АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
кӏэлъы- + и- + [лъэд] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "кӏэлъилъэдэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
кӏэлъилъэдэн
щымыӀэныгъэ:
кӏэлъимылъэдэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэн
укӏэлъилъэдэн
кӏэлъилъэдэн
дыкӏэлъилъэдэн
фыкӏэлъилъэдэн
кӏэлъилъэдэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэн
укӏэлъимылъэдэн
кӏэлъимылъэдэн
дыкӏэлъимылъэдэн
фыкӏэлъимылъэдэн
кӏэлъимылъэдэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
кӏэлъилъадэ!
фыкӏэлъилъадэ!
щымыӀэныгъэ:
укӏэлъимылъадэ!
фыкӏэлъимылъадэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлърелъадэ
укӏэлърелъадэ
кӏэлърелъадэ
дыкӏэлърелъадэ
фыкӏэлърелъадэ
кӏэлърелъадэ
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъремылъадэ
укӏэлъремылъадэ
кӏэлъремылъадэ
дыкӏэлъремылъадэ
фыкӏэлъремылъадэ
кӏэлъремылъадэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъолъадэ(р)
укӏэлъолъадэ(р)
кӏэлъолъадэ(р)
кӏэлъолъадэ(р)
фыкӏэлъолъадэ(р)
кӏэлъолъадэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэркъым
укӏэлъилъадэркъым
кӏэлъилъадэркъым
дыкӏэлъилъадэркъым
фыкӏэлъилъадэркъым
кӏэлъилъадэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэ(р)т
укӏэлъилъадэ(р)т
кӏэлъилъадэ(р)т
дыкӏэлъилъадэ(р)т
фыкӏэлъилъадэ(р)т
кӏэлъилъадэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэ(р)тэкъым
укӏэлъилъадэ(р)тэкъым
кӏэлъилъадэ(р)тэкъым
дыкӏэлъилъадэ(р)тэкъым
фыкӏэлъилъадэ(р)тэкъым
кӏэлъилъадэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдащ
укӏэлъилъэдащ
кӏэлъилъэдащ
дыкӏэлъилъэдащ
фыкӏэлъилъэдащ
кӏэлъилъэда(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдакъым
укӏэлъилъэдакъым
кӏэлъилъэдакъым
дыкӏэлъилъэдакъым
фыкӏэлъилъэдакъым
кӏэлъилъэда(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдат
укӏэлъилъэдат
кӏэлъилъэдат
дыкӏэлъилъэдат
фыкӏэлъилъэдат
кӏэлъилъэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдатэкъым
укӏэлъилъэдатэкъым
кӏэлъилъэдатэкъым
дыкӏэлъилъэдатэкъым
фыкӏэлъилъэдатэкъым
кӏэлъилъэда(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъащ
укӏэлъилъэдэгъащ
кӏэлъилъэдэгъащ
дыкӏэлъилъэдэгъащ
фыкӏэлъилъэдэгъащ
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъакъым
укӏэлъилъэдэгъакъым
кӏэлъилъэдэгъакъым
дыкӏэлъилъэдэгъакъым
фыкӏэлъилъэдэгъакъым
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъат
укӏэлъилъэдэгъат
кӏэлъилъэдэгъат
дыкӏэлъилъэдэгъат
фыкӏэлъилъэдэгъат
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъатэкъым
укӏэлъилъэдэгъатэкъым
кӏэлъилъэдэгъатэкъым
дыкӏэлъилъэдэгъатэкъым
фыкӏэлъилъэдэгъатэкъым
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэщ
укӏэлъилъадэщ
кӏэлъилъадэщ
дыкӏэлъилъадэщ
фыкӏэлъилъадэщ
кӏэлъилъадэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэкъым
укӏэлъилъадэкъым
кӏэлъилъадэкъым
дыкӏэлъилъадэкъым
фыкӏэлъилъадэкъым
кӏэлъилъадэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэт
укӏэлъилъадэт
кӏэлъилъадэт
дыкӏэлъилъадэт
фыкӏэлъилъадэт
кӏэлъилъадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэтэкъым
укӏэлъилъадэтэкъым
кӏэлъилъадэтэкъым
дыкӏэлъилъадэтэкъым
фыкӏэлъилъадэтэкъым
кӏэлъилъадэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнщ
укӏэлъилъэдэнщ
кӏэлъилъэдэнщ
дыкӏэлъилъэдэнщ
фыкӏэлъилъэдэнщ
кӏэлъилъэдэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнкъым
укӏэлъилъэдэнкъым
кӏэлъилъэдэнкъым
