АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
кӏэлъы- + ды- + [хь] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "кӏэлъыдыхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
кӏэлъыдыхьэн
щымыӀэныгъэ:
кӏэлъыдэмыхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэн
укӏэлъыдыхьэн
кӏэлъыдыхьэн
дыкӏэлъыдыхьэн
фыкӏэлъыдыхьэн
кӏэлъыдыхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэн
укӏэлъыдэмыхьэн
кӏэлъыдэмыхьэн
дыкӏэлъыдэмыхьэн
фыкӏэлъыдэмыхьэн
кӏэлъыдэмыхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
кӏэлъыдыхьэ!
фыкӏэлъыдыхьэ!
щымыӀэныгъэ:
укӏэлъыдэмыхьэ!
фыкӏэлъыдэмыхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдрехьэ
укӏэлъыдрехьэ
кӏэлъыдрехьэ
дыкӏэлъыдрехьэ
фыкӏэлъыдрехьэ
кӏэлъыдрехьэ
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдремыхьэ
укӏэлъыдремыхьэ
кӏэлъыдремыхьэ
дыкӏэлъыдремыхьэ
фыкӏэлъыдремыхьэ
кӏэлъыдремыхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдохьэ(р)
укӏэлъыдохьэ(р)
кӏэлъыдохьэ(р)
дыкӏэлъыдохьэ(р)
фыкӏэлъыдохьэ(р)
кӏэлъыдохьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэркъым
укӏэлъыдыхьэркъым
кӏэлъыдыхьэркъым
дыкӏэлъыдыхьэркъым
фыкӏэлъыдыхьэркъым
кӏэлъыдыхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэ(р)т
укӏэлъыдыхьэ(р)т
кӏэлъыдыхьэ(р)т
дыкӏэлъыдыхьэ(р)т
фыкӏэлъыдыхьэ(р)т
кӏэлъыдыхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэ(р)тэкъым
укӏэлъыдыхьэ(р)тэкъым
кӏэлъыдыхьэ(р)тэкъым
дыкӏэлъыдыхьэ(р)тэкъым
фыкӏэлъыдыхьэ(р)тэкъым
кӏэлъыдыхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьащ
укӏэлъыдыхьащ
кӏэлъыдыхьащ
дыкӏэлъыдыхьащ
фыкӏэлъыдыхьащ
кӏэлъыдыхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьакъым
укӏэлъыдыхьакъым
кӏэлъыдыхьакъым
дыкӏэлъыдыхьакъым
фыкӏэлъыдыхьакъым
кӏэлъыдыхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьат
укӏэлъыдыхьат
кӏэлъыдыхьат
дыкӏэлъыдыхьат
фыкӏэлъыдыхьат
кӏэлъыдыхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьатэкъым
укӏэлъыдыхьатэкъым
кӏэлъыдыхьатэкъым
дыкӏэлъыдыхьатэкъым
фыкӏэлъыдыхьатэкъым
кӏэлъыдыхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъащ
укӏэлъыдыхьэгъащ
кӏэлъыдыхьэгъащ
дыкӏэлъыдыхьэгъащ
фыкӏэлъыдыхьэгъащ
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъакъым
укӏэлъыдыхьэгъакъым
кӏэлъыдыхьэгъакъым
дыкӏэлъыдыхьэгъакъым
фыкӏэлъыдыхьэгъакъым
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъат
укӏэлъыдыхьэгъат
кӏэлъыдыхьэгъат
дыкӏэлъыдыхьэгъат
фыкӏэлъыдыхьэгъат
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъатэкъым
укӏэлъыдыхьэгъатэкъым
кӏэлъыдыхьэгъатэкъым
дыкӏэлъыдыхьэгъатэкъым
фыкӏэлъыдыхьэгъатэкъым
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэщ
укӏэлъыдыхьэщ
кӏэлъыдыхьэщ
дыкӏэлъыдыхьэщ
фыкӏэлъыдыхьэщ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэкъым
укӏэлъыдыхьэкъым
кӏэлъыдыхьэкъым
дыкӏэлъыдыхьэкъым
фыкӏэлъыдыхьэкъым
кӏэлъыдыхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэт
укӏэлъыдыхьэт
кӏэлъыдыхьэт
дыкӏэлъыдыхьэт
фыкӏэлъыдыхьэт
кӏэлъыдыхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэтэкъым
укӏэлъыдыхьэтэкъым
кӏэлъыдыхьэтэкъым
дыкӏэлъыдыхьэтэкъым
фыкӏэлъыдыхьэтэкъым
кӏэлъыдыхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнщ
укӏэлъыдыхьэнщ
кӏэлъыдыхьэнщ
