АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
къуэ-+ [гъуэлъ] + -хь + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "къуэгъуэлъхьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къуэгъуэлъхьэн
щымыӀэныгъэ:
къуэмыгъуэлъхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэн
укъуэгъуэлъхьэн
къуэгъуэлъхьэн
дыкъуэгъуэлъхьэн
фыкъуэгъуэлъхьэн
къуэгъуэлъхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэн
укъуэмыгъуэлъхьэн
къуэмыгъуэлъхьэн
дыкъуэмыгъуэлъхьэн
фыкъуэмыгъуэлъхьэн
къуэмыгъуэлъхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къуэгъуалъхьэ!
фыкъуэгъуалъхьэ!
щымыӀэныгъэ:
укъуэмыгъуалъхьэ!
фыкъуэмыгъуалъхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъурегъуалъхьэ
укъурегъуалъхьэ
къурегъуалъхьэ
дыкъурегъуалъхьэ
фыкъурегъуалъхьэ
къурегъуалъхьэ
щымыӀэныгъэ:
сыкъуремыгъуалъхьэ
укъуремыгъуалъхьэ
къуремыгъуалъхьэ
дыкъуремыгъуалъхьэ
фыкъуремыгъуалъхьэ
къуремыгъуалъхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуогъуалъхьэ(р)
укъуогъуалъхьэ(р)
къуогъуалъхьэ(р)
дыкъуогъуалъхьэ(р)
фыкъуогъуалъхьэ(р)
къуогъуалъхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэркъым
укъуэгъуалъхьэркъым
къуэгъуалъхьэркъым
дыкъуэгъуалъхьэркъым
фыкъуэгъуалъхьэркъым
къуэгъуалъхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэ(р)т
укъуэгъуалъхьэ(р)т
къуэгъуалъхьэ(р)т
дыкъуэгъуалъхьэ(р)т
фыкъуэгъуалъхьэ(р)т
къуэгъуалъхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэ(р)тэкъым
укъуэгъуалъхьэ(р)тэкъым
къуэгъуалъхьэ(р)тэкъым
дыкъуэгъуалъхьэ(р)тэкъым
фыкъуэгъуалъхьэ(р)тэкъым
къуэгъуалъхьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьащ
укъуэгъуэлъхьащ
къуэгъуэлъхьащ
дыкъуэгъуэлъхьащ
фыкъуэгъуэлъхьащ
къуэгъуэлъхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьакъым
укъуэгъуэлъхьакъым
къуэгъуэлъхьакъым
дыкъуэгъуэлъхьакъым
фыкъуэгъуэлъхьакъым
къуэгъуэлъхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьат
укъуэгъуэлъхьат
къуэгъуэлъхьат
дыкъуэгъуэлъхьат
фыкъуэгъуэлъхьат
къуэгъуэлъхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьатэкъым
укъуэгъуэлъхьатэкъым
къуэгъуэлъхьатэкъым
дыкъуэгъуэлъхьатэкъым
фыкъуэгъуэлъхьатэкъым
къуэгъуэлъхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъащ
укъуэгъуэлъхьэгъащ
къуэгъуэлъхьэгъащ
дыкъуэгъуэлъхьэгъащ
фыкъуэгъуэлъхьэгъащ
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъакъым
укъуэгъуэлъхьэгъакъым
къуэгъуэлъхьэгъакъым
дыкъуэгъуэлъхьэгъакъым
фыкъуэгъуэлъхьэгъакъым
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъат
укъуэгъуэлъхьэгъат
къуэгъуэлъхьэгъат
дыкъуэгъуэлъхьэгъат
фыкъуэгъуэлъхьэгъат
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъатэкъым
укъуэгъуэлъхьэгъатэкъым
къуэгъуэлъхьэгъатэкъым
дыкъуэгъуэлъхьэгъатэкъым
фыкъуэгъуэлъхьэгъатэкъым
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэщ
укъуэгъуалъхьэщ
къуэгъуалъхьэщ
дыкъуэгъуалъхьэщ
фыкъуэгъуалъхьэщ
къуэгъуалъхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэкъым
укъуэгъуалъхьэкъым
къуэгъуалъхьэкъым
дыкъуэгъуалъхьэкъым
фыкъуэгъуалъхьэкъым
къуэгъуалъхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэт
укъуэгъуалъхьэт
къуэгъуалъхьэт
дыкъуэгъуалъхьэт
фыкъуэгъуалъхьэт
къуэгъуалъхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэтэкъым
укъуэгъуалъхьэтэкъым
къуэгъуалъхьэтэкъым
дыкъуэгъуалъхьэтэкъым
фыкъуэгъуалъхьэтэкъым
къуэгъуалъхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнщ
укъуэгъуэлъхьэнщ
къуэгъуэлъхьэнщ
дыкъуэгъуэлъхьэнщ
фыкъуэгъуэлъхьэнщ
къуэгъуэлъхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнкъым
укъуэгъуэлъхьэнкъым
къуэгъуэлъхьэнкъым
дыкъуэгъуэлъхьэнкъым
фыкъуэгъуэлъхьэнкъым
къуэгъуэлъхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнущ
укъуэгъуэлъхьэнущ
къуэгъуэлъхьэнущ
дыкъуэгъуэлъхьэнущ
фыкъуэгъуэлъхьэнущ
къуэгъуэлъхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнукъым
укъуэгъуэлъхьэнукъым
къуэгъуэлъхьэнукъым
дыкъуэгъуэлъхьэнукъым
фыкъуэгъуэлъхьэнукъым
къуэгъуэлъхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэрэ
укъуэгъуалъхьэрэ
къуэгъуалъхьэрэ
дыкъуэгъуалъхьэрэ
фыкъуэгъуалъхьэрэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэркъэ
укъуэгъуалъхьэркъэ
къуэгъуалъхьэркъэ
дыкъуэгъуалъхьэркъэ
фыкъуэгъуалъхьэркъэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэ(р)т
укъуэгъуалъхьэ(р)т
къуэгъуалъхьэ(р)т
дыкъуэгъуалъхьэ(р)т
фыкъуэгъуалъхьэ(р)т
къуэгъуалъхьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэ(р)тэкъэ
укъуэгъуалъхьэ(р)тэкъэ
къуэгъуалъхьэ(р)тэкъэ
дыкъуэгъуалъхьэ(р)тэкъэ
фыкъуэгъуалъхьэ(р)тэкъэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьа
укъуэгъуэлъхьа
къуэгъуэлъхьа
дыкъуэгъуэлъхьа
фыкъуэгъуэлъхьа
къуэгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьакъэ
укъуэгъуэлъхьакъэ
къуэгъуэлъхьакъэ
дыкъуэгъуэлъхьакъэ
фыкъуэгъуэлъхьакъэ
къуэгъуэлъхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьат
укъуэгъуэлъхьат
къуэгъуэлъхьат
дыкъуэгъуэлъхьат
фыкъуэгъуэлъхьат
къуэгъуэлъхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьатэкъэ
укъуэгъуэлъхьатэкъэ
къуэгъуэлъхьатэкъэ
дыкъуэгъуэлъхьатэкъэ
фыкъуэгъуэлъхьатэкъэ
къуэгъуэлъхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъа
укъуэгъуэлъхьэгъа
къуэгъуэлъхьэгъа
дыкъуэгъуэлъхьэгъа
фыкъуэгъуэлъхьэгъа
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъакъэ
укъуэгъуэлъхьэгъакъэ
къуэгъуэлъхьэгъакъэ
дыкъуэгъуэлъхьэгъакъэ
фыкъуэгъуэлъхьэгъакъэ
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъат
укъуэгъуэлъхьэгъат
къуэгъуэлъхьэгъат
дыкъуэгъуэлъхьэгъат
фыкъуэгъуэлъхьэгъат
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъатэкъэ
укъуэгъуэлъхьэгъатэкъэ
къуэгъуэлъхьэгъатэкъэ
дыкъуэгъуэлъхьэгъатэкъэ
фыкъуэгъуэлъхьэгъатэкъэ
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэ
укъуэгъуалъхьэ
къуэгъуалъхьэ
дыкъуэгъуалъхьэ
фыкъуэгъуалъхьэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэкъэ
укъуэгъуалъхьэкъэ
къуэгъуалъхьэкъэ
дыкъуэгъуалъхьэкъэ
фыкъуэгъуалъхьэкъэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэт
укъуэгъуалъхьэт
къуэгъуалъхьэт
дыкъуэгъуалъхьэт
фыкъуэгъуалъхьэт
къуэгъуалъхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэтэкъэ
укъуэгъуалъхьэтэкъэ
къуэгъуалъхьэтэкъэ
дыкъуэгъуалъхьэтэкъэ
фыкъуэгъуалъхьэтэкъэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэн
укъуэгъуэлъхьэн
къуэгъуэлъхьэн
дыкъуэгъуэлъхьэн
фыкъуэгъуэлъхьэн
къуэгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнкъэ
укъуэгъуэлъхьэнкъэ
къуэгъуэлъхьэнкъэ
дыкъуэгъуэлъхьэнкъэ
фыкъуэгъуэлъхьэнкъэ
къуэгъуэлъхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэну
укъуэгъуэлъхьэну
къуэгъуэлъхьэну
дыкъуэгъуэлъхьэну
фыкъуэгъуэлъхьэну
къуэгъуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнукъэ
укъуэгъуэлъхьэнукъэ
къуэгъуэлъхьэнукъэ
дыкъуэгъуэлъхьэнукъэ
фыкъуэгъуэлъхьэнукъэ
къуэгъуэлъхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэмэ
укъуэгъуалъхьэмэ
къуэгъуалъхьэмэ
дыкъуэгъуалъхьэмэ
фыкъуэгъуалъхьэмэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуалъхьэмэ
укъуэмыгъуалъхьэмэ
къуэмыгъуалъхьэмэ
дыкъуэмыгъуалъхьэмэ
фыкъуэмыгъуалъхьэмэ
къуэмыгъуалъхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьамэ
укъуэгъуэлъхьамэ
къуэгъуэлъхьамэ
дыкъуэгъуэлъхьамэ
фыкъуэгъуэлъхьамэ
къуэгъуэлъхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьамэ
укъуэмыгъуэлъхьамэ
къуэмыгъуэлъхьамэ
дыкъуэмыгъуэлъхьамэ
фыкъуэмыгъуэлъхьамэ
мыгъуэлъхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъамэ
укъуэгъуэлъхьэгъамэ
къуэгъуэлъхьэгъамэ
дыкъуэгъуэлъхьэгъамэ
фыкъуэгъуэлъхьэгъамэ
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэгъамэ
укъуэмыгъуэлъхьэгъамэ
къуэмыгъуэлъхьэгъамэ
дыкъуэмыгъуэлъхьэгъамэ
фыкъуэмыгъуэлъхьэгъамэ
къуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнмэ
укъуэгъуэлъхьэнмэ
къуэгъуэлъхьэнмэ
дыкъуэгъуэлъхьэнмэ
фыкъуэгъуэлъхьэнмэ
къуэгъуэлъхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнмэ
укъуэмыгъуэлъхьэнмэ
къуэмыгъуэлъхьэнмэ
дыкъуэмыгъуэлъхьэнмэ
фыкъуэмыгъуэлъхьэнмэ
къуэмыгъуэлъхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнумэ
укъуэгъуэлъхьэнумэ
къуэгъуэлъхьэнумэ
дыкъуэгъуэлъхьэнумэ
фыкъуэгъуэлъхьэнумэ
къуэгъуэлъхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнумэ
укъуэмыгъуэлъхьэнумэ
къуэмыгъуэлъхьэнумэ
дыкъуэмыгъуэлъхьэнумэ
фыкъуэмыгъуэлъхьэнумэ
къуэмыгъуэлъхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэтэмэ
укъуэгъуалъхьэтэмэ
къуэгъуалъхьэтэмэ
дыкъуэгъуалъхьэтэмэ
фыкъуэгъуалъхьэтэмэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуалъхьэтэмэ
укъуэмыгъуалъхьэтэмэ
къуэмыгъуалъхьэтэмэ
дыкъуэмыгъуалъхьэтэмэ
фыкъуэмыгъуалъхьэтэмэ
къуэмыгъуалъхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьатэмэ
укъуэгъуэлъхьатэмэ
къуэгъуэлъхьатэмэ
дыкъуэгъуэлъхьатэмэ
фыкъуэгъуэлъхьатэмэ
къуэгъуэлъхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьатэмэ
укъуэмыгъуэлъхьатэмэ
къуэмыгъуэлъхьатэмэ
дыкъуэмыгъуэлъхьатэмэ
фыкъуэмыгъуэлъхьатэмэ
къуэмыгъуэлъхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъатэмэ
укъуэгъуэлъхьэгъатэмэ
къуэгъуэлъхьэгъатэмэ
дыкъуэгъуэлъхьэгъатэмэ
фыкъуэгъуэлъхьэгъатэмэ
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэгъатэмэ
укъуэмыгъуэлъхьэгъатэмэ
къуэмыгъуэлъхьэгъатэмэ
дыкъуэмыгъуэлъхьэгъатэмэ
фыкъуэмыгъуэлъхьэгъатэмэ
къуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнтэмэ
укъуэгъуэлъхьэнтэмэ
къуэгъуэлъхьэнтэмэ
дыкъуэгъуэлъхьэнтэмэ
фыкъуэгъуэлъхьэнтэмэ
къуэгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнтэмэ
укъуэмыгъуэлъхьэнтэмэ
къуэмыгъуэлъхьэнтэмэ
дыкъуэмыгъуэлъхьэнтэмэ
фыкъуэмыгъуэлъхьэнтэмэ
къуэмыгъуэлъхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнутэмэ
укъуэгъуэлъхьэнутэмэ
къуэгъуэлъхьэнутэмэ
дыкъуэгъуэлъхьэнутэмэ
фыкъуэгъуэлъхьэнутэмэ
къуэгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнутэмэ
укъуэмыгъуэлъхьэнутэмэ
къуэмыгъуэлъхьэнутэмэ
дыкъуэмыгъуэлъхьэнутэмэ
фыкъуэмыгъуэлъхьэнутэмэ
къуэмыгъуэлъхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнт
укъуэгъуэлъхьэнт
къуэгъуэлъхьэнт
дыкъуэгъуэлъхьэнт
фыкъуэгъуэлъхьэнт
къуэгъуэлъхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнтэкъым
укъуэгъуэлъхьэнтэкъым
къуэгъуэлъхьэнтэкъым
дыкъуэгъуэлъхьэнтэкъым
фыкъуэгъуэлъхьэнтэкъым
къуэгъуэлъхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнут
укъуэгъуэлъхьэнут
къуэгъуэлъхьэнут
дыкъуэгъуэлъхьэнут
фыкъуэгъуэлъхьэнут
къуэгъуэлъхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнутэкъым
укъуэгъуэлъхьэнутэкъым
къуэгъуэлъхьэнутэкъым
дыкъуэгъуэлъхьэнутэкъым
фыкъуэгъуэлъхьэнутэкъым
къуэгъуэлъхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэми
укъуэгъуалъхьэми
къуэгъуалъхьэми
дыкъуэгъуалъхьэми