дыкӏэлъилъэдэнкъым
фыкӏэлъилъэдэнкъым
кӏэлъилъэдэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнущ
укӏэлъилъэдэнущ
кӏэлъилъэдэнущ
дыкӏэлъилъэдэнущ
фыкӏэлъилъэдэнущ
кӏэлъилъэдэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнукъым
укӏэлъилъэдэнукъым
кӏэлъилъэдэнукъым
дыкӏэлъилъэдэнукъым
фыкӏэлъилъэдэнукъым
кӏэлъилъэдэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэрэ
укӏэлъилъадэрэ
кӏэлъилъадэрэ
дыкӏэлъилъадэрэ
фыкӏэлъилъадэрэ
кӏэлъилъадэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэркъэ
укӏэлъилъадэркъэ
кӏэлъилъадэркъэ
дыкӏэлъилъадэркъэ
фыкӏэлъилъадэркъэ
кӏэлъилъадэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэ(р)т
укӏэлъилъадэ(р)т
кӏэлъилъадэ(р)т
дыкӏэлъилъадэ(р)т
фыкӏэлъилъадэ(р)т
кӏэлъилъадэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэ(р)тэкъэ
укӏэлъилъадэ(р)тэкъэ
кӏэлъилъадэ(р)тэкъэ
дыкӏэлъилъадэ(р)тэкъэ
фыкӏэлъилъадэ(р)тэкъэ
кӏэлъилъадэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэда
укӏэлъилъэда
кӏэлъилъэда
дыкӏэлъилъэда
фыкӏэлъилъэда
кӏэлъилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдакъэ
укӏэлъилъэдакъэ
кӏэлъилъэдакъэ
дыкӏэлъилъэдакъэ
фыкӏэлъилъэдакъэ
кӏэлъилъэда(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдат
укӏэлъилъэдат
кӏэлъилъэдат
дыкӏэлъилъэдат
фыкӏэлъилъэдат
кӏэлъилъэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдатэкъэ
укӏэлъилъэдатэкъэ
кӏэлъилъэдатэкъэ
дыкӏэлъилъэдатэкъэ
фыкӏэлъилъэдатэкъэ
кӏэлъилъэда(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъа
укӏэлъилъэдэгъа
кӏэлъилъэдэгъа
дыкӏэлъилъэдэгъа
фыкӏэлъилъэдэгъа
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъакъэ
укӏэлъилъэдэгъакъэ
кӏэлъилъэдэгъакъэ
дыкӏэлъилъэдэгъакъэ
фыкӏэлъилъэдэгъакъэ
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъат
укӏэлъилъэдэгъат
кӏэлъилъэдэгъат
дыкӏэлъилъэдэгъат
фыкӏэлъилъэдэгъат
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъатэкъэ
укӏэлъилъэдэгъатэкъэ
кӏэлъилъэдэгъатэкъэ
дыкӏэлъилъэдэгъатэкъэ
фыкӏэлъилъэдэгъатэкъэ
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэ
укӏэлъилъадэ
кӏэлъилъадэ
дыкӏэлъилъадэ
фыкӏэлъилъадэ
кӏэлъилъадэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэкъэ
укӏэлъилъадэкъэ
кӏэлъилъадэкъэ
дыкӏэлъилъадэкъэ
фыкӏэлъилъадэкъэ
кӏэлъилъадэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэт
укӏэлъилъадэт
кӏэлъилъадэт
дыкӏэлъилъадэт
фыкӏэлъилъадэт
кӏэлъилъадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэтэкъэ
укӏэлъилъадэтэкъэ
кӏэлъилъадэтэкъэ
дыкӏэлъилъадэтэкъэ
фыкӏэлъилъадэтэкъэ
кӏэлъилъадэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэн
укӏэлъилъэдэн
кӏэлъилъэдэн
дыкӏэлъилъэдэн
фыкӏэлъилъэдэн
кӏэлъилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнкъэ
укӏэлъилъэдэнкъэ
кӏэлъилъэдэнкъэ
дыкӏэлъилъэдэнкъэ
фыкӏэлъилъэдэнкъэ
кӏэлъилъэдэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэну
укӏэлъилъэдэну
кӏэлъилъэдэну
дыкӏэлъилъэдэну
фыкӏэлъилъэдэну
кӏэлъилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнукъэ
укӏэлъилъэдэнукъэ
кӏэлъилъэдэнукъэ
дыкӏэлъилъэдэнукъэ
фыкӏэлъилъэдэнукъэ
кӏэлъилъэдэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэмэ
укӏэлъилъадэмэ
кӏэлъилъадэмэ
дыкӏэлъилъадэмэ
фыкӏэлъилъадэмэ
кӏэлъилъадэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъадэмэ
укӏэлъимылъадэмэ
кӏэлъимылъадэмэ
дыкӏэлъимылъадэмэ
фыкӏэлъимылъадэмэ
кӏэлъимылъадэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдамэ
укӏэлъилъэдамэ
