АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "къуэзын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къуэзын
щымыӀэныгъэ:
мыкъуэзын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэзын
укъуэзын
къуэзын
дыкъуэзын
фыкъуэзын
къуэзын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзын
умыкъуэзын
мыкъуэзын
дымыкъуэзын
фымыкъуэзын
мыкъуэзын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къуэз!
фыкъуэз!
щымыӀэныгъэ:
умыкъуэз!
фымыкъуэз!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срекъуэз
урекъуэз
ирекъуэз
дрекъуэз
фрекъуэз
ирекъуэз(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыкъуэз
уремыкъуэз
иремыкъуэз
дремыкъуэз
фремыкъуэз
иремыкъуэз(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзщ
укъуэзщ
къуэзщ
дыкъуэзщ
фыкъуэзщ
къуэз(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзкъым
укъуэзкъым
къуэзкъым
дыкъуэзкъым
фыкъуэзкъым
къуэз(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзт
укъуэзт
къуэзт
дыкъуэзт
фыкъуэзт
къуэз(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзтэкъым
укъуэзтэкъым
къуэзтэкъым
дыкъуэзтэкъым
фыкъуэзтэкъым
къуэз(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзащ
укъуэзащ
къуэзащ
дыкъуэзащ
фыкъуэзащ
къуэза(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзакъым
укъуэзакъым
къуэзакъым
дыкъуэзакъым
фыкъуэзакъым
къуэза(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзат
укъуэзат
къуэзат
дыкъуэзат
фыкъуэзат
къуэза(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзатэкъым
укъуэзатэкъым
къуэзатэкъым
дыкъуэзатэкъым
фыкъуэзатэкъым
къуэза(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъащ
укъуэзыгъащ
къуэзыгъащ
дыкъуэзыгъащ
фыкъуэзыгъащ
къуэзыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъакъым
укъуэзыгъакъым
къуэзыгъакъым
дыкъуэзыгъакъым
фыкъуэзыгъакъым
къуэзыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъат
укъуэзыгъат
къуэзыгъат
дыкъуэзыгъат
фыкъуэзыгъат
къуэзыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъатэкъым
укъуэзыгъатэкъым
къуэзыгъатэкъым
дыкъуэзыгъатэкъым
фыкъуэзыгъатэкъым
къуэзыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзщ
укъуэзщ
къуэзщ
дыкъуэзщ
фыкъуэзщ
къуэз(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзкъым
укъуэзкъым
къуэзкъым
дыкъуэзкъым
фыкъуэзкъым
къуэз(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзт
укъуэзт
къуэзт
дыкъуэзт
фыкъуэзт
къуэз(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзтэкъым
укъуэзтэкъым
къуэзтэкъым
дыкъуэзтэкъым
фыкъуэзтэкъым
къуэз(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынщ
укъуэзынщ
къуэзынщ
дыкъуэзынщ
фыкъуэзынщ
къуэзын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзынкъым
укъуэзынкъым
къуэзынкъым
дыкъуэзынкъым
фыкъуэзынкъым
къуэзын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынущ
укъуэзынущ
къуэзынущ
дыкъуэзынущ
фыкъуэзЫнущ
къуэзэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзынукъым
укъуэзынукъым
къуэзынукъым
дыкъуэзынукъым
фыкъуэзынукъым
къуэзэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэз
укъуэз
къуэз
дыкъуэз
фыкъуэз
къуэз(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзкъэ
укъуэзкъэ
къуэзкъэ
дыкъуэзкъэ
фыкъуэзкъэ
къуэз(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзт
укъуэзт
къуэзт
дыкъуэзт
фыкъуэзт
къуэз(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзтэкъэ
укъуэзтэкъэ
къуэзтэкъэ
дыкъуэзтэкъэ
фыкъуэзтэкъэ
къуэз(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэза
укъуэза
къуэза
дыкъуэза
фыкъуэза
къуэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзакъэ
укъуэзакъэ
къуэзакъэ
дыкъуэзакъэ
фыкъуэзакъэ