фыкъуэгъуалъхьэми
къуэгъуалъхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуалъхьэми
укъуэмыгъуалъхьэми
къуэмыгъуалъхьэми
дыкъуэмыгъуалъхьэми
фыкъуэмыгъуалъхьэми
къуэмыгъуалъхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьами
укъуэгъуэлъхьами
къуэгъуэлъхьами
дыкъуэгъуэлъхьами
фыкъуэгъуэлъхьами
къуэгъуэлъхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьами
укъуэмыгъуэлъхьами
къуэмыгъуэлъхьами
дыкъуэмыгъуэлъхьами
фыкъуэмыгъуэлъхьами
къуэмыгъуэлъхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъами
укъуэгъуэлъхьэгъами
къуэгъуэлъхьэгъами
дыкъуэгъуэлъхьэгъами
фыкъуэгъуэлъхьэгъами
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэгъами
укъуэмыгъуэлъхьэгъами
къуэмыгъуэлъхьэгъами
дыкъуэмыгъуэлъхьэгъами
фыкъуэмыгъуэлъхьэгъами
къуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнми
укъуэгъуэлъхьэнми
къуэгъуэлъхьэнми
дыкъуэгъуэлъхьэнми
фыкъуэгъуэлъхьэнми
къуэгъуэлъхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнми
укъуэмыгъуэлъхьэнми
къуэмыгъуэлъхьэнми
дыкъуэмыгъуэлъхьэнми
фыкъуэмыгъуэлъхьэнми
къуэмыгъуэлъхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнуми
укъуэгъуэлъхьэнуми
къуэгъуэлъхьэнуми
дыкъуэгъуэлъхьэнуми
фыкъуэгъуэлъхьэнуми
къуэгъуэлъхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнуми
укъуэмыгъуэлъхьэнуми
къуэмыгъуэлъхьэнуми
дыкъуэмыгъуэлъхьэнуми
фыкъуэмыгъуэлъхьэнуми
къуэмыгъуэлъхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуалъхьэтэми
укъуэгъуалъхьэтэми
къуэгъуалъхьэтэми
дыкъуэгъуалъхьэтэми
фыкъуэгъуалъхьэтэми
къуэгъуалъхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуалъхьэтэми
укъуэмыгъуалъхьэтэми
къуэмыгъуалъхьэтэми
дыкъуэмыгъуалъхьэтэми
фыкъуэмыгъуалъхьэтэми
къуэмыгъуалъхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьатэми
укъуэгъуэлъхьатэми
къуэгъуэлъхьатэми
дыкъуэгъуэлъхьатэми
фыкъуэгъуэлъхьатэми
къуэгъуэлъхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьатэми
укъуэмыгъуэлъхьатэми
къуэмыгъуэлъхьатэми
дыкъуэмыгъуэлъхьатэми
фыкъуэмыгъуэлъхьатэми
къуэмыгъуэлъхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэгъатэми
укъуэгъуэлъхьэгъатэми
къуэгъуэлъхьэгъатэми
дыкъуэгъуэлъхьэгъатэми
фыкъуэгъуэлъхьэгъатэми
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэгъатэми
укъуэмыгъуэлъхьэгъатэми
къуэмыгъуэлъхьэгъатэми
дыкъуэмыгъуэлъхьэгъатэми
фыкъуэмыгъуэлъхьэгъатэми
къуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнтэми
укъуэгъуэлъхьэнтэми
къуэгъуэлъхьэнтэми
дыкъуэгъуэлъхьэнтэми
фыкъуэгъуэлъхьэнтэми
къуэгъуэлъхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнтэми
укъуэмыгъуэлъхьэнтэми
къуэмыгъуэлъхьэнтэми
дыкъуэмыгъуэлъхьэнтэми
фыкъуэмыгъуэлъхьэнтэми
къуэмыгъуэлъхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьэнутэми
укъуэгъуэлъхьэнутэми
къуэгъуэлъхьэнутэми
дыкъуэгъуэлъхьэнутэми
фыкъуэгъуэлъхьэнутэми
къуэгъуэлъхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьэнутэми
укъуэмыгъуэлъхьэнутэми
къуэмыгъуэлъхьэнутэми
дыкъуэмыгъуэлъхьэнутэми
фыкъуэмыгъуэлъхьэнутэми
къуэмыгъуэлъхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъгъуэлъхьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьаи
укъуэгъуэлъхьаи
къуэгъуэлъхьаи
дыкъуэгъуэлъхьаи
фыкъуэгъуэлъхьаи
къуэгъуэлъхьаи
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьакъыми
укъуэгъуэлъхьакъыми
къуэгъуэлъхьакъыми
дыкъуэгъуэлъхьакъыми
фыкъуэгъуэлъхьакъыми
къуэгъуэлъхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьащэрэт
укъуэгъуэлъхьащэрэт
къуэгъуэлъхьащэрэт
дыкъуэгъуэлъхьащэрэт
фыкъуэгъуэлъхьащэрэт
къуэгъуэлъхьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыгъуэлъхьащэрэт
укъуэмыгъуэлъхьащэрэт
къуэмыгъуэлъхьащэрэт
дыкъуэмыгъуэлъхьащэрэт
фыкъуэмыгъуэлъхьащэрэт
къуэмыгъуэлъхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнщ
укъуэгъуэлъхьагъэнщ
къуэгъуэлъхьагъэнщ
дыкъуэгъуэлъхьагъэнщ
фыкъуэгъуэлъхьагъэнщ
къуэгъуэлъхьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнкъым
укъуэгъуэлъхьагъэнкъым
къуэгъуэлъхьагъэнкъым
дыкъуэгъуэлъхьагъэнкъым
фыкъуэгъуэлъхьагъэнкъым
къуэгъуэлъхьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнт
укъуэгъуэлъхьагъэнт
къуэгъуэлъхьагъэнт
дыкъуэгъуэлъхьагъэнт
фыкъуэгъуэлъхьагъэнт
къуэгъуэлъхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнтэкъым
укъуэгъуэлъхьагъэнтэкъым
къуэгъуэлъхьагъэнтэкъым
дыкъуэгъуэлъхьагъэнтэкъым
фыкъуэгъуэлъхьагъэнтэкъым
къуэгъуэлъхьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэн
укъуэгъуэлъхьагъэн
къуэгъуэлъхьагъэн
дыкъуэгъуэлъхьагъэн
фыкъуэгъуэлъхьагъэн
къуэгъуэлъхьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнкъэ
укъуэгъуэлъхьагъэнкъэ
къуэгъуэлъхьагъэнкъэ
дыкъуэгъуэлъхьагъэнкъэ
фыкъуэгъуэлъхьагъэнкъэ
къуэгъуэлъхьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнт
укъуэгъуэлъхьагъэнт
къуэгъуэлъхьагъэнт
дыкъуэгъуэлъхьагъэнт
фыкъуэгъуэлъхьагъэнт
къуэгъуэлъхьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнтэкъэ
укъуэгъуэлъхьагъэнтэкъэ
къуэгъуэлъхьагъэнтэкъэ
дыкъуэгъуэлъхьагъэнтэкъэ
фыкъуэгъуэлъхьагъэнтэкъэ
къуэгъуэлъхьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнущ
укъуэгъуэлъхьагъэнущ
къуэгъуэлъхьагъэнущ
дыкъуэгъуэлъхьагъэнущ
фыкъуэгъуэлъхьагъэнущ
къуэгъуэлъхьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнукъым
укъуэгъуэлъхьагъэнукъым
къуэгъуэлъхьагъэнукъым
дыкъуэгъуэлъхьагъэнукъым
фыкъуэгъуэлъхьагъэнукъым
къуэгъуэлъхьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнут
укъуэгъуэлъхьагъэнут
къуэгъуэлъхьагъэнут
дыкъуэгъуэлъхьагъэнут
фыкъуэгъуэлъхьагъэнут
къуэгъуэлъхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнутэкъым
укъуэгъуэлъхьагъэнутэкъым
къуэгъуэлъхьагъэнутэкъым
дыкъуэгъуэлъхьагъэнутэкъым
фыкъуэгъуэлъхьагъэнутэкъым
къуэгъуэлъхьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэну
укъуэгъуэлъхьагъэну
къуэгъуэлъхьагъэну
дыкъуэгъуэлъхьагъэну
фыкъуэгъуэлъхьагъэну
къуэгъуэлъхьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнукъэ
укъуэгъуэлъхьагъэнукъэ
къуэгъуэлъхьагъэнукъэ
дыкъуэгъуэлъхьагъэнукъэ
фыкъуэгъуэлъхьагъэнукъэ
къуэгъуэлъхьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнут
укъуэгъуэлъхьагъэнут
къуэгъуэлъхьагъэнут
дыкъуэгъуэлъхьагъэнут
фыкъуэгъуэлъхьагъэнут
къуэгъуэлъхьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэгъуэлъхьагъэнутэкъэ
укъуэгъуэлъхьагъэнутэкъэ
къуэгъуэлъхьагъэнутэкъэ
дыкъуэгъуэлъхьагъэнутэкъэ
фыкъуэгъуэлъхьагъэнутэкъэ
къуэгъуэлъхьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуалъхьэ
укъуэгъуалъхьэ
къуэгъуалъхьэ
дыкъуэгъуалъхьэ
фыкъуэгъуалъхьэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуалъхьэ
укъуэмыгъуалъхьэ
къуэмыгъуалъхьэ
дыкъуэмыгъуалъхьэ
фыкъуэмыгъуалъхьэ
къуэмыгъуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуэлъхьа
укъуэгъуэлъхьа
къуэгъуэлъхьа
дыкъуэгъуэлъхьа
фыкъуэгъуэлъхьа
къуэгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуэлъхьа
укъуэмыгъуэлъхьа
къуэмыгъуэлъхьа
дыкъуэмыгъуэлъхьа
фыкъуэмыгъуэлъхьа
къуэмыгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуэлъхьэгъа
укъуэгъуэлъхьэгъа
къуэгъуэлъхьэгъа
дыкъуэгъуэлъхьэгъа
фыкъуэгъуэлъхьэгъа
къуэгъуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
укъуэмыгъуэлъхьэгъа
къуэмыгъуэлъхьэгъа
дыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
фыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
къуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуэлъхьэн
укъуэгъуэлъхьэн
къуэгъуэлъхьэн
дыкъуэгъуэлъхьэн
фыкъуэгъуэлъхьэн
къуэгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуэлъхьэн
укъуэмыгъуэлъхьэн
къуэмыгъуэлъхьэн
дыкъуэмыгъуэлъхьэн
фыкъуэмыгъуэлъхьэн
къуэмыгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуэлъхьэну
укъуэгъуэлъхьэну
къуэгъуэлъхьэну
дыкъуэгъуэлъхьэну
фыкъуэгъуэлъхьэну
къуэгъуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуэлъхьэну
укъуэмыгъуэлъхьэну
къуэмыгъуэлъхьэну
дыкъуэмыгъуэлъхьэну
фыкъуэмыгъуэлъхьэну
къуэмыгъуэлъхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэгъуалъхьэ
узэрыкъуэгъуалъхьэ
зэрыкъуэгъуалъхьэ
дызэрыкъуэгъуалъхьэ
фызэрыкъуэгъуалъхьэ
зэрыкъуэгъуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыгъуалъхьэ
узэрыкъуэмыгъуалъхьэ
зэрыкъуэмыгъуалъхьэ
дызэрыкъуэмыгъуалъхьэ
фызэрыкъуэмыгъуалъхьэ
зэрыкъуэмыгъуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэгъуэлъхьа
узэрыкъуэгъуэлъхьа
зэрыкъуэгъуэлъхьа
дызэрыкъуэгъуэлъхьа
фызэрыкъуэгъуэлъхьа
зэрыкъуэгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыгъуэлъхьа
узэрыкъуэмыгъуэлъхьа
зэрыкъуэмыгъуэлъхьа
дызэрыкъуэмыгъуэлъхьа
фызэрыкъуэмыгъуэлъхьа
зэрыкъуэмыгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэгъуэлъхьэгъа
узэрыкъуэгъуэлъхьэгъа
зэрыкъуэгъуэлъхьэгъа
дызэрыкъуэгъуэлъхьэгъа
фызэрыкъуэгъуэлъхьэгъа
зэрыкъуэгъуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
узэрыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
зэрыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
дызэрыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
фызэрыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
зэрыкъуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэгъуэлъхьэн
узэрыкъуэгъуэлъхьэн
зэрыкъуэгъуэлъхьэн
дызэрыкъуэгъуэлъхьэн
фызэрыкъуэгъуэлъхьэн
зэрыкъуэгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыгъуэлъхьэн
узэрыкъуэмыгъуэлъхьэн
зэрыкъуэмыгъуэлъхьэн
дызэрыкъуэмыгъуэлъхьэн
фызэрыкъуэмыгъуэлъхьэн
зэрыкъуэмыгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэгъуэлъхьэну
узэрыкъуэгъуэлъхьэну
зэрыкъуэгъуэлъхьэну
дызэрыкъуэгъуэлъхьэну
фызэрыкъуэгъуэлъхьэну
зэрыкъуэгъуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыгъуэлъхьэну
узэрыкъуэмыгъуэлъхьэну
зэрыкъуэмыгъуэлъхьэну
дызэрыкъуэмыгъуэлъхьэну
фызэрыкъуэмыгъуэлъхьэну
зэрыкъуэмыгъуэлъхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэгъуалъхьэ
ущыкъуэгъуалъхьэ
щыкъуэгъуалъхьэ
дыщыкъуэгъуалъхьэ
фыщыкъуэгъуалъхьэ
щыкъуэгъуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыгъуалъхьэ
ущыкъуэмыгъуалъхьэ
щыкъуэмыгъуалъхьэ
дыщыкъуэмыгъуалъхьэ
фыщыкъуэмыгъуалъхьэ
щыкъуэмыгъуалъхьэ(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэгъуэлъхьа
ущыкъуэгъуэлъхьа
щыкъуэгъуэлъхьа
дыщыкъуэгъуэлъхьа
фыщыкъуэгъуэлъхьа
щыкъуэгъуэлъхьа(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыгъуэлъхьа
ущыкъуэмыгъуэлъхьа
щыкъуэмыгъуэлъхьа
дыщыкъуэмыгъуэлъхьа
фыщыкъуэмыгъуэлъхьа
щыкъуэмыгъуэлъхьа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэгъуэлъхьэгъа
ущыкъуэгъуэлъхьэгъа
щыкъуэгъуэлъхьэгъа
дыщыкъуэгъуэлъхьэгъа
фыщыкъуэгъуэлъхьэгъа
щыкъуэгъуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
ущыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
щыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
дыщыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
фыщыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
щыкъуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэгъуэлъхьэн
ущыкъуэгъуэлъхьэн
щыкъуэгъуэлъхьэн
дыщыкъуэгъуэлъхьэн
фыщыкъуэгъуэлъхьэн
щыкъуэгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыгъуэлъхьэн
ущыкъуэмыгъуэлъхьэн
щыкъуэмыгъуэлъхьэн
дыщыкъуэмыгъуэлъхьэн
фыщыкъуэмыгъуэлъхьэн
щыкъуэмыгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэгъуэлъхьэну
ущыкъуэгъуэлъхьэну
щыкъуэгъуэлъхьэну
дыщыкъуэгъуэлъхьэну
фыщыкъуэгъуэлъхьэну
щыкъуэгъуэлъхьэну(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыгъуэлъхьэну
ущыкъуэмыгъуэлъхьэну
щыкъуэмыгъуэлъхьэну
дыщыкъуэмыгъуэлъхьэну
фыщыкъуэмыгъуэлъхьэну
щыкъуэмыгъуэлъхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэгъуалъхьэ
удзыкъуэгъуалъхьэ
дзыкъуэгъуалъхьэ
дыдзыкъуэгъуалъхьэ
фыдзыкъуэгъуалъхьэ
дзыкъуэгъуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыгъуалъхьэ
удзыкъуэмыгъуалъхьэ
дзыкъуэмыгъуалъхьэ
дыдзыкъуэмыгъуалъхьэ
фыдзыкъуэмыгъуалъхьэ
дзыкъуэмыгъуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэгъуэлъхьа
удзыкъуэгъуэлъхьа
дзыкъуэгъуэлъхьа
дыдзыкъуэгъуэлъхьа
фыдзыкъуэгъуэлъхьа
дзыкъуэгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыгъуэлъхьа
удзыкъуэмыгъуэлъхьа
дзыкъуэмыгъуэлъхьа
дыдзыкъуэмыгъуэлъхьа
фыдзыкъуэмыгъуэлъхьа
дзыкъуэмыгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэгъуэлъхьэгъа
удзыкъуэгъуэлъхьэгъа
дзыкъуэгъуэлъхьэгъа
дыдзыкъуэгъуэлъхьэгъа
фыдзыкъуэгъуэлъхьэгъа
дзыкъуэгъуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
удзыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
дзыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
дыдзыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
фыдзыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
дзыкъуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэгъуэлъхьэн
удзыкъуэгъуэлъхьэн
дзыкъуэгъуэлъхьэн
дыдзыкъуэгъуэлъхьэн
фыдзыкъуэгъуэлъхьэн
дзыкъуэгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыгъуэлъхьэн
удзыкъуэмыгъуэлъхьэн
дзыкъуэмыгъуэлъхьэн
дыдзыкъуэмыгъуэлъхьэн
фыдзыкъуэмыгъуэлъхьэн
дзыкъуэмыгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэгъуэлъхьэну
удзыкъуэгъуэлъхьэну
дзыкъуэгъуэлъхьэну
дыдзыкъуэгъуэлъхьэну
фыдзыкъуэгъуэлъхьэну
дзыкъуэгъуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыгъуэлъхьэну
удзыкъуэмыгъуэлъхьэну
дзыкъуэмыгъуэлъхьэну
дыдзыкъуэмыгъуэлъхьэну
фыдзыкъуэмыгъуэлъхьэну
дзыкъуэмыгъуэлъхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэгъуалъхьэ
ущӀыкъуэгъуалъхьэ
щӀыкъуэгъуалъхьэ
дыщӀыкъуэгъуалъхьэ
фыщӀыкъуэгъуалъхьэ
щӀыкъуэгъуалъхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыгъуалъхьэ
ущӀыкъуэмыгъуалъхьэ
щӀыкъуэмыгъуалъхьэ
дыщӀыкъуэмыгъуалъхьэ
фыщӀыкъуэмыгъуалъхьэ
щӀыкъуэмыгъуалъхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэгъуэлъхьа
ущӀыкъуэгъуэлъхьа
щӀыкъуэгъуэлъхьа
дыщӀыкъуэгъуэлъхьа
фыщӀыкъуэгъуэлъхьа
щӀыкъуэгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыгъуэлъхьа
ущӀыкъуэмыгъуэлъхьа
щӀыкъуэмыгъуэлъхьа
дыщӀыкъуэмыгъуэлъхьа
фыщӀыкъуэмыгъуэлъхьа
щӀыкъуэмыгъуэлъхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэгъуэлъхьэгъа
ущӀыкъуэгъуэлъхьэгъа
щӀыкъуэгъуэлъхьэгъа
дыщӀыкъуэгъуэлъхьэгъа
фыщӀыкъуэгъуэлъхьэгъа
щӀыкъуэгъуэлъхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
ущӀыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
щӀыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
дыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
фыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэгъа
щӀыкъуэмыгъуэлъхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэгъуэлъхьэн
ущӀыкъуэгъуэлъхьэн
щӀыкъуэгъуэлъхьэн
дыщӀыкъуэгъуэлъхьэн
фыщӀыкъуэгъуэлъхьэн
щӀыкъуэгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэн
ущӀыкъуэмыгъуэлъхьэн
щӀыкъуэмыгъуэлъхьэн
дыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэн
фыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэн
щӀыкъуэмыгъуэлъхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэгъуэлъхьэну
ущӀыкъуэгъуэлъхьэну
щӀыкъуэгъуэлъхьэну
дыщӀыкъуэгъуэлъхьэну
фыщӀыкъуэгъуэлъхьэну
щӀыкъуэгъуэлъхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэну
ущӀыкъуэмыгъуэлъхьэну
щӀыкъуэмыгъуэлъхьэну
дыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэну
фыщӀыкъуэмыгъуэлъхьэну
щӀыкъуэмыгъуэлъхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуалъхьэу
укъуэгъуалъхьэу
къуэгъуалъхьэу
дыкъуэгъуалъхьэу
фыкъуэгъуалъхьэу
къуэгъуалъхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуалъхьэу
укъуэмыгъуалъхьэу
къуэмыгъуалъхьэу
дыкъуэмыгъуалъхьэу
фыкъуэмыгъуалъхьэу
къуэмыгъуалъхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуэлъхьауэ
укъуэгъуэлъхьауэ
къуэгъуэлъхьауэ
дыкъуэгъуэлъхьауэ
фыкъуэгъуэлъхьауэ
къуэгъуэлъхьауэ / къуэгъуэлъхьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуэлъхьауэ
укъуэмыгъуэлъхьауэ
къуэмыгъуэлъхьауэ
дыкъуэмыгъуэлъхьауэ
фыкъуэмыгъуэлъхьауэ
къуэмыгъуэлъхьауэ(хэ) / къуэмыгъуэлъхьа(хэ)у
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкъуэгъуалъхьэурэ
укъуэгъуалъхьэурэ
къуэгъуалъхьэурэ
дыкъуэгъуалъхьэурэ
фыкъуэгъуалъхьэурэ
къуэгъуалъхьэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыгъуалъхьэурэ
укъуэмыгъуалъхьэурэ
къуэмыгъуалъхьэурэ
дыкъуэмыгъуалъхьэурэ
фыкъуэмыгъуалъхьэурэ
къуэмыгъуалъхьэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъуалъхь]э
[гъуалъхь]эр
--
[гъуалъхь]эхэр
Эргативнэ:
[гъуалъхь]э
[гъуалъхь]эм
--
[гъуалъхь]эхэм
Послеложнэ:
[гъуалъхь]экӀэ
[гъуалъхь]эмкӀэ
[гъуалъхь]эхэкӀэ
[гъуалъхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъуалъхь]эуэ
[гъуалъхь]эрауэ
[гъуалъхь]эхэу
[гъуалъхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъуэлъхь]а
[гъуэлъхь]ар
--
[гъуэлъхь]ахэр
Эргативнэ:
[гъуэлъхь]а
[гъуэлъхь]ам
--
[гъуэлъхь]ахэм
Послеложнэ:
[гъуэлъхь]акӀэ
[гъуэлъхь]амкӀэ
[гъуэлъхь]ахэкӀэ
[гъуэлъхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъуэлъхь]ауэ
[гъуэлъхь]арауэ
[гъуэлъхь]ахэу
[гъуэлъхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъуэлъхь]эн
[гъуэлъхь]эныр
--
[гъуэлъхь]энхэр
Эргативнэ:
[гъуэлъхь]эн
[гъуэлъхь]эным
--
[гъуэлъхь]энхэм
Послеложнэ:
[гъуэлъхь]энкӀэ
[гъуэлъхь]энымкӀэ
[гъуэлъхь]энхэкӀэ
[гъуэлъхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гъуэлъхь]эну
[гъуэлъхь]энырауэ
[гъуэлъхь]энхэу
[гъуэлъхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъуэлъхь]эну
[гъуэлъхь]энур
--
[гъуэлъхь]энухэр
Эргативнэ:
[гъуэлъхь]эну
[гъуэлъхь]энум
--
[гъуэлъхь]энухэм
Послеложнэ:
[гъуэлъхь]энукӀэ
[гъуэлъхь]энумкӀэ
[гъуэлъхь]энухэкӀэ
[гъуэлъхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъуэлъхь]энууэ
[гъуэлъхь]энурауэ
[гъуэлъхь]энухэу
[гъуэлъхь]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и къуагъым щыгъуэлъын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
къуэгъуэлъхьэн: lie down after or behind sb or sth
УРЫСЫБЗЭ
къуэгъуэлъхьэн: лечь позади кого-чего-л., за кого-что-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.