Wt/kbd/лӏэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > лӏэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ɬʹɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • [лӀ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "лӏэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: лӀэн
щымыӀэныгъэ: мылӀэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сылӀэн улӀэн лӀэн дылӀэн фылӀэн лӀэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сымылӀэн умылӀэн мылӀэн дымылӀэн фымылӀэн мылӀэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: лӀэ! фылӀэ!
щымыӀэныгъэ: умылӀэ! фымылӀэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: срелӀэ урелӀэ ирелӀэ дрелӀэ фрелӀэ ирелӀэ
щымыӀэныгъэ: сремылӀэ уремылӀэ иремылӀэ дремылӀэ фремылӀэ иремылӀэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: солӀэ(р) уолӀэ(р) малӀэ(р) долӀэ(р) фолӀэ(р) малӀэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэркъым улӀэркъым лӀэркъым дылӀэркъым фылӀэркъым лӀэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сылӀэ(р)т улӀэ(р)т лӀэ(р)т дылӀэ(р)т фылӀэ(р)т лӀэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сылӀэ(р)тэкъым улӀэ(р)тэкъым лӀэ(р)тэкъым дылӀэ(р)тэкъым фылӀэ(р)тэкъым лӀэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сылӀащ улӀащ лӀащ дылӀащ фылӀащ лӀа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сылӀакъым улӀакъым лӀакъым дылӀакъым фылӀакъым лӀа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сылӀат улӀат лӀат дылӀат фылӀат лӀа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сылӀатэкъым улӀатэкъым лӀатэкъым дылӀатэкъым фылӀатэкъым лӀа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэгъащ улӀэгъащ лӀэгъащ дылӀэгъащ фылӀэгъащ лӀэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэгъакъым улӀэгъакъым лӀэгъакъым дылӀэгъакъым фылӀэгъакъым лӀэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэгъат улӀэгъат лӀэгъат дылӀэгъат фылӀэгъат лӀэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэгъатэкъым улӀэгъатэкъым лӀэгъатэкъым дылӀэгъатэкъым фылӀэгъатэкъым лӀэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сылӀэщ улӀэщ лӀэщ дылӀэщ фылӀэщ лӀэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сылӀэкъым улӀэкъым лӀэкъым дылӀэкъым фылӀэкъым лӀэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сылӀэт улӀэт лӀэт дылӀэт фылӀэт лӀэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сылӀэтэкъым улӀэтэкъым лӀэтэкъым дылӀэтэкъым фылӀэтэкъым лӀэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнщ улӀэнщ лӀэнщ дылӀэнщ фылӀэнщ лӀэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэнкъым улӀэнкъым лӀэнкъым дылӀэнкъым фылӀэнкъым лӀэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнущ улӀэнущ лӀэнущ дылӀэнущ фылӀэнущ лӀэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэнукъым улӀэнукъым лӀэнукъым дылӀэнукъым фылӀэнукъым лӀэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэрэ улӀэрэ лӀэрэ дылӀэрэ фылӀэрэ лӀэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэркъэ улӀэркъэ лӀэркъэ дылӀэркъэ фылӀэркъэ лӀэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сылӀэ(р)т улӀэ(р)т лӀэ(р)т дылӀэ(р)т фылӀэ(р)т лӀэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сылӀэ(р)тэкъэ улӀэ(р)тэкъэ лӀэ(р)тэкъэ дылӀэ(р)тэкъэ фылӀэ(р)тэкъэ лӀэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сылӀа улӀа лӀа дылӀа фылӀа лӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сылӀакъэ улӀакъэ лӀакъэ дылӀакъэ фылӀакъэ лӀа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сылӀат улӀат лӀат дылӀат фылӀат лӀа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сылӀатэкъэ улӀатэкъэ лӀатэкъэ дылӀатэкъэ фылӀатэкъэ лӀа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэгъа улӀэгъа лӀэгъа дылӀэгъа фылӀэгъа лӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэгъакъэ улӀэгъакъэ лӀэгъакъэ дылӀэгъакъэ фылӀэгъакъэ лӀэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэгъат улӀэгъат лӀэгъат дылӀэгъат фылӀэгъат лӀэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сылӀэгъатэкъэ улӀэгъатэкъэ лӀэгъатэкъэ дылӀэгъатэкъэ фылӀэгъатэкъэ лӀэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сылӀэ улӀэ лӀэ дылӀэ фылӀэ лӀэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сылӀэкъэ улӀэкъэ лӀэкъэ дылӀэкъэ фылӀэкъэ лӀэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сылӀэт улӀэт лӀэт дылӀэт фылӀэт лӀэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сылӀэтэкъэ улӀэтэкъэ лӀэтэкъэ дылӀэтэкъэ фылӀэтэкъэ лӀэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэн улӀэн лӀэн дылӀэн фылӀэн лӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэнкъэ улӀэнкъэ лӀэнкъэ дылӀэнкъэ фылӀэнкъэ лӀэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэну улӀэну лӀэну дылӀэну фылӀэну лӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэнукъэ улӀэнукъэ лӀэнукъэ дылӀэнукъэ фылӀэнукъэ лӀэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэмэ улӀэмэ лӀэмэ дылӀэмэ фылӀэмэ лӀэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэмэ умылӀэмэ мылӀэмэ дымылӀэмэ фымылӀэмэ мылӀэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сылӀамэ улӀамэ лӀамэ дылӀамэ фылӀамэ лӀа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀамэ умылӀамэ мылӀамэ дымылӀамэ фымылӀамэ мылӀа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сылӀэгъамэ улӀэгъамэ лӀэгъамэ дылӀэгъамэ фылӀэгъамэ лӀэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀэгъамэ умылӀэгъамэ мылӀэгъамэ дымылӀэгъамэ фымылӀэгъамэ мылӀэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнмэ улӀэнмэ лӀэнмэ дылӀэнмэ фылӀэнмэ лӀэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнмэ умылӀэнмэ мылӀэнмэ дымылӀэнмэ фымылӀэнмэ мылӀэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнумэ улӀэнумэ лӀэнумэ дылӀэнумэ фылӀэнумэ лӀэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнумэ умылӀэнумэ мылӀэнумэ дымылӀэнумэ фымылӀэнумэ мылӀэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэтэмэ улӀэтэмэ лӀэтэмэ дылӀэтэмэ фылӀэтэмэ лӀэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэтэмэ умылӀэтэмэ мылӀэтэмэ дымылӀэтэмэ фымылӀэтэмэ мылӀэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сылӀатэмэ улӀатэмэ лӀатэмэ дылӀатэмэ фылӀатэмэ лӀа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀатэмэ умылӀатэмэ мылӀатэмэ дымылӀатэмэ фымылӀатэмэ мылӀа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сылӀэгъатэмэ улӀэгъатэмэ лӀэгъатэмэ дылӀэгъатэмэ фылӀэгъатэмэ лӀэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀэгъатэмэ умылӀэгъатэмэ мылӀэгъатэмэ дымылӀэгъатэмэ фымылӀэгъатэмэ мылӀэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнтэмэ улӀэнтэмэ лӀэнтэмэ дылӀэнтэмэ фылӀэнтэмэ лӀэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнтэмэ умылӀэнтэмэ мылӀэнтэмэ дымылӀэнтэмэ фымылӀэнтэмэ мылӀэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнутэмэ улӀэнутэмэ лӀэнутэмэ дылӀэнутэмэ фылӀэнутэмэ лӀэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнутэмэ умылӀэнутэмэ мылӀэнутэмэ дымылӀэнутэмэ фымылӀэнутэмэ мылӀэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнт улӀэнт лӀэнт дылӀэнт фылӀэнт лӀэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэнтэкъым улӀэнтэкъым лӀэнтэкъым дылӀэнтэкъым фылӀэнтэкъым лӀэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнут улӀэнут лӀэнут дылӀэнут фылӀэнут лӀэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сылӀэнутэкъым улӀэнутэкъым лӀэнутэкъым дылӀэнутэкъым фылӀэнутэкъым лӀэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэми улӀэми лӀэми дылӀэми фылӀэми лӀэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэми умылӀэми