Wt/kbd/кӏуэцӏыгъуэлъхьэн
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [kʹʷɐtʹsǝʁʷɐɬ'ħɐn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- кӏуэцӏы- + [гъуэлъ] + -хь + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "кӏуэцӏыгъуэлъхьэн"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн |
| щымыӀэныгъэ: | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | укӏуэцӏыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | кӏуэцӏыгъуалъхьэ! | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэ! |
| щымыӀэныгъэ: | укӏуэцӏымыгъуалъхьэ! | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏрегъуалъхьэ | укӏуэцӏрегъуалъхьэ | кӏуэцӏрегъуалъхьэ | дыкӏуэцӏрегъуалъхьэ | фыкӏуэцӏрегъуалъхьэ | кӏуэцӏрегъуалъхьэ |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏремыгъуалъхьэ | укӏуэцӏремыгъуалъхьэ | кӏуэцӏремыгъуалъхьэ | дыкӏуэцӏремыгъуалъхьэ | фыкӏуэцӏремыгъуалъхьэ | кӏуэцӏремыгъуалъхьэ |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏогъуалъхьэ(р) | укӏуэцӏогъуалъхьэ(р) | кӏуэцӏогъуалъхьэ(р) | кӏуэцӏогъуалъхьэ(р) | фыкӏуэцӏогъуалъхьэ(р) | кӏуэцӏогъуалъхьэ(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэркъым | укӏуэцӏыгъуалъхьэркъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэркъым | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэркъым | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэркъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | укӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъым | укӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъым | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъым | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)(р)тэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьащ | укӏуэцӏыгъуэлъхьащ | кӏуэцӏыгъуэлъхьащ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьащ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьащ | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьакъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьакъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьат | укӏуэцӏыгъуэлъхьат | кӏуэцӏыгъуэлъхьат | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьат | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьат | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъащ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъащ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъащ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъащ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъащ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэщ | укӏуэцӏыгъуалъхьэщ | кӏуэцӏыгъуалъхьэщ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэщ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэщ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)щ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэкъым | укӏуэцӏыгъуалъхьэкъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэкъым | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэкъым | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэкъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)къым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэт | укӏуэцӏыгъуалъхьэт | кӏуэцӏыгъуалъхьэт | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэт | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэт | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъым | укӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъым | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъым | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъым | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнщ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнщ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнщ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнщ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнщ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнущ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнущ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнущ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнущ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнущ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэрэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэрэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэркъэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэркъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэркъэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэркъэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэркъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)ркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | укӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)т | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(р)тэкъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)(р)тэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | укӏуэцӏыгъуэлъхьа | кӏуэцӏыгъуэлъхьа | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьакъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьакъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьат | укӏуэцӏыгъуэлъхьат | кӏуэцӏыгъуэлъхьат | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьат | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьат | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъакъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъат | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэкъэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэкъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэкъэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэкъэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэкъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэт | укӏуэцӏыгъуалъхьэт | кӏуэцӏыгъуалъхьэт | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэт | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэт | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэкъэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | укӏуэцӏыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | укӏуэцӏыгъуэлъхьэну | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнукъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэмэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэмэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэмэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэмэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэмэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуалъхьэмэ | укӏуэцӏымыгъуалъхьэмэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэмэ | дыкӏуэцӏымыгъуалъхьэмэ | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэмэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьамэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьамэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьамэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьамэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьамэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьамэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьамэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьамэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьамэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьамэ | кӏуэцӏмыгъуэлъхьа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъамэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъамэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъамэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъамэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъамэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъамэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъамэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъамэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъамэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъамэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнмэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнмэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнмэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнмэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнмэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнмэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнумэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнумэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнумэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнумэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнумэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнумэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнумэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнумэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнумэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнумэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэмэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэтэмэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэтэмэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэмэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэмэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуалъхьэтэмэ | укӏуэцӏымыгъуалъхьэтэмэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэтэмэ | дыкӏуэцӏымыгъуалъхьэтэмэ | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэтэмэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэмэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьатэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьатэмэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэмэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьатэмэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьатэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьатэмэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьатэмэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьатэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэмэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэмэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэмэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэмэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэмэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэмэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэмэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэмэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэмэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэмэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэмэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэмэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэмэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэмэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэмэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэмэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэмэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэмэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэмэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэмэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнт | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнт | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнт | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнт | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнт | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнут | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнут | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнут | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнут | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнут | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэми | укӏуэцӏыгъуалъхьэми | кӏуэцӏыгъуалъхьэми | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэми | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэми | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуалъхьэми | укӏуэцӏымыгъуалъхьэми | кӏуэцӏымыгъуалъхьэми | дыкӏуэцӏымыгъуалъхьэми | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэми | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьами | укӏуэцӏыгъуэлъхьами | кӏуэцӏыгъуэлъхьами | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьами | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьами | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьами | укӏуэцӏымыгъуэлъхьами | кӏуэцӏымыгъуэлъхьами | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьами | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьами | кӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъами | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъами | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъами | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъами | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъами | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъами | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъами | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъами | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъами | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъами | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнми | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнми | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнми | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнми | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнми | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнми | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнуми | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнуми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнуми | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнуми | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнуми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнуми | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнуми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнуми | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнуми | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнуми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэми | укӏуэцӏыгъуалъхьэтэми | кӏуэцӏыгъуалъхьэтэми | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэми | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэтэми | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуалъхьэтэми | укӏуэцӏымыгъуалъхьэтэми | кӏуэцӏымыгъуалъхьэтэми | дыкӏуэцӏымыгъуалъхьэтэми | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэтэми | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэми | укӏуэцӏыгъуэлъхьатэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьатэми | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэми | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьатэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьатэми | укӏуэцӏымыгъуэлъхьатэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьатэми | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьатэми | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьатэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэми | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэми | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэми | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъатэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэми | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэми | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэми | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъатэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэми | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэми | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэми | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнтэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэми | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэми | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэми | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнтэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэми | укӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэми | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэми | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэнутэми | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэми | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэми | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэми | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэнутэми | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъгъуэлъхьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьаи | укӏуэцӏыгъуэлъхьаи | кӏуэцӏыгъуэлъхьаи | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьаи | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьаи | кӏуэцӏыгъуэлъхьаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъыми | укӏуэцӏыгъуэлъхьакъыми | кӏуэцӏыгъуэлъхьакъыми | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъыми | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьакъыми | кӏуэцӏыгъуэлъхьакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьащэрэт | укӏуэцӏыгъуэлъхьащэрэт | кӏуэцӏыгъуэлъхьащэрэт | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьащэрэт | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьащэрэт | кӏуэцӏыгъуэлъхьащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьащэрэт | укӏуэцӏымыгъуэлъхьащэрэт | кӏуэцӏымыгъуэлъхьащэрэт | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьащэрэт | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьащэрэт | кӏуэцӏымыгъуэлъхьащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнщ | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнщ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнщ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнщ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнщ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэн | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэн | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэн | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнущ | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнущ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнущ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнущ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнущ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнущ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъым | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъым | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъым | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъым | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэну | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэну | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэну | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэну | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэну | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | укӏуэцӏымыгъуалъхьэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ | дыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | укӏуэцӏыгъуэлъхьа | кӏуэцӏыгъуэлъхьа | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | укӏуэцӏымыгъуэлъхьа | кӏуэцӏымыгъуэлъхьа | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | кӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | укӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | кӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | укӏуэцӏыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | укӏуэцӏыгъуэлъхьэну | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | кӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | укӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | кӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | узэрыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | зэрыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | дызэрыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | фызэрыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | зэрыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | узэрыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | зэрыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | дызэрыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | фызэрыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | зэрыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | узэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | дызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | фызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | узэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | дызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | фызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | узэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | дызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | фызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | узэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | дызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | фызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | узэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | дызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | фызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | узэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | дызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | фызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | узэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | дызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | фызэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | зэрыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | узэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | дызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | фызэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | зэрыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | ущыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | щыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | дыщыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | фыщыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | щыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | ущыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | щыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | дыщыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | фыщыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | щыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | ущыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | дыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | фыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | ущыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | дыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | фыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | ущыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | дыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | фыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | ущыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | дыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | фыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | ущыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | дыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | фыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | ущыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | дыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | фыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | ущыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | дыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | фыщыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | щыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | ущыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | дыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | фыщыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | щыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | уздыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | здыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | дыздыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | фыздыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | здыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | уздыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | здыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | дыздыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | фыздыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | здыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | уздыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | дыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | фыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | уздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | дыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | фыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | уздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | дыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | фыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | уздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | дыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | фыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | уздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | дыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | фыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | уздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | дыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | фыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | уздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | дыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | фыздыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | здыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | уздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | дыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | фыздыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | здыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | ущӀыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | щӀыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | дыщӀыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | фыщӀыкӏуэцӏыгъуалъхьэ | щӀыкӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | ущӀыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | щӀыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | дыщӀыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | фыщӀыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ | щӀыкӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | ущӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | дыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | фыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьа | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | ущӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | дыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | фыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | ущӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | дыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | фыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | ущӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | дыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | фыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | ущӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | дыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | фыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | ущӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | дыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | фыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэн(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | ущӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | дыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | фыщӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну | щӀыкӏуэцӏыгъуэлъхьэну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | ущӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | дыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | фыщӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну | щӀыкӏуэцӏымыгъуэлъхьэну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэу | укӏуэцӏыгъуалъхьэу | кӏуэцӏыгъуалъхьэу | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэу | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэу | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)у |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуалъхьэу | укӏуэцӏымыгъуалъхьэу | кӏуэцӏымыгъуалъхьэу | дыкӏуэцӏымыгъуалъхьэу | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэу | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуэлъхьауэ | укӏуэцӏыгъуэлъхьауэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьауэ | дыкӏуэцӏыгъуэлъхьауэ | фыкӏуэцӏыгъуэлъхьауэ | кӏуэцӏыгъуэлъхьауэ / кӏуэцӏыгъуэлъхьа(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуэлъхьауэ | укӏуэцӏымыгъуэлъхьауэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьауэ | дыкӏуэцӏымыгъуэлъхьауэ | фыкӏуэцӏымыгъуэлъхьауэ | кӏуэцӏымыгъуэлъхьауэ(хэ) / кӏуэцӏымыгъуэлъхьа(хэ)у |
| жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэурэ | укӏуэцӏыгъуалъхьэурэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэурэ | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэурэ | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэурэ | кӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)урэ |
| жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыкӏуэцӏымыгъуалъхьэурэ | укӏуэцӏымыгъуалъхьэурэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэурэ | дыкӏуэцӏымыгъуалъхьэурэ | фыкӏуэцӏымыгъуалъхьэурэ | кӏуэцӏымыгъуалъхьэ(хэ)урэ |
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыпкӏуэцӏогъуалъхьэ | сыкӏуэцӏогъуалъхьэ | -- | сыфкӏуэцӏогъуалъхьэ | сакӏуэцӏогъуалъхьэ(хэ) |
| уэ | ускӏуэцӏогъуалъхьэ | -- | укӏуэцӏогъуалъхьэ | уткӏуэцӏогъуалъхьэ | -- | уакӏуэцӏогъуалъхьэ(хэ) |
| ар | скӏуэцӏогъуалъхьэ | пкӏуэцӏогъуалъхьэ | кӏуэцӏогъуалъхьэ | ткӏуэцӏогъуалъхьэ | фкӏуэцӏогъуалъхьэ | якӏуэцӏогъуалъхьэ(хэ) |
| дэ | -- | дыпкӏуэцӏогъуалъхьэ | дыкӏуэцӏогъуалъхьэ | -- | дыфкӏуэцӏогъуалъхьэ | дакӏуэцӏогъуалъхьэ(хэ) |
| фэ | фыскӏуэцӏогъуалъхьэ | -- | фыкӏуэцӏогъуалъхьэ | фыткӏуэцӏогъуалъхьэ | -- | факӏуэцӏогъуалъхьэ(хэ) |
| ахэр | скӏуэцӏогъуалъхьэ | пкӏуэцӏогъуалъхьэ | кӏуэцӏогъуалъхьэ | ткӏуэцӏогъуалъхьэ | фкӏуэцӏогъуалъхьэ | якӏуэцӏогъуалъхьэ(хэ) |
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыпкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | сыкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | -- | сыфкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | сакӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)рэ] |
| уэ | ускӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | -- | укӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | уткӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | -- | уакӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)рэ] |
| ар | скӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | пкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | кӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | ткӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | фкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | якӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)рэ] |
| дэ | -- | дыпкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | дыкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | -- | дыфкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | дакӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)рэ] |
| фэ | фыскӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | -- | фыкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | фытдкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | -- | факӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)рэ] |
| ахэр | скӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | пкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | кӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | ткӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | фкӏуэцӏыгъуалъхьэрэ] | якӏуэцӏыгъуалъхьэ(хэ)рэ] |
| -э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуалъхь]э | [гъуалъхь]эр | -- | [гъуалъхь]эхэр |
| Эргативнэ: | [гъуалъхь]э | [гъуалъхь]эм | -- | [гъуалъхь]эхэм |
| Послеложнэ: | [гъуалъхь]экӀэ | [гъуалъхь]эмкӀэ | [гъуалъхь]эхэкӀэ | [гъуалъхь]эхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуалъхь]эуэ | [гъуалъхь]эрауэ | [гъуалъхь]эхэу | [гъуалъхь]эхэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]а | [гъуэлъхь]ар | -- | [гъуэлъхь]ахэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]а | [гъуэлъхь]ам | -- | [гъуэлъхь]ахэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]акӀэ | [гъуэлъхь]амкӀэ | [гъуэлъхь]ахэкӀэ | [гъуэлъхь]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]ауэ | [гъуэлъхь]арауэ | [гъуэлъхь]ахэу | [гъуэлъхь]ахэрауэ |
| -эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]эн | [гъуэлъхь]эныр | -- | [гъуэлъхь]энхэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]эн | [гъуэлъхь]эным | -- | [гъуэлъхь]энхэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]энкӀэ | [гъуэлъхь]энымкӀэ | [гъуэлъхь]энхэкӀэ | [гъуэлъхь]энхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энырауэ | [гъуэлъхь]энхэу | [гъуэлъхь]энхэрауэ |
| -эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энур | -- | [гъуэлъхь]энухэр |
| Эргативнэ: | [гъуэлъхь]эну | [гъуэлъхь]энум | -- | [гъуэлъхь]энухэм |
| Послеложнэ: | [гъуэлъхь]энукӀэ | [гъуэлъхь]энумкӀэ | [гъуэлъхь]энухэкӀэ | [гъуэлъхь]энухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [гъуэлъхь]энууэ | [гъуэлъхь]энурауэ | [гъуэлъхь]энухэу | [гъуэлъхь]энухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэр зэшэкӀауэ гъуэлъын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Хэти и щӀакӀуэм кӀуэцӀыгъуэлъхьауэ таурыхъ кӀыхьыр къеӀуатэ. ГуфӀэгъуэ, сборник
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- кӏуэцӏыгъуэлъхьэн: lie down, having wrapped oneself up in sth
УРЫСЫБЗЭ
- кӏуэцӏыгъуэлъхьэн: лечь, завернувшись во что-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.