къуэза(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзат
укъуэзат
къуэзат
дыкъуэзат
фыкъуэзат
къуэза(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзатэкъэ
укъуэзатэкъэ
къуэзатэкъэ
дыкъуэзатэкъэ
фыкъуэзатэкъэ
къуэза(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъа
укъуэзыгъа
къуэзыгъа
дыкъуэзыгъа
фыкъуэзыгъа
къуэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъакъэ
укъуэзыгъакъэ
къуэзыгъакъэ
дыкъуэзыгъакъэ
фыкъуэзыгъакъэ
къуэзыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъат
укъуэзыгъат
къуэзыгъат
дыкъуэзыгъат
фыкъуэзыгъат
къуэзыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъатэкъэ
укъуэзыгъатэкъэ
къуэзыгъатэкъэ
дыкъуэзыгъатэкъэ
фыкъуэзыгъатэкъэ
къуэзыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъуэз
укъуэз
къуэз
дыкъуэз
фыкъуэз
къуэз(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзкъэ
укъуэзкъэ
къуэзкъэ
дыкъуэзкъэ
фыкъуэзкъэ
къуэз(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзт
укъуэзт
къуэзт
дыкъуэзт
фыкъуэзт
къуэз(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзтэкъэ
укъуэзтэкъэ
къуэзтэкъэ
дыкъуэзтэкъэ
фыкъуэзтэкъэ
къуэз(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзын
укъуэзын
къуэзын
дыкъуэзын
фыкъуэзын
къуэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзынкъэ
укъуэзынкъэ
къуэзынкъэ
дыкъуэзынкъэ
фыкъуэзынкъэ
къуэзын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыну
укъуэзыну
къуэзыну
дыкъуэзыну
фыкъуэзыну
къуэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзынукъэ
укъуэзынукъэ
къуэзынукъэ
дыкъуэзынукъэ
фыкъуэзынукъэ
къуэзыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзмэ
укъуэзмэ
къуэзмэ
дыкъуэзмэ
фыкъуэзмэ
къуэз(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзмэ
умыкъуэзмэ
мыкъуэзмэ
дымыкъуэзмэ
фымыкъуэзмэ
мыкъуэз(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзамэ
укъуэзамэ
къуэзамэ
дыкъуэзамэ
фыкъуэзамэ
къуэза(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзамэ
умыкъуэзамэ
мыкъуэзамэ
дымыкъуэзамэ
фымыкъуэзамэ
мыкъуэза(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъамэ
укъуэзыгъамэ
къуэзыгъамэ
дыкъуэзыгъамэ
фыкъуэзыгъамэ
къуэзыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзыгъамэ
умыкъуэзыгъамэ
мыкъуэзыгъамэ
дымыкъуэзыгъамэ
фымыкъуэзыгъамэ
мыкъуэзыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынмэ
укъуэзынмэ
къуэзынмэ
дыкъуэзынмэ
фыкъуэзынмэ
къуэзын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынмэ
умыкъуэзынмэ
мыкъуэзынмэ
дымыкъуэзынмэ
фымыкъуэзынмэ
мыкъуэзын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынумэ
укъуэзынумэ
къуэзынумэ
дыкъуэзынумэ
фыкъуэзынумэ
къуэзыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынумэ
умыкъуэзынумэ
мыкъуэзынумэ
дымыкъуэзынумэ
фымыкъуэзынумэ
мыкъуэзыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзтэмэ
укъуэзтэмэ
къуэзтэмэ
дыкъуэзтэмэ
фыкъуэзтэмэ
къуэз(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзтэмэ
умыкъуэзтэмэ
мыкъуэзтэмэ
дымыкъуэзтэмэ
фымыкъуэзтэмэ
мыкъуэз(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзатэмэ
укъуэзатэмэ
къуэзатэмэ
дыкъуэзатэмэ
фыкъуэзатэмэ
къуэза(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзатэмэ
умыкъуэзатэмэ
мыкъуэзатэмэ
дымыкъуэзатэмэ
фымыкъуэзатэмэ
мыкъуэза(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъатэмэ
укъуэзыгъатэмэ
къуэзыгъатэмэ
дыкъуэзыгъатэмэ
фыкъуэзыгъатэмэ
къуэзыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзыгъатэмэ
умыкъуэзыгъатэмэ
мыкъуэзыгъатэмэ
дымыкъуэзыгъатэмэ
фымыкъуэзыгъатэмэ
мыкъуэзыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынтэмэ
укъуэзынтэмэ
къуэзынтэмэ
