Wt/kbd/нэхъапэрей

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > нэхъапэрей

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [nɐχɑ:pɐ're:j]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [нэхъ] + [я] + [п] + -э + -рей

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: нэхъапэрей нэхъапэрейр -- нэхъапэрейхэр
Эргативнэ: нэхъапэрей нэхъапэрейм -- нэхъапэрейхэм
Послеложнэ: нэхъапэрейкӀэ нэхъапэреймкӀэ нэхъапэрейхэкӀэ нэхъапэрейхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: нэхъапэрейуэ нэхъапэрейрауэ нэхъапэрейхэу нэхъапэрейхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зы бжыгъэм къытекӀа зэрызэкӀэлъыкӀуэ бжыгъэцӀэ; езанэ, япэрей.
  2. Езым хуэдэхэм, ещхьхэм и пэ къит, и пэ къихуэ, зэманкӀэ и пэ, илъэсым, махуэм, н. къ. къриубыдэу нэхъапэ къэунэху, дунейм къытехьэ, япэрей.
  3. Зи мыхьэнэкӀэ езым хуэдэ псоми елъэгэкӀ, нэхъ пажэ, нэхъыфӀ, япэрей

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Нэхъапэрей псэукӀэ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • нэхъапэрей: 1. first (ordinal number) 2. original, earliest 3. of the highest significance, main, most important; best in quality
  • Нэхъапэрей псэукӀэ: the earliest lifestyle.
УРЫСЫБЗЭ
  • нэхъапэрей: 1. первый (порядковое числительное) 2. первоначальный, самый ранний 3. высший по значимости, главный; лучший по качеству
  • Нэхъапэрей псэукӀэ: самый ранний образ жизни

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.