кӏэлъилъэдамэ
дыкӏэлъилъэдамэ
фыкӏэлъилъэдамэ
кӏэлъилъэда(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдамэ
укӏэлъимылъэдамэ
кӏэлъимылъэдамэ
дыкӏэлъимылъэдамэ
фыкӏэлъимылъэдамэ
кӏэлъмылъэда(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъамэ
укӏэлъилъэдэгъамэ
кӏэлъилъэдэгъамэ
дыкӏэлъилъэдэгъамэ
фыкӏэлъилъэдэгъамэ
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэгъамэ
укӏэлъимылъэдэгъамэ
кӏэлъимылъэдэгъамэ
дыкӏэлъимылъэдэгъамэ
фыкӏэлъимылъэдэгъамэ
кӏэлъимылъэдэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнмэ
укӏэлъилъэдэнмэ
кӏэлъилъэдэнмэ
дыкӏэлъилъэдэнмэ
фыкӏэлъилъэдэнмэ
кӏэлъилъэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнмэ
укӏэлъимылъэдэнмэ
кӏэлъимылъэдэнмэ
дыкӏэлъимылъэдэнмэ
фыкӏэлъимылъэдэнмэ
кӏэлъимылъэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнумэ
укӏэлъилъэдэнумэ
кӏэлъилъэдэнумэ
дыкӏэлъилъэдэнумэ
фыкӏэлъилъэдэнумэ
кӏэлъилъэдэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнумэ
укӏэлъимылъэдэнумэ
кӏэлъимылъэдэнумэ
дыкӏэлъимылъэдэнумэ
фыкӏэлъимылъэдэнумэ
кӏэлъимылъэдэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэтэмэ
укӏэлъилъадэтэмэ
кӏэлъилъадэтэмэ
дыкӏэлъилъадэтэмэ
фыкӏэлъилъадэтэмэ
кӏэлъилъадэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъадэтэмэ
укӏэлъимылъадэтэмэ
кӏэлъимылъадэтэмэ
дыкӏэлъимылъадэтэмэ
фыкӏэлъимылъадэтэмэ
кӏэлъимылъадэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдатэмэ
укӏэлъилъэдатэмэ
кӏэлъилъэдатэмэ
дыкӏэлъилъэдатэмэ
фыкӏэлъилъэдатэмэ
кӏэлъилъэда(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдатэмэ
укӏэлъимылъэдатэмэ
кӏэлъимылъэдатэмэ
дыкӏэлъимылъэдатэмэ
фыкӏэлъимылъэдатэмэ
кӏэлъимылъэда(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъатэмэ
укӏэлъилъэдэгъатэмэ
кӏэлъилъэдэгъатэмэ
дыкӏэлъилъэдэгъатэмэ
фыкӏэлъилъэдэгъатэмэ
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэгъатэмэ
укӏэлъимылъэдэгъатэмэ
кӏэлъимылъэдэгъатэмэ
дыкӏэлъимылъэдэгъатэмэ
фыкӏэлъимылъэдэгъатэмэ
кӏэлъимылъэдэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнтэмэ
укӏэлъилъэдэнтэмэ
кӏэлъилъэдэнтэмэ
дыкӏэлъилъэдэнтэмэ
фыкӏэлъилъэдэнтэмэ
кӏэлъилъэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнтэмэ
укӏэлъимылъэдэнтэмэ
кӏэлъимылъэдэнтэмэ
дыкӏэлъимылъэдэнтэмэ
фыкӏэлъимылъэдэнтэмэ
кӏэлъимылъэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнутэмэ
укӏэлъилъэдэнутэмэ
кӏэлъилъэдэнутэмэ
дыкӏэлъилъэдэнутэмэ
фыкӏэлъилъэдэнутэмэ
кӏэлъилъэдэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнутэмэ
укӏэлъимылъэдэнутэмэ
кӏэлъимылъэдэнутэмэ
дыкӏэлъимылъэдэнутэмэ
фыкӏэлъимылъэдэнутэмэ
кӏэлъимылъэдэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнт
укӏэлъилъэдэнт
кӏэлъилъэдэнт
дыкӏэлъилъэдэнт
фыкӏэлъилъэдэнт
кӏэлъилъэдэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнтэкъым
укӏэлъилъэдэнтэкъым
кӏэлъилъэдэнтэкъым
дыкӏэлъилъэдэнтэкъым
фыкӏэлъилъэдэнтэкъым
кӏэлъилъэдэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнут
укӏэлъилъэдэнут
кӏэлъилъэдэнут
дыкӏэлъилъэдэнут
фыкӏэлъилъэдэнут
кӏэлъилъэдэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнутэкъым
укӏэлъилъэдэнутэкъым
кӏэлъилъэдэнутэкъым
дыкӏэлъилъэдэнутэкъым
фыкӏэлъилъэдэнутэкъым
кӏэлъилъэдэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэми
укӏэлъилъадэми
кӏэлъилъадэми
дыкӏэлъилъадэми
фыкӏэлъилъадэми
кӏэлъилъадэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъадэми
укӏэлъимылъадэми
кӏэлъимылъадэми
