АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
кӏэ- + щӏэ- + [лъэд] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "кӏэщӏэлъэдэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
кӏэщӏэлъэдэн
щымыӀэныгъэ:
кӏэщӏэмылъэдэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэн
укӏэщӏэлъэдэн
кӏэщӏэлъэдэн
дыкӏэщӏэлъэдэн
фыкӏэщӏэлъэдэн
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэн
укӏэщӏэмылъэдэн
кӏэщӏэмылъэдэн
дыкӏэщӏэмылъэдэн
фыкӏэщӏэмылъэдэн
кӏэщӏэмылъэдэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
кӏэщӏэлъадэ!
фыкӏэщӏэлъадэ!
щымыӀэныгъэ:
укӏэщӏэмылъадэ!
фыкӏэщӏэмылъадэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏрелъадэ
укӏэщӏрелъадэ
кӏэщӏрелъадэ
дыкӏэщӏрелъадэ
фыкӏэщӏрелъадэ
кӏэщӏрелъадэ
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏремылъадэ
укӏэщӏремылъадэ
кӏэщӏремылъадэ
дыкӏэщӏремылъадэ
фыкӏэщӏремылъадэ
кӏэщӏремылъадэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏолъадэ(р)
укӏэщӏолъадэ(р)
кӏэщӏолъадэ(р)
дыкӏэщӏолъадэ(р)
фыкӏэщӏолъадэ(р)
кӏэщӏолъадэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэркъым
укӏэщӏэлъадэркъым
кӏэщӏэлъадэркъым
дыкӏэщӏэлъадэркъым
фыкӏэщӏэлъадэркъым
кӏэщӏэлъадэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэ(р)т
укӏэщӏэлъадэ(р)т
кӏэщӏэлъадэ(р)т
дыкӏэщӏэлъадэ(р)т
фыкӏэщӏэлъадэ(р)т
кӏэщӏэлъадэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэ(р)тэкъым
укӏэщӏэлъадэ(р)тэкъым
кӏэщӏэлъадэ(р)тэкъым
дыкӏэщӏэлъадэ(р)тэкъым
фыкӏэщӏэлъадэ(р)тэкъым
кӏэщӏэлъадэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдащ
укӏэщӏэлъэдащ
кӏэщӏэлъэдащ
дыкӏэщӏэлъэдащ
фыкӏэщӏэлъэдащ
кӏэщӏэлъэда(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдакъым
укӏэщӏэлъэдакъым
кӏэщӏэлъэдакъым
дыкӏэщӏэлъэдакъым
фыкӏэщӏэлъэдакъым
кӏэщӏэлъэда(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдат
укӏэщӏэлъэдат
кӏэщӏэлъэдат
дыкӏэщӏэлъэдат
фыкӏэщӏэлъэдат
кӏэщӏэлъэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдатэкъым
укӏэщӏэлъэдатэкъым
кӏэщӏэлъэдатэкъым
дыкӏэщӏэлъэдатэкъым
фыкӏэщӏэлъэдатэкъым
кӏэщӏэлъэда(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъащ
укӏэщӏэлъэдэгъащ
кӏэщӏэлъэдэгъащ
дыкӏэщӏэлъэдэгъащ
фыкӏэщӏэлъэдэгъащ
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъакъым
укӏэщӏэлъэдэгъакъым
кӏэщӏэлъэдэгъакъым
дыкӏэщӏэлъэдэгъакъым
фыкӏэщӏэлъэдэгъакъым
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъат
укӏэщӏэлъэдэгъат
кӏэщӏэлъэдэгъат
дыкӏэщӏэлъэдэгъат
фыкӏэщӏэлъэдэгъат
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъатэкъым
укӏэщӏэлъэдэгъатэкъым
кӏэщӏэлъэдэгъатэкъым
дыкӏэщӏэлъэдэгъатэкъым
фыкӏэщӏэлъэдэгъатэкъым
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэщ
укӏэщӏэлъадэщ
кӏэщӏэлъадэщ
дыкӏэщӏэлъадэщ
фыкӏэщӏэлъадэщ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэкъым
укӏэщӏэлъадэкъым
кӏэщӏэлъадэкъым
дыкӏэщӏэлъадэкъым
фыкӏэщӏэлъадэкъым
кӏэщӏэлъадэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэт
укӏэщӏэлъадэт
кӏэщӏэлъадэт
дыкӏэщӏэлъадэт
фыкӏэщӏэлъадэт
кӏэщӏэлъадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэтэкъым
укӏэщӏэлъадэтэкъым
кӏэщӏэлъадэтэкъым
дыкӏэщӏэлъадэтэкъым
фыкӏэщӏэлъадэтэкъым
кӏэщӏэлъадэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнщ
укӏэщӏэлъэдэнщ
кӏэщӏэлъэдэнщ
дыкӏэщӏэлъэдэнщ
фыкӏэщӏэлъэдэнщ
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнкъым
укӏэщӏэлъэдэнкъым
кӏэщӏэлъэдэнкъым
дыкӏэщӏэлъэдэнкъым
фыкӏэщӏэлъэдэнкъым
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнущ
укӏэщӏэлъэдэнущ
кӏэщӏэлъэдэнущ
дыкӏэщӏэлъэдэнущ
фыкӏэщӏэлъэдэнущ
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнукъым
укӏэщӏэлъэдэнукъым
кӏэщӏэлъэдэнукъым
дыкӏэщӏэлъэдэнукъым
фыкӏэщӏэлъэдэнукъым
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэрэ
укӏэщӏэлъадэрэ
кӏэщӏэлъадэрэ
дыкӏэщӏэлъадэрэ
фыкӏэщӏэлъадэрэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэркъэ
укӏэщӏэлъадэркъэ
кӏэщӏэлъадэркъэ
дыкӏэщӏэлъадэркъэ
фыкӏэщӏэлъадэркъэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэ(р)т
укӏэщӏэлъадэ(р)т
кӏэщӏэлъадэ(р)т
дыкӏэщӏэлъадэ(р)т
фыкӏэщӏэлъадэ(р)т
кӏэщӏэлъадэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэ(р)тэкъэ
укӏэщӏэлъадэ(р)тэкъэ
кӏэщӏэлъадэ(р)тэкъэ
дыкӏэщӏэлъадэ(р)тэкъэ
фыкӏэщӏэлъадэ(р)тэкъэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэда
укӏэщӏэлъэда
кӏэщӏэлъэда
дыкӏэщӏэлъэда
фыкӏэщӏэлъэда
кӏэщӏэлъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдакъэ
укӏэщӏэлъэдакъэ
кӏэщӏэлъэдакъэ
дыкӏэщӏэлъэдакъэ
фыкӏэщӏэлъэдакъэ
кӏэщӏэлъэда(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдат
укӏэщӏэлъэдат
кӏэщӏэлъэдат
дыкӏэщӏэлъэдат
фыкӏэщӏэлъэдат
кӏэщӏэлъэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдатэкъэ
укӏэщӏэлъэдатэкъэ
кӏэщӏэлъэдатэкъэ
дыкӏэщӏэлъэдатэкъэ
фыкӏэщӏэлъэдатэкъэ
кӏэщӏэлъэда(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъа
укӏэщӏэлъэдэгъа
кӏэщӏэлъэдэгъа
дыкӏэщӏэлъэдэгъа
фыкӏэщӏэлъэдэгъа
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъакъэ
укӏэщӏэлъэдэгъакъэ
кӏэщӏэлъэдэгъакъэ
дыкӏэщӏэлъэдэгъакъэ
фыкӏэщӏэлъэдэгъакъэ
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъат
укӏэщӏэлъэдэгъат
кӏэщӏэлъэдэгъат
дыкӏэщӏэлъэдэгъат
фыкӏэщӏэлъэдэгъат
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъатэкъэ
укӏэщӏэлъэдэгъатэкъэ
кӏэщӏэлъэдэгъатэкъэ
дыкӏэщӏэлъэдэгъатэкъэ
фыкӏэщӏэлъэдэгъатэкъэ
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэ
укӏэщӏэлъадэ
кӏэщӏэлъадэ
дыкӏэщӏэлъадэ
фыкӏэщӏэлъадэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэкъэ
укӏэщӏэлъадэкъэ
кӏэщӏэлъадэкъэ
дыкӏэщӏэлъадэкъэ
фыкӏэщӏэлъадэкъэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэт
укӏэщӏэлъадэт
кӏэщӏэлъадэт
дыкӏэщӏэлъадэт
фыкӏэщӏэлъадэт
кӏэщӏэлъадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэтэкъэ
укӏэщӏэлъадэтэкъэ
кӏэщӏэлъадэтэкъэ
дыкӏэщӏэлъадэтэкъэ
фыкӏэщӏэлъадэтэкъэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэн
укӏэщӏэлъэдэн
кӏэщӏэлъэдэн
дыкӏэщӏэлъэдэн
фыкӏэщӏэлъэдэн
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнкъэ
укӏэщӏэлъэдэнкъэ
кӏэщӏэлъэдэнкъэ
дыкӏэщӏэлъэдэнкъэ
фыкӏэщӏэлъэдэнкъэ
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэну
укӏэщӏэлъэдэну
кӏэщӏэлъэдэну
дыкӏэщӏэлъэдэну
фыкӏэщӏэлъэдэну
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнукъэ
укӏэщӏэлъэдэнукъэ
кӏэщӏэлъэдэнукъэ
дыкӏэщӏэлъэдэнукъэ
фыкӏэщӏэлъэдэнукъэ
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэмэ
укӏэщӏэлъадэмэ
кӏэщӏэлъадэмэ
дыкӏэщӏэлъадэмэ
фыкӏэщӏэлъадэмэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъадэмэ
укӏэщӏэмылъадэмэ
кӏэщӏэмылъадэмэ
дыкӏэщӏэмылъадэмэ
фыкӏэщӏэмылъадэмэ
кӏэщӏэмылъадэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдамэ
укӏэщӏэлъэдамэ
кӏэщӏэлъэдамэ
дыкӏэщӏэлъэдамэ
фыкӏэщӏэлъэдамэ
кӏэщӏэлъэда(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдамэ
укӏэщӏэмылъэдамэ
кӏэщӏэмылъэдамэ
дыкӏэщӏэмылъэдамэ
фыкӏэщӏэмылъэдамэ
мылъэда(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъамэ
укӏэщӏэлъэдэгъамэ
кӏэщӏэлъэдэгъамэ
дыкӏэщӏэлъэдэгъамэ
фыкӏэщӏэлъэдэгъамэ
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэгъамэ
укӏэщӏэмылъэдэгъамэ
кӏэщӏэмылъэдэгъамэ
дыкӏэщӏэмылъэдэгъамэ
фыкӏэщӏэмылъэдэгъамэ
кӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнмэ
укӏэщӏэлъэдэнмэ
кӏэщӏэлъэдэнмэ
дыкӏэщӏэлъэдэнмэ
фыкӏэщӏэлъэдэнмэ
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнмэ
укӏэщӏэмылъэдэнмэ
кӏэщӏэмылъэдэнмэ
дыкӏэщӏэмылъэдэнмэ
фыкӏэщӏэмылъэдэнмэ
кӏэщӏэмылъэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнумэ
укӏэщӏэлъэдэнумэ
кӏэщӏэлъэдэнумэ
дыкӏэщӏэлъэдэнумэ
фыкӏэщӏэлъэдэнумэ
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнумэ
укӏэщӏэмылъэдэнумэ
кӏэщӏэмылъэдэнумэ
дыкӏэщӏэмылъэдэнумэ
фыкӏэщӏэмылъэдэнумэ
кӏэщӏэмылъэдэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэтэмэ
укӏэщӏэлъадэтэмэ
кӏэщӏэлъадэтэмэ
дыкӏэщӏэлъадэтэмэ
фыкӏэщӏэлъадэтэмэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъадэтэмэ
укӏэщӏэмылъадэтэмэ
кӏэщӏэмылъадэтэмэ
дыкӏэщӏэмылъадэтэмэ
фыкӏэщӏэмылъадэтэмэ
кӏэщӏэмылъадэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдатэмэ
укӏэщӏэлъэдатэмэ
кӏэщӏэлъэдатэмэ
дыкӏэщӏэлъэдатэмэ
фыкӏэщӏэлъэдатэмэ
кӏэщӏэлъэда(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдатэмэ
укӏэщӏэмылъэдатэмэ
кӏэщӏэмылъэдатэмэ
дыкӏэщӏэмылъэдатэмэ
фыкӏэщӏэмылъэдатэмэ
кӏэщӏэмылъэда(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъатэмэ
укӏэщӏэлъэдэгъатэмэ
кӏэщӏэлъэдэгъатэмэ
дыкӏэщӏэлъэдэгъатэмэ
фыкӏэщӏэлъэдэгъатэмэ
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэгъатэмэ
укӏэщӏэмылъэдэгъатэмэ
кӏэщӏэмылъэдэгъатэмэ
дыкӏэщӏэмылъэдэгъатэмэ
фыкӏэщӏэмылъэдэгъатэмэ
кӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнтэмэ
укӏэщӏэлъэдэнтэмэ
кӏэщӏэлъэдэнтэмэ
дыкӏэщӏэлъэдэнтэмэ
фыкӏэщӏэлъэдэнтэмэ
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнтэмэ
укӏэщӏэмылъэдэнтэмэ
кӏэщӏэмылъэдэнтэмэ
дыкӏэщӏэмылъэдэнтэмэ
фыкӏэщӏэмылъэдэнтэмэ
кӏэщӏэмылъэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнутэмэ
укӏэщӏэлъэдэнутэмэ
кӏэщӏэлъэдэнутэмэ
дыкӏэщӏэлъэдэнутэмэ
фыкӏэщӏэлъэдэнутэмэ
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнутэмэ
укӏэщӏэмылъэдэнутэмэ
кӏэщӏэмылъэдэнутэмэ
дыкӏэщӏэмылъэдэнутэмэ
фыкӏэщӏэмылъэдэнутэмэ
кӏэщӏэмылъэдэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнт
укӏэщӏэлъэдэнт
кӏэщӏэлъэдэнт
дыкӏэщӏэлъэдэнт
фыкӏэщӏэлъэдэнт
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнтэкъым
укӏэщӏэлъэдэнтэкъым
кӏэщӏэлъэдэнтэкъым
дыкӏэщӏэлъэдэнтэкъым
фыкӏэщӏэлъэдэнтэкъым
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнут
укӏэщӏэлъэдэнут
кӏэщӏэлъэдэнут
дыкӏэщӏэлъэдэнут
фыкӏэщӏэлъэдэнут
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнутэкъым
укӏэщӏэлъэдэнутэкъым
кӏэщӏэлъэдэнутэкъым
дыкӏэщӏэлъэдэнутэкъым
фыкӏэщӏэлъэдэнутэкъым
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэми
укӏэщӏэлъадэми
кӏэщӏэлъадэми
дыкӏэщӏэлъадэми
фыкӏэщӏэлъадэми
кӏэщӏэлъадэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъадэми
укӏэщӏэмылъадэми
кӏэщӏэмылъадэми
дыкӏэщӏэмылъадэми