дыкъуэзынтэмэ
фыкъуэзынтэмэ
къуэзын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынтэмэ
умыкъуэзынтэмэ
мыкъуэзынтэмэ
дымыкъуэзынтэмэ
фымыкъуэзынтэмэ
мыкъуэзын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынутэмэ
укъуэзынутэмэ
къуэзынутэмэ
дыкъуэзынутэмэ
фыкъуэзынутэмэ
къуэзыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынутэмэ
умыкъуэзынутэмэ
мыкъуэзынутэмэ
дымыкъуэзынутэмэ
фымыкъуэзынутэмэ
мыкъуэзыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынт
укъуэзынт
къуэзынт
дыкъуэзынт
фыкъуэзынт
къуэзын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзынтэкъым
укъуэзынтэкъым
къуэзынтэкъым
дыкъуэзынтэкъым
фыкъуэзынтэкъым
къуэзын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынут
укъуэзынут
къуэзынут
дыкъуэзынут
фыкъуэзынут
къуэзыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзынутэкъым
укъуэзынутэкъым
къуэзынутэкъым
дыкъуэзынутэкъым
фыкъуэзынутэкъым
къуэзыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзми
укъуэзми
къуэзми
дыкъуэзми
фыкъуэзми
къуэз(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзми
умыкъуэзми
мыкъуэзми
дымыкъуэзми
фымыкъуэзми
мыкъуэз(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзами
укъуэзами
къуэзами
дыкъуэзами
фыкъуэзами
къуэза(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзами
умыкъуэзами
мыкъуэзами
дымыкъуэзами
фымыкъуэзами
мыкъуэза(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъами
укъуэзыгъами
къуэзыгъами
дыкъуэзыгъами
фыкъуэзыгъами
къуэзыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзыгъами
умыкъуэзыгъами
мыкъуэзыгъами
дымыкъуэзыгъами
фымыкъуэзыгъами
мыкъуэзыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынми
укъуэзынми
къуэзынми
дыкъуэзынми
фыкъуэзынми
къуэзын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынми
умыкъуэзынми
мыкъуэзынми
дымыкъуэзынми
фымыкъуэзынми
мыкъуэзын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынуми
укъуэзынуми
къуэзынуми
дыкъуэзынуми
фыкъуэзынуми
къуэзыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынуми
умыкъуэзынуми
мыкъуэзынуми
дымыкъуэзынуми
фымыкъуэзынуми
мыкъуэзыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзтэми
укъуэзтэми
къуэзтэми
дыкъуэзтэми
фыкъуэзтэми
къуэз(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзтэми
умыкъуэзтэми
мыкъуэзтэми
дымыкъуэзтэми
фымыкъуэзтэми
мыкъуэз(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзатэми
укъуэзатэми
къуэзатэми
дыкъуэзатэми
фыкъуэзатэми
къуэза(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзатэми
умыкъуэзатэми
мыкъуэзатэми
дымыкъуэзатэми
фымыкъуэзатэми
мыкъуэза(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэзыгъатэми
укъуэзыгъатэми
къуэзыгъатэми
дыкъуэзыгъатэми
фыкъуэзыгъатэми
къуэзыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзыгъатэми
умыкъуэзыгъатэми
мыкъуэзыгъатэми
дымыкъуэзыгъатэми
фымыкъуэзыгъатэми
мыкъуэзыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынтэми
укъуэзынтэми
къуэзынтэми
дыкъуэзынтэми
фыкъуэзынтэми
къуэзын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынтэми
умыкъуэзынтэми
мыкъуэзынтэми
дымыкъуэзынтэми
фымыкъуэзынтэми
мыкъуэзын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэзынутэми
укъуэзынутэми
къуэзынутэми
дыкъуэзынутэми
фыкъуэзынутэми
къуэзыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзынутэми
умыкъуэзынутэми
мыкъуэзынутэми
дымыкъуэзынутэми
фымыкъуэзынутэми
мыкъуэзыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэзаи
укъуэзаи
къуэзаи
дыкъуэзаи
фыкъуэзаи
къуэзаи
щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзаи
умыкъуэзаи
мыкъуэзаи
дымыкъуэзаи
фымыкъуэзаи
мыкъуэзаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэзащэрэт
укъуэзащэрэт
къуэзащэрэт
дыкъуэзащэрэт
фыкъуэзащэрэт
къуэза(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыкъуэзащэрэт
умыкъуэзащэрэт
мыкъуэзащэрэт
дымыкъуэзащэрэт
фымыкъуэзащэрэт
мыкъуэза(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнщ
укъуэзагъэнщ
къуэзагъэнщ
дыкъуэзагъэнщ
фыкъуэзагъэнщ
къуэзагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнкъым
укъуэзагъэнкъым
къуэзагъэнкъым
дыкъуэзагъэнкъым
фыкъуэзагъэнкъым
къуэзагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнт
укъуэзагъэнт
къуэзагъэнт
дыкъуэзагъэнт
фыкъуэзагъэнт
къуэзагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнтэкъым
укъуэзагъэнтэкъым
къуэзагъэнтэкъым
дыкъуэзагъэнтэкъым
фыкъуэзагъэнтэкъым
къуэзагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэн
укъуэзагъэн
къуэзагъэн
дыкъуэзагъэн
фыкъуэзагъэн
къуэзагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнкъэ
укъуэзагъэнкъэ
къуэзагъэнкъэ
дыкъуэзагъэнкъэ
фыкъуэзагъэнкъэ
къуэзагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнт
укъуэзагъэнт
къуэзагъэнт
дыкъуэзагъэнт
фыкъуэзагъэнт
къуэзагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнтэкъэ
укъуэзагъэнтэкъэ
къуэзагъэнтэкъэ
дыкъуэзагъэнтэкъэ
фыкъуэзагъэнтэкъэ
къуэзагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнущ
укъуэзагъэнущ
къуэзагъэнущ
дыкъуэзагъэнущ
фыкъуэзагъэнущ
къуэзагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнукъым
укъуэзагъэнукъым
къуэзагъэнукъым
дыкъуэзагъэнукъым
фыкъуэзагъэнукъым
къуэзагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнут
укъуэзагъэнут
къуэзагъэнут
дыкъуэзагъэнут
фыкъуэзагъэнут
къуэзагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнутэкъым
укъуэзагъэнутэкъым
къуэзагъэнутэкъым
дыкъуэзагъэнутэкъым
фыкъуэзагъэнутэкъым
къуэзагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэну
укъуэзагъэну
къуэзагъэну
дыкъуэзагъэну
фыкъуэзагъэну
къуэзагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнукъэ
укъуэзагъэнукъэ
къуэзагъэнукъэ
дыкъуэзагъэнукъэ
фыкъуэзагъэнукъэ
къуэзагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнут
укъуэзагъэнут
къуэзагъэнут
дыкъуэзагъэнут
фыкъуэзагъэнут
къуэзагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэзагъэнутэкъэ
укъуэзагъэнутэкъэ
къуэзагъэнутэкъэ
дыкъуэзагъэнутэкъэ
фыкъуэзагъэнутэкъэ
къуэзагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэз
укъуэз
къуэз
дыкъуэз
фыкъуэз
къуэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэз
умыкъуэз
мыкъуэз
дымыкъуэз
фымыкъуэз
мыкъуэз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэза
укъуэза
къуэза
дыкъуэза
фыкъуэза
къуэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэза
умыкъуэза
мыкъуэза
дымыкъуэза
фымыкъуэза
мыкъуэза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэзыгъа
укъуэзыгъа
къуэзыгъа
дыкъуэзыгъа
фыкъуэзыгъа
къуэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэзыгъа
умыкъуэзыгъа
мыкъуэзыгъа
дымыкъуэзыгъа
фымыкъуэзыгъа
мыкъуэзыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэзын
укъуэзын
къуэзын
дыкъуэзын
фыкъуэзын
къуэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэзын
умыкъуэзын
мыкъуэзын
дымыкъуэзын
фымыкъуэзын
мыкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэзыну
укъуэзыну
къуэзыну
дыкъуэзыну
фыкъуэзыну
къуэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэзыну
умыкъуэзыну
мыкъуэзыну
дымыкъуэзыну
фымыкъуэзыну
мыкъуэзыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэз
узэрыкъуэз
зэрыкъуэз
дызэрыкъуэз
фызэрыкъуэз
зэрыкъуэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыкъуэз
узэрымыкъуэз
