АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
кӏэлъы- + [бэн] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "кӏэлъыбэнэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
кӏэлъыбэнэн
щымыӀэныгъэ:
кӏэлъымыбэнэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэн
укӏэлъыбэнэн
кӏэлъыбэнэн
дыкӏэлъыбэнэн
фыкӏэлъыбэнэн
кӏэлъыбэнэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэн
укӏэлъымыбэнэн
кӏэлъымыбэнэн
дыкӏэлъымыбэнэн
фыкӏэлъымыбэнэн
кӏэлъымыбэнэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
кӏэлъыбанэ!
фыкӏэлъыбанэ!
щымыӀэныгъэ:
укӏэлъымыбанэ!
фыкӏэлъымыбанэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъребанэ
укӏэлъребанэ
кӏэлъребанэ
дыкӏэлъребанэ
фыкӏэлъребанэ
кӏэлъребанэ
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъремыбанэ
укӏэлъремыбанэ
кӏэлъремыбанэ
дыкӏэлъремыбанэ
фыкӏэлъремыбанэ
кӏэлъремыбанэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъобанэ(р)
укӏэлъобанэ(р)
кӏэлъобанэ(р)
кӏэлъобанэ(р)
фыкӏэлъобанэ(р)
кӏэлъобанэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэркъым
укӏэлъыбанэркъым
кӏэлъыбанэркъым
дыкӏэлъыбанэркъым
фыкӏэлъыбанэркъым
кӏэлъыбанэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэ(р)т
укӏэлъыбанэ(р)т
кӏэлъыбанэ(р)т
дыкӏэлъыбанэ(р)т
фыкӏэлъыбанэ(р)т
кӏэлъыбанэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэ(р)тэкъым
укӏэлъыбанэ(р)тэкъым
кӏэлъыбанэ(р)тэкъым
дыкӏэлъыбанэ(р)тэкъым
фыкӏэлъыбанэ(р)тэкъым
кӏэлъыбанэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнащ
укӏэлъыбэнащ
кӏэлъыбэнащ
дыкӏэлъыбэнащ
фыкӏэлъыбэнащ
кӏэлъыбэна(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнакъым
укӏэлъыбэнакъым
кӏэлъыбэнакъым
дыкӏэлъыбэнакъым
фыкӏэлъыбэнакъым
кӏэлъыбэна(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнат
укӏэлъыбэнат
кӏэлъыбэнат
дыкӏэлъыбэнат
фыкӏэлъыбэнат
кӏэлъыбэна(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнатэкъым
укӏэлъыбэнатэкъым
кӏэлъыбэнатэкъым
дыкӏэлъыбэнатэкъым
фыкӏэлъыбэнатэкъым
кӏэлъыбэна(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъащ
укӏэлъыбэнэгъащ
кӏэлъыбэнэгъащ
дыкӏэлъыбэнэгъащ
фыкӏэлъыбэнэгъащ
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъакъым
укӏэлъыбэнэгъакъым
кӏэлъыбэнэгъакъым
дыкӏэлъыбэнэгъакъым
фыкӏэлъыбэнэгъакъым
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъат
укӏэлъыбэнэгъат
кӏэлъыбэнэгъат
дыкӏэлъыбэнэгъат
фыкӏэлъыбэнэгъат
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъатэкъым
укӏэлъыбэнэгъатэкъым
кӏэлъыбэнэгъатэкъым
дыкӏэлъыбэнэгъатэкъым
фыкӏэлъыбэнэгъатэкъым
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэщ
укӏэлъыбанэщ
кӏэлъыбанэщ
дыкӏэлъыбанэщ
фыкӏэлъыбанэщ
кӏэлъыбанэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэкъым
укӏэлъыбанэкъым
кӏэлъыбанэкъым
дыкӏэлъыбанэкъым
фыкӏэлъыбанэкъым
кӏэлъыбанэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэт
укӏэлъыбанэт
кӏэлъыбанэт
дыкӏэлъыбанэт
фыкӏэлъыбанэт
кӏэлъыбанэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэтэкъым
укӏэлъыбанэтэкъым
кӏэлъыбанэтэкъым
дыкӏэлъыбанэтэкъым
фыкӏэлъыбанэтэкъым
кӏэлъыбанэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнщ
укӏэлъыбэнэнщ
кӏэлъыбэнэнщ
дыкӏэлъыбэнэнщ
фыкӏэлъыбэнэнщ
кӏэлъыбэнэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнкъым
укӏэлъыбэнэнкъым
