Wt/kbd/къызэщӏэнэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹǝzɐɕʹɐ'nɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къы- + зэ- + щӀэ- + [н] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "къызэщӏэнэн"-м и спряженэ

МЫХЬЭНЭ

1. Нэхъ ин къэхъун, къызэщӀэрыуэн (мафӀэр).
2. Блэуэ хуежьэн (уэздыгъэхэр).
3. Лажьэу ежьэн, къызэщӀэплъэн (моторыр).
4. Плъыжь хъун.
5. Плъыжь къэхъун, укӀытэн, зэгуэпын, къэгубжьын.

ЩАПХЪЭХЭР

• Чыщч гъурхэри Ӏугъуейр къыхихуу къызэщӀэнащ. КӀэрашэ Тембот
• Къербэч и псалъэр къыщыгурыӀуэм, Мэжидыр занщӀэу къызэщӀэнат. ЩоджэнцӀыкӀу Алий
• Сэлимэт зэрыӀуплъэу, Зэчрей къызэщӀонэ. Шортэн Аскэрбий

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Уэрам уэздыгъэхэр къызэщӀонэ.
• Моторыр къызэщӀэнэн.
• Пщыхьэщхьэ пшэплъыр къызэщӀэнат.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къызэщӏэнэн: 1. light up, kindle, start burning (about a fire) 2. light up, start shining (for example, about a lamp) 3. start up, turn over (about the engine) 4. light up, get light (about the dawn) 5. blush, go red in the face (from shame, anger, etc.)
• Уэрам уэздыгъэхэр къызэщӀонэ: the streetlight are lighting up.
• Моторыр къызэщӀэнэн: the motor started up.
• Пщыхьэщхьэ пшэплъыр къызэщӀэнат: the sunset sky lit up.

УРЫСЫБЗЭ

• къызэщӏэнэн: 1. разжечься, разгореться (об огне) 2. зажечься, засветиться (напр. о лампе) 3. завестись (о моторе) 4. загореться (о заре) 5. покраснеть, раскраснеться (от стыда, гнева и т.п.)
• Уэрам уэздыгъэхэр къызэщӀонэ: уличные фонари заглись
• Моторыр къызэщӀэнэн: мотор завелся.
• Пщыхьэщхьэ пшэплъыр къызэщӀэнат: вечерняя заря загорелась

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.