зэрымыкъуэз
дызэрымыкъуэз
фызэрымыкъуэз
зэрымыкъуэз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэза
узэрыкъуэза
зэрыкъуэза
дызэрыкъуэза
фызэрыкъуэза
зэрыкъуэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыкъуэза
узэрымыкъуэза
зэрымыкъуэза
дызэрымыкъуэза
фызэрымыкъуэза
зэрымыкъуэза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэзыгъа
узэрыкъуэзыгъа
зэрыкъуэзыгъа
дызэрыкъуэзыгъа
фызэрыкъуэзыгъа
зэрыкъуэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыкъуэзыгъа
узэрымыкъуэзыгъа
зэрымыкъуэзыгъа
дызэрымыкъуэзыгъа
фызэрымыкъуэзыгъа
зэрымыкъуэзыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэзын
узэрыкъуэзын
зэрыкъуэзын
дызэрыкъуэзын
фызэрыкъуэзын
зэрыкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыкъуэзын
узэрымыкъуэзын
зэрымыкъуэзын
дызэрымыкъуэзын
фызэрымыкъуэзын
зэрымыкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэзыну
узэрыкъуэзыну
зэрыкъуэзыну
дызэрыкъуэзыну
фызэрыкъуэзыну
зэрыкъуэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыкъуэзыну
узэрымыкъуэзыну
зэрымыкъуэзыну
дызэрымыкъуэзыну
фызэрымыкъуэзыну
зэрымыкъуэзыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэз
ущыкъуэз
щыкъуэз
дыщыкъуэз
фыщыкъуэз
щыкъуэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыкъуэз
ущымыкъуэз
щымыкъуэз
дыщымыкъуэз
фыщымыкъуэз
щымыкъуэз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэза
ущыкъуэза
щыкъуэза
дыщыкъуэза
фыщыкъуэза
щыкъуэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыкъуэза
ущымыкъуэза
щымыкъуэза
дыщымыкъуэза
фыщымыкъуэза
щымыкъуэза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэзыгъа
ущыкъуэзыгъа
щыкъуэзыгъа
дыщыкъуэзыгъа
фыщыкъуэзыгъа
щыкъуэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыкъуэзыгъа
ущымыкъуэзыгъа
щымыкъуэзыгъа
дыщымыкъуэзыгъа
фыщымыкъуэзыгъа
щымыкъуэзыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэзын
ущыкъуэзын
щыкъуэзын
дыщыкъуэзын
фыщыкъуэзын
щыкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыкъуэзын
ущымыкъуэзын
щымыкъуэзын
дыщымыкъуэзын
фыщымыкъуэзын
щымыкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэзыну
ущыкъуэзыну
щыкъуэзыну
дыщыкъуэзыну
фыщыкъуэзыну
щыкъуэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыкъуэзыну
ущымыкъуэзыну
щымыкъуэзыну
дыщымыкъуэзыну
фыщымыкъуэзыну
щымыкъуэзыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэкъуэз
уздэкъуэз
здэкъуэз
дыздэкъуэз
фыздэкъуэз
здэкъуэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыкъуэз
уздэмыкъуэз
здэмыкъуэз
дыздэмыкъуэз
фыздэмыкъуэз
здэмыкъуэз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэкъуэза
уздэкъуэза
здэкъуэза
дыздэкъуэза
фыздэкъуэза
здэкъуэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыкъуэза
уздэмыкъуэза
здэмыкъуэза
дыздэмыкъуэза
фыздэмыкъуэза
здэмыкъуэза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэкъуэзыгъа
уздэкъуэзыгъа
здэкъуэзыгъа
дыздэкъуэзыгъа
фыздэкъуэзыгъа
здэкъуэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыкъуэзыгъа
уздэмыкъуэзыгъа
здэмыкъуэзыгъа
дыздэмыкъуэзыгъа
фыздэмыкъуэзыгъа
здэмыкъуэзыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэкъуэзын
уздэкъуэзын
здэкъуэзын
дыздэкъуэзын
фыздэкъуэзын
здэкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыкъуэзын
уздэмыкъуэзын
здэмыкъуэзын
дыздэмыкъуэзын
фыздэмыкъуэзын
здэмыкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэкъуэзыну
уздэкъуэзыну
здэкъуэзыну
дыздэкъуэзыну
фыздэкъуэзыну
здэкъуэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыкъуэзыну
уздэмыкъуэзыну
здэмыкъуэзыну
дыздэмыкъуэзыну
фыздэмыкъуэзыну
здэмыкъуэзыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэкъуэз
ущӀэкъуэз
щӀэкъуэз
дыщӀэкъуэз
фыщӀэкъуэз
щӀэкъуэз(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыкъуэз
ущӀэмыкъуэз
щӀэмыкъуэз
дыщӀэмыкъуэз
фыщӀэмыкъуэз
щӀэмыкъуэз(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэкъуэза
ущӀэкъуэза
щӀэкъуэза
дыщӀэкъуэза
фыщӀэкъуэза
щӀэкъуэза(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыкъуэза
ущӀэмыкъуэза
щӀэмыкъуэза
дыщӀэмыкъуэза
фыщӀэмыкъуэза
щӀэмыкъуэза(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэкъуэзыгъа
ущӀэкъуэзыгъа
щӀэкъуэзыгъа
дыщӀэкъуэзыгъа
фыщӀэкъуэзыгъа
щӀэкъуэзыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыкъуэзыгъа
ущӀэмыкъуэзыгъа
щӀэмыкъуэзыгъа
дыщӀэмыкъуэзыгъа
фыщӀэмыкъуэзыгъа
щӀэмыкъуэзыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэкъуэзын
ущӀэкъуэзын
щӀэкъуэзын
дыщӀэкъуэзын
фыщӀэкъуэзын
щӀэкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыкъуэзын
ущӀэмыкъуэзын
щӀэмыкъуэзын
дыщӀэмыкъуэзын
фыщӀэмыкъуэзын
щӀэмыкъуэзын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэкъуэзыну
ущӀэкъуэзыну
щӀэкъуэзыну
дыщӀэкъуэзыну
фыщӀэкъуэзыну
щӀэкъуэзыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыкъуэзыну
ущӀэмыкъуэзыну
щӀэмыкъуэзыну
дыщӀэмыкъуэзыну
фыщӀэмыкъуэзыну
щӀымыкъуэзыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэзу
укъуэзу
къуэзу
дыкъуэзу
фыкъуэзу
къуэз(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэзу
умыкъуэзу
мыкъуэзу
дымыкъуэзу
фымыкъуэзу
мыкъуэз(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэзауэ
укъуэзауэ
къуэзауэ
дыкъуэзауэ
фыкъуэзауэ
къуэзауэ / къуэзахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэзауэ
умыкъуэзауэ
мыкъуэзауэ
дымыкъуэзауэ
фымыкъуэзауэ
мыкъуэзауэ / мыкъуэзахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкъуэзурэ
укъуэзурэ
къуэзурэ
дыкъуэзурэ
фыкъуэзурэ
къуэз(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыкъуэзурэ
умыкъуэзурэ
мыкъуэзурэ
дымыкъуэзурэ
фымыкъуэзурэ
мыкъуэз(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[къуэз]
[къуэз]ыр
--
[къуэз]хэр
Эргативнэ:
[къуэз]
[къуэз]ым
--
[къуэз]хэм
Послеложнэ:
[къуэз]кӀэ
[къуэз]ымкӀэ
[къуэз]хэкӀэ
[къуэз]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[къуэз]у
[къуэз]ырауэ
[къуэз]хэу
[къуэз]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[къуэз]а
[къуэз]ар
--
[къуэз]ахэр
Эргативнэ:
[къуэз]а
[къуэз]ам
--
[къуэз]ахэм
Послеложнэ:
[къуэз]акӀэ
[къуэз]амкӀэ
[къуэз]ахэкӀэ
[къуэз]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[къуэз]ауэ
[къуэз]арауэ
[къуэз]ахэу
[къуэз]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[къуэз]ын
[къуэз]ыныр
--
[къуэз]ынхэр
Эргативнэ:
[къуэз]ын
[къуэз]ыным
--
[къуэз]ынхэм
Послеложнэ:
[къуэз]ынкӀэ
[къуэз]ынымкӀэ
[къуэз]ынхэкӀэ
[къуэз]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[къуэз]ыну
[къуэз]ынырауэ
[къуэз]ынхэу
[къуэз]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[къуэз]ыну
[къуэз]ынур
--
[къуэз]ынухэр
Эргативнэ:
[къуэз]ыну
[къуэз]ынум
--
[къуэз]ынухэм
Послеложнэ:
[къуэз]ынукӀэ
[къуэз]ынумкӀэ
[къуэз]ынухэкӀэ
[къуэз]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[къуэз]ынууэ
[къуэз]ынурауэ
[къуэз]ынухэу
[къуэз]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Къуагъ гуэрым куэду, къуэлъхьэпӀэ имыӀэжу зыгуэр къуэлъын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
къуэзын: be, be located or situated after or behind sth in large quantity.
Бжэ къуагъым къуэзын: be behind the door in large quantity
УРЫСЫБЗЭ
къуэзын: находиться где-л., за чем-л. во множестве
Бжэ къуагъым къуэзын: находиться за дверью во множестве.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.