мылӀэми дымылӀэми фымылӀэми мылӀэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сылӀами улӀами лӀами дылӀами фылӀами лӀа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀами умылӀами мылӀами дымылӀами фымылӀами мылӀа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сылӀэгъами улӀэгъами лӀэгъами дылӀэгъами фылӀэгъами лӀэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀэгъами умылӀэгъами мылӀэгъами дымылӀэгъами фымылӀэгъами мылӀэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнми улӀэнми лӀэнми дылӀэнми фылӀэнми лӀэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнми умылӀэнми мылӀэнми дымылӀэнми фымылӀэнми мылӀэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнуми улӀэнуми лӀэнуми дылӀэнуми фылӀэнуми лӀэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнуми умылӀэнуми мылӀэнуми дымылӀэнуми фымылӀэнуми мылӀэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэтэми улӀэтэми лӀэтэми дылӀэтэми фылӀэтэми лӀэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэтэми умылӀэтэми мылӀэтэми дымылӀэтэми фымылӀэтэми мылӀэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сылӀатэми улӀатэми лӀатэми дылӀатэми фылӀатэми лӀа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀатэми умылӀатэми мылӀатэми дымылӀатэми фымылӀатэми мылӀа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сылӀэгъатэми улӀэгъатэми лӀэгъатэми дылӀэгъатэми фылӀэгъатэми лӀэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымылӀэгъатэми умылӀэгъатэми мылӀэгъатэми дымылӀэгъатэми фымылӀэгъатэми мылӀэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнтэми улӀэнтэми лӀэнтэми дылӀэнтэми фылӀэнтэми лӀэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнтэми умылӀэнтэми мылӀэнтэми дымылӀэнтэми фымылӀэнтэми мылӀэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сылӀэнутэми улӀэнутэми лӀэнутэми дылӀэнутэми фылӀэнутэми лӀэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымылӀэнутэми умылӀэнутэми мылӀэнутэми дымылӀэнутэми фымылӀэнутэми мылӀэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сылӀаи улӀаи лӀаи дылӀаи фылӀаи лӀаи
щымыӀэныгъэ: сымылӀаи умылӀаи мылӀаи дымылӀаи фымылӀаи мылӀаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сылӀащэрэт улӀащэрэт лӀащэрэт дылӀащэрэт фылӀащэрэт лӀащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымылӀащэрэт умылӀащэрэт мылӀащэрэт дымылӀащэрэт фымылӀащэрэт мылӀащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сылӀагъэнщ улӀагъэнщ лӀагъэнщ дылӀагъэнщ фылӀагъэнщ лӀагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнкъым улӀагъэнкъым лӀагъэнкъым дылӀагъэнкъым фылӀагъэнкъым лӀагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сылӀагъэнт улӀагъэнт лӀагъэнт дылӀагъэнт фылӀагъэнт лӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнтэкъым улӀагъэнтэкъым лӀагъэнтэкъым дылӀагъэнтэкъым фылӀагъэнтэкъым лӀагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сылӀагъэн улӀагъэн лӀагъэн дылӀагъэн фылӀагъэн лӀагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнкъэ улӀагъэнкъэ лӀагъэнкъэ дылӀагъэнкъэ фылӀагъэнкъэ лӀагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сылӀагъэнт улӀагъэнт лӀагъэнт дылӀагъэнт фылӀагъэнт лӀагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнтэкъэ улӀагъэнтэкъэ лӀагъэнтэкъэ дылӀагъэнтэкъэ фылӀагъэнтэкъэ лӀагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сылӀагъэнущ улӀагъэнущ лӀагъэнущ дылӀагъэнущ фылӀагъэнущ лӀагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнукъым улӀагъэнукъым лӀагъэнукъым дылӀагъэнукъым фылӀагъэнукъым лӀагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сылӀагъэнут улӀагъэнут лӀагъэнут дылӀагъэнут фылӀагъэнут лӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнутэкъым улӀагъэнутэкъым лӀагъэнутэкъым дылӀагъэнутэкъым фылӀагъэнутэкъым лӀагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сылӀагъэну улӀагъэну лӀагъэну дылӀагъэну фылӀагъэну лӀагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнукъэ улӀагъэнукъэ лӀагъэнукъэ дылӀагъэнукъэ фылӀагъэнукъэ лӀагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сылӀагъэнут улӀагъэнут лӀагъэнут дылӀагъэнут фылӀагъэнут лӀагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сылӀагъэнутэкъэ улӀагъэнутэкъэ лӀагъэнутэкъэ дылӀагъэнутэкъэ фылӀагъэнутэкъэ лӀагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сылӀэ улӀэ лӀэ дылӀэ фылӀэ лӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымылӀэ умылӀэ мылӀэ дымылӀэ фымылӀэ мылӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сылӀа улӀа лӀа дылӀа фылӀа лӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымылӀа умылӀа мылӀа дымылӀа фымылӀа мылӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сылӀэгъа улӀэгъа лӀэгъа дылӀэгъа фылӀэгъа лӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымылӀэгъа умылӀэгъа мылӀэгъа дымылӀэгъа фымылӀэгъа мылӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сылӀэн улӀэн лӀэн дылӀэн фылӀэн лӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымылӀэн умылӀэн мылӀэн дымылӀэн фымылӀэн мылӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сылӀэну улӀэну лӀэну дылӀэну фылӀэну лӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымылӀэну умылӀэну мылӀэну дымылӀэну фымылӀэну мылӀэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрылӀэ узэрылӀэ зэрылӀэ дызэрылӀэ фызэрылӀэ зэрылӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымылӀэ узэрымылӀэ зэрымылӀэ дызэрымылӀэ фызэрымылӀэ мызэрылӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрылӀа узэрылӀа зэрылӀа дызэрылӀа фызэрылӀа зэрылӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымылӀа узэрымылӀа зэрымылӀа дызэрымылӀа фызэрымылӀа зэрымылӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрылӀэгъа узэрылӀэгъа зэрылӀэгъа дызэрылӀэгъа фызэрылӀэгъа зэрылӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымылӀэгъа узэрымылӀэгъа зэрымылӀэгъа дызэрымылӀэгъа фызэрымылӀэгъа зэрымылӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрылӀэн узэрылӀэн зэрылӀэн дызэрылӀэн фызэрылӀэн зэрылӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымылӀэн узэрымылӀэн зэрымылӀэн дызэрымылӀэн фызэрымылӀэн зэрымылӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрылӀэну узэрылӀэну зэрылӀэну дызэрылӀэну фызэрылӀэну зэрылӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымылӀэну узэрымылӀэну зэрымылӀэну дызэрымылӀэну фызэрымылӀэну зэрымылӀэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщылӀэ ущылӀэ щылӀэ дыщылӀэ фыщылӀэ щылӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщымылӀэ ущымылӀэ щымылӀэ дыщымылӀэ фыщымылӀэ щымылӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщылӀа ущылӀа щылӀа дыщылӀа фыщылӀа щылӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымылӀа ущымылӀа щымылӀа дыщымылӀа фыщымылӀа щымылӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщылӀэгъа ущылӀэгъа щылӀэгъа дыщылӀэгъа фыщылӀэгъа щылӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымылӀэгъа ущымылӀэгъа щымылӀэгъа дыщымылӀэгъа фыщымылӀэгъа щымылӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщылӀэн ущылӀэн щылӀэн дыщылӀэн фыщылӀэн щылӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымылӀэн ущымылӀэн щымылӀэн дыщымылӀэн фыщымылӀэн щымылӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщылӀэну ущылӀэну щылӀэну дыщылӀэну фыщылӀэну щылӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымылӀэну ущымылӀэну щымылӀэну дыщымылӀэну фыщымылӀэну щымылӀэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэлӀэ уздэлӀэ здэлӀэ дыздэлӀэ фыздэлӀэ здэлӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмылӀэ уздэмылӀэ здэмылӀэ дыздэмылӀэ фыздэмылӀэ здэмылӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэлӀа уздэлӀа здэлӀа дыздэлӀа фыздэлӀа здэлӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмылӀа уздэмылӀа здэмылӀа дыздэмылӀа фыздэмылӀа здэмылӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэлӀэгъа уздэлӀэгъа здэлӀэгъа дыздэлӀэгъа фыздэлӀэгъа здэлӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмылӀэгъа уздэмылӀэгъа здэмылӀэгъа дыздэмылӀэгъа фыздэмылӀэгъа здэмылӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэлӀэн уздэлӀэн здэлӀэн дыздэлӀэн фыздэлӀэн здэлӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмылӀэн уздэмылӀэн здэмылӀэн дыздэмылӀэн фыздэмылӀэн здэмылӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэлӀэну уздэлӀэну здэлӀэну дыздэлӀэну фыздэлӀэну здэлӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмылӀэну уздэмылӀэну здэмылӀэну дыздэмылӀэну фыздэмылӀэну здэмылӀэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэлӀэ ущӀэлӀэ щӀэлӀэ дыщӀэлӀэ фыщӀэлӀэ щӀэлӀэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмылӀэ ущӀэмылӀэ щӀэмылӀэ дыщӀэмылӀэ фыщӀэмылӀэ щӀэмылӀэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэлӀа ущӀэлӀа щӀэлӀа дыщӀэлӀа фыщӀэлӀа щӀэлӀа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмылӀа ущӀэмылӀа щӀэмылӀа дыщӀэмылӀа фыщӀэмылӀа щӀэмылӀа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэлӀэгъа ущӀэлӀэгъа щӀэлӀэгъа дыщӀэлӀэгъа фыщӀэлӀэгъа щӀэлӀэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмылӀэгъа ущӀэмылӀэгъа щӀэмылӀэгъа дыщӀэмылӀэгъа фыщӀэмылӀэгъа щӀэмылӀэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэлӀэн ущӀэлӀэн щӀэлӀэн дыщӀэлӀэн фыщӀэлӀэн щӀэлӀэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмылӀэн ущӀэмылӀэн щӀэмылӀэн дыщӀэмылӀэн фыщӀэмылӀэн щӀэмылӀэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэлӀэну ущӀэлӀэну щӀэлӀэну дыщӀэлӀэну фыщӀэлӀэну щӀэлӀэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмылӀэну ущӀэмылӀэну щӀэмылӀэну дыщӀэмылӀэну фыщӀэмылӀэну щӀэмылӀэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сылӀэу улӀэу лӀэу дылӀэу фылӀэу лӀэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымылӀэу умылӀэу мылӀэу дымылӀэу фымылӀэу мылӀэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сылӀауэ улӀауэ лӀауэ дылӀауэ фылӀауэ лӀауэ / лӀа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымылӀауэ умылӀауэ мылӀауэ дымылӀауэ фымылӀауэ мылӀауэ(хэ) / мылӀа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сылӀэурэ улӀэурэ лӀэурэ дылӀэурэ фылӀэурэ лӀэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымылӀэурэ умылӀэурэ мылӀэурэ дымылӀэурэ фымылӀэурэ мылӀэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лӀ]э [лӀ]эр -- [лӀ]эхэр
Эргативнэ: [лӀ]э [лӀ]эм -- [лӀ]эхэм
Послеложнэ: [лӀ]экӀэ [лӀ]эмкӀэ [лӀ]эхэкӀэ [лӀ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [лӀ]эуэ [лӀ]эрауэ [лӀ]эхэу [лӀ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лӀ]а [лӀ]ар -- [лӀ]ахэр
Эргативнэ: [лӀ]а [лӀ]ам -- [лӀ]ахэм
Послеложнэ: [лӀ]акӀэ [лӀ]амкӀэ [лӀ]ахэкӀэ [лӀ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [лӀ]ауэ [лӀ]арауэ [лӀ]ахэу [лӀ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лӀ]эн [лӀ]эныр -- [лӀ]энхэр
Эргативнэ: [лӀ]эн [лӀ]эным -- [лӀ]энхэм
Послеложнэ: [лӀ]энкӀэ [лӀ]энымкӀэ [лӀ]энхэкӀэ [лӀ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [лӀ]эну [лӀ]энырауэ [лӀ]энхэу [лӀ]энхэрауэ
-энж-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лӀ]эну [лӀ]энур -- [лӀ]энухэр
Эргативнэ: [лӀ]эну [лӀ]энум -- [лӀ]энухэм
Послеложнэ: [лӀ]энукӀэ [лӀ]энумкӀэ [лӀ]энухэкӀэ [лӀ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [лӀ]энууэ [лӀ]энурауэ [лӀ]энухэу [лӀ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. ГъащӀэр ухын, дунейм ехыжын.