дыкӏэлъыдыхьэнщ
фыкӏэлъыдыхьэнщ
кӏэлъыдыхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнкъым
укӏэлъыдыхьэнкъым
кӏэлъыдыхьэнкъым
дыкӏэлъыдыхьэнкъым
фыкӏэлъыдыхьэнкъым
кӏэлъыдыхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнущ
укӏэлъыдыхьэнущ
кӏэлъыдыхьэнущ
дыкӏэлъыдыхьэнущ
фыкӏэлъыдыхьэнущ
кӏэлъыдыхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнукъым
укӏэлъыдыхьэнукъым
кӏэлъыдыхьэнукъым
дыкӏэлъыдыхьэнукъым
фыкӏэлъыдыхьэнукъым
кӏэлъыдыхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэрэ
укӏэлъыдыхьэрэ
кӏэлъыдыхьэрэ
дыкӏэлъыдыхьэрэ
фыкӏэлъыдыхьэрэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэркъэ
укӏэлъыдыхьэркъэ
кӏэлъыдыхьэркъэ
дыкӏэлъыдыхьэркъэ
фыкӏэлъыдыхьэркъэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэ(р)т
укӏэлъыдыхьэ(р)т
кӏэлъыдыхьэ(р)т
дыкӏэлъыдыхьэ(р)т
фыкӏэлъыдыхьэ(р)т
кӏэлъыдыхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэ(р)тэкъэ
укӏэлъыдыхьэ(р)тэкъэ
кӏэлъыдыхьэ(р)тэкъэ
дыкӏэлъыдыхьэ(р)тэкъэ
фыкӏэлъыдыхьэ(р)тэкъэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьа
укӏэлъыдыхьа
кӏэлъыдыхьа
дыкӏэлъыдыхьа
фыкӏэлъыдыхьа
кӏэлъыдыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьакъэ
укӏэлъыдыхьакъэ
кӏэлъыдыхьакъэ
дыкӏэлъыдыхьакъэ
фыкӏэлъыдыхьакъэ
кӏэлъыдыхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьат
укӏэлъыдыхьат
кӏэлъыдыхьат
дыкӏэлъыдыхьат
фыкӏэлъыдыхьат
кӏэлъыдыхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьатэкъэ
укӏэлъыдыхьатэкъэ
кӏэлъыдыхьатэкъэ
дыкӏэлъыдыхьатэкъэ
фыкӏэлъыдыхьатэкъэ
кӏэлъыдыхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъа
укӏэлъыдыхьэгъа
кӏэлъыдыхьэгъа
дыкӏэлъыдыхьэгъа
фыкӏэлъыдыхьэгъа
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъакъэ
укӏэлъыдыхьэгъакъэ
кӏэлъыдыхьэгъакъэ
дыкӏэлъыдыхьэгъакъэ
фыкӏэлъыдыхьэгъакъэ
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъат
укӏэлъыдыхьэгъат
кӏэлъыдыхьэгъат
дыкӏэлъыдыхьэгъат
фыкӏэлъыдыхьэгъат
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъатэкъэ
укӏэлъыдыхьэгъатэкъэ
кӏэлъыдыхьэгъатэкъэ
дыкӏэлъыдыхьэгъатэкъэ
фыкӏэлъыдыхьэгъатэкъэ
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэ
укӏэлъыдыхьэ
кӏэлъыдыхьэ
дыкӏэлъыдыхьэ
фыкӏэлъыдыхьэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэкъэ
укӏэлъыдыхьэкъэ
кӏэлъыдыхьэкъэ
дыкӏэлъыдыхьэкъэ
фыкӏэлъыдыхьэкъэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэт
укӏэлъыдыхьэт
кӏэлъыдыхьэт
дыкӏэлъыдыхьэт
фыкӏэлъыдыхьэт
кӏэлъыдыхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэтэкъэ
укӏэлъыдыхьэтэкъэ
кӏэлъыдыхьэтэкъэ
дыкӏэлъыдыхьэтэкъэ
фыкӏэлъыдыхьэтэкъэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэн
укӏэлъыдыхьэн
кӏэлъыдыхьэн
дыкӏэлъыдыхьэн
фыкӏэлъыдыхьэн
кӏэлъыдыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнкъэ
укӏэлъыдыхьэнкъэ
кӏэлъыдыхьэнкъэ
дыкӏэлъыдыхьэнкъэ
фыкӏэлъыдыхьэнкъэ
кӏэлъыдыхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэну
укӏэлъыдыхьэну
кӏэлъыдыхьэну
дыкӏэлъыдыхьэну
фыкӏэлъыдыхьэну
кӏэлъыдыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнукъэ
укӏэлъыдыхьэнукъэ
кӏэлъыдыхьэнукъэ
дыкӏэлъыдыхьэнукъэ
фыкӏэлъыдыхьэнукъэ
кӏэлъыдыхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэмэ
укӏэлъыдыхьэмэ
кӏэлъыдыхьэмэ
