Wt/kbd/кӏэлъыщӏэпхъуэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [tʹʂɐɬǝɕʹɐ'pχʷɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- кӏэлъы- + щӏэ- + [пхъу] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "кӏэлъыщӏэпхъуэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | кӏэлъыщӏэпхъуэн |
| щымыӀэныгъэ: | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэн | укӏэлъыщӏэпхъуэн | кӏэлъыщӏэпхъуэн | дыкӏэлъыщӏэпхъуэн | фыкӏэлъыщӏэпхъуэн | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | укӏэлъыщӏэмыпхъуэн | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | кӏэлъыщӏэпхъуэ! | фыкӏэлъыщӏэпхъуэ! |
| щымыӀэныгъэ: | укӏэлъыщӏэмыпхъуэ! | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏрепхъуэ | укӏэлъыщӏрепхъуэ | кӏэлъыщӏрепхъуэ | дыкӏэлъыщӏрепхъуэ | фыкӏэлъыщӏрепхъуэ | кӏэлъыщӏрепхъуэ |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏремыпхъуэ | укӏэлъыщӏремыпхъуэ | кӏэлъыщӏремыпхъуэ | дыкӏэлъыщӏремыпхъуэ | фыкӏэлъыщӏремыпхъуэ | кӏэлъыщӏремыпхъуэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏопхъуэ(р) | укӏэлъыщӏопхъуэ(р) | кӏэлъыщӏопхъуэ(р) | дыкӏэлъыщӏопхъуэ(р) | фыкӏэлъыщӏопхъуэ(р) | кӏэлъыщӏопхъуэ(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэркъым | укӏэлъыщӏэпхъуэркъым | кӏэлъыщӏэпхъуэркъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэркъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэркъым | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | укӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | кӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | дыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | фыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)(р)тэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуащ | укӏэлъыщӏэпхъуащ | кӏэлъыщӏэпхъуащ | дыкӏэлъыщӏэпхъуащ | фыкӏэлъыщӏэпхъуащ | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуакъым | укӏэлъыщӏэпхъуакъым | кӏэлъыщӏэпхъуакъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуакъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуакъым | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуат | укӏэлъыщӏэпхъуат | кӏэлъыщӏэпхъуат | дыкӏэлъыщӏэпхъуат | фыкӏэлъыщӏэпхъуат | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуатэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуатэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуатэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуатэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуатэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъащ | укӏэлъыщӏэпхъуэгъащ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъащ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъащ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъащ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъакъым | укӏэлъыщӏэпхъуэгъакъым | кӏэлъыщӏэпхъуэгъакъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъакъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъакъым | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъат | укӏэлъыщӏэпхъуэгъат | кӏэлъыщӏэпхъуэгъат | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъат | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъат | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэщ | укӏэлъыщӏэпхъуэщ | кӏэлъыщӏэпхъуэщ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэщ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэщ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)щ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)къым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэт | укӏэлъыщӏэпхъуэт | кӏэлъыщӏэпхъуэт | дыкӏэлъыщӏэпхъуэт | фыкӏэлъыщӏэпхъуэт | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэтэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуэтэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэтэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэтэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэтэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнщ | укӏэлъыщӏэпхъуэнщ | кӏэлъыщӏэпхъуэнщ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнщ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнщ | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнкъым | укӏэлъыщӏэпхъуэнкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэнкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнущ | укӏэлъыщӏэпхъуэнущ | кӏэлъыщӏэпхъуэнущ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнущ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнущ | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнукъым | укӏэлъыщӏэпхъуэнукъым | кӏэлъыщӏэпхъуэнукъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнукъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнукъым | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэрэ | укӏэлъыщӏэпхъуэрэ | кӏэлъыщӏэпхъуэрэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэрэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэрэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэркъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэркъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэркъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэркъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэркъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)ркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | укӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | кӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | дыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | фыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)т | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэ(р)тэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)(р)тэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуа | укӏэлъыщӏэпхъуа | кӏэлъыщӏэпхъуа | дыкӏэлъыщӏэпхъуа | фыкӏэлъыщӏэпхъуа | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуакъэ | укӏэлъыщӏэпхъуакъэ | кӏэлъыщӏэпхъуакъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуакъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуакъэ | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуат | укӏэлъыщӏэпхъуат | кӏэлъыщӏэпхъуат | дыкӏэлъыщӏэпхъуат | фыкӏэлъыщӏэпхъуат | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуатэкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуатэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуатэкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуатэкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуатэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | укӏэлъыщӏэпхъуэгъа | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъакъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэгъакъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъакъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъакъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъакъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъат | укӏэлъыщӏэпхъуэгъат | кӏэлъыщӏэпхъуэгъат | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъат | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъат | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэ | укӏэлъыщӏэпхъуэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ) |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэт | укӏэлъыщӏэпхъуэт | кӏэлъыщӏэпхъуэт | дыкӏэлъыщӏэпхъуэт | фыкӏэлъыщӏэпхъуэт | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэтэкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэтэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэтэкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэтэкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэтэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэн | укӏэлъыщӏэпхъуэн | кӏэлъыщӏэпхъуэн | дыкӏэлъыщӏэпхъуэн | фыкӏэлъыщӏэпхъуэн | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэнкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэнкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэну | укӏэлъыщӏэпхъуэну | кӏэлъыщӏэпхъуэну | дыкӏэлъыщӏэпхъуэну | фыкӏэлъыщӏэпхъуэну | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнукъэ | укӏэлъыщӏэпхъуэнукъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэнукъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнукъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнукъэ | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэмэ | укӏэлъыщӏэпхъуэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэмэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэмэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэмэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэмэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэмэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуамэ | укӏэлъыщӏэпхъуамэ | кӏэлъыщӏэпхъуамэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуамэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуамэ | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуамэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуамэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуамэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуамэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуамэ | мыпхъуа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъамэ | укӏэлъыщӏэпхъуэгъамэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъамэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъамэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъамэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъамэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэгъамэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъамэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъамэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъамэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнмэ | укӏэлъыщӏэпхъуэнмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэнмэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнмэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнмэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнмэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнмэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнумэ | укӏэлъыщӏэпхъуэнумэ | кӏэлъыщӏэпхъуэнумэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнумэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнумэ | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнумэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнумэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнумэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнумэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнумэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэтэмэ | укӏэлъыщӏэпхъуэтэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэтэмэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэтэмэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэтэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэтэмэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэтэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэтэмэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэтэмэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэтэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуатэмэ | укӏэлъыщӏэпхъуатэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуатэмэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуатэмэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуатэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуатэмэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуатэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуатэмэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуатэмэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуатэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэмэ | укӏэлъыщӏэпхъуэгъатэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъатэмэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэмэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэмэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэмэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэмэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэмэ | укӏэлъыщӏэпхъуэнтэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэнтэмэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэмэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэмэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэмэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэмэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэмэ | укӏэлъыщӏэпхъуэнутэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэнутэмэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэмэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэмэ | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэмэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэмэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэмэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэмэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнт | укӏэлъыщӏэпхъуэнт | кӏэлъыщӏэпхъуэнт | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнт | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнт | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуэнтэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэнтэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнут | укӏэлъыщӏэпхъуэнут | кӏэлъыщӏэпхъуэнут | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнут | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнут | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуэнутэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэнутэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэми | укӏэлъыщӏэпхъуэми | кӏэлъыщӏэпхъуэми | дыкӏэлъыщӏэпхъуэми | фыкӏэлъыщӏэпхъуэми | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэми | укӏэлъыщӏэмыпхъуэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуами | укӏэлъыщӏэпхъуами | кӏэлъыщӏэпхъуами | дыкӏэлъыщӏэпхъуами | фыкӏэлъыщӏэпхъуами | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуами | укӏэлъыщӏэмыпхъуами | кӏэлъыщӏэмыпхъуами | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуами | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуами | кӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъами | укӏэлъыщӏэпхъуэгъами | кӏэлъыщӏэпхъуэгъами | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъами | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъами | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъами | укӏэлъыщӏэмыпхъуэгъами | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъами | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъами | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъами | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнми | укӏэлъыщӏэпхъуэнми | кӏэлъыщӏэпхъуэнми | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнми | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнми | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнми | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнуми | укӏэлъыщӏэпхъуэнуми | кӏэлъыщӏэпхъуэнуми | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнуми | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнуми | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнуми | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнуми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнуми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнуми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнуми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэтэми | укӏэлъыщӏэпхъуэтэми | кӏэлъыщӏэпхъуэтэми | дыкӏэлъыщӏэпхъуэтэми | фыкӏэлъыщӏэпхъуэтэми | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэтэми | укӏэлъыщӏэмыпхъуэтэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэтэми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэтэми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэтэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуатэми | укӏэлъыщӏэпхъуатэми | кӏэлъыщӏэпхъуатэми | дыкӏэлъыщӏэпхъуатэми | фыкӏэлъыщӏэпхъуатэми | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуатэми | укӏэлъыщӏэмыпхъуатэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуатэми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуатэми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуатэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэми | укӏэлъыщӏэпхъуэгъатэми | кӏэлъыщӏэпхъуэгъатэми | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэми | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъатэми | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэми | укӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъатэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэми | укӏэлъыщӏэпхъуэнтэми | кӏэлъыщӏэпхъуэнтэми | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэми | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнтэми | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэми | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнтэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэми | укӏэлъыщӏэпхъуэнутэми | кӏэлъыщӏэпхъуэнутэми | дыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэми | фыкӏэлъыщӏэпхъуэнутэми | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэми | укӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэми | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэми | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэнутэми | кӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъпхъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуаи | укӏэлъыщӏэпхъуаи | кӏэлъыщӏэпхъуаи | дыкӏэлъыщӏэпхъуаи | фыкӏэлъыщӏэпхъуаи | кӏэлъыщӏэпхъуаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуакъыми | укӏэлъыщӏэпхъуакъыми | кӏэлъыщӏэпхъуакъыми | дыкӏэлъыщӏэпхъуакъыми | фыкӏэлъыщӏэпхъуакъыми | кӏэлъыщӏэпхъуакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуащэрэт | укӏэлъыщӏэпхъуащэрэт | кӏэлъыщӏэпхъуащэрэт | дыкӏэлъыщӏэпхъуащэрэт | фыкӏэлъыщӏэпхъуащэрэт | кӏэлъыщӏэпхъуащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуащэрэт | укӏэлъыщӏэмыпхъуащэрэт | кӏэлъыщӏэмыпхъуащэрэт | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуащэрэт | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуащэрэт | кӏэлъыщӏэмыпхъуащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнщ | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнщ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнщ | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнщ | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнщ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъым | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэн | укӏэлъыщӏэпхъуагъэн | кӏэлъыщӏэпхъуагъэн | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэн | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэн | кӏэлъыщӏэпхъуагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнт | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнущ | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнущ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнущ | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнущ | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнущ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъым | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъым | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъым | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъым | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъым | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэну | укӏэлъыщӏэпхъуагъэну | кӏэлъыщӏэпхъуагъэну | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэну | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэну | кӏэлъыщӏэпхъуагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъэ | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнут | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъэ | укӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъэ | кӏэлъыщӏэпхъуагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуэ | укӏэлъыщӏэпхъуэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуа | укӏэлъыщӏэпхъуа | кӏэлъыщӏэпхъуа | дыкӏэлъыщӏэпхъуа | фыкӏэлъыщӏэпхъуа | кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | укӏэлъыщӏэмыпхъуа | кӏэлъыщӏэмыпхъуа | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | кӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | укӏэлъыщӏэпхъуэгъа | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | фыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | кӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | укӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | кӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуэн | укӏэлъыщӏэпхъуэн | кӏэлъыщӏэпхъуэн | дыкӏэлъыщӏэпхъуэн | фыкӏэлъыщӏэпхъуэн | кӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | укӏэлъыщӏэмыпхъуэн | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | кӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуэну | укӏэлъыщӏэпхъуэну | кӏэлъыщӏэпхъуэну | дыкӏэлъыщӏэпхъуэну | фыкӏэлъыщӏэпхъуэну | кӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | укӏэлъыщӏэмыпхъуэну | кӏэлъыщӏэмыпхъуэну | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | кӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэ | узэрыкӏэлъыщӏэпхъуэ | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэ | дызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэ | фызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэ | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | узэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | дызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | фызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэпхъуа | узэрыкӏэлъыщӏэпхъуа | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуа | дызэрыкӏэлъыщӏэпхъуа | фызэрыкӏэлъыщӏэпхъуа | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | узэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | дызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | фызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | узэрыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | фызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | узэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | дызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | фызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэн | узэрыкӏэлъыщӏэпхъуэн | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэн | дызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэн | фызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэн | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | узэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | фызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэну | узэрыкӏэлъыщӏэпхъуэну | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэну | дызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэну | фызэрыкӏэлъыщӏэпхъуэну | зэрыкӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | узэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | дызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | фызэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | зэрыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэпхъуэ | ущыкӏэлъыщӏэпхъуэ | щыкӏэлъыщӏэпхъуэ | дыщыкӏэлъыщӏэпхъуэ | фыщыкӏэлъыщӏэпхъуэ | щыкӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | ущыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | дыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | фыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ) |
| блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэпхъуа | ущыкӏэлъыщӏэпхъуа | щыкӏэлъыщӏэпхъуа | дыщыкӏэлъыщӏэпхъуа | фыщыкӏэлъыщӏэпхъуа | щыкӏэлъыщӏэпхъуа(хэ) |
| блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | ущыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | дыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | фыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ) |
| блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | ущыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | щыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дыщыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | фыщыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | щыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ) |
| блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | ущыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | дыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | фыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ) |
| къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэпхъуэн | ущыкӏэлъыщӏэпхъуэн | щыкӏэлъыщӏэпхъуэн | дыщыкӏэлъыщӏэпхъуэн | фыщыкӏэлъыщӏэпхъуэн | щыкӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ) |
| къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | ущыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | фыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ) |
| къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэпхъуэну | ущыкӏэлъыщӏэпхъуэну | щыкӏэлъыщӏэпхъуэну | дыщыкӏэлъыщӏэпхъуэну | фыщыкӏэлъыщӏэпхъуэну | щыкӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ) |
| къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | ущыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | дыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | фыщыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | щыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэ | удзыкӏэлъыщӏэпхъуэ | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэ | дыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэ | фыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэ | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | удзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | дыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | фыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэпхъуа | удзыкӏэлъыщӏэпхъуа | дзыкӏэлъыщӏэпхъуа | дыдзыкӏэлъыщӏэпхъуа | фыдзыкӏэлъыщӏэпхъуа | дзыкӏэлъыщӏэпхъуа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | удзыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | дыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | фыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | удзыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | фыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | удзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | дыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | фыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэн | удзыкӏэлъыщӏэпхъуэн | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэн | дыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэн | фыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэн | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | удзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | фыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэну | удзыкӏэлъыщӏэпхъуэну | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэну | дыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэну | фыдзыкӏэлъыщӏэпхъуэну | дзыкӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | удзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | дыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | фыдзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | дзыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэ | ущӀыкӏэлъыщӏэпхъуэ | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэ | дыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэ | фыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэ | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | ущӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | дыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | фыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуа | ущӀыкӏэлъыщӏэпхъуа | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуа | дыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуа | фыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуа | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | ущӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | дыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | фыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуа | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | ущӀыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | дыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | фыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | ущӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | дыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | фыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэн | ущӀыкӏэлъыщӏэпхъуэн | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэн | дыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэн | фыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэн | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | ущӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | дыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | фыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэну | ущӀыкӏэлъыщӏэпхъуэну | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэну | дыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэну | фыщӀыкӏэлъыщӏэпхъуэну | щӀыкӏэлъыщӏэпхъуэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | ущӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | дыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | фыщӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну | щӀыкӏэлъыщӏэмыпхъуэну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуэу | укӏэлъыщӏэпхъуэу | кӏэлъыщӏэпхъуэу | дыкӏэлъыщӏэпхъуэу | фыкӏэлъыщӏэпхъуэу | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)у |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэу | укӏэлъыщӏэмыпхъуэу | кӏэлъыщӏэмыпхъуэу | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэу | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэу | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуауэ | укӏэлъыщӏэпхъуауэ | кӏэлъыщӏэпхъуауэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуауэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуауэ | кӏэлъыщӏэпхъуауэ / кӏэлъыщӏэпхъуа(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуауэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуауэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуауэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуауэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуауэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуауэ(хэ) / кӏэлъыщӏэмыпхъуа(хэ)у |
| урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэпхъуэурэ | укӏэлъыщӏэпхъуэурэ | кӏэлъыщӏэпхъуэурэ | дыкӏэлъыщӏэпхъуэурэ | фыкӏэлъыщӏэпхъуэурэ | кӏэлъыщӏэпхъуэ(хэ)урэ |
| урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкӏэлъыщӏэмыпхъуэурэ | укӏэлъыщӏэмыпхъуэурэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэурэ | дыкӏэлъыщӏэмыпхъуэурэ | фыкӏэлъыщӏэмыпхъуэурэ | кӏэлъыщӏэмыпхъуэ(хэ)урэ |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъу]э | [пхъу]эр | -- | [пхъу]эхэр |
| Эргативнэ: | [пхъу]э | [пхъу]эм | -- | [пхъу]эхэм |
| Послеложнэ: | [пхъу]экӀэ | [пхъу]эмкӀэ | [пхъу]эхэкӀэ | [пхъу]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [пхъу]эуэ | [пхъу]эрауэ | [пхъу]эхэу | [пхъу]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъу]а | [пхъу]ар | -- | [пхъу]ахэр |
| Эргативнэ: | [пхъу]а | [пхъу]ам | -- | [пхъу]ахэм |
| Послеложнэ: | [пхъу]акӀэ | [пхъу]амкӀэ | [пхъу]ахэкӀэ | [пхъу]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [пхъу]ауэ | [пхъу]арауэ | [пхъу]ахэу | [пхъу]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъу]эн | [пхъу]эныр | -- | [пхъу]энхэр |
| Эргативнэ: | [пхъу]эн | [пхъу]эным | -- | [пхъу]энхэм |
| Послеложнэ: | [пхъу]энкӀэ | [пхъу]энымкӀэ | [пхъу]энхэкӀэ | [пхъу]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [пхъу]эну | [пхъу]энырауэ | [пхъу]энхэу | [пхъу]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [пхъу]эну | [пхъу]энур | -- | [пхъу]энухэр |
| Эргативнэ: | [пхъу]эну | [пхъу]энум | -- | [пхъу]энухэм |
| Послеложнэ: | [пхъу]энукӀэ | [пхъу]энумкӀэ | [пхъу]энухэкӀэ | [пхъу]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [пхъу]энууэ | [пхъу]энурауэ | [пхъу]энухэу | [пхъу]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и ужь иту щӀэпхъуэн; зыгуэрым кӀэлъыкӀуэу щӀэпхъуэн, щӀэцӀывэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Шум кӀэлъыщӀэпхъуэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- кӏэлъыщӏэпхъуэн: run after, behind of following sb or sth
- Шум кӀэлъыщӀэпхъуэн: run after or behind a horse
УРЫСЫБЗЭ
- кӏэлъыщӏэпхъуэн: побежать вслед за кем-чем-л.; побежать после кого-л.
- Шум кӀэлъыщӀэпхъуэн: побежать вслед за или после лошади.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.