцӏэн
дыщымынэцӏэн
фыщымынэцӏэн
щымынэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщынэцӏэну
ущынэцӏэну
щынэцӏэну
дыщынэцӏэну
фыщынэцӏэну
щынэцӏэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымынэцӏэну
ущымынэцӏэну
щымынэцӏэну
дыщымынэцӏэну
фыщымынэцӏэну
щымынэцӏэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэнацӏэ
уздэнацӏэ
здэнацӏэ
дыздэнацӏэ
фыздэнацӏэ
здэнацӏэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмынацӏэ
уздэмынацӏэ
здэмынацӏэ
дыздэмынацӏэ
фыздэмынацӏэ
здэмынацӏэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэнэцӏа
уздэнэцӏа
здэнэцӏа
дыздэнэцӏа
фыздэнэцӏа
здэнэцӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмынэцӏа
уздэмынэцӏа
здэмынэцӏа
дыздэмынэцӏа
фыздэмынэцӏа
здэмынэцӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэнэцӏэгъа
уздэнэцӏэгъа
здэнэцӏэгъа
дыздэнэцӏэгъа
фыздэнэцӏэгъа
здэнэцӏэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмынэцӏэгъа
уздэмынэцӏэгъа
здэмынэцӏэгъа
дыздэмынэцӏэгъа
фыздэмынэцӏэгъа
здэмынэцӏэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэнэцӏэн
уздэнэцӏэн
здэнэцӏэн
дыздэнэцӏэн
фыздэнэцӏэн
здэнэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмынэцӏэн
уздэмынэцӏэн
здэмынэцӏэн
дыздэмынэцӏэн
фыздэмынэцӏэн
здэмынэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэнэцӏэну
уздэнэцӏэну
здэнэцӏэну
дыздэнэцӏэну
фыздэнэцӏэну
здэнэцӏэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмынэцӏэну
уздэмынэцӏэну
здэмынэцӏэну
дыздэмынэцӏэну
фыздэмынэцӏэну
здэмынэцӏэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэнацӏэ
ущӀэнацӏэ
щӀэнацӏэ
дыщӀэнацӏэ
фыщӀэнацӏэ
щӀэнацӏэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмынацӏэ
ущӀэмынацӏэ
щӀэмынацӏэ
дыщӀэмынацӏэ
фыщӀэмынацӏэ
щӀэмынацӏэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэнэцӏа
ущӀэнэцӏа
щӀэнэцӏа
дыщӀэнэцӏа
фыщӀэнэцӏа
щӀэнэцӏа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмынэцӏа
ущӀэмынэцӏа
щӀэмынэцӏа
дыщӀэмынэцӏа
фыщӀэмынэцӏа
щӀэмынэцӏа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэнэцӏэгъа
ущӀэнэцӏэгъа
щӀэнэцӏэгъа
дыщӀэнэцӏэгъа
фыщӀэнэцӏэгъа
щӀэнэцӏэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмынэцӏэгъа
ущӀэмынэцӏэгъа
щӀэмынэцӏэгъа
дыщӀэмынэцӏэгъа
фыщӀэмынэцӏэгъа
щӀэмынэцӏэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэнэцӏэн
ущӀэнэцӏэн
щӀэнэцӏэн
дыщӀэнэцӏэн
фыщӀэнэцӏэн
щӀэнэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмынэцӏэн
ущӀэмынэцӏэн
щӀэмынэцӏэн
дыщӀэмынэцӏэн
фыщӀэмынэцӏэн
щӀэмынэцӏэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэнэцӏэну
ущӀэнэцӏэну
щӀэнэцӏэну
дыщӀэнэцӏэну
фыщӀэнэцӏэну
щӀэнэцӏэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмынэцӏэну
ущӀэмынэцӏэну
щӀэмынэцӏэну
дыщӀэмынэцӏэну
фыщӀэмынэцӏэну
щӀэмынэцӏэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сынацӏэу
унацӏэу
нацӏэу
дынацӏэу
фынацӏэу
нацӏэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымынацӏэу
умынацӏэу
мынацӏэу
дымынацӏэу
фымынацӏэу
мынацӏэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сынэцӏауэ
унэцӏауэ
нэцӏауэ
дынэцӏауэ
фынэцӏауэ
нэцӏауэ / нэцӏа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымынэцӏауэ
умынэцӏауэ
мынэцӏауэ
дымынэцӏауэ
фымынэцӏауэ
мынэцӏауэ(хэ) / мынэцӏа(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сынацӏэурэ
унацӏэурэ
нацӏэурэ
дынацӏэурэ
фынацӏэурэ
нацӏэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымынацӏэурэ
умынацӏэурэ
мынацӏэурэ
дымынацӏэурэ
фымынацӏэурэ
мынацӏэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[нацӏ]э
[нацӏ]эр
--
[нацӏ]эхэр
Эргативнэ:
[нацӏ]э
[нацӏ]эм
--
[нацӏ]эхэм
Послеложнэ:
[нацӏ]экӀэ
[нацӏ]эмкӀэ
[нацӏ]эхэкӀэ
[нацӏ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[нацӏ]эуэ
[нацӏ]эрауэ
[нацӏ]эхэу
[нацӏ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[нэцӏ]а
[нэцӏ]ар
--
[нэцӏ]ахэр
Эргативнэ:
[нэцӏ]а
[нэцӏ]ам
--
[нэцӏ]ахэм
Послеложнэ:
[нэцӏ]акӀэ
[нэцӏ]амкӀэ
[нэцӏ]ахэкӀэ
[нэцӏ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[нэцӏ]ауэ
[нэцӏ]арауэ
[нэцӏ]ахэу
[нэцӏ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[нэцӏ]эн
[нэцӏ]эныр
--
[нэцӏ]энхэр
Эргативнэ:
[нэцӏ]эн
[нэцӏ]эным
--
[нэцӏ]энхэм
Послеложнэ:
[нэцӏ]энкӀэ
[нэцӏ]энымкӀэ
[нэцӏ]энхэкӀэ
[нэцӏ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[нэцӏ]эну
[нэцӏ]энырауэ
[нэцӏ]энхэу
[нэцӏ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[нэцӏ]эну
[нэцӏ]энур
--
[нэцӏ]энухэр
Эргативнэ:
[нэцӏ]эну
[нэцӏ]энум
--
[нэцӏ]энухэм
Послеложнэ:
[нэцӏ]энукӀэ
[нэцӏ]энумкӀэ
[нэцӏ]энухэкӀэ
[нэцӏ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[нэцӏ]энууэ
[нэцӏ]энурауэ
[нэцӏ]энухэу
[нэцӏ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым (п. п. шхыным) хуабжьу уехъуапсэу еплъын, къыпӀэрыхьэнкӀэ гугъэн.
УзыщӀэхъуэпс гуэрым хуабжьу пэплъэн, щыгугъын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Мэремыр къэсмэ удгъэтхъэжынщ, - жари, сонацӀэ. Черкес таурыхъхэр, сборник
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
нэцӏэн: 1. look at sth with greed; covet sth. 2. anticipate, look forward to, foretaste sth
УРЫСЫБЗЭ
нэцӏэн: 1. с жадностью смотреть на кого-что-л.; зариться на что-л. 2. предвкушать что-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.