АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[лъ] + -ы + [ч] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "лъычын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
лъычын
щымыӀэныгъэ:
лъымычын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
лъысчын
лъыпчын
лъичын
лъытчын
лъыфчын
лъачын
щымыӀэныгъэ:
лъызмычын
лъумычын
лъимычын
лъыдмычын
лъывмычын
лъамычын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
лъыч!
лъыфч!
щымыӀэныгъэ:
лъумыч!
лъывмыч!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сылъреч
улъреч
лъреч
дылъреч
фылъреч
лъреч
щымыӀэныгъэ:
сылъремыч
улъремыч
лъремыч
дылъремыч
фылъремыч
лъремыч
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъызоч(ыр)
лъыбоч(ыр)
лъеч(ыр)
лъыдоч(ыр)
лъывоч(ыр)
лъач(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчыркъым
лъыпчыркъым
лъичыркъым
лъытчыркъым
лъыфчыркъым
лъачыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчырт
лъыпчырт
лъичырт
лъытчырт
лъыфчырт
лъачырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъысчыртэкъым
лъыпчыртэкъым
лъичыртэкъым
лъытчыртэкъым
лъыфчыртэкъым
лъачыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчащ
лъыпчащ
лъичащ
лъытчащ
лъыфчащ
лъачащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
лъысчакъым
лъыпчакъым
лъичакъым
лъытчакъым
лъыфчакъым
лъачакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчат
лъыпчат
лъичат
лъытчат
лъыфчат
лъачат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъысчатэкъым
лъыпчатэкъым
лъичатэкъым
лъытчатэкъым
лъыфчатэкъым
лъачатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчыгъащ
лъыпчыгъащ
лъичыгъащ
лъытчыгъащ
лъыфчыгъащ
лъачыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчыгъакъым
лъыпчыгъакъым
лъичыгъакъым
лъытчыгъакъым
лъыфчыгъакъым
лъачыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчыгъат
лъыпчыгъат
лъичыгъат
лъытчыгъат
лъыфчыгъат
лъачыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчыгъатэкъым
лъыпчыгъатэкъым
лъичыгъатэкъым
лъытчыгъатэкъым
лъыфчыгъатэкъым
лъачыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
лъысчщ
лъыпчщ
лъичщ
лъытчщ
лъыфчщ
лъачщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
лъысчкъым
лъыпчкъым
лъичкъым
лъытчкъым
лъыфчкъым
лъачкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
лъысчт
лъыпчт
лъичт
лъытчт
лъыфчт
лъачт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
лъысчтэкъым
лъыпчтэкъым
лъичтэкъым
лъытчтэкъым
лъыфчтэкъым
лъачтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынщ
лъыпчынщ
лъичынщ
лъытчынщ
лъыфчынщ
лъачынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчынкъым
лъыпчынкъым
лъичынкъым
лъытчынкъым
лъыфчынкъым
лъачынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынущ
лъыпчынущ
лъичынущ
лъытчынущ
лъыфчынущ
лъачынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчынукъым
лъыпчынукъым
лъичынукъым
лъытчынукъым
лъыфчынукъым
лъачынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчрэ
лъыпчрэ
лъичрэ
лъытчрэ
лъыфчрэ
лъачрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчыркъэ
лъыпчыркъэ
лъичыркъэ
лъытчыркъэ
лъыфчыркъэ
лъачыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчырт
лъыпчырт
лъичырт
лъытчырт
лъыфчырт
лъачырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъысчыртэкъэ
лъыпчыртэкъэ
лъичыртэкъэ
лъытчыртэкъэ
лъыфчыртэкъэ
лъачыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
лъысча
лъыпча
лъича
лъытча
лъыфча
лъача
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
лъысчакъэ
лъыпчакъэ
лъичакъэ
лъытчакъэ
лъыфчакъэ
лъачакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчат
лъыпчат
лъичат
лъытчат
лъыфчат
лъачат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъысчатэкъэ
лъыпчатэкъэ
лъичатэкъэ
лъытчатэкъэ
лъыфчатэкъэ
лъачатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчыгъа
лъыпчыгъа
лъичыгъа
лъытчыгъа
лъыфчыгъа
лъачыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
лъысчыгъакъэ
лъыпчыгъакъэ
лъичыгъакъэ
лъытчыгъакъэ
лъыфчыгъакъэ
лъачыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчыгъат
лъыпчыгъат
лъичыгъат
лъытчыгъат
лъыфчыгъат
лъачыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъысчыгъатэкъэ
лъыпчыгъатэкъэ
лъичыгъатэкъэ
лъытчыгъатэкъэ
лъыфчыгъатэкъэ
лъачыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
лъысч
лъыпч
лъич
лъытч
лъыфч
лъач
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
лъысчкъэ
лъыпчкъэ
лъичкъэ
лъытчкъэ
лъыфчкъэ
лъачкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
лъысчт
лъыпчт
лъичт
лъытчт
лъыфчт
лъачт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
лъысчтэкъэ
лъыпчтэкъэ
лъичтэкъэ
лъытчтэкъэ
лъыфчтэкъэ
лъачтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчын
лъыпчын
лъичын
лъытчын
лъыфчын
лъачын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчынкъэ
лъыпчынкъэ
лъичынкъэ
лъытчынкъэ
лъыфчынкъэ
лъачынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчыну
лъыпчыну
лъичыну
лъытчыну
лъыфчыну
лъачыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчынукъэ
лъыпчынукъэ
лъичынукъэ
лъытчынукъэ
лъыфчынукъэ
лъачынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчмэ
лъыпчмэ
лъичмэ
лъытчмэ
лъыфчмэ
лъачмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычмэ
лъумычмэ
лъимычмэ
лъыдмычмэ
лъывмычмэ
лъамычмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчамэ
лъыпчамэ
лъичамэ
лъытчамэ
лъыфчамэ
лъачамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычамэ
лъумычамэ
лъимычамэ
лъыдмычамэ
лъывмычамэ
лъамычамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
лъысчыгъамэ
лъыпчыгъамэ
лъичыгъамэ
лъытчыгъамэ
лъыфчыгъамэ
лъачыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычыгъамэ
лъумычыгъамэ
лъимычыгъамэ
лъыдмычыгъамэ
лъывмычыгъамэ
лъамычыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынмэ
лъыпчынмэ
лъичынмэ
лъытчынмэ
лъыфчынмэ
лъачынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынмэ
лъумычынмэ
лъимычынмэ
лъыдмычынмэ
лъывмычынмэ
лъамычынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынумэ
лъыпчынумэ
лъичынумэ
лъытчынумэ
лъыфчынумэ
лъачынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынумэ
лъумычынумэ
лъимычынумэ
лъыдмычынумэ
лъывмычынумэ
лъамычынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчтэмэ
лъыпчтэмэ
лъичтэмэ
лъытчтэмэ
лъыфчтэмэ
лъачтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычтэмэ
лъумычтэмэ
лъимычтэмэ
лъыдмычтэмэ
лъывмычтэмэ
лъамычтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчатэмэ
лъыпчатэмэ
лъичатэмэ
лъытчатэмэ
лъыфчатэмэ
лъачатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычатэмэ
лъумычатэмэ
лъимычатэмэ
лъыдмычатэмэ
лъывмычатэмэ
лъамычатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
лъысчыгъатэмэ
лъыпчыгъатэмэ
лъичыгъатэмэ
лъытчыгъатэмэ
лъыфчыгъатэмэ
лъачыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычыгъатэмэ
лъумычыгъатэмэ
лъимычыгъатэмэ
лъыдмычыгъатэмэ
лъывмычыгъатэмэ
лъамычыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынтэмэ
лъыпчынтэмэ
лъичынтэмэ
лъытчынтэмэ
лъыфчынтэмэ
лъачынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынтэмэ
лъумычынтэмэ
лъимычынтэмэ
лъыдмычынтэмэ
лъывмычынтэмэ
лъамычынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынутэмэ
лъыпчынутэмэ
лъичынутэмэ
лъытчынутэмэ
лъыфчынутэмэ
лъачынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынутэмэ
лъумычынутэмэ
лъимычынутэмэ
лъыдмычынутэмэ
лъывмычынутэмэ
лъамычынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынт
лъыпчынт
лъичынт
лъытчынт
лъыфчынт
лъачынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчынтэкъым
лъыпчынтэкъым
лъичынтэкъым
лъытчынтэкъым
лъыфчынтэкъым
лъачынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынут
лъыпчынут
лъичынут
лъытчынут
лъыфчынут
лъачынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъысчынутэкъым
лъыпчынутэкъым
лъичынутэкъым
лъытчынутэкъым
лъыфчынутэкъым
лъачынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчми
лъыпчми
лъичми
лъытчми
лъыфчми
лъачми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычми
лъумычми
лъимычми
лъыдмычми
лъывмычми
лъамычми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчами
лъыпчами
лъичами
лъытчами
лъыфчами
лъачами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычами
лъумычами
лъимычами
лъыдмычами
лъывмычами
лъамычами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
лъысчыгъами
лъыпчыгъами
лъичыгъами
лъытчыгъами
лъыфчыгъами
лъачыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычыгъами
лъумычыгъами
лъимычыгъами
лъыдмычыгъами
лъывмычыгъами
лъамычыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынми
лъыпчынми
лъичынми
лъытчынми
лъыфчынми
лъачынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынми
лъумычынми
лъимычынми
лъыдмычынми
лъывмычынми
лъамычынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынуми
лъыпчынуми
лъичынуми
лъытчынуми
лъыфчынуми
лъачынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынуми
лъумычынуми
лъимычынуми
лъыдмычынуми
лъывмычынуми
лъамычынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчтэми
лъыпчтэми
лъичтэми
лъытчтэми
лъыфчтэми
лъачтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычтэми
лъумычтэми
лъимычтэми
лъыдмычтэми
лъывмычтэми
лъамычтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
лъысчатэми
лъыпчатэми
лъичатэми
лъытчатэми
лъыфчатэми
лъачатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычатэми
лъумычатэми
лъимычатэми
лъыдмычатэми
лъывмычатэми
лъамычатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
лъысчыгъатэми
лъыпчыгъатэми
лъичыгъатэми
лъытчыгъатэми
лъыфчыгъатэми
лъачыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
лъызмычыгъатэми
лъумычыгъатэми
лъимычыгъатэми
лъыдмычыгъатэми
лъывмычыгъатэми
лъамычыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынтэми
лъыпчынтэми
лъичынтэми
лъытчынтэми
лъыфчынтэми
лъачынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынтэми
лъумычынтэми
лъимычынтэми
лъыдмычынтэми
лъывмычынтэми
лъамычынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
лъысчынутэми
лъыпчынутэми
лъичынутэми
лъытчынутэми
лъыфчэнутэми
лъачэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
лъызмычынутэми
лъумычынутэми
лъимычынутэми
лъыдмычынутэми
лъывмычынутэми
лъамычынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
лъысчаи
лъыпчаи
лъичаи
лъытчаи
лъыфчаи
лъачаи
щымыӀэныгъэ:
лъысчакъыми
лъыпчакъыми
лъичакъыми
лъытчакъыми
лъыфчакъыми
лъачакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
лъысчащэрэт
лъыпчащэрэт
лъичащэрэт
лъытчащэрэт
лъыфчащэрэт
лъачащэрэт
щымыӀэныгъэ:
лъызмычащэрэт
лъумычащэрэт
лъимычащэрэт
лъыдмычащэрэт
лъывмычащэрэт
лъамычащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэнщ
лъыпчагъэнщ
лъичагъэнщ
лъытчагъэнщ
лъыфчагъэнщ
лъачагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнкъым
лъыпчагъэнкъым
лъичагъэнкъым
лъытчагъэнкъым
лъыфчагъэнкъым
лъачагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэнт
лъыпчагъэнт
лъичагъэнт
лъытчагъэнт
лъыфчагъэнт
лъачагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнтэкъым
лъыпчагъэнтэкъым
лъичагъэнтэкъым
лъытчагъэнтэкъым
лъыфчагъэнтэкъым
лъачагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэн
лъыпчагъэн
лъичагъэн
лъытчагъэн
лъыфчагъэн
лъачагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнкъэ
лъыпчагъэнкъэ