кӏэлъыбэнэнкъым
дыкӏэлъыбэнэнкъым
фыкӏэлъыбэнэнкъым
кӏэлъыбэнэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнущ
укӏэлъыбэнэнущ
кӏэлъыбэнэнущ
дыкӏэлъыбэнэнущ
фыкӏэлъыбэнэнущ
кӏэлъыбэнэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнукъым
укӏэлъыбэнэнукъым
кӏэлъыбэнэнукъым
дыкӏэлъыбэнэнукъым
фыкӏэлъыбэнэнукъым
кӏэлъыбэнэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэрэ
укӏэлъыбанэрэ
кӏэлъыбанэрэ
дыкӏэлъыбанэрэ
фыкӏэлъыбанэрэ
кӏэлъыбанэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэркъэ
укӏэлъыбанэркъэ
кӏэлъыбанэркъэ
дыкӏэлъыбанэркъэ
фыкӏэлъыбанэркъэ
кӏэлъыбанэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэ(р)т
укӏэлъыбанэ(р)т
кӏэлъыбанэ(р)т
дыкӏэлъыбанэ(р)т
фыкӏэлъыбанэ(р)т
кӏэлъыбанэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэ(р)тэкъэ
укӏэлъыбанэ(р)тэкъэ
кӏэлъыбанэ(р)тэкъэ
дыкӏэлъыбанэ(р)тэкъэ
фыкӏэлъыбанэ(р)тэкъэ
кӏэлъыбанэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэна
укӏэлъыбэна
кӏэлъыбэна
дыкӏэлъыбэна
фыкӏэлъыбэна
кӏэлъыбэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнакъэ
укӏэлъыбэнакъэ
кӏэлъыбэнакъэ
дыкӏэлъыбэнакъэ
фыкӏэлъыбэнакъэ
кӏэлъыбэна(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнат
укӏэлъыбэнат
кӏэлъыбэнат
дыкӏэлъыбэнат
фыкӏэлъыбэнат
кӏэлъыбэна(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнатэкъэ
укӏэлъыбэнатэкъэ
кӏэлъыбэнатэкъэ
дыкӏэлъыбэнатэкъэ
фыкӏэлъыбэнатэкъэ
кӏэлъыбэна(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъа
укӏэлъыбэнэгъа
кӏэлъыбэнэгъа
дыкӏэлъыбэнэгъа
фыкӏэлъыбэнэгъа
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъакъэ
укӏэлъыбэнэгъакъэ
кӏэлъыбэнэгъакъэ
дыкӏэлъыбэнэгъакъэ
фыкӏэлъыбэнэгъакъэ
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъат
укӏэлъыбэнэгъат
кӏэлъыбэнэгъат
дыкӏэлъыбэнэгъат
фыкӏэлъыбэнэгъат
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъатэкъэ
укӏэлъыбэнэгъатэкъэ
кӏэлъыбэнэгъатэкъэ
дыкӏэлъыбэнэгъатэкъэ
фыкӏэлъыбэнэгъатэкъэ
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэ
укӏэлъыбанэ
кӏэлъыбанэ
дыкӏэлъыбанэ
фыкӏэлъыбанэ
кӏэлъыбанэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэкъэ
укӏэлъыбанэкъэ
кӏэлъыбанэкъэ
дыкӏэлъыбанэкъэ
фыкӏэлъыбанэкъэ
кӏэлъыбанэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэт
укӏэлъыбанэт
кӏэлъыбанэт
дыкӏэлъыбанэт
фыкӏэлъыбанэт
кӏэлъыбанэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэтэкъэ
укӏэлъыбанэтэкъэ
кӏэлъыбанэтэкъэ
дыкӏэлъыбанэтэкъэ
фыкӏэлъыбанэтэкъэ
кӏэлъыбанэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэн
укӏэлъыбэнэн
кӏэлъыбэнэн
дыкӏэлъыбэнэн
фыкӏэлъыбэнэн
кӏэлъыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнкъэ
укӏэлъыбэнэнкъэ
кӏэлъыбэнэнкъэ
дыкӏэлъыбэнэнкъэ
фыкӏэлъыбэнэнкъэ
кӏэлъыбэнэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэну
укӏэлъыбэнэну
кӏэлъыбэнэну
дыкӏэлъыбэнэну
фыкӏэлъыбэнэну
кӏэлъыбэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнукъэ
укӏэлъыбэнэнукъэ
кӏэлъыбэнэнукъэ
дыкӏэлъыбэнэнукъэ
фыкӏэлъыбэнэнукъэ
кӏэлъыбэнэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэмэ
укӏэлъыбанэмэ
кӏэлъыбанэмэ
дыкӏэлъыбанэмэ
фыкӏэлъыбанэмэ
кӏэлъыбанэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбанэмэ
укӏэлъымыбанэмэ
кӏэлъымыбанэмэ
дыкӏэлъымыбанэмэ
фыкӏэлъымыбанэмэ
кӏэлъымыбанэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнамэ
укӏэлъыбэнамэ
кӏэлъыбэнамэ
дыкӏэлъыбэнамэ
фыкӏэлъыбэнамэ
кӏэлъыбэна(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнамэ
укӏэлъымыбэнамэ
кӏэлъымыбэнамэ
дыкӏэлъымыбэнамэ
фыкӏэлъымыбэнамэ
кӏэлъмыбэна(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъамэ
укӏэлъыбэнэгъамэ
кӏэлъыбэнэгъамэ
дыкӏэлъыбэнэгъамэ
фыкӏэлъыбэнэгъамэ
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэгъамэ
укӏэлъымыбэнэгъамэ
кӏэлъымыбэнэгъамэ
дыкӏэлъымыбэнэгъамэ
фыкӏэлъымыбэнэгъамэ
кӏэлъымыбэнэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнмэ
укӏэлъыбэнэнмэ
кӏэлъыбэнэнмэ
дыкӏэлъыбэнэнмэ
фыкӏэлъыбэнэнмэ
кӏэлъыбэнэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнмэ
укӏэлъымыбэнэнмэ
кӏэлъымыбэнэнмэ
дыкӏэлъымыбэнэнмэ
фыкӏэлъымыбэнэнмэ
кӏэлъымыбэнэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнумэ
укӏэлъыбэнэнумэ
кӏэлъыбэнэнумэ
дыкӏэлъыбэнэнумэ
фыкӏэлъыбэнэнумэ
кӏэлъыбэнэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнумэ
укӏэлъымыбэнэнумэ
кӏэлъымыбэнэнумэ
дыкӏэлъымыбэнэнумэ
фыкӏэлъымыбэнэнумэ
кӏэлъымыбэнэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэтэмэ
укӏэлъыбанэтэмэ
кӏэлъыбанэтэмэ
дыкӏэлъыбанэтэмэ
фыкӏэлъыбанэтэмэ
кӏэлъыбанэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбанэтэмэ
укӏэлъымыбанэтэмэ
кӏэлъымыбанэтэмэ
дыкӏэлъымыбанэтэмэ
фыкӏэлъымыбанэтэмэ
кӏэлъымыбанэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнатэмэ
укӏэлъыбэнатэмэ
кӏэлъыбэнатэмэ
дыкӏэлъыбэнатэмэ
фыкӏэлъыбэнатэмэ
кӏэлъыбэна(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнатэмэ
укӏэлъымыбэнатэмэ
кӏэлъымыбэнатэмэ
дыкӏэлъымыбэнатэмэ
фыкӏэлъымыбэнатэмэ
кӏэлъымыбэна(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъатэмэ
укӏэлъыбэнэгъатэмэ
кӏэлъыбэнэгъатэмэ
дыкӏэлъыбэнэгъатэмэ
фыкӏэлъыбэнэгъатэмэ
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэгъатэмэ
укӏэлъымыбэнэгъатэмэ
кӏэлъымыбэнэгъатэмэ
дыкӏэлъымыбэнэгъатэмэ
фыкӏэлъымыбэнэгъатэмэ
кӏэлъымыбэнэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнтэмэ
укӏэлъыбэнэнтэмэ
кӏэлъыбэнэнтэмэ
дыкӏэлъыбэнэнтэмэ
фыкӏэлъыбэнэнтэмэ
кӏэлъыбэнэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнтэмэ
укӏэлъымыбэнэнтэмэ
кӏэлъымыбэнэнтэмэ
дыкӏэлъымыбэнэнтэмэ
фыкӏэлъымыбэнэнтэмэ
кӏэлъымыбэнэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнутэмэ
укӏэлъыбэнэнутэмэ
кӏэлъыбэнэнутэмэ
дыкӏэлъыбэнэнутэмэ
фыкӏэлъыбэнэнутэмэ
кӏэлъыбэнэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнутэмэ
укӏэлъымыбэнэнутэмэ
кӏэлъымыбэнэнутэмэ
дыкӏэлъымыбэнэнутэмэ
фыкӏэлъымыбэнэнутэмэ
кӏэлъымыбэнэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнт
укӏэлъыбэнэнт
кӏэлъыбэнэнт
дыкӏэлъыбэнэнт
фыкӏэлъыбэнэнт
кӏэлъыбэнэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнтэкъым
укӏэлъыбэнэнтэкъым
кӏэлъыбэнэнтэкъым
дыкӏэлъыбэнэнтэкъым
фыкӏэлъыбэнэнтэкъым
кӏэлъыбэнэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнут
укӏэлъыбэнэнут
кӏэлъыбэнэнут
дыкӏэлъыбэнэнут
фыкӏэлъыбэнэнут
кӏэлъыбэнэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнутэкъым
укӏэлъыбэнэнутэкъым
кӏэлъыбэнэнутэкъым
дыкӏэлъыбэнэнутэкъым
фыкӏэлъыбэнэнутэкъым
кӏэлъыбэнэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэми
укӏэлъыбанэми
кӏэлъыбанэми
дыкӏэлъыбанэми
фыкӏэлъыбанэми
кӏэлъыбанэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбанэми
укӏэлъымыбанэми
кӏэлъымыбанэми
дыкӏэлъымыбанэми
фыкӏэлъымыбанэми
кӏэлъымыбанэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнами
укӏэлъыбэнами
кӏэлъыбэнами
дыкӏэлъыбэнами
фыкӏэлъыбэнами
кӏэлъыбэна(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнами
укӏэлъымыбэнами
кӏэлъымыбэнами
дыкӏэлъымыбэнами
фыкӏэлъымыбэнами
кӏэлъымыбэна(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъами
укӏэлъыбэнэгъами
кӏэлъыбэнэгъами
дыкӏэлъыбэнэгъами
фыкӏэлъыбэнэгъами
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэгъами
укӏэлъымыбэнэгъами
кӏэлъымыбэнэгъами
дыкӏэлъымыбэнэгъами
фыкӏэлъымыбэнэгъами
кӏэлъымыбэнэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнми
укӏэлъыбэнэнми
кӏэлъыбэнэнми
дыкӏэлъыбэнэнми
фыкӏэлъыбэнэнми
кӏэлъыбэнэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнми
укӏэлъымыбэнэнми
кӏэлъымыбэнэнми
дыкӏэлъымыбэнэнми
фыкӏэлъымыбэнэнми
кӏэлъымыбэнэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнуми
укӏэлъыбэнэнуми
кӏэлъыбэнэнуми
дыкӏэлъыбэнэнуми
фыкӏэлъыбэнэнуми
кӏэлъыбэнэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнуми
укӏэлъымыбэнэнуми
кӏэлъымыбэнэнуми
дыкӏэлъымыбэнэнуми
фыкӏэлъымыбэнэнуми
кӏэлъымыбэнэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбанэтэми
укӏэлъыбанэтэми
кӏэлъыбанэтэми
дыкӏэлъыбанэтэми
фыкӏэлъыбанэтэми
кӏэлъыбанэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбанэтэми
укӏэлъымыбанэтэми
кӏэлъымыбанэтэми
дыкӏэлъымыбанэтэми
фыкӏэлъымыбанэтэми
кӏэлъымыбанэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнатэми
укӏэлъыбэнатэми
кӏэлъыбэнатэми
дыкӏэлъыбэнатэми
фыкӏэлъыбэнатэми
кӏэлъыбэна(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнатэми
укӏэлъымыбэнатэми
кӏэлъымыбэнатэми
дыкӏэлъымыбэнатэми
фыкӏэлъымыбэнатэми
кӏэлъымыбэна(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэгъатэми
укӏэлъыбэнэгъатэми
кӏэлъыбэнэгъатэми
дыкӏэлъыбэнэгъатэми
фыкӏэлъыбэнэгъатэми
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэгъатэми
укӏэлъымыбэнэгъатэми
кӏэлъымыбэнэгъатэми
дыкӏэлъымыбэнэгъатэми
фыкӏэлъымыбэнэгъатэми
кӏэлъымыбэнэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнтэми
укӏэлъыбэнэнтэми
кӏэлъыбэнэнтэми
дыкӏэлъыбэнэнтэми
фыкӏэлъыбэнэнтэми
кӏэлъыбэнэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнтэми
укӏэлъымыбэнэнтэми
кӏэлъымыбэнэнтэми
дыкӏэлъымыбэнэнтэми
фыкӏэлъымыбэнэнтэми
кӏэлъымыбэнэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнэнутэми
укӏэлъыбэнэнутэми
кӏэлъыбэнэнутэми
дыкӏэлъыбэнэнутэми
фыкӏэлъыбэнэнутэми
кӏэлъыбэнэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнэнутэми
укӏэлъымыбэнэнутэми
кӏэлъымыбэнэнутэми
дыкӏэлъымыбэнэнутэми
фыкӏэлъымыбэнэнутэми
кӏэлъымыбэнэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъбэнэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнаи
укӏэлъыбэнаи
кӏэлъыбэнаи
дыкӏэлъыбэнаи
фыкӏэлъыбэнаи
кӏэлъыбэнаи
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнакъыми
укӏэлъыбэнакъыми
кӏэлъыбэнакъыми
дыкӏэлъыбэнакъыми
фыкӏэлъыбэнакъыми
кӏэлъыбэнакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнащэрэт
укӏэлъыбэнащэрэт
кӏэлъыбэнащэрэт
дыкӏэлъыбэнащэрэт
фыкӏэлъыбэнащэрэт
кӏэлъыбэнащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъымыбэнащэрэт
укӏэлъымыбэнащэрэт
кӏэлъымыбэнащэрэт