дыкӏэлъимылъадэми
фыкӏэлъимылъадэми
кӏэлъимылъадэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдами
укӏэлъилъэдами
кӏэлъилъэдами
дыкӏэлъилъэдами
фыкӏэлъилъэдами
кӏэлъилъэда(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдами
укӏэлъимылъэдами
кӏэлъимылъэдами
дыкӏэлъимылъэдами
фыкӏэлъимылъэдами
кӏэлъимылъэда(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъами
укӏэлъилъэдэгъами
кӏэлъилъэдэгъами
дыкӏэлъилъэдэгъами
фыкӏэлъилъэдэгъами
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэгъами
укӏэлъимылъэдэгъами
кӏэлъимылъэдэгъами
дыкӏэлъимылъэдэгъами
фыкӏэлъимылъэдэгъами
кӏэлъимылъэдэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнми
укӏэлъилъэдэнми
кӏэлъилъэдэнми
дыкӏэлъилъэдэнми
фыкӏэлъилъэдэнми
кӏэлъилъэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнми
укӏэлъимылъэдэнми
кӏэлъимылъэдэнми
дыкӏэлъимылъэдэнми
фыкӏэлъимылъэдэнми
кӏэлъимылъэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнуми
укӏэлъилъэдэнуми
кӏэлъилъэдэнуми
дыкӏэлъилъэдэнуми
фыкӏэлъилъэдэнуми
кӏэлъилъэдэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнуми
укӏэлъимылъэдэнуми
кӏэлъимылъэдэнуми
дыкӏэлъимылъэдэнуми
фыкӏэлъимылъэдэнуми
кӏэлъимылъэдэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъадэтэми
укӏэлъилъадэтэми
кӏэлъилъадэтэми
дыкӏэлъилъадэтэми
фыкӏэлъилъадэтэми
кӏэлъилъадэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъадэтэми
укӏэлъимылъадэтэми
кӏэлъимылъадэтэми
дыкӏэлъимылъадэтэми
фыкӏэлъимылъадэтэми
кӏэлъимылъадэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдатэми
укӏэлъилъэдатэми
кӏэлъилъэдатэми
дыкӏэлъилъэдатэми
фыкӏэлъилъэдатэми
кӏэлъилъэда(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдатэми
укӏэлъимылъэдатэми
кӏэлъимылъэдатэми
дыкӏэлъимылъэдатэми
фыкӏэлъимылъэдатэми
кӏэлъимылъэда(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэгъатэми
укӏэлъилъэдэгъатэми
кӏэлъилъэдэгъатэми
дыкӏэлъилъэдэгъатэми
фыкӏэлъилъэдэгъатэми
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэгъатэми
укӏэлъимылъэдэгъатэми
кӏэлъимылъэдэгъатэми
дыкӏэлъимылъэдэгъатэми
фыкӏэлъимылъэдэгъатэми
кӏэлъимылъэдэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнтэми
укӏэлъилъэдэнтэми
кӏэлъилъэдэнтэми
дыкӏэлъилъэдэнтэми
фыкӏэлъилъэдэнтэми
кӏэлъилъэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнтэми
укӏэлъимылъэдэнтэми
кӏэлъимылъэдэнтэми
дыкӏэлъимылъэдэнтэми
фыкӏэлъимылъэдэнтэми
кӏэлъимылъэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдэнутэми
укӏэлъилъэдэнутэми
кӏэлъилъэдэнутэми
дыкӏэлъилъэдэнутэми
фыкӏэлъилъэдэнутэми
кӏэлъилъэдэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдэнутэми
укӏэлъимылъэдэнутэми
кӏэлъимылъэдэнутэми
дыкӏэлъимылъэдэнутэми
фыкӏэлъимылъэдэнутэми
кӏэлъимылъэдэну(хэ)тэми
гъэщӀэгълъэдэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдаи
укӏэлъилъэдаи
кӏэлъилъэдаи
дыкӏэлъилъэдаи
фыкӏэлъилъэдаи
кӏэлъилъэдаи
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдакъыми
укӏэлъилъэдакъыми
кӏэлъилъэдакъыми
дыкӏэлъилъэдакъыми
фыкӏэлъилъэдакъыми
кӏэлъилъэдакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдащэрэт
укӏэлъилъэдащэрэт
кӏэлъилъэдащэрэт
дыкӏэлъилъэдащэрэт
фыкӏэлъилъэдащэрэт
кӏэлъилъэдащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъимылъэдащэрэт
укӏэлъимылъэдащэрэт
кӏэлъимылъэдащэрэт
дыкӏэлъимылъэдащэрэт
фыкӏэлъимылъэдащэрэт
кӏэлъимылъэдащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнщ
укӏэлъилъэдагъэнщ
кӏэлъилъэдагъэнщ
дыкӏэлъилъэдагъэнщ
фыкӏэлъилъэдагъэнщ
кӏэлъилъэдагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнкъым
укӏэлъилъэдагъэнкъым
кӏэлъилъэдагъэнкъым
дыкӏэлъилъэдагъэнкъым
фыкӏэлъилъэдагъэнкъым
кӏэлъилъэдагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнт
укӏэлъилъэдагъэнт
кӏэлъилъэдагъэнт
дыкӏэлъилъэдагъэнт
фыкӏэлъилъэдагъэнт
кӏэлъилъэдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнтэкъым
укӏэлъилъэдагъэнтэкъым
кӏэлъилъэдагъэнтэкъым
дыкӏэлъилъэдагъэнтэкъым
фыкӏэлъилъэдагъэнтэкъым
кӏэлъилъэдагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэн
укӏэлъилъэдагъэн
кӏэлъилъэдагъэн
дыкӏэлъилъэдагъэн
фыкӏэлъилъэдагъэн
кӏэлъилъэдагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнкъэ
укӏэлъилъэдагъэнкъэ
кӏэлъилъэдагъэнкъэ
дыкӏэлъилъэдагъэнкъэ
фыкӏэлъилъэдагъэнкъэ
кӏэлъилъэдагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнт
укӏэлъилъэдагъэнт
кӏэлъилъэдагъэнт
дыкӏэлъилъэдагъэнт
фыкӏэлъилъэдагъэнт
кӏэлъилъэдагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнтэкъэ
укӏэлъилъэдагъэнтэкъэ
кӏэлъилъэдагъэнтэкъэ
дыкӏэлъилъэдагъэнтэкъэ
фыкӏэлъилъэдагъэнтэкъэ
кӏэлъилъэдагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнущ
укӏэлъилъэдагъэнущ
кӏэлъилъэдагъэнущ
дыкӏэлъилъэдагъэнущ
фыкӏэлъилъэдагъэнущ
кӏэлъилъэдагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнукъым
укӏэлъилъэдагъэнукъым
кӏэлъилъэдагъэнукъым
дыкӏэлъилъэдагъэнукъым
фыкӏэлъилъэдагъэнукъым
кӏэлъилъэдагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнут
укӏэлъилъэдагъэнут
кӏэлъилъэдагъэнут
дыкӏэлъилъэдагъэнут
фыкӏэлъилъэдагъэнут
кӏэлъилъэдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнутэкъым
укӏэлъилъэдагъэнутэкъым
кӏэлъилъэдагъэнутэкъым
дыкӏэлъилъэдагъэнутэкъым
фыкӏэлъилъэдагъэнутэкъым
кӏэлъилъэдагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэну
укӏэлъилъэдагъэну
кӏэлъилъэдагъэну
дыкӏэлъилъэдагъэну
фыкӏэлъилъэдагъэну
кӏэлъилъэдагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнукъэ
укӏэлъилъэдагъэнукъэ
кӏэлъилъэдагъэнукъэ
дыкӏэлъилъэдагъэнукъэ
фыкӏэлъилъэдагъэнукъэ
кӏэлъилъэдагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнут
укӏэлъилъэдагъэнут
кӏэлъилъэдагъэнут
дыкӏэлъилъэдагъэнут
фыкӏэлъилъэдагъэнут
кӏэлъилъэдагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкӏэлъилъэдагъэнутэкъэ
укӏэлъилъэдагъэнутэкъэ
кӏэлъилъэдагъэнутэкъэ
дыкӏэлъилъэдагъэнутэкъэ
фыкӏэлъилъэдагъэнутэкъэ
кӏэлъилъэдагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъадэ
укӏэлъилъадэ
кӏэлъилъадэ
дыкӏэлъилъадэ
фыкӏэлъилъадэ
кӏэлъилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъадэ
укӏэлъимылъадэ
кӏэлъимылъадэ
дыкӏэлъимылъадэ
фыкӏэлъимылъадэ
кӏэлъимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъэда
укӏэлъилъэда
кӏэлъилъэда
дыкӏэлъилъэда
фыкӏэлъилъэда
кӏэлъилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъэда
укӏэлъимылъэда
кӏэлъимылъэда
дыкӏэлъимылъэда
фыкӏэлъимылъэда
кӏэлъимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъэдэгъа
укӏэлъилъэдэгъа
кӏэлъилъэдэгъа
дыкӏэлъилъэдэгъа
фыкӏэлъилъэдэгъа
кӏэлъилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъэдэгъа
укӏэлъимылъэдэгъа
кӏэлъимылъэдэгъа
дыкӏэлъимылъэдэгъа
фыкӏэлъимылъэдэгъа
кӏэлъимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъэдэн
укӏэлъилъэдэн
кӏэлъилъэдэн
дыкӏэлъилъэдэн
фыкӏэлъилъэдэн
кӏэлъилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъэдэн
укӏэлъимылъэдэн
кӏэлъимылъэдэн
дыкӏэлъимылъэдэн
фыкӏэлъимылъэдэн
кӏэлъимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъэдэну
укӏэлъилъэдэну
кӏэлъилъэдэну
дыкӏэлъилъэдэну
фыкӏэлъилъэдэну
кӏэлъилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъэдэну
укӏэлъимылъэдэну
кӏэлъимылъэдэну
дыкӏэлъимылъэдэну
фыкӏэлъимылъэдэну
кӏэлъимылъэдэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъилъадэ
узэрыкӏэлъилъадэ
зэрыкӏэлъилъадэ
дызэрыкӏэлъилъадэ
фызэрыкӏэлъилъадэ
зэрыкӏэлъилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъимылъадэ
узэрыкӏэлъимылъадэ
зэрыкӏэлъимылъадэ
дызэрыкӏэлъимылъадэ
фызэрыкӏэлъимылъадэ
зэрыкӏэлъимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъилъэда
узэрыкӏэлъилъэда
зэрыкӏэлъилъэда
дызэрыкӏэлъилъэда
фызэрыкӏэлъилъэда
зэрыкӏэлъилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъимылъэда
узэрыкӏэлъимылъэда
зэрыкӏэлъимылъэда
дызэрыкӏэлъимылъэда
фызэрыкӏэлъимылъэда
зэрыкӏэлъимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъилъэдэгъа
узэрыкӏэлъилъэдэгъа
зэрыкӏэлъилъэдэгъа
дызэрыкӏэлъилъэдэгъа
фызэрыкӏэлъилъэдэгъа
зэрыкӏэлъилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъимылъэдэгъа
узэрыкӏэлъимылъэдэгъа
зэрыкӏэлъимылъэдэгъа
дызэрыкӏэлъимылъэдэгъа
фызэрыкӏэлъимылъэдэгъа
зэрыкӏэлъимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъилъэдэн
узэрыкӏэлъилъэдэн
зэрыкӏэлъилъэдэн
дызэрыкӏэлъилъэдэн
фызэрыкӏэлъилъэдэн
зэрыкӏэлъилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъимылъэдэн
узэрыкӏэлъимылъэдэн
зэрыкӏэлъимылъэдэн
дызэрыкӏэлъимылъэдэн
фызэрыкӏэлъимылъэдэн
зэрыкӏэлъимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъилъэдэну
узэрыкӏэлъилъэдэну
зэрыкӏэлъилъэдэну
дызэрыкӏэлъилъэдэну
фызэрыкӏэлъилъэдэну
зэрыкӏэлъилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкӏэлъимылъэдэну
узэрыкӏэлъимылъэдэну
зэрыкӏэлъимылъэдэну
дызэрыкӏэлъимылъэдэну
фызэрыкӏэлъимылъэдэну
зэрыкӏэлъимылъэдэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъилъадэ
ущыкӏэлъилъадэ
щыкӏэлъилъадэ
дыщыкӏэлъилъадэ
фыщыкӏэлъилъадэ
щыкӏэлъилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъимылъадэ
ущыкӏэлъимылъадэ
щыкӏэлъимылъадэ
дыщыкӏэлъимылъадэ
фыщыкӏэлъимылъадэ
щыкӏэлъимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъилъэда
ущыкӏэлъилъэда
щыкӏэлъилъэда
дыщыкӏэлъилъэда
фыщыкӏэлъилъэда
щыкӏэлъилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъимылъэда
ущыкӏэлъимылъэда
щыкӏэлъимылъэда
дыщыкӏэлъимылъэда
фыщыкӏэлъимылъэда
щыкӏэлъимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъилъэдэгъа
ущыкӏэлъилъэдэгъа
щыкӏэлъилъэдэгъа
дыщыкӏэлъилъэдэгъа
фыщыкӏэлъилъэдэгъа
щыкӏэлъилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъимылъэдэгъа
ущыкӏэлъимылъэдэгъа
щыкӏэлъимылъэдэгъа
дыщыкӏэлъимылъэдэгъа
фыщыкӏэлъимылъэдэгъа
щыкӏэлъимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъилъэдэн
ущыкӏэлъилъэдэн
щыкӏэлъилъэдэн
дыщыкӏэлъилъэдэн
фыщыкӏэлъилъэдэн
щыкӏэлъилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъимылъэдэн
ущыкӏэлъимылъэдэн
щыкӏэлъимылъэдэн
дыщыкӏэлъимылъэдэн
фыщыкӏэлъимылъэдэн
щыкӏэлъимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъилъэдэну
ущыкӏэлъилъэдэну
щыкӏэлъилъэдэну
дыщыкӏэлъилъэдэну
фыщыкӏэлъилъэдэну
щыкӏэлъилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкӏэлъимылъэдэну
ущыкӏэлъимылъэдэну
щыкӏэлъимылъэдэну
дыщыкӏэлъимылъэдэну
фыщыкӏэлъимылъэдэну
щыкӏэлъимылъэдэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъилъадэ
уздыкӏэлъилъадэ
здыкӏэлъилъадэ
дыздыкӏэлъилъадэ
фыздыкӏэлъилъадэ
здыкӏэлъилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъимылъадэ
уздыкӏэлъимылъадэ
здыкӏэлъимылъадэ
дыздыкӏэлъимылъадэ
фыздыкӏэлъимылъадэ
здыкӏэлъимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъилъэда
уздыкӏэлъилъэда
здыкӏэлъилъэда
дыздыкӏэлъилъэда
фыздыкӏэлъилъэда
здыкӏэлъилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъимылъэда
уздыкӏэлъимылъэда
здыкӏэлъимылъэда
дыздыкӏэлъимылъэда
фыздыкӏэлъимылъэда
здыкӏэлъимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъилъэдэгъа
уздыкӏэлъилъэдэгъа
здыкӏэлъилъэдэгъа
дыздыкӏэлъилъэдэгъа
фыздыкӏэлъилъэдэгъа
здыкӏэлъилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъимылъэдэгъа
уздыкӏэлъимылъэдэгъа
здыкӏэлъимылъэдэгъа
дыздыкӏэлъимылъэдэгъа
фыздыкӏэлъимылъэдэгъа
здыкӏэлъимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъилъэдэн
уздыкӏэлъилъэдэн
здыкӏэлъилъэдэн
дыздыкӏэлъилъэдэн
фыздыкӏэлъилъэдэн
здыкӏэлъилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъимылъэдэн
уздыкӏэлъимылъэдэн
здыкӏэлъимылъэдэн
дыздыкӏэлъимылъэдэн
фыздыкӏэлъимылъэдэн
здыкӏэлъимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъилъэдэну
уздыкӏэлъилъэдэну
здыкӏэлъилъэдэну
дыздыкӏэлъилъэдэну
фыздыкӏэлъилъэдэну
здыкӏэлъилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкӏэлъимылъэдэну
уздыкӏэлъимылъэдэну
здыкӏэлъимылъэдэну
дыздыкӏэлъимылъэдэну
фыздыкӏэлъимылъэдэну
здыкӏэлъимылъэдэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъилъадэ
ущӀыкӏэлъилъадэ
щӀыкӏэлъилъадэ
дыщӀыкӏэлъилъадэ
фыщӀыкӏэлъилъадэ
щӀыкӏэлъилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъимылъадэ
ущӀыкӏэлъимылъадэ
щӀыкӏэлъимылъадэ
дыщӀыкӏэлъимылъадэ
фыщӀыкӏэлъимылъадэ
щӀыкӏэлъимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъилъэда
ущӀыкӏэлъилъэда
щӀыкӏэлъилъэда
дыщӀыкӏэлъилъэда
фыщӀыкӏэлъилъэда
щӀыкӏэлъилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъимылъэда
ущӀыкӏэлъимылъэда
щӀыкӏэлъимылъэда
дыщӀыкӏэлъимылъэда
фыщӀыкӏэлъимылъэда
щӀыкӏэлъимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъилъэдэгъа
ущӀыкӏэлъилъэдэгъа
щӀыкӏэлъилъэдэгъа
дыщӀыкӏэлъилъэдэгъа
фыщӀыкӏэлъилъэдэгъа
щӀыкӏэлъилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъимылъэдэгъа
ущӀыкӏэлъимылъэдэгъа
щӀыкӏэлъимылъэдэгъа
дыщӀыкӏэлъимылъэдэгъа
фыщӀыкӏэлъимылъэдэгъа
щӀыкӏэлъимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъилъэдэн
ущӀыкӏэлъилъэдэн
щӀыкӏэлъилъэдэн
дыщӀыкӏэлъилъэдэн
фыщӀыкӏэлъилъэдэн
щӀыкӏэлъилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъимылъэдэн
ущӀыкӏэлъимылъэдэн
щӀыкӏэлъимылъэдэн
дыщӀыкӏэлъимылъэдэн
фыщӀыкӏэлъимылъэдэн
щӀыкӏэлъимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъилъэдэну
ущӀыкӏэлъилъэдэну
щӀыкӏэлъилъэдэну
дыщӀыкӏэлъилъэдэну
фыщӀыкӏэлъилъэдэну
щӀыкӏэлъилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкӏэлъимылъэдэну
ущӀыкӏэлъимылъэдэну
щӀыкӏэлъимылъэдэну
дыщӀыкӏэлъимылъэдэну
фыщӀыкӏэлъимылъэдэну
щӀыкӏэлъимылъэдэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъадэу
укӏэлъилъадэу
кӏэлъилъадэу
дыкӏэлъилъадэу
фыкӏэлъилъадэу
кӏэлъилъадэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъадэу
укӏэлъимылъадэу
кӏэлъимылъадэу
дыкӏэлъимылъадэу
фыкӏэлъимылъадэу
кӏэлъимылъадэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъэдауэ
укӏэлъилъэдауэ
кӏэлъилъэдауэ
дыкӏэлъилъэдауэ
фыкӏэлъилъэдауэ