  2. Зыгуэрым егъэлеяуэ щӀэхъуэпсын, щӀэбэнын, щӀэбэгын.

ЩАПХЪЭХЭР

  • ЛӀэным лӀыгъэ хэлъщ. Псалъэжьхэр
  • ЛӀэнум зыгъэлӀэн гын ешх. Псалъэжьхэр
  • [Сосрыкъуэ] и напӀэр япэ зытеплъа нартхэри, иныжьхэри мащтэхэри малӀэ Нартхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Еджэну лӀэн.
  • Псэуну лӀэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • лӏэн: 1. die (about a person), pass away, perish, drop, fall (about an animal) 2. really want to do something, be dying to do sth
  • Еджэну лӀэн: dying to study
  • Псэуну лӀэн: dying to live
УРЫСЫБЗЭ
  • лӏэн: 1. умереть (о человеке), подохнуть, пасть (о животном) 2. очень хотеть что-л. делать
  • Еджэну лӀэн: очень хотеть учиться
  • Псэуну лӀэн: очень хотеть жить
НЭГЪУЭЩӀ БЗЭХЭР:
  • адыгеибзэ (кӀахыбзэ) (ady): лIэн
  • азэрбайджаныбзэ (az): ölmək, dünyanı dəyişmək, keçinmək, rəhmətə getmək
  • башкирыбзэ (ba): {{{баш}}}
  • армяныбзэ (ермэлыбзэ) (hy): մեռնել, մահանալ
  • грузиныбзэ (куржыбзэ, сонэбзэ) (ka): იღუპება, სიკვდილი, გარდაცვალება, დაღუპვა
  • иврит (he): מֵת
  • къэрэшей-балъкъэрыбзэ (kbc): ёлюрге
  • нэмыцэбзэ (de): sterben
  • персыбзэ (fa): مردن
  • тыркубзэ (tr): ölmek
  • французыбзэ (франджыбзэ) (fr): mourir
  • хьэрыпыбзэ (ar): مَاتَ
псалъафэ зэпыщӀахэр

ЛӀэм и гъунэ

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: tantamount to death.
     Урысыбзэ: равносильно смерти.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Хъуэжэ, дылӀэм и гъунэщ къыдумыщэмэ, дылӀэм ди хьэдэ укъытемыхьэж, — жаӀащ лӀитӀым.  Хъуэжэ и таурыхъищэ

ЛӀэ нэпцӀ зыщӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: play dead, pretend to be dead
     Урысыбзэ: притвориться мёртвым.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     — ЛӀэ нэпцӀ зищӀауэ аращ абы [Сосрыкъуэ], — жраӀащ Джылахъстэн.  Нартхэр

ЛӀэуэ зэгъэжын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: die and calm down
     Урысыбзэ: умереть да успокоиться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     УлӀэрэ узэгъэжмэ, дыщэм хуэдэщ, Рахьим урифыз нэхьрэ.  Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

ЛӀэуэ телъын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: lie on your deathbed
     Урысыбзэ: лежать на смертном одре.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     ЛӀэуэ телъым уи уэрэд игъэшыркъым.  Псалъэжьхэр

Шхын щхьэкӀэ лӀэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: die of hunger
     Урысыбзэ: умирать с голоду
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/лӏэн&oldid=5379084"