лъичагъэнкъэ
лъытчагъэнкъэ
лъыфчагъэнкъэ
лъачагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэнт
лъыпчагъэнт
лъичагъэнт
лъытчагъэнт
лъыфчагъэнт
лъачагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнтэкъэ
лъыпчагъэнтэкъэ
лъичагъэнтэкъэ
лъытчагъэнтэкъэ
лъыфчагъэнтэкъэ
лъачагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэнущ
лъыпчагъэнущ
лъичагъэнущ
лъытчагъэнущ
лъыфчагъэнущ
лъачагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнукъым
лъыпчагъэнукъым
лъичагъэнукъым
лъытчагъэнукъым
лъыфчагъэнукъым
лъачагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэнут
лъыпчагъэнут
лъичагъэнут
лъытчагъэнут
лъыфчагъэнут
лъачагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнутэкъым
лъыпчагъэнутэкъым
лъичагъэнутэкъым
лъытчагъэнутэкъым
лъыфчагъэнутэкъым
лъачагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэну
лъыпчагъэну
лъичагъэну
лъытчагъэну
лъыфчагъэну
лъачагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнукъэ
лъыпчагъэнукъэ
лъичагъэнукъэ
лъытчагъэнукъэ
лъыфчагъэнукъэ
лъачагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
лъысчагъэнут
лъыпчагъэнут
лъичагъэнут
лъытчагъэнут
лъыфчагъэнут
лъачагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
лъысчагъэнутэкъэ
лъыпчагъэнутэкъэ
лъичагъэнутэкъэ
лъытчагъэнутэкъэ
лъыфчагъэнутэкъэ
лъачагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
лъызыч
ит зэман - щымыӀэныгъэ
лъызымыч
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
лъызыча
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
лъызымыча
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
лъызычыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
лъызымычыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
лъызычын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
лъызымычын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
лъызычыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
лъызымычыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
лъысч
лъыпч
лъич
лъытч
лъыфч
лъач
ит зэман - щымыӀэныгъэ
лъызмыч
лъумыч
лъимыч
лъыдмыч
лъывмыч
лъамыч
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
лъысча
лъыпча
лъича
лъытча
лъыфча
лъача
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
лъызмыча
лъумыча
лъимыча
лъыдмыча
лъывмыча
лъамыча
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
лъысчыгъа
лъыпчыгъа
лъичыгъа
лъытчыгъа
лъыфчыгъа
лъачыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
лъызмычыгъа
лъумычыгъа
лъимычыгъа
лъыдмычыгъа
лъывмычыгъа
лъамычыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
лъысчын
лъыпчын
лъичын
лъытчын
лъыфчын
лъачын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
лъызмычын
лъумычын
лъимычын
лъыдмычын
лъывмычын
лъамычын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
лъысчыну
лъыпчыну
лъичыну
лъытчыну
лъыфчыну
лъачыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
лъызмычыну
лъумычыну
лъимычыну
лъыдмычыну
лъывмычыну
лъамычыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
лъыч
ит зэман - щымыӀэныгъэ
лъымыч
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
лъыча
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
лъымыча
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
лъычыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
лъымычыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
лъычын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
лъымычын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
лъычыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
лъымычыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрылъысч
зэрылъыпч
зэрылъич
зэрылъытч
зэрылъыфч
зэрылъач
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрылъызмыч
зэрылъумыч
зэрылъимыч
зэрылъыдмыч