дыкӏэлъыдыхьэмэ
фыкӏэлъыдыхьэмэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэмэ
укӏэлъыдэмыхьэмэ
кӏэлъыдэмыхьэмэ
дыкӏэлъыдэмыхьэмэ
фыкӏэлъыдэмыхьэмэ
кӏэлъыдэмыхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьамэ
укӏэлъыдыхьамэ
кӏэлъыдыхьамэ
дыкӏэлъыдыхьамэ
фыкӏэлъыдыхьамэ
кӏэлъыдыхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьамэ
укӏэлъыдэмыхьамэ
кӏэлъыдэмыхьамэ
дыкӏэлъыдэмыхьамэ
фыкӏэлъыдэмыхьамэ
мыхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъамэ
укӏэлъыдыхьэгъамэ
кӏэлъыдыхьэгъамэ
дыкӏэлъыдыхьэгъамэ
фыкӏэлъыдыхьэгъамэ
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэгъамэ
укӏэлъыдэмыхьэгъамэ
кӏэлъыдэмыхьэгъамэ
дыкӏэлъыдэмыхьэгъамэ
фыкӏэлъыдэмыхьэгъамэ
кӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнмэ
укӏэлъыдыхьэнмэ
кӏэлъыдыхьэнмэ
дыкӏэлъыдыхьэнмэ
фыкӏэлъыдыхьэнмэ
кӏэлъыдыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнмэ
укӏэлъыдэмыхьэнмэ
кӏэлъыдэмыхьэнмэ
дыкӏэлъыдэмыхьэнмэ
фыкӏэлъыдэмыхьэнмэ
кӏэлъыдэмыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнумэ
укӏэлъыдыхьэнумэ
кӏэлъыдыхьэнумэ
дыкӏэлъыдыхьэнумэ
фыкӏэлъыдыхьэнумэ
кӏэлъыдыхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнумэ
укӏэлъыдэмыхьэнумэ
кӏэлъыдэмыхьэнумэ
дыкӏэлъыдэмыхьэнумэ
фыкӏэлъыдэмыхьэнумэ
кӏэлъыдэмыхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэтэмэ
укӏэлъыдыхьэтэмэ
кӏэлъыдыхьэтэмэ
дыкӏэлъыдыхьэтэмэ
фыкӏэлъыдыхьэтэмэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэтэмэ
укӏэлъыдэмыхьэтэмэ
кӏэлъыдэмыхьэтэмэ
дыкӏэлъыдэмыхьэтэмэ
фыкӏэлъыдэмыхьэтэмэ
кӏэлъыдэмыхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьатэмэ
укӏэлъыдыхьатэмэ
кӏэлъыдыхьатэмэ
дыкӏэлъыдыхьатэмэ
фыкӏэлъыдыхьатэмэ
кӏэлъыдыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьатэмэ
укӏэлъыдэмыхьатэмэ
кӏэлъыдэмыхьатэмэ
дыкӏэлъыдэмыхьатэмэ
фыкӏэлъыдэмыхьатэмэ
кӏэлъыдэмыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъатэмэ
укӏэлъыдыхьэгъатэмэ
кӏэлъыдыхьэгъатэмэ
дыкӏэлъыдыхьэгъатэмэ
фыкӏэлъыдыхьэгъатэмэ
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэгъатэмэ
укӏэлъыдэмыхьэгъатэмэ
кӏэлъыдэмыхьэгъатэмэ
дыкӏэлъыдэмыхьэгъатэмэ
фыкӏэлъыдэмыхьэгъатэмэ
кӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнтэмэ
укӏэлъыдыхьэнтэмэ
кӏэлъыдыхьэнтэмэ
дыкӏэлъыдыхьэнтэмэ
фыкӏэлъыдыхьэнтэмэ
кӏэлъыдыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнтэмэ
укӏэлъыдэмыхьэнтэмэ
кӏэлъыдэмыхьэнтэмэ
дыкӏэлъыдэмыхьэнтэмэ
фыкӏэлъыдэмыхьэнтэмэ
кӏэлъыдэмыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнутэмэ
укӏэлъыдыхьэнутэмэ
кӏэлъыдыхьэнутэмэ
дыкӏэлъыдыхьэнутэмэ
фыкӏэлъыдыхьэнутэмэ
кӏэлъыдыхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнутэмэ
укӏэлъыдэмыхьэнутэмэ
кӏэлъыдэмыхьэнутэмэ
дыкӏэлъыдэмыхьэнутэмэ
фыкӏэлъыдэмыхьэнутэмэ
кӏэлъыдэмыхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнт
укӏэлъыдыхьэнт
кӏэлъыдыхьэнт
дыкӏэлъыдыхьэнт
фыкӏэлъыдыхьэнт
кӏэлъыдыхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнтэкъым
укӏэлъыдыхьэнтэкъым
кӏэлъыдыхьэнтэкъым
дыкӏэлъыдыхьэнтэкъым
фыкӏэлъыдыхьэнтэкъым
кӏэлъыдыхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнут
укӏэлъыдыхьэнут
кӏэлъыдыхьэнут
дыкӏэлъыдыхьэнут
фыкӏэлъыдыхьэнут
кӏэлъыдыхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнутэкъым
укӏэлъыдыхьэнутэкъым
кӏэлъыдыхьэнутэкъым
дыкӏэлъыдыхьэнутэкъым
фыкӏэлъыдыхьэнутэкъым
кӏэлъыдыхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэми
укӏэлъыдыхьэми
кӏэлъыдыхьэми
дыкӏэлъыдыхьэми
фыкӏэлъыдыхьэми
кӏэлъыдыхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэми
укӏэлъыдэмыхьэми
кӏэлъыдэмыхьэми
дыкӏэлъыдэмыхьэми
фыкӏэлъыдэмыхьэми
кӏэлъыдэмыхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьами
укӏэлъыдыхьами
кӏэлъыдыхьами
дыкӏэлъыдыхьами
фыкӏэлъыдыхьами
кӏэлъыдыхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьами
укӏэлъыдэмыхьами
кӏэлъыдэмыхьами
дыкӏэлъыдэмыхьами
фыкӏэлъыдэмыхьами
кӏэлъыдэмыхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъами
укӏэлъыдыхьэгъами
кӏэлъыдыхьэгъами
дыкӏэлъыдыхьэгъами
фыкӏэлъыдыхьэгъами
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэгъами
укӏэлъыдэмыхьэгъами
кӏэлъыдэмыхьэгъами
дыкӏэлъыдэмыхьэгъами
фыкӏэлъыдэмыхьэгъами
кӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнми
укӏэлъыдыхьэнми
кӏэлъыдыхьэнми
дыкӏэлъыдыхьэнми
фыкӏэлъыдыхьэнми
кӏэлъыдыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнми
укӏэлъыдэмыхьэнми
кӏэлъыдэмыхьэнми
дыкӏэлъыдэмыхьэнми
фыкӏэлъыдэмыхьэнми
кӏэлъыдэмыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнуми
укӏэлъыдыхьэнуми
кӏэлъыдыхьэнуми
дыкӏэлъыдыхьэнуми
фыкӏэлъыдыхьэнуми
кӏэлъыдыхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнуми
укӏэлъыдэмыхьэнуми
кӏэлъыдэмыхьэнуми
дыкӏэлъыдэмыхьэнуми
фыкӏэлъыдэмыхьэнуми
кӏэлъыдэмыхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэтэми
укӏэлъыдыхьэтэми
кӏэлъыдыхьэтэми
дыкӏэлъыдыхьэтэми
фыкӏэлъыдыхьэтэми
кӏэлъыдыхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэтэми
укӏэлъыдэмыхьэтэми
кӏэлъыдэмыхьэтэми
дыкӏэлъыдэмыхьэтэми
фыкӏэлъыдэмыхьэтэми
кӏэлъыдэмыхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьатэми
укӏэлъыдыхьатэми
кӏэлъыдыхьатэми
дыкӏэлъыдыхьатэми
фыкӏэлъыдыхьатэми
кӏэлъыдыхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьатэми
укӏэлъыдэмыхьатэми
кӏэлъыдэмыхьатэми
дыкӏэлъыдэмыхьатэми
фыкӏэлъыдэмыхьатэми
кӏэлъыдэмыхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэгъатэми
укӏэлъыдыхьэгъатэми
кӏэлъыдыхьэгъатэми
дыкӏэлъыдыхьэгъатэми
фыкӏэлъыдыхьэгъатэми
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэгъатэми
укӏэлъыдэмыхьэгъатэми
кӏэлъыдэмыхьэгъатэми
дыкӏэлъыдэмыхьэгъатэми
фыкӏэлъыдэмыхьэгъатэми
кӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнтэми
укӏэлъыдыхьэнтэми
кӏэлъыдыхьэнтэми
дыкӏэлъыдыхьэнтэми
фыкӏэлъыдыхьэнтэми
кӏэлъыдыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнтэми
укӏэлъыдэмыхьэнтэми
кӏэлъыдэмыхьэнтэми
дыкӏэлъыдэмыхьэнтэми
фыкӏэлъыдэмыхьэнтэми
кӏэлъыдэмыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьэнутэми
укӏэлъыдыхьэнутэми
кӏэлъыдыхьэнутэми
дыкӏэлъыдыхьэнутэми
фыкӏэлъыдыхьэнутэми
кӏэлъыдыхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьэнутэми
укӏэлъыдэмыхьэнутэми
кӏэлъыдэмыхьэнутэми
дыкӏэлъыдэмыхьэнутэми
фыкӏэлъыдэмыхьэнутэми
кӏэлъыдэмыхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьаи
укӏэлъыдыхьаи
кӏэлъыдыхьаи
дыкӏэлъыдыхьаи
фыкӏэлъыдыхьаи
кӏэлъыдыхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьакъыми
укӏэлъыдыхьакъыми
кӏэлъыдыхьакъыми
дыкӏэлъыдыхьакъыми
фыкӏэлъыдыхьакъыми
кӏэлъыдыхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьащэрэт
укӏэлъыдыхьащэрэт
кӏэлъыдыхьащэрэт
дыкӏэлъыдыхьащэрэт
фыкӏэлъыдыхьащэрэт
кӏэлъыдыхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдэмыхьащэрэт
укӏэлъыдэмыхьащэрэт
кӏэлъыдэмыхьащэрэт
дыкӏэлъыдэмыхьащэрэт
фыкӏэлъыдэмыхьащэрэт
кӏэлъыдэмыхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнщ
укӏэлъыдыхьагъэнщ
кӏэлъыдыхьагъэнщ
дыкӏэлъыдыхьагъэнщ
фыкӏэлъыдыхьагъэнщ
кӏэлъыдыхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнкъым
укӏэлъыдыхьагъэнкъым
кӏэлъыдыхьагъэнкъым
дыкӏэлъыдыхьагъэнкъым
фыкӏэлъыдыхьагъэнкъым
кӏэлъыдыхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнт
укӏэлъыдыхьагъэнт
кӏэлъыдыхьагъэнт
дыкӏэлъыдыхьагъэнт
фыкӏэлъыдыхьагъэнт
кӏэлъыдыхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнтэкъым
укӏэлъыдыхьагъэнтэкъым
кӏэлъыдыхьагъэнтэкъым
дыкӏэлъыдыхьагъэнтэкъым
фыкӏэлъыдыхьагъэнтэкъым
кӏэлъыдыхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэн
укӏэлъыдыхьагъэн
кӏэлъыдыхьагъэн
дыкӏэлъыдыхьагъэн
фыкӏэлъыдыхьагъэн
кӏэлъыдыхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнкъэ
укӏэлъыдыхьагъэнкъэ
кӏэлъыдыхьагъэнкъэ
дыкӏэлъыдыхьагъэнкъэ
фыкӏэлъыдыхьагъэнкъэ
кӏэлъыдыхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнт
укӏэлъыдыхьагъэнт
кӏэлъыдыхьагъэнт
дыкӏэлъыдыхьагъэнт
фыкӏэлъыдыхьагъэнт
кӏэлъыдыхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнтэкъэ
укӏэлъыдыхьагъэнтэкъэ
кӏэлъыдыхьагъэнтэкъэ
дыкӏэлъыдыхьагъэнтэкъэ
фыкӏэлъыдыхьагъэнтэкъэ
кӏэлъыдыхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнущ
укӏэлъыдыхьагъэнущ
кӏэлъыдыхьагъэнущ
дыкӏэлъыдыхьагъэнущ
фыкӏэлъыдыхьагъэнущ
кӏэлъыдыхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнукъым
укӏэлъыдыхьагъэнукъым
кӏэлъыдыхьагъэнукъым
дыкӏэлъыдыхьагъэнукъым
фыкӏэлъыдыхьагъэнукъым
кӏэлъыдыхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнут
укӏэлъыдыхьагъэнут
кӏэлъыдыхьагъэнут
дыкӏэлъыдыхьагъэнут
фыкӏэлъыдыхьагъэнут
кӏэлъыдыхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнутэкъым
укӏэлъыдыхьагъэнутэкъым
кӏэлъыдыхьагъэнутэкъым
дыкӏэлъыдыхьагъэнутэкъым
фыкӏэлъыдыхьагъэнутэкъым
кӏэлъыдыхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэну
укӏэлъыдыхьагъэну
кӏэлъыдыхьагъэну
дыкӏэлъыдыхьагъэну
фыкӏэлъыдыхьагъэну
кӏэлъыдыхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнукъэ
укӏэлъыдыхьагъэнукъэ
кӏэлъыдыхьагъэнукъэ
дыкӏэлъыдыхьагъэнукъэ
фыкӏэлъыдыхьагъэнукъэ
кӏэлъыдыхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнут
укӏэлъыдыхьагъэнут
кӏэлъыдыхьагъэнут
дыкӏэлъыдыхьагъэнут
фыкӏэлъыдыхьагъэнут
кӏэлъыдыхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыдыхьагъэнутэкъэ
укӏэлъыдыхьагъэнутэкъэ
кӏэлъыдыхьагъэнутэкъэ
дыкӏэлъыдыхьагъэнутэкъэ
фыкӏэлъыдыхьагъэнутэкъэ
кӏэлъыдыхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьэ
укӏэлъыдыхьэ
кӏэлъыдыхьэ
дыкӏэлъыдыхьэ
фыкӏэлъыдыхьэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьэ
укӏэлъыдэмыхьэ
кӏэлъыдэмыхьэ
дыкӏэлъыдэмыхьэ
фыкӏэлъыдэмыхьэ
кӏэлъыдэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьа
укӏэлъыдыхьа
кӏэлъыдыхьа
дыкӏэлъыдыхьа
фыкӏэлъыдыхьа
кӏэлъыдыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьа
укӏэлъыдэмыхьа
кӏэлъыдэмыхьа
дыкӏэлъыдэмыхьа
фыкӏэлъыдэмыхьа
кӏэлъыдэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьэгъа
укӏэлъыдыхьэгъа
кӏэлъыдыхьэгъа
дыкӏэлъыдыхьэгъа
фыкӏэлъыдыхьэгъа
кӏэлъыдыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьэгъа
укӏэлъыдэмыхьэгъа
кӏэлъыдэмыхьэгъа
дыкӏэлъыдэмыхьэгъа
фыкӏэлъыдэмыхьэгъа
кӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьэн
укӏэлъыдыхьэн
кӏэлъыдыхьэн
дыкӏэлъыдыхьэн
фыкӏэлъыдыхьэн
кӏэлъыдыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьэн
укӏэлъыдэмыхьэн
кӏэлъыдэмыхьэн
дыкӏэлъыдэмыхьэн
фыкӏэлъыдэмыхьэн
кӏэлъыдэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьэну
укӏэлъыдыхьэну
кӏэлъыдыхьэну
дыкӏэлъыдыхьэну
фыкӏэлъыдыхьэну
кӏэлъыдыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьэну
укӏэлъыдэмыхьэну
кӏэлъыдэмыхьэну
дыкӏэлъыдэмыхьэну
фыкӏэлъыдэмыхьэну
кӏэлъыдэмыхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдыхьэ
узэрыкӏэлъыдыхьэ
зэрыкӏэлъыдыхьэ
дызэрыкӏэлъыдыхьэ
фызэрыкӏэлъыдыхьэ
зэрыкӏэлъыдыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдэмыхьэ
узэрыкӏэлъыдэмыхьэ
зэрыкӏэлъыдэмыхьэ
дызэрыкӏэлъыдэмыхьэ
фызэрыкӏэлъыдэмыхьэ
мызэрыкӏэлъыдыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдыхьа
узэрыкӏэлъыдыхьа
зэрыкӏэлъыдыхьа
дызэрыкӏэлъыдыхьа
фызэрыкӏэлъыдыхьа
зэрыкӏэлъыдыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдэмыхьа
узэрыкӏэлъыдэмыхьа
зэрыкӏэлъыдэмыхьа
дызэрыкӏэлъыдэмыхьа
фызэрыкӏэлъыдэмыхьа
зэрыкӏэлъыдэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдыхьэгъа
узэрыкӏэлъыдыхьэгъа
зэрыкӏэлъыдыхьэгъа
дызэрыкӏэлъыдыхьэгъа
фызэрыкӏэлъыдыхьэгъа
зэрыкӏэлъыдыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдэмыхьэгъа
узэрыкӏэлъыдэмыхьэгъа
зэрыкӏэлъыдэмыхьэгъа
дызэрыкӏэлъыдэмыхьэгъа
фызэрыкӏэлъыдэмыхьэгъа
зэрыкӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдыхьэн
узэрыкӏэлъыдыхьэн
зэрыкӏэлъыдыхьэн
дызэрыкӏэлъыдыхьэн
фызэрыкӏэлъыдыхьэн
зэрыкӏэлъыдыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдэмыхьэн
узэрыкӏэлъыдэмыхьэн
зэрыкӏэлъыдэмыхьэн
дызэрыкӏэлъыдэмыхьэн
фызэрыкӏэлъыдэмыхьэн
зэрыкӏэлъыдэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдыхьэну
узэрыкӏэлъыдыхьэну
зэрыкӏэлъыдыхьэну
дызэрыкӏэлъыдыхьэну
фызэрыкӏэлъыдыхьэну
зэрыкӏэлъыдыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыдэмыхьэну
узэрыкӏэлъыдэмыхьэну
зэрыкӏэлъыдэмыхьэну
дызэрыкӏэлъыдэмыхьэну
фызэрыкӏэлъыдэмыхьэну
зэрыкӏэлъыдэмыхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдыхьэ
ущыкӏэлъыдыхьэ
щыкӏэлъыдыхьэ
дыщыкӏэлъыдыхьэ
фыщыкӏэлъыдыхьэ
щыкӏэлъыдыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдэмыхьэ
ущыкӏэлъыдэмыхьэ
щыкӏэлъыдэмыхьэ
дыщыкӏэлъыдэмыхьэ
фыщыкӏэлъыдэмыхьэ
щыкӏэлъыдэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдыхьа
ущыкӏэлъыдыхьа
щыкӏэлъыдыхьа
дыщыкӏэлъыдыхьа
фыщыкӏэлъыдыхьа
щыкӏэлъыдыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдэмыхьа
ущыкӏэлъыдэмыхьа
щыкӏэлъыдэмыхьа
дыщыкӏэлъыдэмыхьа
фыщыкӏэлъыдэмыхьа
щыкӏэлъыдэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдыхьэгъа
ущыкӏэлъыдыхьэгъа
щыкӏэлъыдыхьэгъа
дыщыкӏэлъыдыхьэгъа
фыщыкӏэлъыдыхьэгъа
щыкӏэлъыдыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдэмыхьэгъа
ущыкӏэлъыдэмыхьэгъа
щыкӏэлъыдэмыхьэгъа
дыщыкӏэлъыдэмыхьэгъа
фыщыкӏэлъыдэмыхьэгъа
щыкӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдыхьэн
ущыкӏэлъыдыхьэн
щыкӏэлъыдыхьэн
дыщыкӏэлъыдыхьэн
фыщыкӏэлъыдыхьэн
щыкӏэлъыдыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдэмыхьэн
ущыкӏэлъыдэмыхьэн
щыкӏэлъыдэмыхьэн
дыщыкӏэлъыдэмыхьэн
фыщыкӏэлъыдэмыхьэн
щыкӏэлъыдэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдыхьэну
ущыкӏэлъыдыхьэну
щыкӏэлъыдыхьэну
дыщыкӏэлъыдыхьэну
фыщыкӏэлъыдыхьэну
щыкӏэлъыдыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыдэмыхьэну
ущыкӏэлъыдэмыхьэну
щыкӏэлъыдэмыхьэну
дыщыкӏэлъыдэмыхьэну
фыщыкӏэлъыдэмыхьэну
щыкӏэлъыдэмыхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдыхьэ
уздыкӏэлъыдыхьэ
здыкӏэлъыдыхьэ
дыздыкӏэлъыдыхьэ
фыздыкӏэлъыдыхьэ
здыкӏэлъыдыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдэмыхьэ
уздыкӏэлъыдэмыхьэ
здыкӏэлъыдэмыхьэ
дыздыкӏэлъыдэмыхьэ
фыздыкӏэлъыдэмыхьэ
здыкӏэлъыдэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдыхьа
уздыкӏэлъыдыхьа
здыкӏэлъыдыхьа
дыздыкӏэлъыдыхьа
фыздыкӏэлъыдыхьа
здыкӏэлъыдыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдэмыхьа
уздыкӏэлъыдэмыхьа
здыкӏэлъыдэмыхьа
дыздыкӏэлъыдэмыхьа
фыздыкӏэлъыдэмыхьа
здыкӏэлъыдэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдыхьэгъа
уздыкӏэлъыдыхьэгъа
здыкӏэлъыдыхьэгъа
дыздыкӏэлъыдыхьэгъа
фыздыкӏэлъыдыхьэгъа
здыкӏэлъыдыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдэмыхьэгъа
уздыкӏэлъыдэмыхьэгъа
здыкӏэлъыдэмыхьэгъа
дыздыкӏэлъыдэмыхьэгъа
фыздыкӏэлъыдэмыхьэгъа
здыкӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдыхьэн
уздыкӏэлъыдыхьэн
здыкӏэлъыдыхьэн
дыздыкӏэлъыдыхьэн
фыздыкӏэлъыдыхьэн
здыкӏэлъыдыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдэмыхьэн
уздыкӏэлъыдэмыхьэн
здыкӏэлъыдэмыхьэн
дыздыкӏэлъыдэмыхьэн
фыздыкӏэлъыдэмыхьэн
здыкӏэлъыдэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдыхьэну
уздыкӏэлъыдыхьэну
здыкӏэлъыдыхьэну
дыздыкӏэлъыдыхьэну
фыздыкӏэлъыдыхьэну
здыкӏэлъыдыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыдэмыхьэну
уздыкӏэлъыдэмыхьэну
здыкӏэлъыдэмыхьэну
дыздыкӏэлъыдэмыхьэну
фыздыкӏэлъыдэмыхьэну
здыкӏэлъыдэмыхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдыхьэ
ущӀыкӏэлъыдыхьэ
щӀыкӏэлъыдыхьэ
дыщӀыкӏэлъыдыхьэ
фыщӀыкӏэлъыдыхьэ
щӀыкӏэлъыдыхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдэмыхьэ
ущӀыкӏэлъыдэмыхьэ
щӀыкӏэлъыдэмыхьэ
дыщӀыкӏэлъыдэмыхьэ
фыщӀыкӏэлъыдэмыхьэ
щӀыкӏэлъыдэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдыхьа
ущӀыкӏэлъыдыхьа
щӀыкӏэлъыдыхьа
дыщӀыкӏэлъыдыхьа
фыщӀыкӏэлъыдыхьа
щӀыкӏэлъыдыхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдэмыхьа
ущӀыкӏэлъыдэмыхьа
щӀыкӏэлъыдэмыхьа
дыщӀыкӏэлъыдэмыхьа
фыщӀыкӏэлъыдэмыхьа
щӀыкӏэлъыдэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдыхьэгъа
ущӀыкӏэлъыдыхьэгъа
щӀыкӏэлъыдыхьэгъа
дыщӀыкӏэлъыдыхьэгъа
фыщӀыкӏэлъыдыхьэгъа
щӀыкӏэлъыдыхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдэмыхьэгъа
ущӀыкӏэлъыдэмыхьэгъа
щӀыкӏэлъыдэмыхьэгъа
дыщӀыкӏэлъыдэмыхьэгъа
фыщӀыкӏэлъыдэмыхьэгъа
щӀыкӏэлъыдэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдыхьэн
ущӀыкӏэлъыдыхьэн
щӀыкӏэлъыдыхьэн
дыщӀыкӏэлъыдыхьэн