дыкӏэлъымыбэнащэрэт
фыкӏэлъымыбэнащэрэт
кӏэлъымыбэнащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнщ
укӏэлъыбэнагъэнщ
кӏэлъыбэнагъэнщ
дыкӏэлъыбэнагъэнщ
фыкӏэлъыбэнагъэнщ
кӏэлъыбэнагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнкъым
укӏэлъыбэнагъэнкъым
кӏэлъыбэнагъэнкъым
дыкӏэлъыбэнагъэнкъым
фыкӏэлъыбэнагъэнкъым
кӏэлъыбэнагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнт
укӏэлъыбэнагъэнт
кӏэлъыбэнагъэнт
дыкӏэлъыбэнагъэнт
фыкӏэлъыбэнагъэнт
кӏэлъыбэнагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнтэкъым
укӏэлъыбэнагъэнтэкъым
кӏэлъыбэнагъэнтэкъым
дыкӏэлъыбэнагъэнтэкъым
фыкӏэлъыбэнагъэнтэкъым
кӏэлъыбэнагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэн
укӏэлъыбэнагъэн
кӏэлъыбэнагъэн
дыкӏэлъыбэнагъэн
фыкӏэлъыбэнагъэн
кӏэлъыбэнагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнкъэ
укӏэлъыбэнагъэнкъэ
кӏэлъыбэнагъэнкъэ
дыкӏэлъыбэнагъэнкъэ
фыкӏэлъыбэнагъэнкъэ
кӏэлъыбэнагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнт
укӏэлъыбэнагъэнт
кӏэлъыбэнагъэнт
дыкӏэлъыбэнагъэнт
фыкӏэлъыбэнагъэнт
кӏэлъыбэнагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнтэкъэ
укӏэлъыбэнагъэнтэкъэ
кӏэлъыбэнагъэнтэкъэ
дыкӏэлъыбэнагъэнтэкъэ
фыкӏэлъыбэнагъэнтэкъэ
кӏэлъыбэнагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнущ
укӏэлъыбэнагъэнущ
кӏэлъыбэнагъэнущ
дыкӏэлъыбэнагъэнущ
фыкӏэлъыбэнагъэнущ
кӏэлъыбэнагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнукъым
укӏэлъыбэнагъэнукъым
кӏэлъыбэнагъэнукъым
дыкӏэлъыбэнагъэнукъым
фыкӏэлъыбэнагъэнукъым
кӏэлъыбэнагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнут
укӏэлъыбэнагъэнут
кӏэлъыбэнагъэнут
дыкӏэлъыбэнагъэнут
фыкӏэлъыбэнагъэнут
кӏэлъыбэнагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнутэкъым
укӏэлъыбэнагъэнутэкъым
кӏэлъыбэнагъэнутэкъым
дыкӏэлъыбэнагъэнутэкъым
фыкӏэлъыбэнагъэнутэкъым
кӏэлъыбэнагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэну
укӏэлъыбэнагъэну
кӏэлъыбэнагъэну
дыкӏэлъыбэнагъэну
фыкӏэлъыбэнагъэну
кӏэлъыбэнагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнукъэ
укӏэлъыбэнагъэнукъэ
кӏэлъыбэнагъэнукъэ
дыкӏэлъыбэнагъэнукъэ
фыкӏэлъыбэнагъэнукъэ
кӏэлъыбэнагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнут
укӏэлъыбэнагъэнут
кӏэлъыбэнагъэнут
дыкӏэлъыбэнагъэнут
фыкӏэлъыбэнагъэнут
кӏэлъыбэнагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъыбэнагъэнутэкъэ
укӏэлъыбэнагъэнутэкъэ
кӏэлъыбэнагъэнутэкъэ
дыкӏэлъыбэнагъэнутэкъэ
фыкӏэлъыбэнагъэнутэкъэ
кӏэлъыбэнагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбанэ
укӏэлъыбанэ
кӏэлъыбанэ
дыкӏэлъыбанэ
фыкӏэлъыбанэ
кӏэлъыбанэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбанэ
укӏэлъымыбанэ
кӏэлъымыбанэ
дыкӏэлъымыбанэ
фыкӏэлъымыбанэ
кӏэлъымыбанэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбэна
укӏэлъыбэна
кӏэлъыбэна
дыкӏэлъыбэна
фыкӏэлъыбэна
кӏэлъыбэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбэна
укӏэлъымыбэна
кӏэлъымыбэна
дыкӏэлъымыбэна
фыкӏэлъымыбэна
кӏэлъымыбэна(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбэнэгъа
укӏэлъыбэнэгъа
кӏэлъыбэнэгъа
дыкӏэлъыбэнэгъа
фыкӏэлъыбэнэгъа
кӏэлъыбэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбэнэгъа
укӏэлъымыбэнэгъа
кӏэлъымыбэнэгъа
дыкӏэлъымыбэнэгъа
фыкӏэлъымыбэнэгъа
кӏэлъымыбэнэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбэнэн
укӏэлъыбэнэн
кӏэлъыбэнэн
дыкӏэлъыбэнэн
фыкӏэлъыбэнэн
кӏэлъыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбэнэн
укӏэлъымыбэнэн
кӏэлъымыбэнэн
дыкӏэлъымыбэнэн
фыкӏэлъымыбэнэн
кӏэлъымыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбэнэну
укӏэлъыбэнэну
кӏэлъыбэнэну
дыкӏэлъыбэнэну
фыкӏэлъыбэнэну
кӏэлъыбэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбэнэну
укӏэлъымыбэнэну
кӏэлъымыбэнэну
дыкӏэлъымыбэнэну
фыкӏэлъымыбэнэну
кӏэлъымыбэнэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыбанэ
узэрыкӏэлъыбанэ
зэрыкӏэлъыбанэ
дызэрыкӏэлъыбанэ
фызэрыкӏэлъыбанэ
зэрыкӏэлъыбанэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъымыбанэ
узэрыкӏэлъымыбанэ
зэрыкӏэлъымыбанэ
дызэрыкӏэлъымыбанэ
фызэрыкӏэлъымыбанэ
зэрыкӏэлъымыбанэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыбэна
узэрыкӏэлъыбэна
зэрыкӏэлъыбэна
дызэрыкӏэлъыбэна
фызэрыкӏэлъыбэна
зэрыкӏэлъыбэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъымыбэна
узэрыкӏэлъымыбэна
зэрыкӏэлъымыбэна
дызэрыкӏэлъымыбэна
фызэрыкӏэлъымыбэна
зэрыкӏэлъымыбэна(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыбэнэгъа
узэрыкӏэлъыбэнэгъа
зэрыкӏэлъыбэнэгъа
дызэрыкӏэлъыбэнэгъа
фызэрыкӏэлъыбэнэгъа
зэрыкӏэлъыбэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъымыбэнэгъа
узэрыкӏэлъымыбэнэгъа
зэрыкӏэлъымыбэнэгъа
дызэрыкӏэлъымыбэнэгъа
фызэрыкӏэлъымыбэнэгъа
зэрыкӏэлъымыбэнэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыбэнэн
узэрыкӏэлъыбэнэн
зэрыкӏэлъыбэнэн
дызэрыкӏэлъыбэнэн
фызэрыкӏэлъыбэнэн
зэрыкӏэлъыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъымыбэнэн
узэрыкӏэлъымыбэнэн
зэрыкӏэлъымыбэнэн
дызэрыкӏэлъымыбэнэн
фызэрыкӏэлъымыбэнэн
зэрыкӏэлъымыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъыбэнэну
узэрыкӏэлъыбэнэну
зэрыкӏэлъыбэнэну
дызэрыкӏэлъыбэнэну
фызэрыкӏэлъыбэнэну
зэрыкӏэлъыбэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъымыбэнэну
узэрыкӏэлъымыбэнэну
зэрыкӏэлъымыбэнэну
дызэрыкӏэлъымыбэнэну
фызэрыкӏэлъымыбэнэну
зэрыкӏэлъымыбэнэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыбанэ
ущыкӏэлъыбанэ
щыкӏэлъыбанэ
дыщыкӏэлъыбанэ
фыщыкӏэлъыбанэ
щыкӏэлъыбанэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъымыбанэ
ущыкӏэлъымыбанэ
щыкӏэлъымыбанэ
дыщыкӏэлъымыбанэ
фыщыкӏэлъымыбанэ
щыкӏэлъымыбанэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыбэна
ущыкӏэлъыбэна
щыкӏэлъыбэна
дыщыкӏэлъыбэна
фыщыкӏэлъыбэна
щыкӏэлъыбэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъымыбэна
ущыкӏэлъымыбэна
щыкӏэлъымыбэна
дыщыкӏэлъымыбэна
фыщыкӏэлъымыбэна
щыкӏэлъымыбэна(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыбэнэгъа
ущыкӏэлъыбэнэгъа
щыкӏэлъыбэнэгъа
дыщыкӏэлъыбэнэгъа
фыщыкӏэлъыбэнэгъа
щыкӏэлъыбэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъымыбэнэгъа
ущыкӏэлъымыбэнэгъа
щыкӏэлъымыбэнэгъа
дыщыкӏэлъымыбэнэгъа
фыщыкӏэлъымыбэнэгъа
щыкӏэлъымыбэнэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыбэнэн
ущыкӏэлъыбэнэн
щыкӏэлъыбэнэн
дыщыкӏэлъыбэнэн
фыщыкӏэлъыбэнэн
щыкӏэлъыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъымыбэнэн
ущыкӏэлъымыбэнэн
щыкӏэлъымыбэнэн
дыщыкӏэлъымыбэнэн
фыщыкӏэлъымыбэнэн
щыкӏэлъымыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъыбэнэну
ущыкӏэлъыбэнэну
щыкӏэлъыбэнэну
дыщыкӏэлъыбэнэну
