АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
кӏэлъы- + хэ- + [пщ] + -хь + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "кӏэлъыхэпщхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
кӏэлъыхэпщхьэн
щымыӀэныгъэ:
кӏэлъыхэмыпщхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэн
укӏэлъыхэпщхьэн
кӏэлъыхэпщхьэн
дыкӏэлъыхэпщхьэн
фыкӏэлъыхэпщхьэн
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэн
укӏэлъыхэмыпщхьэн
кӏэлъыхэмыпщхьэн
дыкӏэлъыхэмыпщхьэн
фыкӏэлъыхэмыпщхьэн
кӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
кӏэлъыхэпщхьэ!
фыкӏэлъыхэпщхьэ!
щымыӀэныгъэ:
укӏэлъыхэмыпщхьэ!
фыкӏэлъыхэмыпщхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхрепщхьэ
укӏэлъыхрепщхьэ
кӏэлъыхрепщхьэ
дыкӏэлъыхрепщхьэ
фыкӏэлъыхрепщхьэ
кӏэлъыхрепщхьэ
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхремыпщхьэ
укӏэлъыхремыпщхьэ
кӏэлъыхремыпщхьэ
дыкӏэлъыхремыпщхьэ
фыкӏэлъыхремыпщхьэ
кӏэлъыхремыпщхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхопщхьэ(р)
укӏэлъыхопщхьэ(р)
кӏэлъыхопщхьэ(р)
дыкӏэлъыхопщхьэ(р)
фыкӏэлъыхопщхьэ(р)
кӏэлъыхопщхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэркъым
укӏэлъыхэпщхьэркъым
кӏэлъыхэпщхьэркъым
дыкӏэлъыхэпщхьэркъым
фыкӏэлъыхэпщхьэркъым
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэрт
укӏэлъыхэпщхьэрт
кӏэлъыхэпщхьэрт
дыкӏэлъыхэпщхьэрт
фыкӏэлъыхэпщхьэрт
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэртэкъым
укӏэлъыхэпщхьэртэкъым
кӏэлъыхэпщхьэртэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьэртэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьэртэкъым
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьащ
укӏэлъыхэпщхьащ
кӏэлъыхэпщхьащ
дыкӏэлъыхэпщхьащ
фыкӏэлъыхэпщхьащ
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьакъым
укӏэлъыхэпщхьакъым
кӏэлъыхэпщхьакъым
дыкӏэлъыхэпщхьакъым
фыкӏэлъыхэпщхьакъым
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьат
укӏэлъыхэпщхьат
кӏэлъыхэпщхьат
дыкӏэлъыхэпщхьат
фыкӏэлъыхэпщхьат
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьатэкъым
укӏэлъыхэпщхьатэкъым
кӏэлъыхэпщхьатэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьатэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьатэкъым
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъащ
укӏэлъыхэпщхьэгъащ
кӏэлъыхэпщхьэгъащ
дыкӏэлъыхэпщхьэгъащ
фыкӏэлъыхэпщхьэгъащ
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъакъым
укӏэлъыхэпщхьэгъакъым
кӏэлъыхэпщхьэгъакъым
дыкӏэлъыхэпщхьэгъакъым
фыкӏэлъыхэпщхьэгъакъым
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъат
укӏэлъыхэпщхьэгъат
кӏэлъыхэпщхьэгъат
дыкӏэлъыхэпщхьэгъат
фыкӏэлъыхэпщхьэгъат
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъатэкъым
укӏэлъыхэпщхьэгъатэкъым
кӏэлъыхэпщхьэгъатэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьэгъатэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьэгъатэкъым
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэщ
укӏэлъыхэпщхьэщ
кӏэлъыхэпщхьэщ
дыкӏэлъыхэпщхьэщ
фыкӏэлъыхэпщхьэщ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэкъым
укӏэлъыхэпщхьэкъым
кӏэлъыхэпщхьэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьэкъым
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэт
укӏэлъыхэпщхьэт
кӏэлъыхэпщхьэт
дыкӏэлъыхэпщхьэт
фыкӏэлъыхэпщхьэт
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэтэкъым
укӏэлъыхэпщхьэтэкъым
кӏэлъыхэпщхьэтэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьэтэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьэтэкъым
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнщ
укӏэлъыхэпщхьэнщ
кӏэлъыхэпщхьэнщ
дыкӏэлъыхэпщхьэнщ
фыкӏэлъыхэпщхьэнщ
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнкъым
укӏэлъыхэпщхьэнкъым
кӏэлъыхэпщхьэнкъым
дыкӏэлъыхэпщхьэнкъым
фыкӏэлъыхэпщхьэнкъым
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнущ
укӏэлъыхэпщхьэнущ
кӏэлъыхэпщхьэнущ
дыкӏэлъыхэпщхьэнущ
фыкӏэлъыхэпщхьэнущ
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнукъым
укӏэлъыхэпщхьэнукъым
кӏэлъыхэпщхьэнукъым
дыкӏэлъыхэпщхьэнукъым
фыкӏэлъыхэпщхьэнукъым
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэрэ
укӏэлъыхэпщхьэрэ
кӏэлъыхэпщхьэрэ
дыкӏэлъыхэпщхьэрэ
фыкӏэлъыхэпщхьэрэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэркъэ
укӏэлъыхэпщхьэркъэ
кӏэлъыхэпщхьэркъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэркъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэркъэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэрт
укӏэлъыхэпщхьэрт
кӏэлъыхэпщхьэрт
дыкӏэлъыхэпщхьэрт
фыкӏэлъыхэпщхьэрт
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэртэкъэ
укӏэлъыхэпщхьэртэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэртэкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэртэкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэртэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьа
укӏэлъыхэпщхьа
кӏэлъыхэпщхьа
дыкӏэлъыхэпщхьа
фыкӏэлъыхэпщхьа
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьакъэ
укӏэлъыхэпщхьакъэ
кӏэлъыхэпщхьакъэ
дыкӏэлъыхэпщхьакъэ
фыкӏэлъыхэпщхьакъэ
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьат
укӏэлъыхэпщхьат
кӏэлъыхэпщхьат
дыкӏэлъыхэпщхьат
фыкӏэлъыхэпщхьат
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьатэкъэ
укӏэлъыхэпщхьатэкъэ
кӏэлъыхэпщхьатэкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьатэкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьатэкъэ
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъа
укӏэлъыхэпщхьэгъа
кӏэлъыхэпщхьэгъа
дыкӏэлъыхэпщхьэгъа
фыкӏэлъыхэпщхьэгъа
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъакъэ
укӏэлъыхэпщхьэгъакъэ
кӏэлъыхэпщхьэгъакъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэгъакъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэгъакъэ
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъат
укӏэлъыхэпщхьэгъат
кӏэлъыхэпщхьэгъат
дыкӏэлъыхэпщхьэгъат
фыкӏэлъыхэпщхьэгъат
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъатэкъэ
укӏэлъыхэпщхьэгъатэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэгъатэкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэгъатэкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэгъатэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэ
укӏэлъыхэпщхьэ
кӏэлъыхэпщхьэ
дыкӏэлъыхэпщхьэ
фыкӏэлъыхэпщхьэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэкъэ
укӏэлъыхэпщхьэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэт
укӏэлъыхэпщхьэт
кӏэлъыхэпщхьэт
дыкӏэлъыхэпщхьэт
фыкӏэлъыхэпщхьэт
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэтэкъэ
укӏэлъыхэпщхьэтэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэтэкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэтэкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэтэкъэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэн
укӏэлъыхэпщхьэн
кӏэлъыхэпщхьэн
дыкӏэлъыхэпщхьэн
фыкӏэлъыхэпщхьэн
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнкъэ
укӏэлъыхэпщхьэнкъэ
кӏэлъыхэпщхьэнкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэнкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэнкъэ
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэну
укӏэлъыхэпщхьэну
кӏэлъыхэпщхьэну
дыкӏэлъыхэпщхьэну
фыкӏэлъыхэпщхьэну
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнукъэ
укӏэлъыхэпщхьэнукъэ
кӏэлъыхэпщхьэнукъэ
дыкӏэлъыхэпщхьэнукъэ
фыкӏэлъыхэпщхьэнукъэ
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэмэ
укӏэлъыхэпщхьэмэ
кӏэлъыхэпщхьэмэ
дыкӏэлъыхэпщхьэмэ
фыкӏэлъыхэпщхьэмэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэмэ
укӏэлъыхэмыпщхьэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэмэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэмэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьамэ
укӏэлъыхэпщхьамэ
кӏэлъыхэпщхьамэ
дыкӏэлъыхэпщхьамэ
фыкӏэлъыхэпщхьамэ
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьамэ
укӏэлъыхэмыпщхьамэ
кӏэлъыхэмыпщхьамэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьамэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьамэ
мыпщхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъамэ
укӏэлъыхэпщхьэгъамэ
кӏэлъыхэпщхьэгъамэ
дыкӏэлъыхэпщхьэгъамэ
фыкӏэлъыхэпщхьэгъамэ
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэгъамэ
укӏэлъыхэмыпщхьэгъамэ
кӏэлъыхэмыпщхьэгъамэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэгъамэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэгъамэ
кӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнмэ
укӏэлъыхэпщхьэнмэ
кӏэлъыхэпщхьэнмэ
дыкӏэлъыхэпщхьэнмэ
фыкӏэлъыхэпщхьэнмэ
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнмэ
укӏэлъыхэмыпщхьэнмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэнмэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнмэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнумэ
укӏэлъыхэпщхьэнумэ
кӏэлъыхэпщхьэнумэ
дыкӏэлъыхэпщхьэнумэ
фыкӏэлъыхэпщхьэнумэ
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнумэ
укӏэлъыхэмыпщхьэнумэ
кӏэлъыхэмыпщхьэнумэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнумэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнумэ
кӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэтэмэ
укӏэлъыхэпщхьэтэмэ
кӏэлъыхэпщхьэтэмэ
дыкӏэлъыхэпщхьэтэмэ
фыкӏэлъыхэпщхьэтэмэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэтэмэ
укӏэлъыхэмыпщхьэтэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэтэмэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэтэмэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэтэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьатэмэ
укӏэлъыхэпщхьатэмэ
кӏэлъыхэпщхьатэмэ
дыкӏэлъыхэпщхьатэмэ
фыкӏэлъыхэпщхьатэмэ
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьатэмэ
укӏэлъыхэмыпщхьатэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьатэмэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьатэмэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьатэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъатэмэ
укӏэлъыхэпщхьэгъатэмэ
кӏэлъыхэпщхьэгъатэмэ
дыкӏэлъыхэпщхьэгъатэмэ
фыкӏэлъыхэпщхьэгъатэмэ
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэгъатэмэ
укӏэлъыхэмыпщхьэгъатэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэгъатэмэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэгъатэмэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэгъатэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнтэмэ
укӏэлъыхэпщхьэнтэмэ
кӏэлъыхэпщхьэнтэмэ
дыкӏэлъыхэпщхьэнтэмэ
фыкӏэлъыхэпщхьэнтэмэ
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнтэмэ
укӏэлъыхэмыпщхьэнтэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэнтэмэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнтэмэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнтэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнутэмэ
укӏэлъыхэпщхьэнутэмэ
кӏэлъыхэпщхьэнутэмэ
дыкӏэлъыхэпщхьэнутэмэ
фыкӏэлъыхэпщхьэнутэмэ
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнутэмэ
укӏэлъыхэмыпщхьэнутэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэнутэмэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнутэмэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнутэмэ
кӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнт
укӏэлъыхэпщхьэнт
кӏэлъыхэпщхьэнт
дыкӏэлъыхэпщхьэнт
фыкӏэлъыхэпщхьэнт
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнтэкъым
укӏэлъыхэпщхьэнтэкъым
кӏэлъыхэпщхьэнтэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьэнтэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьэнтэкъым
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнут
укӏэлъыхэпщхьэнут
кӏэлъыхэпщхьэнут
дыкӏэлъыхэпщхьэнут
фыкӏэлъыхэпщхьэнут
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнутэкъым
укӏэлъыхэпщхьэнутэкъым
кӏэлъыхэпщхьэнутэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьэнутэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьэнутэкъым
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэми
укӏэлъыхэпщхьэми
кӏэлъыхэпщхьэми
дыкӏэлъыхэпщхьэми
фыкӏэлъыхэпщхьэми
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэми
укӏэлъыхэмыпщхьэми
кӏэлъыхэмыпщхьэми
дыкӏэлъыхэмыпщхьэми
фыкӏэлъыхэмыпщхьэми
кӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьами
укӏэлъыхэпщхьами
кӏэлъыхэпщхьами
дыкӏэлъыхэпщхьами
фыкӏэлъыхэпщхьами
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьами
укӏэлъыхэмыпщхьами
кӏэлъыхэмыпщхьами
дыкӏэлъыхэмыпщхьами
фыкӏэлъыхэмыпщхьами
кӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъами
укӏэлъыхэпщхьэгъами
кӏэлъыхэпщхьэгъами
дыкӏэлъыхэпщхьэгъами
фыкӏэлъыхэпщхьэгъами
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэгъами
укӏэлъыхэмыпщхьэгъами
кӏэлъыхэмыпщхьэгъами
дыкӏэлъыхэмыпщхьэгъами
фыкӏэлъыхэмыпщхьэгъами
кӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнми
укӏэлъыхэпщхьэнми
кӏэлъыхэпщхьэнми
дыкӏэлъыхэпщхьэнми
фыкӏэлъыхэпщхьэнми
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнми
укӏэлъыхэмыпщхьэнми
кӏэлъыхэмыпщхьэнми
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнми
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнми
кӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнуми
укӏэлъыхэпщхьэнуми
кӏэлъыхэпщхьэнуми
дыкӏэлъыхэпщхьэнуми
фыкӏэлъыхэпщхьэнуми
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнуми
укӏэлъыхэмыпщхьэнуми
кӏэлъыхэмыпщхьэнуми
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнуми
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнуми
кӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэтэми
укӏэлъыхэпщхьэтэми
кӏэлъыхэпщхьэтэми
дыкӏэлъыхэпщхьэтэми
фыкӏэлъыхэпщхьэтэми
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэтэми
укӏэлъыхэмыпщхьэтэми
кӏэлъыхэмыпщхьэтэми
дыкӏэлъыхэмыпщхьэтэми
фыкӏэлъыхэмыпщхьэтэми
кӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьатэми
укӏэлъыхэпщхьатэми
кӏэлъыхэпщхьатэми
дыкӏэлъыхэпщхьатэми
фыкӏэлъыхэпщхьатэми
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьатэми
укӏэлъыхэмыпщхьатэми
кӏэлъыхэмыпщхьатэми
дыкӏэлъыхэмыпщхьатэми
фыкӏэлъыхэмыпщхьатэми
кӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэгъатэми
укӏэлъыхэпщхьэгъатэми
кӏэлъыхэпщхьэгъатэми
дыкӏэлъыхэпщхьэгъатэми
фыкӏэлъыхэпщхьэгъатэми
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэгъатэми
укӏэлъыхэмыпщхьэгъатэми
кӏэлъыхэмыпщхьэгъатэми
дыкӏэлъыхэмыпщхьэгъатэми
фыкӏэлъыхэмыпщхьэгъатэми
кӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнтэми
укӏэлъыхэпщхьэнтэми
кӏэлъыхэпщхьэнтэми
дыкӏэлъыхэпщхьэнтэми
фыкӏэлъыхэпщхьэнтэми
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнтэми
укӏэлъыхэмыпщхьэнтэми
кӏэлъыхэмыпщхьэнтэми
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнтэми
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнтэми
кӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьэнутэми
укӏэлъыхэпщхьэнутэми
кӏэлъыхэпщхьэнутэми
дыкӏэлъыхэпщхьэнутэми
фыкӏэлъыхэпщхьэнутэми
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьэнутэми
укӏэлъыхэмыпщхьэнутэми
кӏэлъыхэмыпщхьэнутэми
дыкӏэлъыхэмыпщхьэнутэми
фыкӏэлъыхэмыпщхьэнутэми
кӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьаи
укӏэлъыхэпщхьаи
кӏэлъыхэпщхьаи
дыкӏэлъыхэпщхьаи
фыкӏэлъыхэпщхьаи
кӏэлъыхэпщхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьакъыми
укӏэлъыхэпщхьакъыми
кӏэлъыхэпщхьакъыми
дыкӏэлъыхэпщхьакъыми
фыкӏэлъыхэпщхьакъыми
кӏэлъыхэпщхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьащэрэт
укӏэлъыхэпщхьащэрэт
кӏэлъыхэпщхьащэрэт
дыкӏэлъыхэпщхьащэрэт
фыкӏэлъыхэпщхьащэрэт
кӏэлъыхэпщхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэмыпщхьащэрэт
укӏэлъыхэмыпщхьащэрэт
кӏэлъыхэмыпщхьащэрэт
дыкӏэлъыхэмыпщхьащэрэт
фыкӏэлъыхэмыпщхьащэрэт
кӏэлъыхэмыпщхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнщ
укӏэлъыхэпщхьагъэнщ
кӏэлъыхэпщхьагъэнщ
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнщ
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнщ
кӏэлъыхэпщхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнкъым
укӏэлъыхэпщхьагъэнкъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнкъым
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнкъым
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнкъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнт
укӏэлъыхэпщхьагъэнт
кӏэлъыхэпщхьагъэнт
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнт
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнт
кӏэлъыхэпщхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъым
укӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэн
укӏэлъыхэпщхьагъэн
кӏэлъыхэпщхьагъэн
дыкӏэлъыхэпщхьагъэн
фыкӏэлъыхэпщхьагъэн
кӏэлъыхэпщхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнкъэ
укӏэлъыхэпщхьагъэнкъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнкъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнт
укӏэлъыхэпщхьагъэнт
кӏэлъыхэпщхьагъэнт
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнт
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнт
кӏэлъыхэпщхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъэ
укӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнущ
укӏэлъыхэпщхьагъэнущ
кӏэлъыхэпщхьагъэнущ
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнущ
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнущ
кӏэлъыхэпщхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнукъым
укӏэлъыхэпщхьагъэнукъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнукъым
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнукъым
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнукъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнут
укӏэлъыхэпщхьагъэнут
кӏэлъыхэпщхьагъэнут
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнут
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнут
кӏэлъыхэпщхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъым
укӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъым
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъым
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъым
кӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэну
укӏэлъыхэпщхьагъэну
кӏэлъыхэпщхьагъэну
дыкӏэлъыхэпщхьагъэну
фыкӏэлъыхэпщхьагъэну
кӏэлъыхэпщхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнукъэ
укӏэлъыхэпщхьагъэнукъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнукъэ
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнукъэ
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнукъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнут
укӏэлъыхэпщхьагъэнут
кӏэлъыхэпщхьагъэнут
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнут
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнут
кӏэлъыхэпщхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъэ
укӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъэ
дыкӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъэ
фыкӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъэ
кӏэлъыхэпщхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьэ
укӏэлъыхэпщхьэ
кӏэлъыхэпщхьэ
дыкӏэлъыхэпщхьэ
фыкӏэлъыхэпщхьэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьэ
укӏэлъыхэмыпщхьэ
кӏэлъыхэмыпщхьэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэ
кӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьа
укӏэлъыхэпщхьа
кӏэлъыхэпщхьа
дыкӏэлъыхэпщхьа
фыкӏэлъыхэпщхьа
кӏэлъыхэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьа
укӏэлъыхэмыпщхьа
кӏэлъыхэмыпщхьа
дыкӏэлъыхэмыпщхьа
фыкӏэлъыхэмыпщхьа
кӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьэгъа
укӏэлъыхэпщхьэгъа
кӏэлъыхэпщхьэгъа
дыкӏэлъыхэпщхьэгъа
фыкӏэлъыхэпщхьэгъа
кӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
укӏэлъыхэмыпщхьэгъа
кӏэлъыхэмыпщхьэгъа
дыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
фыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
кӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьэн
укӏэлъыхэпщхьэн
кӏэлъыхэпщхьэн
дыкӏэлъыхэпщхьэн
фыкӏэлъыхэпщхьэн
кӏэлъыхэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьэн
укӏэлъыхэмыпщхьэн
кӏэлъыхэмыпщхьэн
дыкӏэлъыхэмыпщхьэн
фыкӏэлъыхэмыпщхьэн
кӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьэну
укӏэлъыхэпщхьэну
кӏэлъыхэпщхьэну
дыкӏэлъыхэпщхьэну
фыкӏэлъыхэпщхьэну
кӏэлъыхэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьэну
укӏэлъыхэмыпщхьэну
кӏэлъыхэмыпщхьэну
дыкӏэлъыхэмыпщхьэну
фыкӏэлъыхэмыпщхьэну
кӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэпщхьэ
узэрыкӏэлъыхэпщхьэ
зэрыкӏэлъыхэпщхьэ
дызэрыкӏэлъыхэпщхьэ
фызэрыкӏэлъыхэпщхьэ
зэрыкӏэлъыхэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэ
узэрыкӏэлъыхэмыпщхьэ
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэ
дызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэ
фызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэ
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэпщхьа
узэрыкӏэлъыхэпщхьа
зэрыкӏэлъыхэпщхьа
дызэрыкӏэлъыхэпщхьа
фызэрыкӏэлъыхэпщхьа
зэрыкӏэлъыхэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэмыпщхьа
узэрыкӏэлъыхэмыпщхьа
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьа
дызэрыкӏэлъыхэмыпщхьа
фызэрыкӏэлъыхэмыпщхьа
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэпщхьэгъа
узэрыкӏэлъыхэпщхьэгъа
зэрыкӏэлъыхэпщхьэгъа
дызэрыкӏэлъыхэпщхьэгъа
фызэрыкӏэлъыхэпщхьэгъа
зэрыкӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
узэрыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
дызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
фызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэпщхьэн
узэрыкӏэлъыхэпщхьэн
зэрыкӏэлъыхэпщхьэн
дызэрыкӏэлъыхэпщхьэн
фызэрыкӏэлъыхэпщхьэн
зэрыкӏэлъыхэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэн
узэрыкӏэлъыхэмыпщхьэн
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэн
дызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэн
фызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэн
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэпщхьэну
узэрыкӏэлъыхэпщхьэну
зэрыкӏэлъыхэпщхьэну
дызэрыкӏэлъыхэпщхьэну
фызэрыкӏэлъыхэпщхьэну
зэрыкӏэлъыхэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэну
узэрыкӏэлъыхэмыпщхьэну
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэну
дызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэну
фызэрыкӏэлъыхэмыпщхьэну
зэрыкӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэпщхьэ
ущыкӏэлъыхэпщхьэ
щыкӏэлъыхэпщхьэ
дыщыкӏэлъыхэпщхьэ
фыщыкӏэлъыхэпщхьэ
щыкӏэлъыхэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэмыпщхьэ
ущыкӏэлъыхэмыпщхьэ
щыкӏэлъыхэмыпщхьэ
дыщыкӏэлъыхэмыпщхьэ
фыщыкӏэлъыхэмыпщхьэ
щыкӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэпщхьа
ущыкӏэлъыхэпщхьа
щыкӏэлъыхэпщхьа
дыщыкӏэлъыхэпщхьа
фыщыкӏэлъыхэпщхьа
щыкӏэлъыхэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэмыпщхьа
ущыкӏэлъыхэмыпщхьа
щыкӏэлъыхэмыпщхьа
дыщыкӏэлъыхэмыпщхьа
фыщыкӏэлъыхэмыпщхьа
щыкӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэпщхьэгъа
ущыкӏэлъыхэпщхьэгъа
щыкӏэлъыхэпщхьэгъа
дыщыкӏэлъыхэпщхьэгъа
фыщыкӏэлъыхэпщхьэгъа
щыкӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
ущыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
щыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
дыщыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
фыщыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
щыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэпщхьэн
ущыкӏэлъыхэпщхьэн
щыкӏэлъыхэпщхьэн
дыщыкӏэлъыхэпщхьэн
фыщыкӏэлъыхэпщхьэн
щыкӏэлъыхэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэмыпщхьэн
ущыкӏэлъыхэмыпщхьэн
щыкӏэлъыхэмыпщхьэн
дыщыкӏэлъыхэмыпщхьэн
фыщыкӏэлъыхэмыпщхьэн
щыкӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэпщхьэну
ущыкӏэлъыхэпщхьэну
щыкӏэлъыхэпщхьэну
дыщыкӏэлъыхэпщхьэну
фыщыкӏэлъыхэпщхьэну
щыкӏэлъыхэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыхэмыпщхьэну
ущыкӏэлъыхэмыпщхьэну
щыкӏэлъыхэмыпщхьэну
дыщыкӏэлъыхэмыпщхьэну
фыщыкӏэлъыхэмыпщхьэну
щыкӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэпщхьэ
уздыкӏэлъыхэпщхьэ
здыкӏэлъыхэпщхьэ
дыздыкӏэлъыхэпщхьэ
фыздыкӏэлъыхэпщхьэ
здыкӏэлъыхэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэмыпщхьэ
уздыкӏэлъыхэмыпщхьэ
здыкӏэлъыхэмыпщхьэ
дыздыкӏэлъыхэмыпщхьэ
фыздыкӏэлъыхэмыпщхьэ
здыкӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэпщхьа
уздыкӏэлъыхэпщхьа
здыкӏэлъыхэпщхьа
дыздыкӏэлъыхэпщхьа
фыздыкӏэлъыхэпщхьа
здыкӏэлъыхэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэмыпщхьа
уздыкӏэлъыхэмыпщхьа
здыкӏэлъыхэмыпщхьа
дыздыкӏэлъыхэмыпщхьа
фыздыкӏэлъыхэмыпщхьа
здыкӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэпщхьэгъа
уздыкӏэлъыхэпщхьэгъа
здыкӏэлъыхэпщхьэгъа
дыздыкӏэлъыхэпщхьэгъа
фыздыкӏэлъыхэпщхьэгъа
здыкӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
уздыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
здыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
дыздыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
фыздыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
здыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэпщхьэн
уздыкӏэлъыхэпщхьэн
здыкӏэлъыхэпщхьэн
дыздыкӏэлъыхэпщхьэн
фыздыкӏэлъыхэпщхьэн
здыкӏэлъыхэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэмыпщхьэн
уздыкӏэлъыхэмыпщхьэн
здыкӏэлъыхэмыпщхьэн
дыздыкӏэлъыхэмыпщхьэн
фыздыкӏэлъыхэмыпщхьэн
здыкӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэпщхьэну
уздыкӏэлъыхэпщхьэну
здыкӏэлъыхэпщхьэну
дыздыкӏэлъыхэпщхьэну
фыздыкӏэлъыхэпщхьэну
здыкӏэлъыхэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыхэмыпщхьэну
уздыкӏэлъыхэмыпщхьэну
здыкӏэлъыхэмыпщхьэну
дыздыкӏэлъыхэмыпщхьэну
фыздыкӏэлъыхэмыпщхьэну
здыкӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэпщхьэ
ущӀыкӏэлъыхэпщхьэ
щӀыкӏэлъыхэпщхьэ
дыщӀыкӏэлъыхэпщхьэ
фыщӀыкӏэлъыхэпщхьэ
щӀыкӏэлъыхэпщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэ
ущӀыкӏэлъыхэмыпщхьэ
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэ
дыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэ
фыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэ
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэпщхьа
ущӀыкӏэлъыхэпщхьа
щӀыкӏэлъыхэпщхьа
дыщӀыкӏэлъыхэпщхьа
фыщӀыкӏэлъыхэпщхьа
щӀыкӏэлъыхэпщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьа
ущӀыкӏэлъыхэмыпщхьа
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьа
дыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьа
фыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьа
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэпщхьэгъа
ущӀыкӏэлъыхэпщхьэгъа
щӀыкӏэлъыхэпщхьэгъа
дыщӀыкӏэлъыхэпщхьэгъа
фыщӀыкӏэлъыхэпщхьэгъа
щӀыкӏэлъыхэпщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
ущӀыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
дыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
фыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэпщхьэн
ущӀыкӏэлъыхэпщхьэн
щӀыкӏэлъыхэпщхьэн
дыщӀыкӏэлъыхэпщхьэн
фыщӀыкӏэлъыхэпщхьэн
щӀыкӏэлъыхэпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэн
ущӀыкӏэлъыхэмыпщхьэн
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэн
дыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэн
фыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэн
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэпщхьэну
ущӀыкӏэлъыхэпщхьэну
щӀыкӏэлъыхэпщхьэну
дыщӀыкӏэлъыхэпщхьэну
фыщӀыкӏэлъыхэпщхьэну
щӀыкӏэлъыхэпщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэну
ущӀыкӏэлъыхэмыпщхьэну
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэну
дыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэну
фыщӀыкӏэлъыхэмыпщхьэну
щӀыкӏэлъыхэмыпщхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьэу
укӏэлъыхэпщхьэу
кӏэлъыхэпщхьэу
дыкӏэлъыхэпщхьэу
фыкӏэлъыхэпщхьэу
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьэу
укӏэлъыхэмыпщхьэу
кӏэлъыхэмыпщхьэу
дыкӏэлъыхэмыпщхьэу
фыкӏэлъыхэмыпщхьэу
кӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьауэ
укӏэлъыхэпщхьауэ
кӏэлъыхэпщхьауэ
дыкӏэлъыхэпщхьауэ
фыкӏэлъыхэпщхьауэ
кӏэлъыхэпщхьауэ / кӏэлъыхэпщхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьауэ
укӏэлъыхэмыпщхьауэ
кӏэлъыхэмыпщхьауэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьауэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьауэ
кӏэлъыхэмыпщхьауэ(хэ) / кӏэлъыхэмыпщхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэпщхьэурэ
укӏэлъыхэпщхьэурэ
кӏэлъыхэпщхьэурэ
дыкӏэлъыхэпщхьэурэ
фыкӏэлъыхэпщхьэурэ
кӏэлъыхэпщхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыхэмыпщхьэурэ
укӏэлъыхэмыпщхьэурэ
кӏэлъыхэмыпщхьэурэ
дыкӏэлъыхэмыпщхьэурэ
фыкӏэлъыхэмыпщхьэурэ
кӏэлъыхэмыпщхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпкӏэлъыхопщхьэ
сыкӏэлъыхопщхьэ
--
сыфкӏэлъыхопщхьэ
сакӏэлъыхопщхьэ
уэ
ускӏэлъыхопщхьэ
--
укӏэлъыхопщхьэ
уткӏэлъыхопщхьэ
--
уакӏэлъыхопщхьэ
ар
скӏэлъыхопщхьэ
пкӏэлъыхопщхьэ
кӏэлъыхопщхьэ
ткӏэлъыхопщхьэ
фкӏэлъыхопщхьэ
якӏэлъыхопщхьэ
дэ
--
дыпкӏэлъыхопщхьэ
дыкӏэлъыхопщхьэ
--
дыфкӏэлъыхопщхьэ
дакӏэлъыхопщхьэ
фэ
фыскӏэлъыхопщхьэ
--
фыкӏэлъыхопщхьэ
фыткӏэлъыхопщхьэ
--
факӏэлъыхопщхьэ
ахэр
скӏэлъыхопщхьэ(хэ)
пкӏэлъыхопщхьэ(хэ)
кӏэлъыхопщхьэ(хэ)
ткӏэлъыхопщхьэ(хэ)
фкӏэлъыхопщхьэ(хэ)
якӏэлъыхопщхьэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]э
[пщхь]эр
--
[пщхь]эхэр
Эргативнэ:
[пщхь]э
[пщхь]эм
--
[пщхь]эхэм
Послеложнэ:
[пщхь]экӀэ
[пщхь]эмкӀэ
[пщхь]эхэкӀэ
[пщхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщхь]эуэ
[пщхь]эрауэ
[пщхь]эхэу
[пщхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]а
[пщхь]ар
--
[пщхь]ахэр
Эргативнэ:
[пщхь]а
[пщхь]ам
--
[пщхь]ахэм
Послеложнэ:
[пщхь]акӀэ
[пщхь]амкӀэ
[пщхь]ахэкӀэ
[пщхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщхь]ауэ
[пщхь]арауэ
[пщхь]ахэу
[пщхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]эн
[пщхь]эныр
--
[пщхь]энхэр
Эргативнэ:
[пщхь]эн
[пщхь]эным
--
[пщхь]энхэм
Послеложнэ:
[пщхь]энкӀэ
[пщхь]энымкӀэ
[пщхь]энхэкӀэ
[пщхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[пщхь]эну
[пщхь]энырауэ
[пщхь]энхэу
[пщхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщхь]эну
[пщхь]энур
--
[пщхь]энухэр
Эргативнэ:
[пщхь]эну
[пщхь]энум
--
[пщхь]энухэм
Послеложнэ:
[пщхь]энукӀэ
[пщхь]энумкӀэ
[пщхь]энухэкӀэ
[пщхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщхь]энууэ
[пщхь]энурауэ
[пщхь]энухэу
[пщхь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и ужь иту пщыурэ зыщӀыпӀэ хыхьэн, хэпщхьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
кӏэлъыхэпщхьэн: crawl or creep into sth after, behind or following sb or sth
Чыцэм кӀэлъыхэпщхьэн: crawl into the thicket after sb or sth.
УРЫСЫБЗЭ
кӏэлъыхэпщхьэн: вползти куда-л. вслед за кем-чем-л.
Чыцэм кӀэлъыхэпщхьэн: вползти в кустарник за кем-чем-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.