фыщӀыкӏэлъыдыхьэн
щӀыкӏэлъыдыхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдэмыхьэн
ущӀыкӏэлъыдэмыхьэн
щӀыкӏэлъыдэмыхьэн
дыщӀыкӏэлъыдэмыхьэн
фыщӀыкӏэлъыдэмыхьэн
щӀыкӏэлъыдэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдыхьэну
ущӀыкӏэлъыдыхьэну
щӀыкӏэлъыдыхьэну
дыщӀыкӏэлъыдыхьэну
фыщӀыкӏэлъыдыхьэну
щӀыкӏэлъыдыхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыдэмыхьэну
ущӀыкӏэлъыдэмыхьэну
щӀыкӏэлъыдэмыхьэну
дыщӀыкӏэлъыдэмыхьэну
фыщӀыкӏэлъыдэмыхьэну
щӀыкӏэлъыдэмыхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьэу
укӏэлъыдыхьэу
кӏэлъыдыхьэу
дыкӏэлъыдыхьэу
фыкӏэлъыдыхьэу
кӏэлъыдыхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьэу
укӏэлъыдэмыхьэу
кӏэлъыдэмыхьэу
дыкӏэлъыдэмыхьэу
фыкӏэлъыдэмыхьэу
кӏэлъыдэмыхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьауэ
укӏэлъыдыхьауэ
кӏэлъыдыхьауэ
дыкӏэлъыдыхьауэ
фыкӏэлъыдыхьауэ
кӏэлъыдыхьауэ / кӏэлъыдыхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьауэ
укӏэлъыдэмыхьауэ
кӏэлъыдэмыхьауэ
дыкӏэлъыдэмыхьауэ
фыкӏэлъыдэмыхьауэ
кӏэлъыдэмыхьауэ(хэ) / кӏэлъыдэмыхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдыхьэурэ
укӏэлъыдыхьэурэ
кӏэлъыдыхьэурэ
дыкӏэлъыдыхьэурэ
фыкӏэлъыдыхьэурэ
кӏэлъыдыхьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъыдэмыхьэурэ
укӏэлъыдэмыхьэурэ
кӏэлъыдэмыхьэурэ
дыкӏэлъыдэмыхьэурэ
фыкӏэлъыдэмыхьэурэ
кӏэлъыдэмыхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпкӏэлъыдохьэ
сыкӏэлъыдохьэ
--
сыфкӏэлъыдохьэ
сакӏэлъыдохьэ
уэ
ускӏэлъыдохьэ
--
укӏэлъыдохьэ
уткӏэлъыдохьэ
--
уакӏэлъыдохьэ
ар
скӏэлъыдохьэ
пкӏэлъыдохьэ
кӏэлъыдохьэ
ткӏэлъыдохьэ
фкӏэлъыдохьэ
якӏэлъыдохьэ
дэ
--
дыпкӏэлъыдохьэ
дыкӏэлъыдохьэ
--
дыфкӏэлъыдохьэ
дакӏэлъыдохьэ
фэ
фыскӏэлъыдохьэ
--
фыкӏэлъыдохьэ
фыткӏэлъыдохьэ
--
факӏэлъыдохьэ
ахэр
скӏэлъыдохьэ(хэ)
пкӏэлъыдохьэ(хэ)
кӏэлъыдохьэ(хэ)
ткӏэлъыдохьэ(хэ)
фкӏэлъыдохьэ(хэ)
якӏэлъыдохьэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]э
[хь]эр
--
[хь]эхэр
Эргативнэ:
[хь]э
[хь]эм
--
[хь]эхэм
Послеложнэ:
[хь]экӀэ
[хь]эмкӀэ
[хь]эхэкӀэ
[хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хь]эуэ
[хь]эрауэ
[хь]эхэу
[хь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]а
[хь]ар
--
[хь]ахэр
Эргативнэ:
[хь]а
[хь]ам
--
[хь]ахэм
Послеложнэ:
[хь]акӀэ
[хь]амкӀэ
[хь]ахэкӀэ
[хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хь]ауэ
[хь]арауэ
[хь]ахэу
[хь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]эн
[хь]эныр
--
[хь]энхэр
Эргативнэ:
[хь]эн
[хь]эным
--
[хь]энхэм
Послеложнэ:
[хь]энкӀэ
[хь]энымкӀэ
[хь]энхэкӀэ
[хь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хь]эну
[хь]энырауэ
[хь]энхэу
[хь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хь]эну
[хь]энур
--
[хь]энухэр
Эргативнэ:
[хь]эну
[хь]энум
--
[хь]энухэм
Послеложнэ:
[хь]энукӀэ
[хь]энумкӀэ
[хь]энухэкӀэ
[хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хь]энууэ
[хь]энурауэ
[хь]энухэу
[хь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и ужь иту е кӀэлъыкӀуэу зыщӀыпӀэ дыхьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
кӏэлъыдыхьэн: go in, enter swh after, behind of following sb
УРЫСЫБЗЭ
кӏэлъыдыхьэн: войти куда-л. вслед за кем-чем-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.