Wt/kbd/кӏэщӏ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [tʹʂɐɕʹ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [кӀэщӀ]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | кӀэщӀ | кӀэщӀыр | -- | кӀэщӀхэр |
Эргативнэ: | кӀэщӀ | кӀэщӀым | -- | кӀэщӀхэм |
Послеложнэ: | кӀэщӀкӀэ | кӀэщӀымкӀэ | кӀэщӀхэкӀэ | кӀэщӀхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | кӀэщӀу | кӀэщӀырауэ | кӀэщӀхэу | кӀэщӀхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- МыкӀыхь.
- МыкӀыхь, мащӀэ.
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 94 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
ЩӀымахуэм махуэр кӀэщӀщ, жэщыр кӀыхьщ. | Зимой, день короткий и ночь длинная. | In winter the day is short and the night is long. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- КӀапсэ кӀэщӀ.
- Бжэгъу кӀэщӀ.
- ГъащӀэ кӀэщӀ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- кӏэщӏ: 1. short (in length) 2. short (in duration)
- КӀапсэ кӀэщӀ: a short rope or cord
- Бжэгъу кӀэщӀ: a short beam
- ГъащӀэ кӀэщӀ: a short life
УРЫСЫБЗЭ
- кӏэщӏ: 1. короткий (по длине) 2. короткий, непродолжительный
- КӀапсэ кӀэщӀ: короткая верёвка
- Бжэгъу кӀэщӀ: короткая балка
- ГъащӀэ кӀэщӀ: короткая жизнь
псалъафэ зэпыщӀахэр
КӀэщӀ дыдэу
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: extremely quick or fast Урысыбзэ: чрезвычайно быстро. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: КӀэщӀ дыдэу бгъащхъуэ цӀыкӀур къэсыжащ. КӀ Т., Акъсырэ Залымхъан
КӀэщӀ зегъэщӀын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: round off, close quickly, finish sth. off (business, conversation, etc.). Урысыбзэ: закруглиться, быстро завершить, закончить что-л. (дело, разговор и т.п.). Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Ефэндым и нэмэзым кӀэщӀ зригъэщӀри къыщӀыхьам нэцӀэӀуцӀафэу ӀэщӀэплъыхьащ. Жаным Борис
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
кӀэщӀ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [tʹʂɐɕʹ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [кӀэщӀ]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | кӀэщӀ | кӀэщӀыр | -- | кӀэщӀхэр |
Эргативнэ: | кӀэщӀ | кӀэщӀым | -- | кӀэщӀхэм |
Послеложнэ: | кӀэщӀкӀэ | кӀэщӀымкӀэ | кӀэщӀхэкӀэ | кӀэщӀхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | кӀэщӀу | кӀэщӀырауэ | кӀэщӀхэу | кӀэщӀхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Цей теплъэ зиӀэ, кӀагуэ хьисэпу цейм и пӀэкӀэ е щӀымахуэм джэдыгу щӀагъым щӀэлъу цӀыхухъухэм зэрахьэ щыгъын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЛӀыжьым кӀэщӀыр щихри цейр зыщитӀэгъащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- кӏэщӏ: Caucasian male outerwear, usually an open, quilted and belted at the waist; beshmet
- ЛӀыжьым кӀэщӀыр щихри цейр зыщитӀэгъащ: the old man took of his beshmet and put on his Circassian coat.
УРЫСЫБЗЭ
- кӏэщӏ: бешмет
- ЛӀыжьым кӀэщӀыр щихри цейр зыщитӀэгъащ: старик снял бешмет и надел черкеску.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.