Wt/kbd/кӏэдахъуэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [tʹʂɐ'dɑ:χʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [кӏ] + э + да- + [хъу] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | кӏэдахъуэ | кӏэдахъуэр | -- | кӏэдахъуэхэр |
Эргативнэ: | кӏэдахъуэ | кӏэдахъуэм | -- | кӏэдахъуэхэм |
Послеложнэ: | кӏэдахъуэкӀэ | кӏэдахъуэмкӀэ | кӏэдахъуэхэкӀэ | кӏэдахъуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | кӏэдахъуэу | кӏэдахъуэрауэ | кӏэдахъуэхэу | кӏэдахъуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- БостеикӀэ, джанэкӀэ къыдэхьея (зыгуэр кӀуэцӀыплъхьэ хъуну).
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- КӀэдахъуэм из мыӀэрысэ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- кӏэдахъуэ: hem (dress)
- КӀэдахъуэм из мыӀэрысэ: a full hem of apples
УРЫСЫБЗЭ
- кӏэдахъуэ: подол
- КӀэдахъуэм из мыӀэрысэ: полный подол яблок
псалъафэ зэпыщӀахэр
КӀэдахъуэ и пщалъэщ
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: [he] lives on alms (charity) Урысыбзэ: [он] живёт подаянием. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
КӀэдахъуэкӀэ пӀын
Мыхьэнэ: КӀэдахъуэ и хьэмщ НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: [he] is destitute, [he] lives by begging Урысыбзэ: [он] нищенствует. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.