фыкӏэщӏэмылъадэми
кӏэщӏэмылъадэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдами
укӏэщӏэлъэдами
кӏэщӏэлъэдами
дыкӏэщӏэлъэдами
фыкӏэщӏэлъэдами
кӏэщӏэлъэда(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдами
укӏэщӏэмылъэдами
кӏэщӏэмылъэдами
дыкӏэщӏэмылъэдами
фыкӏэщӏэмылъэдами
кӏэщӏэмылъэда(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъами
укӏэщӏэлъэдэгъами
кӏэщӏэлъэдэгъами
дыкӏэщӏэлъэдэгъами
фыкӏэщӏэлъэдэгъами
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэгъами
укӏэщӏэмылъэдэгъами
кӏэщӏэмылъэдэгъами
дыкӏэщӏэмылъэдэгъами
фыкӏэщӏэмылъэдэгъами
кӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнми
укӏэщӏэлъэдэнми
кӏэщӏэлъэдэнми
дыкӏэщӏэлъэдэнми
фыкӏэщӏэлъэдэнми
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнми
укӏэщӏэмылъэдэнми
кӏэщӏэмылъэдэнми
дыкӏэщӏэмылъэдэнми
фыкӏэщӏэмылъэдэнми
кӏэщӏэмылъэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнуми
укӏэщӏэлъэдэнуми
кӏэщӏэлъэдэнуми
дыкӏэщӏэлъэдэнуми
фыкӏэщӏэлъэдэнуми
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнуми
укӏэщӏэмылъэдэнуми
кӏэщӏэмылъэдэнуми
дыкӏэщӏэмылъэдэнуми
фыкӏэщӏэмылъэдэнуми
кӏэщӏэмылъэдэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъадэтэми
укӏэщӏэлъадэтэми
кӏэщӏэлъадэтэми
дыкӏэщӏэлъадэтэми
фыкӏэщӏэлъадэтэми
кӏэщӏэлъадэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъадэтэми
укӏэщӏэмылъадэтэми
кӏэщӏэмылъадэтэми
дыкӏэщӏэмылъадэтэми
фыкӏэщӏэмылъадэтэми
кӏэщӏэмылъадэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдатэми
укӏэщӏэлъэдатэми
кӏэщӏэлъэдатэми
дыкӏэщӏэлъэдатэми
фыкӏэщӏэлъэдатэми
кӏэщӏэлъэда(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдатэми
укӏэщӏэмылъэдатэми
кӏэщӏэмылъэдатэми
дыкӏэщӏэмылъэдатэми
фыкӏэщӏэмылъэдатэми
кӏэщӏэмылъэда(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэгъатэми
укӏэщӏэлъэдэгъатэми
кӏэщӏэлъэдэгъатэми
дыкӏэщӏэлъэдэгъатэми
фыкӏэщӏэлъэдэгъатэми
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэгъатэми
укӏэщӏэмылъэдэгъатэми
кӏэщӏэмылъэдэгъатэми
дыкӏэщӏэмылъэдэгъатэми
фыкӏэщӏэмылъэдэгъатэми
кӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнтэми
укӏэщӏэлъэдэнтэми
кӏэщӏэлъэдэнтэми
дыкӏэщӏэлъэдэнтэми
фыкӏэщӏэлъэдэнтэми
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнтэми
укӏэщӏэмылъэдэнтэми
кӏэщӏэмылъэдэнтэми
дыкӏэщӏэмылъэдэнтэми
фыкӏэщӏэмылъэдэнтэми
кӏэщӏэмылъэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдэнутэми
укӏэщӏэлъэдэнутэми
кӏэщӏэлъэдэнутэми
дыкӏэщӏэлъэдэнутэми
фыкӏэщӏэлъэдэнутэми
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдэнутэми
укӏэщӏэмылъэдэнутэми
кӏэщӏэмылъэдэнутэми
дыкӏэщӏэмылъэдэнутэми
фыкӏэщӏэмылъэдэнутэми
кӏэщӏэмылъэдэну(хэ)тэми
гъэщӀэгълъэдэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдаи
укӏэщӏэлъэдаи
кӏэщӏэлъэдаи
дыкӏэщӏэлъэдаи
фыкӏэщӏэлъэдаи
кӏэщӏэлъэдаи
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдакъыми
укӏэщӏэлъэдакъыми
кӏэщӏэлъэдакъыми
дыкӏэщӏэлъэдакъыми
фыкӏэщӏэлъэдакъыми
кӏэщӏэлъэдакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдащэрэт
укӏэщӏэлъэдащэрэт
кӏэщӏэлъэдащэрэт
дыкӏэщӏэлъэдащэрэт
фыкӏэщӏэлъэдащэрэт
кӏэщӏэлъэдащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэмылъэдащэрэт
укӏэщӏэмылъэдащэрэт
кӏэщӏэмылъэдащэрэт
дыкӏэщӏэмылъэдащэрэт
фыкӏэщӏэмылъэдащэрэт
кӏэщӏэмылъэдащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнщ
укӏэщӏэлъэдагъэнщ
кӏэщӏэлъэдагъэнщ
дыкӏэщӏэлъэдагъэнщ
фыкӏэщӏэлъэдагъэнщ
кӏэщӏэлъэдагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнкъым
укӏэщӏэлъэдагъэнкъым
кӏэщӏэлъэдагъэнкъым
дыкӏэщӏэлъэдагъэнкъым
фыкӏэщӏэлъэдагъэнкъым
кӏэщӏэлъэдагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнт
укӏэщӏэлъэдагъэнт
кӏэщӏэлъэдагъэнт
дыкӏэщӏэлъэдагъэнт
фыкӏэщӏэлъэдагъэнт
кӏэщӏэлъэдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнтэкъым
укӏэщӏэлъэдагъэнтэкъым
кӏэщӏэлъэдагъэнтэкъым
дыкӏэщӏэлъэдагъэнтэкъым
фыкӏэщӏэлъэдагъэнтэкъым
кӏэщӏэлъэдагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэн
укӏэщӏэлъэдагъэн
кӏэщӏэлъэдагъэн
дыкӏэщӏэлъэдагъэн
фыкӏэщӏэлъэдагъэн
кӏэщӏэлъэдагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнкъэ
укӏэщӏэлъэдагъэнкъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнкъэ
дыкӏэщӏэлъэдагъэнкъэ
фыкӏэщӏэлъэдагъэнкъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнт
укӏэщӏэлъэдагъэнт
кӏэщӏэлъэдагъэнт
дыкӏэщӏэлъэдагъэнт
фыкӏэщӏэлъэдагъэнт
кӏэщӏэлъэдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнтэкъэ
укӏэщӏэлъэдагъэнтэкъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнтэкъэ
дыкӏэщӏэлъэдагъэнтэкъэ
фыкӏэщӏэлъэдагъэнтэкъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнущ
укӏэщӏэлъэдагъэнущ
кӏэщӏэлъэдагъэнущ
дыкӏэщӏэлъэдагъэнущ
фыкӏэщӏэлъэдагъэнущ
кӏэщӏэлъэдагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнукъым
укӏэщӏэлъэдагъэнукъым
кӏэщӏэлъэдагъэнукъым
дыкӏэщӏэлъэдагъэнукъым
фыкӏэщӏэлъэдагъэнукъым
кӏэщӏэлъэдагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнут
укӏэщӏэлъэдагъэнут
кӏэщӏэлъэдагъэнут
дыкӏэщӏэлъэдагъэнут
фыкӏэщӏэлъэдагъэнут
кӏэщӏэлъэдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнутэкъым
укӏэщӏэлъэдагъэнутэкъым
кӏэщӏэлъэдагъэнутэкъым
дыкӏэщӏэлъэдагъэнутэкъым
фыкӏэщӏэлъэдагъэнутэкъым
кӏэщӏэлъэдагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэну
укӏэщӏэлъэдагъэну
кӏэщӏэлъэдагъэну
дыкӏэщӏэлъэдагъэну
фыкӏэщӏэлъэдагъэну
кӏэщӏэлъэдагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнукъэ
укӏэщӏэлъэдагъэнукъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнукъэ
дыкӏэщӏэлъэдагъэнукъэ
фыкӏэщӏэлъэдагъэнукъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнут
укӏэщӏэлъэдагъэнут
кӏэщӏэлъэдагъэнут
дыкӏэщӏэлъэдагъэнут
фыкӏэщӏэлъэдагъэнут
кӏэщӏэлъэдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэщӏэлъэдагъэнутэкъэ
укӏэщӏэлъэдагъэнутэкъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнутэкъэ
дыкӏэщӏэлъэдагъэнутэкъэ
фыкӏэщӏэлъэдагъэнутэкъэ
кӏэщӏэлъэдагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъадэ
укӏэщӏэлъадэ
кӏэщӏэлъадэ
дыкӏэщӏэлъадэ
фыкӏэщӏэлъадэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъадэ
укӏэщӏэмылъадэ
кӏэщӏэмылъадэ
дыкӏэщӏэмылъадэ
фыкӏэщӏэмылъадэ
кӏэщӏэмылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъэда
укӏэщӏэлъэда
кӏэщӏэлъэда
дыкӏэщӏэлъэда
фыкӏэщӏэлъэда
кӏэщӏэлъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъэда
укӏэщӏэмылъэда
кӏэщӏэмылъэда
дыкӏэщӏэмылъэда
фыкӏэщӏэмылъэда
кӏэщӏэмылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъэдэгъа
укӏэщӏэлъэдэгъа
кӏэщӏэлъэдэгъа
дыкӏэщӏэлъэдэгъа
фыкӏэщӏэлъэдэгъа
кӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъэдэгъа
укӏэщӏэмылъэдэгъа
кӏэщӏэмылъэдэгъа
дыкӏэщӏэмылъэдэгъа