кӏэлъилъэдауэ / кӏэлъилъэда(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъэдауэ
укӏэлъимылъэдауэ
кӏэлъимылъэдауэ
дыкӏэлъимылъэдауэ
фыкӏэлъимылъэдауэ
кӏэлъимылъэдауэ(хэ) / кӏэлъимылъэда(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкӏэлъилъадэурэ
укӏэлъилъадэурэ
кӏэлъилъадэурэ
дыкӏэлъилъадэурэ
фыкӏэлъилъадэурэ
кӏэлъилъадэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкӏэлъимылъадэурэ
укӏэлъимылъадэурэ
кӏэлъимылъадэурэ
дыкӏэлъимылъадэурэ
фыкӏэлъимылъадэурэ
кӏэлъимылъадэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпкӏэлъолъадэ
сыкӏэлъолъадэ
--
сыфкӏэлъолъадэ
сакӏэлъолъадэ(хэ)
уэ
ускӏэлъолъадэ
--
укӏэлъолъадэ
уткӏэлъолъадэ
--
уакӏэлъолъадэ(хэ)
ар
скӏэлъолъадэ
пкӏэлъолъадэ
кӏэлъолъадэ
ткӏэлъолъадэ
фкӏэлъолъадэ
якӏэлъолъадэ(хэ)
дэ
--
дыпкӏэлъолъадэ
дыкӏэлъолъадэ
--
дыфкӏэлъолъадэ
дакӏэлъолъадэ(хэ)
фэ
фыскӏэлъолъадэ
--
фыкӏэлъолъадэ
фыткӏэлъолъадэ
--
факӏэлъолъадэ(хэ)
ахэр
скӏэлъолъадэ
пкӏэлъолъадэ
кӏэлъолъадэ
ткӏэлъолъадэ
фкӏэлъолъадэ
якӏэлъолъадэ(хэ)
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыпкӏэлъилъадэрэ]
сыкӏэлъилъадэрэ]
--
сыфкӏэлъилъадэрэ]
сакӏэлъилъадэ(хэ)рэ]
уэ
ускӏэлъилъадэрэ]
--
укӏэлъилъадэрэ]
уткӏэлъилъадэрэ]
--
уакӏэлъилъадэ(хэ)рэ]
ар
скӏэлъилъадэрэ]
пкӏэлъилъадэрэ]
кӏэлъилъадэрэ]
ткӏэлъилъадэрэ]
фкӏэлъилъадэрэ]
якӏэлъилъадэ(хэ)рэ]
дэ
--
дыпкӏэлъилъадэрэ]
дыкӏэлъилъадэрэ]
--
дыфкӏэлъилъадэрэ]
дакӏэлъилъадэ(хэ)рэ]
фэ
фыскӏэлъилъадэрэ]
--
фыкӏэлъилъадэрэ]
фытдкӏэлъилъадэрэ]
--
факӏэлъилъадэ(хэ)рэ]
ахэр
скӏэлъилъадэрэ]
пкӏэлъилъадэрэ]
кӏэлъилъадэрэ]
ткӏэлъилъадэрэ]
фкӏэлъилъадэрэ]
якӏэлъилъадэ(хэ)рэ]
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъад]э
[лъад]эр
--
[лъад]эхэр
Эргативнэ:
[лъад]э
[лъад]эм
--
[лъад]эхэм
Послеложнэ:
[лъад]экӀэ
[лъад]эмкӀэ
[лъад]эхэкӀэ
[лъад]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъад]эуэ
[лъад]эрауэ
[лъад]эхэу
[лъад]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]а
[лъэд]ар
--
[лъэд]ахэр
Эргативнэ:
[лъэд]а
[лъэд]ам
--
[лъэд]ахэм
Послеложнэ:
[лъэд]акӀэ
[лъэд]амкӀэ
[лъэд]ахэкӀэ
[лъэд]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэд]ауэ
[лъэд]арауэ
[лъэд]ахэу
[лъэд]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]эн
[лъэд]эныр
--
[лъэд]энхэр
Эргативнэ:
[лъэд]эн
[лъэд]эным
--
[лъэд]энхэм
Послеложнэ:
[лъэд]энкӀэ
[лъэд]энымкӀэ
[лъэд]энхэкӀэ
[лъэд]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энырауэ
[лъэд]энхэу
[лъэд]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энур
--
[лъэд]энухэр
Эргативнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энум
--
[лъэд]энухэм
Послеложнэ:
[лъэд]энукӀэ
[лъэд]энумкӀэ
[лъэд]энухэкӀэ
[лъэд]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэд]энууэ
[лъэд]энурауэ
[лъэд]энухэу
[лъэд]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и ужь иту илъэдэн; зыгуэрым кӀэлъыкӀуэу жэкӀэ зыгуэрым ихьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Мэлыр Ӏуэм щилъадэм, щынэхэри абы кӀэлъилъэдащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
кӏэлъилъэдэн: run into sth following sb or sth, after or behind sb or sth
Мэлыр Ӏуэм щилъадэм, щынэхэри абы кӀэлъилъэдащ: the sheep ran into the corral and the lambs ran in after her.
УРЫСЫБЗЭ
кӏэлъилъэдэн: вбежать куда-л. вслед за кем-чем-л.
Мэлыр Ӏуэм щилъадэм, щынэхэри абы кӀэлъилъэдащ: овца вбежала в загон, а ягнята вбежали вслед за ней.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.