зэрылъывмыч
зэрылъамыч
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрылъысча
зэрылъыпча
зэрылъича
зэрылъытча
зэрылъыфча
зэрылъача
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрылъызмыча
зэрылъумыча
зэрылъимыча
зэрылъыдмыча
зэрылъывмыча
зэрылъамыча
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрылъысчыгъа
зэрылъыпчыгъа
зэрылъичыгъа
зэрылъытчыгъа
зэрылъыфчыгъа
зэрылъачыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрылъызмычыгъа
зэрылъумычыгъа
зэрылъимычыгъа
зэрылъыдмычыгъа
зэрылъывмычыгъа
зэрылъамычыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрылъысчын
зэрылъыпчын
зэрылъичын
зэрылъытчын
зэрылъыфчын
зэрылъачын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрылъызмычын
зэрылъумычын
зэрылъимычын
зэрылъыдмычын
зэрылъывмычын
зэрылъамычын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрылъысчыну
зэрылъыпчыну
зэрылъичыну
зэрылъытчыну
зэрылъыфчыну
зэрылъачыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрылъызмычыну
зэрылъумычыну
зэрылъимычыну
зэрылъыдмычыну
зэрылъывмычыну
зэрылъамычыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щылъысч
щылъыпч
щылъич
щылъытч
щылъыфч
щылъач
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щылъызмыч
щылъумыч
щылъимыч
щылъыдмыч
щылъывмыч
щылъамыч
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щылъысча
щылъыпча
щылъича
щылъытча
щылъыфча
щылъача
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щылъызмыча
щылъумыча
щылъимыча
щылъыдмыча
щылъывмыча
щылъамыча
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щылъысчыгъа
щылъыпчыгъа
щылъичыгъа
щылъытчыгъа
щылъыфчыгъа
щылъачыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щылъызмычыгъа
щылъумычыгъа
щылъимычыгъа
щылъыдмычыгъа
щылъывмычыгъа
щылъамычыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щылъысчын
щылъыпчын
щылъичын
щылъытчын
щылъыфчын
щылъачын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щылъызмычын
щылъумычын
щылъимычын
щылъыдмычын
щылъывмычын
щылъамычын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щылъысчыну
щылъыпчыну
щылъичыну
щылъытчыну
щылъыфчыну
щылъачыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щылъызмычыну
щылъумычыну
щылъимычыну
щылъыдмычыну
щылъывмычыну
щылъамычыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здылъысч
здылъыпч
здылъич
здылъытч
здылъыфч
здылъач
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здылъызмыч
здылъумыч
здылъимыч
здылъыдмыч
здылъывмыч
здылъамыч
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здылъысча
здылъыпча
здылъича
здылъытча
здылъыфча
здылъача
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здылъызмыча
здылъумыча
здылъимыча
здылъыдмыча
здылъывмыча
здылъамыча
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здылъысчыгъа
здылъыпчыгъа
здылъичыгъа
здылъытчыгъа
здылъыфчыгъа
здылъачыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыбъэдэзмычыгъа
здылъумычыгъа
здылъимычыгъа
здылъыдмычыгъа
здылъывмычыгъа
здылъамычыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здылъысчын
здылъыпчын
здылъичын
здылъытчын
здылъыфчын
здылъачын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здылъызмычын
здылъумычын
здылъимычын
здылъыдмычын
здылъывмычын
здылъамычын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здылъысчыну
здылъыпчыну
здылъичыну
здылъытчыну
здылъыфчыну
здылъачыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыгъэдэзмычыну
здылъумычыну
здылъимычыну
здылъыдмычыну
здылъывмычыну
здылъамычыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀылъысч
щӀылъыпч
щӀылъич
щӀылъытч
щӀылъыфч
щӀылъач
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀылъызмыч
щӀылъумыч
щӀылъимыч
щӀылъыдмыч
щӀылъывмыч
щӀылъамыч
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀылъысча
щӀылъыпча
щӀылъича
щӀылъытча
щӀылъыфча
щӀлъача
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀылъызмыча
щӀылъумыча
щӀылъимыча
щӀылъыдмыча
щӀылъывмыча
щӀылъамыча
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀылъысчыгъа
щӀэлъыпчыгъа
щӀылъичыгъа
щӀэлъытчыгъа
щӀэлъыфчыгъа
щӀылъачыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀылъызмычыгъа
щӀылъумычыгъа
щӀылъимычыгъа
щӀылъыдмычыгъа
щӀылъывмычыгъа
щӀылъамычыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀылъысчын
щӀылъыпчын
щӀылъичын
щӀылъытчын
щӀылъыфчын
щӀылъачын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀылъызмычын
щӀылъумычын
щӀылъимычын
щӀылъыдмычын
щӀылъывмычын
щӀылъамычын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀылъысчыну
щӀылъыпчыну
щӀылъичыну
щӀылъытчыну
щӀылъыфчыну
щӀылъачэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀылъызмычыну
щӀылъумычыну
щӀылъимычыну
щӀылъыдмычыну
щӀылъывмычыну
щӀылъамычыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
лъысчу
лъыпчу
лъичу
лъытчу
лъыфчу
лъачу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
лъызмычу
лъумычу
лъимычу
лъыдмычу
лъывмычу
лъамычу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
лъысчауэ
лъыпчауэ
лъичауэ
лъытчауэ
лъыфчауэ
лъачауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
лъызмычауэ
лъумычауэ
лъимычауэ
лъыдмычауэ
лъывмычауэ
лъамычауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
лъысчурэ
лъыпчурэ
лъичурэ
лъытчурэ
лъыфчурэ
лъачурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
лъызмычурэ
лъумычурэ
лъимычурэ
лъыдмычурэ
лъывмычурэ
лъамычурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
плъызоч
лъызоч
--
флъызоч
ялъызоч
уэ
слъыбоч
--
лъыбоч
тлъыбоч
--
ялъыбоч
абы
слъеч
плъеч
лъеч
тлъеч
флъеч
ялъеч
дэ
--
плъыдоч
лъыдоч
--
флъыдоч
ялъыдоч
фэ
слъывоч
--
лъывоч
тлъывоч
--
ялъывоч
абыхэм
слъач(хэ)
плъач(хэ)
лъач(хэ)
тлъач(хэ)
флъач(хэ)
ялъач(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
плъыс[чрэ]
лъыс[чрэ]
--
флъыс[чрэ]
ялъыс[ч(хэ)рэ]
уэ
слъып[чрэ]
--
лъып[чрэ]
тлъып[чрэ]
--
ялъып[ч(хэ)рэ]
абы
слъи[чрэ]
плъи[чрэ]
лъи[чрэ]
тлъи[чрэ]
флъи[чрэ]
ялъи[ч(хэ)рэ]
дэ
--
плъыт[чрэ]
лъыт[чрэ]
--
флъыт[чрэ]
ялъыт[ч(хэ)рэ]
фэ
слъыф[чрэ]
--
лъыф[чрэ]
тлъыф[чрэ]
--
ялъыф[ч(хэ)рэ]
абыхэм
слъа[чрэ]
плъа[чрэ]
лъа[чрэ]
тлъа[чрэ]
флъа[чрэ]
ялъа[ч(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ч]
[ч]ыр
--
[ч]хэр
Эргативнэ:
[ч]
[ч]ым
--
[ч]хэм
Послеложнэ:
[ч]кӀэ
[ч]ымкӀэ
[ч]хэкӀэ
[ч]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ч]у
[ч]ырауэ
[ч]хэу
[ч]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ч]а
[ч]ар
--
[ч]ахэр
Эргативнэ:
[ч]а
[ч]ам
--
[ч]ахэм
Послеложнэ:
[ч]акӀэ
[ч]амкӀэ
[ч]ахэкӀэ
[ч]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ч]ауэ
[ч]арауэ
[ч]ахэу
[ч]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ч]ын
[ч]ыныр
--
[ч]ынхэр
Эргативнэ:
[ч]ын
[ч]ыным
--
[ч]ынхэм
Послеложнэ:
[ч]ынкӀэ
[ч]ынымкӀэ
[ч]ынхэкӀэ
[ч]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ч]ыну
[ч]ынырауэ
[ч]ынхэу
[ч]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ч]ыну
[ч]ынур
--
[ч]ынухэр
Эргативнэ:
[ч]ыну
[ч]ынум
--
[ч]ынухэм
Послеложнэ:
[ч]ынукӀэ
[ч]ынумкӀэ
[ч]ынухэкӀэ
[ч]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ч]ынууэ
[ч]ынурауэ
[ч]ынухэу
[ч]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Лъакъуэм лъыгъыр хущӀэрыуэу лъыхын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
лъычын: pull (shoes) off your feet.
УРЫСЫБЗЭ
лъычын: сдёрнуть с ноги (обувь)
псалъафэ зэпыщӀахэр
Хьэм лъичын щымыгъын
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: not have a penny to your name, be destitute, poor as a church mouse
Урысыбзэ: гол как сокол.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.