фыкӏэщӏэмылъэдэгъа
кӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъэдэн
укӏэщӏэлъэдэн
кӏэщӏэлъэдэн
дыкӏэщӏэлъэдэн
фыкӏэщӏэлъэдэн
кӏэщӏэлъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъэдэн
укӏэщӏэмылъэдэн
кӏэщӏэмылъэдэн
дыкӏэщӏэмылъэдэн
фыкӏэщӏэмылъэдэн
кӏэщӏэмылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъэдэну
укӏэщӏэлъэдэну
кӏэщӏэлъэдэну
дыкӏэщӏэлъэдэну
фыкӏэщӏэлъэдэну
кӏэщӏэлъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъэдэну
укӏэщӏэмылъэдэну
кӏэщӏэмылъэдэну
дыкӏэщӏэмылъэдэну
фыкӏэщӏэмылъэдэну
кӏэщӏэмылъэдэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэлъадэ
узэрыкӏэщӏэлъадэ
зэрыкӏэщӏэлъадэ
дызэрыкӏэщӏэлъадэ
фызэрыкӏэщӏэлъадэ
зэрыкӏэщӏэлъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэмылъадэ
узэрыкӏэщӏэмылъадэ
зэрыкӏэщӏэмылъадэ
дызэрыкӏэщӏэмылъадэ
фызэрыкӏэщӏэмылъадэ
зэрыкӏэщӏэмылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэлъэда
узэрыкӏэщӏэлъэда
зэрыкӏэщӏэлъэда
дызэрыкӏэщӏэлъэда
фызэрыкӏэщӏэлъэда
зэрыкӏэщӏэлъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэмылъэда
узэрыкӏэщӏэмылъэда
зэрыкӏэщӏэмылъэда
дызэрыкӏэщӏэмылъэда
фызэрыкӏэщӏэмылъэда
зэрыкӏэщӏэмылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэлъэдэгъа
узэрыкӏэщӏэлъэдэгъа
зэрыкӏэщӏэлъэдэгъа
дызэрыкӏэщӏэлъэдэгъа
фызэрыкӏэщӏэлъэдэгъа
зэрыкӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэмылъэдэгъа
узэрыкӏэщӏэмылъэдэгъа
зэрыкӏэщӏэмылъэдэгъа
дызэрыкӏэщӏэмылъэдэгъа
фызэрыкӏэщӏэмылъэдэгъа
зэрыкӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэлъэдэн
узэрыкӏэщӏэлъэдэн
зэрыкӏэщӏэлъэдэн
дызэрыкӏэщӏэлъэдэн
фызэрыкӏэщӏэлъэдэн
зэрыкӏэщӏэлъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэмылъэдэн
узэрыкӏэщӏэмылъэдэн
зэрыкӏэщӏэмылъэдэн
дызэрыкӏэщӏэмылъэдэн
фызэрыкӏэщӏэмылъэдэн
зэрыкӏэщӏэмылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэлъэдэну
узэрыкӏэщӏэлъэдэну
зэрыкӏэщӏэлъэдэну
дызэрыкӏэщӏэлъэдэну
фызэрыкӏэщӏэлъэдэну
зэрыкӏэщӏэлъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэщӏэмылъэдэну
узэрыкӏэщӏэмылъэдэну
зэрыкӏэщӏэмылъэдэну
дызэрыкӏэщӏэмылъэдэну
фызэрыкӏэщӏэмылъэдэну
зэрыкӏэщӏэмылъэдэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэлъадэ
ущыкӏэщӏэлъадэ
щыкӏэщӏэлъадэ
дыщыкӏэщӏэлъадэ
фыщыкӏэщӏэлъадэ
щыкӏэщӏэлъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэмылъадэ
ущыкӏэщӏэмылъадэ
щыкӏэщӏэмылъадэ
дыщыкӏэщӏэмылъадэ
фыщыкӏэщӏэмылъадэ
щыкӏэщӏэмылъадэ(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэлъэда
ущыкӏэщӏэлъэда
щыкӏэщӏэлъэда
дыщыкӏэщӏэлъэда
фыщыкӏэщӏэлъэда
щыкӏэщӏэлъэда(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэмылъэда
ущыкӏэщӏэмылъэда
щыкӏэщӏэмылъэда
дыщыкӏэщӏэмылъэда
фыщыкӏэщӏэмылъэда
щыкӏэщӏэмылъэда(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэлъэдэгъа
ущыкӏэщӏэлъэдэгъа
щыкӏэщӏэлъэдэгъа
дыщыкӏэщӏэлъэдэгъа
фыщыкӏэщӏэлъэдэгъа
щыкӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэмылъэдэгъа
ущыкӏэщӏэмылъэдэгъа
щыкӏэщӏэмылъэдэгъа
дыщыкӏэщӏэмылъэдэгъа
фыщыкӏэщӏэмылъэдэгъа
щыкӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэлъэдэн
ущыкӏэщӏэлъэдэн
щыкӏэщӏэлъэдэн
дыщыкӏэщӏэлъэдэн
фыщыкӏэщӏэлъэдэн
щыкӏэщӏэлъэдэн(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэмылъэдэн
ущыкӏэщӏэмылъэдэн
щыкӏэщӏэмылъэдэн
дыщыкӏэщӏэмылъэдэн
фыщыкӏэщӏэмылъэдэн
щыкӏэщӏэмылъэдэн(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэлъэдэну
ущыкӏэщӏэлъэдэну
щыкӏэщӏэлъэдэну
дыщыкӏэщӏэлъэдэну
фыщыкӏэщӏэлъэдэну
щыкӏэщӏэлъэдэну(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэщӏэмылъэдэну
ущыкӏэщӏэмылъэдэну
щыкӏэщӏэмылъэдэну
дыщыкӏэщӏэмылъэдэну
фыщыкӏэщӏэмылъэдэну
щыкӏэщӏэмылъэдэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэлъадэ
удзыкӏэщӏэлъадэ
дзыкӏэщӏэлъадэ
дыдзыкӏэщӏэлъадэ
фыдзыкӏэщӏэлъадэ
дзыкӏэщӏэлъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэмылъадэ
удзыкӏэщӏэмылъадэ
дзыкӏэщӏэмылъадэ
дыдзыкӏэщӏэмылъадэ
фыдзыкӏэщӏэмылъадэ
дзыкӏэщӏэмылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэлъэда
удзыкӏэщӏэлъэда
дзыкӏэщӏэлъэда
дыдзыкӏэщӏэлъэда
фыдзыкӏэщӏэлъэда
дзыкӏэщӏэлъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэмылъэда
удзыкӏэщӏэмылъэда
дзыкӏэщӏэмылъэда
дыдзыкӏэщӏэмылъэда
фыдзыкӏэщӏэмылъэда
дзыкӏэщӏэмылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэлъэдэгъа
удзыкӏэщӏэлъэдэгъа
дзыкӏэщӏэлъэдэгъа
дыдзыкӏэщӏэлъэдэгъа
фыдзыкӏэщӏэлъэдэгъа
дзыкӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэмылъэдэгъа
удзыкӏэщӏэмылъэдэгъа
дзыкӏэщӏэмылъэдэгъа
дыдзыкӏэщӏэмылъэдэгъа
фыдзыкӏэщӏэмылъэдэгъа
дзыкӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэлъэдэн
удзыкӏэщӏэлъэдэн
дзыкӏэщӏэлъэдэн
дыдзыкӏэщӏэлъэдэн
фыдзыкӏэщӏэлъэдэн
дзыкӏэщӏэлъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэмылъэдэн
удзыкӏэщӏэмылъэдэн
дзыкӏэщӏэмылъэдэн
дыдзыкӏэщӏэмылъэдэн
фыдзыкӏэщӏэмылъэдэн
дзыкӏэщӏэмылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэлъэдэну
удзыкӏэщӏэлъэдэну
дзыкӏэщӏэлъэдэну
дыдзыкӏэщӏэлъэдэну
фыдзыкӏэщӏэлъэдэну
дзыкӏэщӏэлъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкӏэщӏэмылъэдэну
удзыкӏэщӏэмылъэдэну
дзыкӏэщӏэмылъэдэну
дыдзыкӏэщӏэмылъэдэну
фыдзыкӏэщӏэмылъэдэну
дзыкӏэщӏэмылъэдэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэлъадэ
ущӀыкӏэщӏэлъадэ
щӀыкӏэщӏэлъадэ
дыщӀыкӏэщӏэлъадэ
фыщӀыкӏэщӏэлъадэ
щӀыкӏэщӏэлъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэмылъадэ
ущӀыкӏэщӏэмылъадэ
щӀыкӏэщӏэмылъадэ
дыщӀыкӏэщӏэмылъадэ
фыщӀыкӏэщӏэмылъадэ
щӀыкӏэщӏэмылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэлъэда
ущӀыкӏэщӏэлъэда
щӀыкӏэщӏэлъэда
дыщӀыкӏэщӏэлъэда
фыщӀыкӏэщӏэлъэда
щӀыкӏэщӏэлъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэмылъэда
ущӀыкӏэщӏэмылъэда
щӀыкӏэщӏэмылъэда
дыщӀыкӏэщӏэмылъэда
фыщӀыкӏэщӏэмылъэда
щӀыкӏэщӏэмылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэлъэдэгъа
ущӀыкӏэщӏэлъэдэгъа
щӀыкӏэщӏэлъэдэгъа
дыщӀыкӏэщӏэлъэдэгъа
фыщӀыкӏэщӏэлъэдэгъа
щӀыкӏэщӏэлъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэмылъэдэгъа
ущӀыкӏэщӏэмылъэдэгъа
щӀыкӏэщӏэмылъэдэгъа
дыщӀыкӏэщӏэмылъэдэгъа
фыщӀыкӏэщӏэмылъэдэгъа
щӀыкӏэщӏэмылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэлъэдэн
ущӀыкӏэщӏэлъэдэн
щӀыкӏэщӏэлъэдэн
дыщӀыкӏэщӏэлъэдэн
фыщӀыкӏэщӏэлъэдэн
щӀыкӏэщӏэлъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэмылъэдэн
ущӀыкӏэщӏэмылъэдэн
щӀыкӏэщӏэмылъэдэн
дыщӀыкӏэщӏэмылъэдэн
фыщӀыкӏэщӏэмылъэдэн
щӀыкӏэщӏэмылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэлъэдэну
ущӀыкӏэщӏэлъэдэну
щӀыкӏэщӏэлъэдэну
дыщӀыкӏэщӏэлъэдэну
фыщӀыкӏэщӏэлъэдэну
щӀыкӏэщӏэлъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэщӏэмылъэдэну
ущӀыкӏэщӏэмылъэдэну
щӀыкӏэщӏэмылъэдэну
дыщӀыкӏэщӏэмылъэдэну
фыщӀыкӏэщӏэмылъэдэну
щӀыкӏэщӏэмылъэдэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъадэу
укӏэщӏэлъадэу
кӏэщӏэлъадэу
дыкӏэщӏэлъадэу
фыкӏэщӏэлъадэу
кӏэщӏэлъадэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъадэу
укӏэщӏэмылъадэу
кӏэщӏэмылъадэу
дыкӏэщӏэмылъадэу
фыкӏэщӏэмылъадэу
кӏэщӏэмылъадэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъэдауэ
укӏэщӏэлъэдауэ
кӏэщӏэлъэдауэ
дыкӏэщӏэлъэдауэ
фыкӏэщӏэлъэдауэ
кӏэщӏэлъэдауэ / кӏэщӏэлъэда(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъэдауэ
укӏэщӏэмылъэдауэ
кӏэщӏэмылъэдауэ
дыкӏэщӏэмылъэдауэ
фыкӏэщӏэмылъэдауэ
кӏэщӏэмылъэдауэ(хэ) / кӏэщӏэмылъэда(хэ)у
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэлъадэурэ
укӏэщӏэлъадэурэ
кӏэщӏэлъадэурэ
дыкӏэщӏэлъадэурэ
фыкӏэщӏэлъадэурэ
кӏэщӏэлъадэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкӏэщӏэмылъадэурэ
укӏэщӏэмылъадэурэ
кӏэщӏэмылъадэурэ
дыкӏэщӏэмылъадэурэ
фыкӏэщӏэмылъадэурэ
кӏэщӏэмылъадэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъад]э
[лъад]эр
--
[лъад]эхэр
Эргативнэ:
[лъад]э
[лъад]эм
--
[лъад]эхэм
Послеложнэ:
[лъад]экӀэ
[лъад]эмкӀэ
[лъад]эхэкӀэ
[лъад]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъад]эуэ
[лъад]эрауэ
[лъад]эхэу
[лъад]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]а
[лъэд]ар
--
[лъэд]ахэр
Эргативнэ:
[лъэд]а
[лъэд]ам
--
[лъэд]ахэм
Послеложнэ:
[лъэд]акӀэ
[лъэд]амкӀэ
[лъэд]ахэкӀэ
[лъэд]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэд]ауэ
[лъэд]арауэ
[лъэд]ахэу
[лъэд]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]эн
[лъэд]эныр
--
[лъэд]энхэр
Эргативнэ:
[лъэд]эн
[лъэд]эным
--
[лъэд]энхэм
Послеложнэ:
[лъэд]энкӀэ
[лъэд]энымкӀэ
[лъэд]энхэкӀэ
[лъэд]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энырауэ
[лъэд]энхэу
[лъэд]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энур
--
[лъэд]энухэр
Эргативнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энум
--
[лъэд]энухэм
Послеложнэ:
[лъэд]энукӀэ
[лъэд]энумкӀэ
[лъэд]энухэкӀэ
[лъэд]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэд]энууэ
[лъэд]энурауэ
[лъэд]энухэу
[лъэд]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Жэурэ зыгуэрым и щӀагъ щӀыхьэн, щӀэлъэдэн.
ТкӀуаткӀуэ гуэрым (п. п. псы) зыгуэрым и лъабжьэм щӀэлъэдэн.
И гуращэр зригъэхъулӀэн мурадкӀэ зыгуэрым бгъэдыхьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Пэжу, гузэвэгъуэ гуэр Долэт зэрыхэхуар ӀупщӀу къижыхь-нижыхь хъуат, зэ зым кӀэщӀэлъадэу, зэ адрейм кӀэщӀэлъадэу. КӀыщокъуэ Алим
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Дзыгъуэр сырэм кӀэщӀэлъэдащ.
Топыр гъуэлъыпӀэм кӀэщӀолъадэ.
Жыгым псы кӀэщӀолъадэ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
кӏэщӏэлъэдэн: 1. roll or run under sb or sth 2. flow or run under sth (liquid) 3. approach, make up to sb, curry favour with sb
Дзыгъуэр сырэм кӀэщӀэлъэдащ: the mouse ran under to the cupboard.
Топыр гъуэлъыпӀэм кӀэщӀолъадэ: the ball rolled under the bed.
Жыгым псы кӀэщӀолъадэ: water flowed under the tree.
УРЫСЫБЗЭ
кӏэщӏэлъэдэн: 1. подкатиться, подбежать подо что-л. 2. натечь, подтечь подо что-л. 3. подъехать, подмазаться к кому-л.
Дзыгъуэр сырэм кӀэщӀэлъэдащ: мышь подбежала под буфетный шкаф.
Топыр гъуэлъыпӀэм кӀэщӀолъадэ: мяч подкатился под кровать
Жыгым псы кӀэщӀолъадэ: вода подтекла под дерево.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.