Wt/kbd/кӏэрэхъуэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > кӏэрэхъуэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [tʹʂɐrɐ'χʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • кӀэрэ- + [хъу] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "кӏэрэхъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: кӀэрэхъуэн
щымыӀэныгъэ: мыкӀэрэхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэн укӀэрэхъуэн кӀэрэхъуэн дыкӀэрэхъуэн фыкӀэрэхъуэн кӀэрэхъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэн умыкӀэрэхъуэн мыкӀэрэхъуэн дымыкӀэрэхъуэн фымыкӀэрэхъуэн мыкӀэрэхъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: кӀэрахъуэ! фыкӀэрахъуэ!
щымыӀэныгъэ: умыкӀэрахъуэ! фымыкӀэрахъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: срекӀэрахъуэ урекӀэрахъуэ ирекӀэрахъуэ дрекӀэрахъуэ фрекӀэрахъуэ ирекӀэрахъуэ
щымыӀэныгъэ: сремыкӀэрахъуэ уремыкӀэрахъуэ иремыкӀэрахъуэ дремыкӀэрахъуэ фремыкӀэрахъуэ иремыкӀэрахъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сокӀэрахъуэ(р) уокӀэрахъуэ(р) мэкӀэрахъуэ(р) докӀэрахъуэ(р) фокӀэрахъуэ(р) мэкӀэрахъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэркъым укӀэрахъуэркъым кӀэрахъуэркъым дыкӀэрахъуэркъым фыкӀэрахъуэркъым кӀэрахъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэ(р)т укӀэрахъуэ(р)т кӀэрахъуэ(р)т дыкӀэрахъуэ(р)т фыкӀэрахъуэ(р)т кӀэрахъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэ(р)тэкъым укӀэрахъуэ(р)тэкъым кӀэрахъуэ(р)тэкъым дыкӀэрахъуэ(р)тэкъым фыкӀэрахъуэ(р)тэкъым кӀэрахъуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуащ укӀэрэхъуащ кӀэрэхъуащ дыкӀэрэхъуащ фыкӀэрэхъуащ кӀэрэхъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуакъым укӀэрэхъуакъым кӀэрэхъуакъым дыкӀэрэхъуакъым фыкӀэрэхъуакъым кӀэрэхъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуат укӀэрэхъуат кӀэрэхъуат дыкӀэрэхъуат фыкӀэрэхъуат кӀэрэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуатэкъым укӀэрэхъуатэкъым кӀэрэхъуатэкъым дыкӀэрэхъуатэкъым фыкӀэрэхъуатэкъым кӀэрэхъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъащ укӀэрэхъуэгъащ кӀэрэхъуэгъащ дыкӀэрэхъуэгъащ фыкӀэрэхъуэгъащ кӀэрэхъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъакъым укӀэрэхъуэгъакъым кӀэрэхъуэгъакъым дыкӀэрэхъуэгъакъым фыкӀэрэхъуэгъакъым кӀэрэхъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъат укӀэрэхъуэгъат кӀэрэхъуэгъат дыкӀэрэхъуэгъат фыкӀэрэхъуэгъат кӀэрэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъатэкъым укӀэрэхъуэгъатэкъым кӀэрэхъуэгъатэкъым дыкӀэрэхъуэгъатэкъым фыкӀэрэхъуэгъатэкъым кӀэрэхъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэщ укӀэрахъуэщ кӀэрахъуэщ дыкӀэрахъуэщ фыкӀэрахъуэщ кӀэрахъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэкъым укӀэрахъуэкъым кӀэрахъуэкъым дыкӀэрахъуэкъым фыкӀэрахъуэкъым кӀэрахъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэт укӀэрахъуэт кӀэрахъуэт дыкӀэрахъуэт фыкӀэрахъуэт кӀэрахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэтэкъым укӀэрахъуэтэкъым кӀэрахъуэтэкъым дыкӀэрахъуэтэкъым фыкӀэрахъуэтэкъым кӀэрахъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнщ укӀэрэхъуэнщ кӀэрэхъуэнщ дыкӀэрэхъуэнщ фыкӀэрэхъуэнщ кӀэрэхъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнкъым укӀэрэхъуэнкъым кӀэрэхъуэнкъым дыкӀэрэхъуэнкъым фыкӀэрэхъуэнкъым кӀэрэхъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнущ укӀэрэхъуэнущ кӀэрэхъуэнущ дыкӀэрэхъуэнущ фыкӀэрэхъуэнущ кӀэрэхъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнукъым укӀэрэхъуэнукъым кӀэрэхъуэнукъым дыкӀэрэхъуэнукъым фыкӀэрэхъуэнукъым кӀэрэхъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэрэ укӀэрахъуэрэ кӀэрахъуэрэ дыкӀэрахъуэрэ фыкӀэрахъуэрэ кӀэрахъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэркъэ укӀэрахъуэркъэ кӀэрахъуэркъэ дыкӀэрахъуэркъэ фыкӀэрахъуэркъэ кӀэрахъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэ(р)т укӀэрахъуэ(р)т кӀэрахъуэ(р)т дыкӀэрахъуэ(р)т фыкӀэрахъуэ(р)т кӀэрахъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэ(р)тэкъэ укӀэрахъуэ(р)тэкъэ кӀэрахъуэ(р)тэкъэ дыкӀэрахъуэ(р)тэкъэ фыкӀэрахъуэ(р)тэкъэ кӀэрахъуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуа укӀэрэхъуа кӀэрэхъуа дыкӀэрэхъуа фыкӀэрэхъуа кӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуакъэ укӀэрэхъуакъэ кӀэрэхъуакъэ дыкӀэрэхъуакъэ фыкӀэрэхъуакъэ кӀэрэхъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуат укӀэрэхъуат кӀэрэхъуат дыкӀэрэхъуат фыкӀэрэхъуат кӀэрэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуатэкъэ укӀэрэхъуатэкъэ кӀэрэхъуатэкъэ дыкӀэрэхъуатэкъэ фыкӀэрэхъуатэкъэ кӀэрэхъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъа укӀэрэхъуэгъа кӀэрэхъуэгъа дыкӀэрэхъуэгъа фыкӀэрэхъуэгъа кӀэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъакъэ укӀэрэхъуэгъакъэ кӀэрэхъуэгъакъэ дыкӀэрэхъуэгъакъэ фыкӀэрэхъуэгъакъэ кӀэрэхъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъат укӀэрэхъуэгъат кӀэрэхъуэгъат дыкӀэрэхъуэгъат фыкӀэрэхъуэгъат кӀэрэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъатэкъэ укӀэрэхъуэгъатэкъэ кӀэрэхъуэгъатэкъэ дыкӀэрэхъуэгъатэкъэ фыкӀэрэхъуэгъатэкъэ кӀэрэхъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэ укӀэрахъуэ кӀэрахъуэ дыкӀэрахъуэ фыкӀэрахъуэ кӀэрахъуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэкъэ укӀэрахъуэкъэ кӀэрахъуэкъэ дыкӀэрахъуэкъэ фыкӀэрахъуэкъэ кӀэрахъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэт укӀэрахъуэт кӀэрахъуэт дыкӀэрахъуэт фыкӀэрахъуэт кӀэрахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэтэкъэ укӀэрахъуэтэкъэ кӀэрахъуэтэкъэ дыкӀэрахъуэтэкъэ фыкӀэрахъуэтэкъэ кӀэрахъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэн укӀэрэхъуэн кӀэрэхъуэн дыкӀэрэхъуэн фыкӀэрэхъуэн кӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнкъэ укӀэрэхъуэнкъэ кӀэрэхъуэнкъэ дыкӀэрэхъуэнкъэ фыкӀэрэхъуэнкъэ кӀэрэхъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэну укӀэрэхъуэну кӀэрэхъуэну дыкӀэрэхъуэну фыкӀэрэхъуэну кӀэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнукъэ укӀэрэхъуэнукъэ кӀэрэхъуэнукъэ дыкӀэрэхъуэнукъэ фыкӀэрэхъуэнукъэ кӀэрэхъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэмэ укӀэрахъуэмэ кӀэрахъуэмэ дыкӀэрахъуэмэ фыкӀэрахъуэмэ кӀэрахъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрахъуэмэ умыкӀэрахъуэмэ мыкӀэрахъуэмэ дымыкӀэрахъуэмэ фымыкӀэрахъуэмэ мыкӀэрахъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуамэ укӀэрэхъуамэ кӀэрэхъуамэ дыкӀэрэхъуамэ фыкӀэрэхъуамэ кӀэрэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуамэ умыкӀэрэхъуамэ мыкӀэрэхъуамэ дымыкӀэрэхъуамэ фымыкӀэрэхъуамэ мыкӀэрэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъамэ укӀэрэхъуэгъамэ кӀэрэхъуэгъамэ дыкӀэрэхъуэгъамэ фыкӀэрэхъуэгъамэ кӀэрэхъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэгъамэ умыкӀэрэхъуэгъамэ мыкӀэрэхъуэгъамэ дымыкӀэрэхъуэгъамэ фымыкӀэрэхъуэгъамэ мыкӀэрэхъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнмэ укӀэрэхъуэнмэ кӀэрэхъуэнмэ дыкӀэрэхъуэнмэ фыкӀэрэхъуэнмэ кӀэрэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнмэ умыкӀэрэхъуэнмэ мыкӀэрэхъуэнмэ дымыкӀэрэхъуэнмэ фымыкӀэрэхъуэнмэ мыкӀэрэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнумэ укӀэрэхъуэнумэ кӀэрэхъуэнумэ дыкӀэрэхъуэнумэ фыкӀэрэхъуэнумэ кӀэрэхъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнумэ умыкӀэрэхъуэнумэ мыкӀэрэхъуэнумэ дымыкӀэрэхъуэнумэ фымыкӀэрэхъуэнумэ мыкӀэрэхъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэтэмэ укӀэрахъуэтэмэ кӀэрахъуэтэмэ дыкӀэрахъуэтэмэ фыкӀэрахъуэтэмэ кӀэрахъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрахъуэтэмэ умыкӀэрахъуэтэмэ мыкӀэрахъуэтэмэ дымыкӀэрахъуэтэмэ фымыкӀэрахъуэтэмэ мыкӀэрахъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуатэмэ укӀэрэхъуатэмэ кӀэрэхъуатэмэ дыкӀэрэхъуатэмэ фыкӀэрэхъуатэмэ кӀэрэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуатэмэ умыкӀэрэхъуатэмэ мыкӀэрэхъуатэмэ дымыкӀэрэхъуатэмэ фымыкӀэрэхъуатэмэ мыкӀэрэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъатэмэ укӀэрэхъуэгъатэмэ кӀэрэхъуэгъатэмэ дыкӀэрэхъуэгъатэмэ фыкӀэрэхъуэгъатэмэ кӀэрэхъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэгъатэмэ умыкӀэрэхъуэгъатэмэ мыкӀэрэхъуэгъатэмэ дымыкӀэрэхъуэгъатэмэ фымыкӀэрэхъуэгъатэмэ мыкӀэрэхъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнтэмэ укӀэрэхъуэнтэмэ кӀэрэхъуэнтэмэ дыкӀэрэхъуэнтэмэ фыкӀэрэхъуэнтэмэ кӀэрэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнтэмэ умыкӀэрэхъуэнтэмэ мыкӀэрэхъуэнтэмэ дымыкӀэрэхъуэнтэмэ фымыкӀэрэхъуэнтэмэ мыкӀэрэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнутэмэ укӀэрэхъуэнутэмэ кӀэрэхъуэнутэмэ дыкӀэрэхъуэнутэмэ фыкӀэрэхъуэнутэмэ кӀэрэхъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнутэмэ умыкӀэрэхъуэнутэмэ мыкӀэрэхъуэнутэмэ дымыкӀэрэхъуэнутэмэ фымыкӀэрэхъуэнутэмэ мыкӀэрэхъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнт укӀэрэхъуэнт кӀэрэхъуэнт дыкӀэрэхъуэнт фыкӀэрэхъуэнт кӀэрэхъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнтэкъым укӀэрэхъуэнтэкъым кӀэрэхъуэнтэкъым дыкӀэрэхъуэнтэкъым фыкӀэрэхъуэнтэкъым кӀэрэхъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнут укӀэрэхъуэнут кӀэрэхъуэнут дыкӀэрэхъуэнут фыкӀэрэхъуэнут кӀэрэхъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнутэкъым укӀэрэхъуэнутэкъым кӀэрэхъуэнутэкъым дыкӀэрэхъуэнутэкъым фыкӀэрэхъуэнутэкъым кӀэрэхъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэми укӀэрахъуэми кӀэрахъуэми дыкӀэрахъуэми фыкӀэрахъуэми кӀэрахъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрахъуэми умыкӀэрахъуэми мыкӀэрахъуэми дымыкӀэрахъуэми фымыкӀэрахъуэми мыкӀэрахъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуами укӀэрэхъуами кӀэрэхъуами дыкӀэрэхъуами фыкӀэрэхъуами кӀэрэхъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуами умыкӀэрэхъуами мыкӀэрэхъуами дымыкӀэрэхъуами фымыкӀэрэхъуами мыкӀэрэхъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъами укӀэрэхъуэгъами кӀэрэхъуэгъами дыкӀэрэхъуэгъами фыкӀэрэхъуэгъами кӀэрэхъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэгъами умыкӀэрэхъуэгъами мыкӀэрэхъуэгъами дымыкӀэрэхъуэгъами фымыкӀэрэхъуэгъами мыкӀэрэхъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнми укӀэрэхъуэнми кӀэрэхъуэнми дыкӀэрэхъуэнми фыкӀэрэхъуэнми кӀэрэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнми умыкӀэрэхъуэнми мыкӀэрэхъуэнми дымыкӀэрэхъуэнми фымыкӀэрэхъуэнми мыкӀэрэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнуми укӀэрэхъуэнуми кӀэрэхъуэнуми дыкӀэрэхъуэнуми фыкӀэрэхъуэнуми кӀэрэхъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнуми умыкӀэрэхъуэнуми мыкӀэрэхъуэнуми дымыкӀэрэхъуэнуми фымыкӀэрэхъуэнуми мыкӀэрэхъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрахъуэтэми укӀэрахъуэтэми кӀэрахъуэтэми дыкӀэрахъуэтэми фыкӀэрахъуэтэми кӀэрахъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрахъуэтэми умыкӀэрахъуэтэми мыкӀэрахъуэтэми дымыкӀэрахъуэтэми фымыкӀэрахъуэтэми мыкӀэрахъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуатэми укӀэрэхъуатэми кӀэрэхъуатэми дыкӀэрэхъуатэми фыкӀэрэхъуатэми кӀэрэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуатэми умыкӀэрэхъуатэми мыкӀэрэхъуатэми дымыкӀэрэхъуатэми фымыкӀэрэхъуатэми мыкӀэрэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэгъатэми укӀэрэхъуэгъатэми кӀэрэхъуэгъатэми дыкӀэрэхъуэгъатэми фыкӀэрэхъуэгъатэми кӀэрэхъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэгъатэми умыкӀэрэхъуэгъатэми мыкӀэрэхъуэгъатэми дымыкӀэрэхъуэгъатэми фымыкӀэрэхъуэгъатэми мыкӀэрэхъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнтэми укӀэрэхъуэнтэми кӀэрэхъуэнтэми дыкӀэрэхъуэнтэми фыкӀэрэхъуэнтэми кӀэрэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнтэми умыкӀэрэхъуэнтэми мыкӀэрэхъуэнтэми дымыкӀэрэхъуэнтэми фымыкӀэрэхъуэнтэми мыкӀэрэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуэнутэми укӀэрэхъуэнутэми кӀэрэхъуэнутэми дыкӀэрэхъуэнутэми фыкӀэрэхъуэнутэми кӀэрэхъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуэнутэми умыкӀэрэхъуэнутэми мыкӀэрэхъуэнутэми дымыкӀэрэхъуэнутэми фымыкӀэрэхъуэнутэми мыкӀэрэхъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъкӀэрэхъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуаи укӀэрэхъуаи кӀэрэхъуаи дыкӀэрэхъуаи фыкӀэрэхъуаи кӀэрэхъуаи
щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуакъыми укӀэрэхъуакъыми кӀэрэхъуакъыми дыкӀэрэхъуакъыми фыкӀэрэхъуакъыми кӀэрэхъуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуащэрэт укӀэрэхъуащэрэт кӀэрэхъуащэрэт дыкӀэрэхъуащэрэт фыкӀэрэхъуащэрэт кӀэрэхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ: сымыкӀэрэхъуащэрэт умыкӀэрэхъуащэрэт мыкӀэрэхъуащэрэт дымыкӀэрэхъуащэрэт фымыкӀэрэхъуащэрэт мыкӀэрэхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнщ укӀэрэхъуагъэнщ кӀэрэхъуагъэнщ дыкӀэрэхъуагъэнщ фыкӀэрэхъуагъэнщ кӀэрэхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнкъым укӀэрэхъуагъэнкъым кӀэрэхъуагъэнкъым дыкӀэрэхъуагъэнкъым фыкӀэрэхъуагъэнкъым кӀэрэхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнт укӀэрэхъуагъэнт кӀэрэхъуагъэнт дыкӀэрэхъуагъэнт фыкӀэрэхъуагъэнт кӀэрэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнтэкъым укӀэрэхъуагъэнтэкъым кӀэрэхъуагъэнтэкъым дыкӀэрэхъуагъэнтэкъым фыкӀэрэхъуагъэнтэкъым кӀэрэхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэн укӀэрэхъуагъэн кӀэрэхъуагъэн дыкӀэрэхъуагъэн фыкӀэрэхъуагъэн кӀэрэхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнкъэ укӀэрэхъуагъэнкъэ кӀэрэхъуагъэнкъэ дыкӀэрэхъуагъэнкъэ фыкӀэрэхъуагъэнкъэ кӀэрэхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнт укӀэрэхъуагъэнт кӀэрэхъуагъэнт дыкӀэрэхъуагъэнт фыкӀэрэхъуагъэнт кӀэрэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнтэкъэ укӀэрэхъуагъэнтэкъэ кӀэрэхъуагъэнтэкъэ дыкӀэрэхъуагъэнтэкъэ фыкӀэрэхъуагъэнтэкъэ кӀэрэхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнущ укӀэрэхъуагъэнущ кӀэрэхъуагъэнущ дыкӀэрэхъуагъэнущ фыкӀэрэхъуагъэнущ кӀэрэхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнукъым укӀэрэхъуагъэнукъым кӀэрэхъуагъэнукъым дыкӀэрэхъуагъэнукъым фыкӀэрэхъуагъэнукъым кӀэрэхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнут укӀэрэхъуагъэнут кӀэрэхъуагъэнут дыкӀэрэхъуагъэнут фыкӀэрэхъуагъэнут кӀэрэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнутэкъым укӀэрэхъуагъэнутэкъым кӀэрэхъуагъэнутэкъым дыкӀэрэхъуагъэнутэкъым фыкӀэрэхъуагъэнутэкъым кӀэрэхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэну укӀэрэхъуагъэну кӀэрэхъуагъэну дыкӀэрэхъуагъэну фыкӀэрэхъуагъэну кӀэрэхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнукъэ укӀэрэхъуагъэнукъэ кӀэрэхъуагъэнукъэ дыкӀэрэхъуагъэнукъэ фыкӀэрэхъуагъэнукъэ кӀэрэхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнут укӀэрэхъуагъэнут кӀэрэхъуагъэнут дыкӀэрэхъуагъэнут фыкӀэрэхъуагъэнут кӀэрэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкӀэрэхъуагъэнутэкъэ укӀэрэхъуагъэнутэкъэ кӀэрэхъуагъэнутэкъэ дыкӀэрэхъуагъэнутэкъэ фыкӀэрэхъуагъэнутэкъэ кӀэрэхъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкӀэрахъуэ укӀэрахъуэ кӀэрахъуэ дыкӀэрахъуэ фыкӀэрахъуэ кӀэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрахъуэ умыкӀэрахъуэ мыкӀэрахъуэ дымыкӀэрахъуэ фымыкӀэрахъуэ мыкӀэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкӀэрэхъуа укӀэрэхъуа кӀэрэхъуа дыкӀэрэхъуа фыкӀэрэхъуа кӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрэхъуа умыкӀэрэхъуа мыкӀэрэхъуа дымыкӀэрэхъуа фымыкӀэрэхъуа мыкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкӀэрэхъуэгъа укӀэрэхъуэгъа кӀэрэхъуэгъа дыкӀэрэхъуэгъа фыкӀэрэхъуэгъа кӀэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрэхъуэгъа умыкӀэрэхъуэгъа мыкӀэрэхъуэгъа дымыкӀэрэхъуэгъа фымыкӀэрэхъуэгъа мыкӀэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкӀэрэхъуэн укӀэрэхъуэн кӀэрэхъуэн дыкӀэрэхъуэн фыкӀэрэхъуэн кӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрэхъуэн умыкӀэрэхъуэн мыкӀэрэхъуэн дымыкӀэрэхъуэн фымыкӀэрэхъуэн мыкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкӀэрэхъуэну укӀэрэхъуэну кӀэрэхъуэну дыкӀэрэхъуэну фыкӀэрэхъуэну кӀэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрэхъуэну умыкӀэрэхъуэну мыкӀэрэхъуэну дымыкӀэрэхъуэну фымыкӀэрэхъуэну мыкӀэрэхъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрыкӀэрахъуэ узэрыкӀэрахъуэ зэрыкӀэрахъуэ дызэрыкӀэрахъуэ фызэрыкӀэрахъуэ зэрыкӀэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыкӀэрахъуэ узэрымыкӀэрахъуэ зэрымыкӀэрахъуэ дызэрымыкӀэрахъуэ фызэрымыкӀэрахъуэ мызэрыкӀэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыкӀэрэхъуа узэрыкӀэрэхъуа зэрыкӀэрэхъуа дызэрыкӀэрэхъуа фызэрыкӀэрэхъуа зэрыкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыкӀэрэхъуа узэрымыкӀэрэхъуа зэрымыкӀэрэхъуа дызэрымыкӀэрэхъуа фызэрымыкӀэрэхъуа зэрымыкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрыкӀэрэхъуэгъа узэрыкӀэрэхъуэгъа зэрыкӀэрэхъуэгъа дызэрыкӀэрэхъуэгъа фызэрыкӀэрэхъуэгъа зэрыкӀэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыкӀэрэхъуэгъа узэрымыкӀэрэхъуэгъа зэрымыкӀэрэхъуэгъа дызэрымыкӀэрэхъуэгъа фызэрымыкӀэрэхъуэгъа зэрымыкӀэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыкӀэрэхъуэн узэрыкӀэрэхъуэн зэрыкӀэрэхъуэн дызэрыкӀэрэхъуэн фызэрыкӀэрэхъуэн зэрыкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыкӀэрэхъуэн узэрымыкӀэрэхъуэн зэрымыкӀэрэхъуэн дызэрымыкӀэрэхъуэн фызэрымыкӀэрэхъуэн зэрымыкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрыкӀэрэхъуэну узэрыкӀэрэхъуэну зэрыкӀэрэхъуэну дызэрыкӀэрэхъуэну фызэрыкӀэрэхъуэну зэрыкӀэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэрымыкӀэрэхъуэну узэрымыкӀэрэхъуэну зэрымыкӀэрэхъуэну дызэрымыкӀэрэхъуэну фызэрымыкӀэрэхъуэну зэрымыкӀэрэхъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщыкӀэрахъуэ ущыкӀэрахъуэ щыкӀэрахъуэ дыщыкӀэрахъуэ фыщыкӀэрахъуэ щыкӀэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыкӀэрахъуэ ущымыкӀэрахъуэ щымыкӀэрахъуэ дыщымыкӀэрахъуэ фыщымыкӀэрахъуэ щымыкӀэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыкӀэрэхъуа ущыкӀэрэхъуа щыкӀэрэхъуа дыщыкӀэрэхъуа фыщыкӀэрэхъуа щыкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыкӀэрэхъуа ущымыкӀэрэхъуа щымыкӀэрэхъуа дыщымыкӀэрэхъуа фыщымыкӀэрэхъуа щымыкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщыкӀэрэхъуэгъа ущыкӀэрэхъуэгъа щыкӀэрэхъуэгъа дыщыкӀэрэхъуэгъа фыщыкӀэрэхъуэгъа щыкӀэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыкӀэрэхъуэгъа ущымыкӀэрэхъуэгъа щымыкӀэрэхъуэгъа дыщымыкӀэрэхъуэгъа фыщымыкӀэрэхъуэгъа щымыкӀэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыкӀэрэхъуэн ущыкӀэрэхъуэн щыкӀэрэхъуэн дыщыкӀэрэхъуэн фыщыкӀэрэхъуэн щыкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыкӀэрэхъуэн ущымыкӀэрэхъуэн щымыкӀэрэхъуэн дыщымыкӀэрэхъуэн фыщымыкӀэрэхъуэн щымыкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщыкӀэрэхъуэну ущыкӀэрэхъуэну щыкӀэрэхъуэну дыщыкӀэрэхъуэну фыщыкӀэрэхъуэну щыкӀэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщымыкӀэрэхъуэну ущымыкӀэрэхъуэну щымыкӀэрэхъуэну дыщымыкӀэрэхъуэну фыщымыкӀэрэхъуэну щымыкӀэрэхъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздэкӀэрахъуэ уздэкӀэрахъуэ здэкӀэрахъуэ дыздэкӀэрахъуэ фыздэкӀэрахъуэ здэкӀэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыкӀэрахъуэ уздэмыкӀэрахъуэ здэмыкӀэрахъуэ дыздэмыкӀэрахъуэ фыздэмыкӀэрахъуэ здэмыкӀэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэкӀэрэхъуа уздэкӀэрэхъуа здэкӀэрэхъуа дыздэкӀэрэхъуа фыздэкӀэрэхъуа здэкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыкӀэрэхъуа уздэмыкӀэрэхъуа здэмыкӀэрэхъуа дыздэмыкӀэрэхъуа фыздэмыкӀэрэхъуа здэмыкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздэкӀэрэхъуэгъа уздэкӀэрэхъуэгъа здэкӀэрэхъуэгъа дыздэкӀэрэхъуэгъа фыздэкӀэрэхъуэгъа здэкӀэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыкӀэрэхъуэгъа уздэмыкӀэрэхъуэгъа здэмыкӀэрэхъуэгъа дыздэмыкӀэрэхъуэгъа фыздэмыкӀэрэхъуэгъа здэмыкӀэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэкӀэрэхъуэн уздэкӀэрэхъуэн здэкӀэрэхъуэн дыздэкӀэрэхъуэн фыздэкӀэрэхъуэн здэкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыкӀэрэхъуэн уздэмыкӀэрэхъуэн здэмыкӀэрэхъуэн дыздэмыкӀэрэхъуэн фыздэмыкӀэрэхъуэн здэмыкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздэкӀэрэхъуэну уздэкӀэрэхъуэну здэкӀэрэхъуэну дыздэкӀэрэхъуэну фыздэкӀэрэхъуэну здэкӀэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздэмыкӀэрэхъуэну уздэмыкӀэрэхъуэну здэмыкӀэрэхъуэну дыздэмыкӀэрэхъуэну фыздэмыкӀэрэхъуэну здэмыкӀэрэхъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэкӀэрахъуэ ущӀэкӀэрахъуэ щӀэкӀэрахъуэ дыщӀэкӀэрахъуэ фыщӀэкӀэрахъуэ щӀэкӀэрахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыкӀэрахъуэ ущӀэмыкӀэрахъуэ щӀэмыкӀэрахъуэ дыщӀэмыкӀэрахъуэ фыщӀэмыкӀэрахъуэ щӀэмыкӀэрахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэкӀэрэхъуа ущӀэкӀэрэхъуа щӀэкӀэрэхъуа дыщӀэкӀэрэхъуа фыщӀэкӀэрэхъуа щӀэкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыкӀэрэхъуа ущӀэмыкӀэрэхъуа щӀэмыкӀэрэхъуа дыщӀэмыкӀэрэхъуа фыщӀэмыкӀэрэхъуа щӀэмыкӀэрэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэкӀэрэхъуэгъа ущӀэкӀэрэхъуэгъа щӀэкӀэрэхъуэгъа дыщӀэкӀэрэхъуэгъа фыщӀэкӀэрэхъуэгъа щӀэкӀэрэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыкӀэрэхъуэгъа ущӀэмыкӀэрэхъуэгъа щӀэмыкӀэрэхъуэгъа дыщӀэмыкӀэрэхъуэгъа фыщӀэмыкӀэрэхъуэгъа щӀэмыкӀэрэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэкӀэрэхъуэн ущӀэкӀэрэхъуэн щӀэкӀэрэхъуэн дыщӀэкӀэрэхъуэн фыщӀэкӀэрэхъуэн щӀэкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыкӀэрэхъуэн ущӀэмыкӀэрэхъуэн щӀэмыкӀэрэхъуэн дыщӀэмыкӀэрэхъуэн фыщӀэмыкӀэрэхъуэн щӀэмыкӀэрэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀэкӀэрэхъуэну ущӀэкӀэрэхъуэну щӀэкӀэрэхъуэну дыщӀэкӀэрэхъуэну фыщӀэкӀэрэхъуэну щӀэкӀэрэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀэмыкӀэрэхъуэну ущӀэмыкӀэрэхъуэну щӀэмыкӀэрэхъуэну дыщӀэмыкӀэрэхъуэну фыщӀэмыкӀэрэхъуэну щӀэмыкӀэрэхъуэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкӀэрахъуэу укӀэрахъуэу кӀэрахъуэу дыкӀэрахъуэу фыкӀэрахъуэу кӀэрахъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрахъуэу умыкӀэрахъуэу мыкӀэрахъуэу дымыкӀэрахъуэу фымыкӀэрахъуэу мыкӀэрахъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкӀэрэхъуауэ укӀэрэхъуауэ кӀэрэхъуауэ дыкӀэрэхъуауэ фыкӀэрэхъуауэ кӀэрэхъуауэ / кӀэрэхъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрэхъуауэ умыкӀэрэхъуауэ мыкӀэрэхъуауэ дымыкӀэрэхъуауэ фымыкӀэрэхъуауэ мыкӀэрэхъуауэ(хэ) / мыкӀэрэхъуа(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыкӀэрахъуэурэ укӀэрахъуэурэ кӀэрахъуэурэ дыкӀэрахъуэурэ фыкӀэрахъуэурэ кӀэрахъуэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сымыкӀэрахъуэурэ умыкӀэрахъуэурэ мыкӀэрахъуэурэ дымыкӀэрахъуэурэ фымыкӀэрахъуэурэ мыкӀэрахъуэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀэрахъу]э [кӀэрахъу]эр -- [кӀэрахъу]эхэр
Эргативнэ: [кӀэрахъу]э [кӀэрахъу]эм -- [кӀэрахъу]эхэм
Послеложнэ: [кӀэрахъу]экӀэ [кӀэрахъу]эмкӀэ [кӀэрахъу]эхэкӀэ [кӀэрахъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӀэрахъу]эуэ [кӀэрахъу]эрауэ [кӀэрахъу]эхэу [кӀэрахъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀэрэхъу]а [кӀэрэхъу]ар -- [кӀэрэхъу]ахэр
Эргативнэ: [кӀэрэхъу]а [кӀэрэхъу]ам -- [кӀэрэхъу]ахэм
Послеложнэ: [кӀэрэхъу]акӀэ [кӀэрэхъу]амкӀэ [кӀэрэхъу]ахэкӀэ [кӀэрэхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӀэрэхъу]ауэ [кӀэрэхъу]арауэ [кӀэрэхъу]ахэу [кӀэрэхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀэрэхъу]эн [кӀэрэхъу]эныр -- [кӀэрэхъу]энхэр
Эргативнэ: [кӀэрэхъу]эн [кӀэрэхъу]эным -- [кӀэрэхъу]энхэм
Послеложнэ: [кӀэрэхъу]энкӀэ [кӀэрэхъу]энымкӀэ [кӀэрэхъу]энхэкӀэ [кӀэрэхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [кӀэрэхъу]эну [кӀэрэхъу]энырауэ [кӀэрэхъу]энхэу [кӀэрэхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [кӀэрэхъу]эну [кӀэрэхъу]энур -- [кӀэрэхъу]энухэр
Эргативнэ: [кӀэрэхъу]эну [кӀэрэхъу]энум -- [кӀэрэхъу]энухэм
Послеложнэ: [кӀэрэхъу]энукӀэ [кӀэрэхъу]энумкӀэ [кӀэрэхъу]энухэкӀэ [кӀэрэхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [кӀэрэхъу]энууэ [кӀэрэхъу]энурауэ [кӀэрэхъу]энухэу [кӀэрэхъу]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Хъурейуэ къеджэрэзэкӀын, зыгуэрым и хъуреягъым къыдекӀуэкӀыу псынщӀэу кӀуэн.
  2. ПсынщӀэу джэрэзын, хъурейуэ екӀуэкӀыурэ псынщӀэу зыгъэзэн.
  3. Хутыкъуэн, гъуэщэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Дунейр шэрхъщи, мэкӀэрахъуэ. Псалъэжьхэр
  • Уэгум ит бзур мэкӀэрахъуэ. Нартхэр

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • ЛӀыжьым здиунэтӀынур имыщӀэу кӀэрэхъуат.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • кӏэрэхъуэн: 1. spin, rotate 2. spin, turn round 3. lose your bearings, get lost
  • ЛӀыжьым здиунэтӀынур имыщӀэу кӀэрэхъуат: the old man, not knowing where he was going, got lost.
УРЫСЫБЗЭ
  • кӏэрэхъуэн: 1. вращаться, вертеться 2. кружиться 3. потерять ориентир, заблудиться
  • ЛӀыжьым здиунэтӀынур имыщӀэу кӀэрэхъуат: старик, не зная, куда идет, заблудился.
псалъафэ зэпыщӀахэр

Щхьэр кӀэрэхъуэн

1. 

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: start spinning (about one’s head)
     Урысыбзэ: закружиться – о голове.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

2. 

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: lose one’s head; lose one’s mind
     Урысыбзэ: потерять голову.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/кӏэрэхъуэн&oldid=5404588"