Wt/kbd/къэхъеин

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > къэхъеин

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [qʹɐχe:'jǝn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • къэ- + [хъей] + -ы + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. Къэтэджын, зыкъэӀэтын (п. п. сабэ).
  2. Къежьэн, зыкъэӀэтын, къызэщӀэтэджэн.
  3. КъэтӀэсхъэн, сысын.
  4. КъэпӀэщӀэн, нэхъ псынщӀэу къэкӀуэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Адэ жыжьэу сабэр къэхъеящ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)
  • Жьыуэ къэхъея бжьэ закъуэтӀакъуэхэр вуууэ жыгыщхъэмкӀэ щхьэпрыкӀыурэ гъэгъэн щӀэзыдза кӀарцхэм кӀуэрт. Къашыргъэ ХьэпащӀэ
  • [Марие:] — Барысбий, къэхъей мыдэ.., къакӀуэ зо мыдэ! Къэбэрдей, альманах

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • ЛӀыжьым и зы дзи къэхъеякъым.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • къэхъеин: 1. be raised (for example, dust) 2. become animated, excited (about sb) 3. come loose (about a tooth) 4. hurry up, go faster, quicker (in the direction of the speaker)
  • ЛӀыжьым и зы дзи къэхъеякъым: all the old man`s teeth has come loose.
УРЫСЫБЗЭ
  • къэхъеин: 1. подняться (напр. о пыли) 2. прийти в движение, оживиться (о ком-л.) 3. расшататься (о зубе) 4. поторопиться, пойти живее, скорее (сюда)
  • ЛӀыжьым и зы дзи къэхъеякъым: все зубы у старика расшатались.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.