фыщыкӏэлъыбэнэну
щыкӏэлъыбэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъымыбэнэну
ущыкӏэлъымыбэнэну
щыкӏэлъымыбэнэну
дыщыкӏэлъымыбэнэну
фыщыкӏэлъымыбэнэну
щыкӏэлъымыбэнэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыбанэ
уздыкӏэлъыбанэ
здыкӏэлъыбанэ
дыздыкӏэлъыбанэ
фыздыкӏэлъыбанэ
здыкӏэлъыбанэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъымыбанэ
уздыкӏэлъымыбанэ
здыкӏэлъымыбанэ
дыздыкӏэлъымыбанэ
фыздыкӏэлъымыбанэ
здыкӏэлъымыбанэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыбэна
уздыкӏэлъыбэна
здыкӏэлъыбэна
дыздыкӏэлъыбэна
фыздыкӏэлъыбэна
здыкӏэлъыбэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъымыбэна
уздыкӏэлъымыбэна
здыкӏэлъымыбэна
дыздыкӏэлъымыбэна
фыздыкӏэлъымыбэна
здыкӏэлъымыбэна(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыбэнэгъа
уздыкӏэлъыбэнэгъа
здыкӏэлъыбэнэгъа
дыздыкӏэлъыбэнэгъа
фыздыкӏэлъыбэнэгъа
здыкӏэлъыбэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъымыбэнэгъа
уздыкӏэлъымыбэнэгъа
здыкӏэлъымыбэнэгъа
дыздыкӏэлъымыбэнэгъа
фыздыкӏэлъымыбэнэгъа
здыкӏэлъымыбэнэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыбэнэн
уздыкӏэлъыбэнэн
здыкӏэлъыбэнэн
дыздыкӏэлъыбэнэн
фыздыкӏэлъыбэнэн
здыкӏэлъыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъымыбэнэн
уздыкӏэлъымыбэнэн
здыкӏэлъымыбэнэн
дыздыкӏэлъымыбэнэн
фыздыкӏэлъымыбэнэн
здыкӏэлъымыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъыбэнэну
уздыкӏэлъыбэнэну
здыкӏэлъыбэнэну
дыздыкӏэлъыбэнэну
фыздыкӏэлъыбэнэну
здыкӏэлъыбэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъымыбэнэну
уздыкӏэлъымыбэнэну
здыкӏэлъымыбэнэну
дыздыкӏэлъымыбэнэну
фыздыкӏэлъымыбэнэну
здыкӏэлъымыбэнэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыбанэ
ущӀыкӏэлъыбанэ
щӀыкӏэлъыбанэ
дыщӀыкӏэлъыбанэ
фыщӀыкӏэлъыбанэ
щӀыкӏэлъыбанэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъымыбанэ
ущӀыкӏэлъымыбанэ
щӀыкӏэлъымыбанэ
дыщӀыкӏэлъымыбанэ
фыщӀыкӏэлъымыбанэ
щӀыкӏэлъымыбанэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыбэна
ущӀыкӏэлъыбэна
щӀыкӏэлъыбэна
дыщӀыкӏэлъыбэна
фыщӀыкӏэлъыбэна
щӀыкӏэлъыбэна(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъымыбэна
ущӀыкӏэлъымыбэна
щӀыкӏэлъымыбэна
дыщӀыкӏэлъымыбэна
фыщӀыкӏэлъымыбэна
щӀыкӏэлъымыбэна(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыбэнэгъа
ущӀыкӏэлъыбэнэгъа
щӀыкӏэлъыбэнэгъа
дыщӀыкӏэлъыбэнэгъа
фыщӀыкӏэлъыбэнэгъа
щӀыкӏэлъыбэнэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъымыбэнэгъа
ущӀыкӏэлъымыбэнэгъа
щӀыкӏэлъымыбэнэгъа
дыщӀыкӏэлъымыбэнэгъа
фыщӀыкӏэлъымыбэнэгъа
щӀыкӏэлъымыбэнэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыбэнэн
ущӀыкӏэлъыбэнэн
щӀыкӏэлъыбэнэн
дыщӀыкӏэлъыбэнэн
фыщӀыкӏэлъыбэнэн
щӀыкӏэлъыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъымыбэнэн
ущӀыкӏэлъымыбэнэн
щӀыкӏэлъымыбэнэн
дыщӀыкӏэлъымыбэнэн
фыщӀыкӏэлъымыбэнэн
щӀыкӏэлъымыбэнэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъыбэнэну
ущӀыкӏэлъыбэнэну
щӀыкӏэлъыбэнэну
дыщӀыкӏэлъыбэнэну
фыщӀыкӏэлъыбэнэну
щӀыкӏэлъыбэнэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъымыбэнэну
ущӀыкӏэлъымыбэнэну
щӀыкӏэлъымыбэнэну
дыщӀыкӏэлъымыбэнэну
фыщӀыкӏэлъымыбэнэну
щӀыкӏэлъымыбэнэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбанэу
укӏэлъыбанэу
кӏэлъыбанэу
дыкӏэлъыбанэу
фыкӏэлъыбанэу
кӏэлъыбанэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбанэу
укӏэлъымыбанэу
кӏэлъымыбанэу
дыкӏэлъымыбанэу
фыкӏэлъымыбанэу
кӏэлъымыбанэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбэнауэ
укӏэлъыбэнауэ
кӏэлъыбэнауэ
дыкӏэлъыбэнауэ
фыкӏэлъыбэнауэ
кӏэлъыбэнауэ / кӏэлъыбэна(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбэнауэ
укӏэлъымыбэнауэ
кӏэлъымыбэнауэ
дыкӏэлъымыбэнауэ
фыкӏэлъымыбэнауэ
кӏэлъымыбэнауэ(хэ) / кӏэлъымыбэна(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъыбанэурэ
укӏэлъыбанэурэ
кӏэлъыбанэурэ
дыкӏэлъыбанэурэ
фыкӏэлъыбанэурэ
кӏэлъыбанэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъымыбанэурэ
укӏэлъымыбанэурэ
кӏэлъымыбанэурэ
дыкӏэлъымыбанэурэ
фыкӏэлъымыбанэурэ
кӏэлъымыбанэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпкӏэлъобанэ
сыкӏэлъобанэ
--
сыфкӏэлъобанэ
сакӏэлъобанэ(хэ)
уэ
ускӏэлъобанэ
--
укӏэлъобанэ
уткӏэлъобанэ
--
уакӏэлъобанэ(хэ)
ар
скӏэлъобанэ
пкӏэлъобанэ
кӏэлъобанэ
ткӏэлъобанэ
фкӏэлъобанэ
якӏэлъобанэ(хэ)
дэ
--
дыпкӏэлъобанэ
дыкӏэлъобанэ
--
дыфкӏэлъобанэ
дакӏэлъобанэ(хэ)
фэ
фыскӏэлъобанэ
--
фыкӏэлъобанэ
фыткӏэлъобанэ
--
факӏэлъобанэ(хэ)
ахэр
скӏэлъобанэ
пкӏэлъобанэ
кӏэлъобанэ
ткӏэлъобанэ
фкӏэлъобанэ
якӏэлъобанэ(хэ)
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпкӏэлъыбанэрэ]
сыкӏэлъыбанэрэ]
--
сыфкӏэлъыбанэрэ]
сакӏэлъыбанэ(хэ)рэ]
уэ
ускӏэлъыбанэрэ]
--
укӏэлъыбанэрэ]
уткӏэлъыбанэрэ]
--
уакӏэлъыбанэ(хэ)рэ]
ар
скӏэлъыбанэрэ]
пкӏэлъыбанэрэ]
кӏэлъыбанэрэ]
ткӏэлъыбанэрэ]
фкӏэлъыбанэрэ]
якӏэлъыбанэ(хэ)рэ]
дэ
--
дыпкӏэлъыбанэрэ]
дыкӏэлъыбанэрэ]
--
дыфкӏэлъыбанэрэ]
дакӏэлъыбанэ(хэ)рэ]
фэ
фыскӏэлъыбанэрэ]
--
фыкӏэлъыбанэрэ]
фытдкӏэлъыбанэрэ]
--
факӏэлъыбанэ(хэ)рэ]
ахэр
скӏэлъыбанэрэ]
пкӏэлъыбанэрэ]
кӏэлъыбанэрэ]
ткӏэлъыбанэрэ]
фкӏэлъыбанэрэ]
якӏэлъыбанэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бан]э
[бан]эр
--
[бан]эхэр
Эргативнэ:
[бан]э
[бан]эм
--
[бан]эхэм
Послеложнэ:
[бан]экӀэ
[бан]эмкӀэ
[бан]эхэкӀэ
[бан]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бан]эуэ
[бан]эрауэ
[бан]эхэу
[бан]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэн]а
[бэн]ар
--
[бэн]ахэр
Эргативнэ:
[бэн]а
[бэн]ам
--
[бэн]ахэм
Послеложнэ:
[бэн]акӀэ
[бэн]амкӀэ
[бэн]ахэкӀэ
[бэн]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бэн]ауэ
[бэн]арауэ
[бэн]ахэу
[бэн]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэн]эн
[бэн]эныр
--
[бэн]энхэр
Эргативнэ:
[бэн]эн
[бэн]эным
--
[бэн]энхэм
Послеложнэ:
[бэн]энкӀэ
[бэн]энымкӀэ
[бэн]энхэкӀэ
[бэн]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[бэн]эну
[бэн]энырауэ
[бэн]энхэу
[бэн]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бэн]эну
[бэн]энур
--
[бэн]энухэр
Эргативнэ:
[бэн]эну
[бэн]энум
--
[бэн]энухэм
Послеложнэ:
[бэн]энукӀэ
[бэн]энумкӀэ
[бэн]энухэкӀэ
[бэн]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бэн]энууэ
[бэн]энурауэ
[бэн]энухэу
[бэн]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и ужь иту бэнэн, блэкӀа гуэрым ебэнын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
кӏэлъыбэнэн: barking after, following, behind sb or sth
Хьэр шум кӀэлъобанэ: the dogs barked behind the horseman.
УРЫСЫБЗЭ
кӏэлъыбэнэн: лаять вслед кому-чему-л.
Хьэр шум кӀэлъобанэ: собаки лаяли вслед за всадником.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.