АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
къуэ- + [бжьэхъу] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "къуэбжьэхъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къуэбжьэхъуэн
щымыӀэныгъэ:
къуэмыбжьэхъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэн
укъуэбжьэхъуэн
къуэбжьэхъуэн
дыкъуэбжьэхъуэн
фыкъуэбжьэхъуэн
къуэбжьэхъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэн
укъуэмыбжьэхъуэн
къуэмыбжьэхъуэн
дыкъуэмыбжьэхъуэн
фыкъуэмыбжьэхъуэн
къуэмыбжьэхъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къуэбжьахъуэ!
фыкъуэбжьахъуэ!
щымыӀэныгъэ:
укъуэмыбжьахъуэ!
фыкъуэмыбжьахъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуребжьахъуэ
укъуребжьахъуэ
къуребжьахъуэ
дыкъуребжьахъуэ
фыкъуребжьахъуэ
къуребжьахъуэ
щымыӀэныгъэ:
сыкъуремыбжьахъуэ
укъуремыбжьахъуэ
къуремыбжьахъуэ
дыкъуремыбжьахъуэ
фыкъуремыбжьахъуэ
къуремыбжьахъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуобжьахъуэ(р)
укъуобжьахъуэ(р)
къуобжьахъуэ(р)
дыкъуобжьахъуэ(р)
фыкъуобжьахъуэ(р)
къуобжьахъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэркъым
укъуэбжьахъуэркъым
къуэбжьахъуэркъым
дыкъуэбжьахъуэркъым
фыкъуэбжьахъуэркъым
къуэбжьахъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэ(р)т
укъуэбжьахъуэ(р)т
къуэбжьахъуэ(р)т
дыкъуэбжьахъуэ(р)т
фыкъуэбжьахъуэ(р)т
къуэбжьахъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэ(р)тэкъым
укъуэбжьахъуэ(р)тэкъым
къуэбжьахъуэ(р)тэкъым
дыкъуэбжьахъуэ(р)тэкъым
фыкъуэбжьахъуэ(р)тэкъым
къуэбжьахъуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуащ
укъуэбжьэхъуащ
къуэбжьэхъуащ
дыкъуэбжьэхъуащ
фыкъуэбжьэхъуащ
къуэбжьэхъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуакъым
укъуэбжьэхъуакъым
къуэбжьэхъуакъым
дыкъуэбжьэхъуакъым
фыкъуэбжьэхъуакъым
къуэбжьэхъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуат
укъуэбжьэхъуат
къуэбжьэхъуат
дыкъуэбжьэхъуат
фыкъуэбжьэхъуат
къуэбжьэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуатэкъым
укъуэбжьэхъуатэкъым
къуэбжьэхъуатэкъым
дыкъуэбжьэхъуатэкъым
фыкъуэбжьэхъуатэкъым
къуэбжьэхъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъащ
укъуэбжьэхъуэгъащ
къуэбжьэхъуэгъащ
дыкъуэбжьэхъуэгъащ
фыкъуэбжьэхъуэгъащ
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъакъым
укъуэбжьэхъуэгъакъым
къуэбжьэхъуэгъакъым
дыкъуэбжьэхъуэгъакъым
фыкъуэбжьэхъуэгъакъым
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъат
укъуэбжьэхъуэгъат
къуэбжьэхъуэгъат
дыкъуэбжьэхъуэгъат
фыкъуэбжьэхъуэгъат
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъатэкъым
укъуэбжьэхъуэгъатэкъым
къуэбжьэхъуэгъатэкъым
дыкъуэбжьэхъуэгъатэкъым
фыкъуэбжьэхъуэгъатэкъым
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэщ
укъуэбжьахъуэщ
къуэбжьахъуэщ
дыкъуэбжьахъуэщ
фыкъуэбжьахъуэщ
къуэбжьахъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэкъым
укъуэбжьахъуэкъым
къуэбжьахъуэкъым
дыкъуэбжьахъуэкъым
фыкъуэбжьахъуэкъым
къуэбжьахъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэт
укъуэбжьахъуэт
къуэбжьахъуэт
дыкъуэбжьахъуэт
фыкъуэбжьахъуэт
къуэбжьахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэтэкъым
укъуэбжьахъуэтэкъым
къуэбжьахъуэтэкъым
дыкъуэбжьахъуэтэкъым
фыкъуэбжьахъуэтэкъым
къуэбжьахъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнщ
укъуэбжьэхъуэнщ
къуэбжьэхъуэнщ
дыкъуэбжьэхъуэнщ
фыкъуэбжьэхъуэнщ
къуэбжьэхъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнкъым
укъуэбжьэхъуэнкъым
къуэбжьэхъуэнкъым
дыкъуэбжьэхъуэнкъым
фыкъуэбжьэхъуэнкъым
къуэбжьэхъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнущ
укъуэбжьэхъуэнущ
къуэбжьэхъуэнущ
дыкъуэбжьэхъуэнущ
фыкъуэбжьэхъуэнущ
къуэбжьэхъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнукъым
укъуэбжьэхъуэнукъым
къуэбжьэхъуэнукъым
дыкъуэбжьэхъуэнукъым
фыкъуэбжьэхъуэнукъым
къуэбжьэхъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэрэ
укъуэбжьахъуэрэ
къуэбжьахъуэрэ
дыкъуэбжьахъуэрэ
фыкъуэбжьахъуэрэ
къуэбжьахъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэркъэ
укъуэбжьахъуэркъэ
къуэбжьахъуэркъэ
дыкъуэбжьахъуэркъэ
фыкъуэбжьахъуэркъэ
къуэбжьахъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэ(р)т
укъуэбжьахъуэ(р)т
къуэбжьахъуэ(р)т
дыкъуэбжьахъуэ(р)т
фыкъуэбжьахъуэ(р)т
къуэбжьахъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэ(р)тэкъэ
укъуэбжьахъуэ(р)тэкъэ
къуэбжьахъуэ(р)тэкъэ
дыкъуэбжьахъуэ(р)тэкъэ
фыкъуэбжьахъуэ(р)тэкъэ
къуэбжьахъуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуа
укъуэбжьэхъуа
къуэбжьэхъуа
дыкъуэбжьэхъуа
фыкъуэбжьэхъуа
къуэбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуакъэ
укъуэбжьэхъуакъэ
къуэбжьэхъуакъэ
дыкъуэбжьэхъуакъэ
фыкъуэбжьэхъуакъэ
къуэбжьэхъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуат
укъуэбжьэхъуат
къуэбжьэхъуат
дыкъуэбжьэхъуат
фыкъуэбжьэхъуат
къуэбжьэхъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуатэкъэ
укъуэбжьэхъуатэкъэ
къуэбжьэхъуатэкъэ
дыкъуэбжьэхъуатэкъэ
фыкъуэбжьэхъуатэкъэ
къуэбжьэхъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъа
укъуэбжьэхъуэгъа
къуэбжьэхъуэгъа
дыкъуэбжьэхъуэгъа
фыкъуэбжьэхъуэгъа
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъакъэ
укъуэбжьэхъуэгъакъэ
къуэбжьэхъуэгъакъэ
дыкъуэбжьэхъуэгъакъэ
фыкъуэбжьэхъуэгъакъэ
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъат
укъуэбжьэхъуэгъат
къуэбжьэхъуэгъат
дыкъуэбжьэхъуэгъат
фыкъуэбжьэхъуэгъат
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъатэкъэ
укъуэбжьэхъуэгъатэкъэ
къуэбжьэхъуэгъатэкъэ
дыкъуэбжьэхъуэгъатэкъэ
фыкъуэбжьэхъуэгъатэкъэ
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэ
укъуэбжьахъуэ
къуэбжьахъуэ
дыкъуэбжьахъуэ
фыкъуэбжьахъуэ
къуэбжьахъуэ(хэ)
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэкъэ
укъуэбжьахъуэкъэ
къуэбжьахъуэкъэ
дыкъуэбжьахъуэкъэ
фыкъуэбжьахъуэкъэ
къуэбжьахъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэт
укъуэбжьахъуэт
къуэбжьахъуэт
дыкъуэбжьахъуэт
фыкъуэбжьахъуэт
къуэбжьахъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэтэкъэ
укъуэбжьахъуэтэкъэ
къуэбжьахъуэтэкъэ
дыкъуэбжьахъуэтэкъэ
фыкъуэбжьахъуэтэкъэ
къуэбжьахъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэн
укъуэбжьэхъуэн
къуэбжьэхъуэн
дыкъуэбжьэхъуэн
фыкъуэбжьэхъуэн
къуэбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнкъэ
укъуэбжьэхъуэнкъэ
къуэбжьэхъуэнкъэ
дыкъуэбжьэхъуэнкъэ
фыкъуэбжьэхъуэнкъэ
къуэбжьэхъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэну
укъуэбжьэхъуэну
къуэбжьэхъуэну
дыкъуэбжьэхъуэну
фыкъуэбжьэхъуэну
къуэбжьэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнукъэ
укъуэбжьэхъуэнукъэ
къуэбжьэхъуэнукъэ
дыкъуэбжьэхъуэнукъэ
фыкъуэбжьэхъуэнукъэ
къуэбжьэхъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэмэ
укъуэбжьахъуэмэ
къуэбжьахъуэмэ
дыкъуэбжьахъуэмэ
фыкъуэбжьахъуэмэ
къуэбжьахъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьахъуэмэ
укъуэмыбжьахъуэмэ
къуэмыбжьахъуэмэ
дыкъуэмыбжьахъуэмэ
фыкъуэмыбжьахъуэмэ
къуэмыбжьахъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуамэ
укъуэбжьэхъуамэ
къуэбжьэхъуамэ
дыкъуэбжьэхъуамэ
фыкъуэбжьэхъуамэ
къуэбжьэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуамэ
укъуэмыбжьэхъуамэ
къуэмыбжьэхъуамэ
дыкъуэмыбжьэхъуамэ
фыкъуэмыбжьэхъуамэ
мыбжьэхъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъамэ
укъуэбжьэхъуэгъамэ
къуэбжьэхъуэгъамэ
дыкъуэбжьэхъуэгъамэ
фыкъуэбжьэхъуэгъамэ
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэгъамэ
укъуэмыбжьэхъуэгъамэ
къуэмыбжьэхъуэгъамэ
дыкъуэмыбжьэхъуэгъамэ
фыкъуэмыбжьэхъуэгъамэ
къуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнмэ
укъуэбжьэхъуэнмэ
къуэбжьэхъуэнмэ
дыкъуэбжьэхъуэнмэ
фыкъуэбжьэхъуэнмэ
къуэбжьэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнмэ
укъуэмыбжьэхъуэнмэ
къуэмыбжьэхъуэнмэ
дыкъуэмыбжьэхъуэнмэ
фыкъуэмыбжьэхъуэнмэ
къуэмыбжьэхъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнумэ
укъуэбжьэхъуэнумэ
къуэбжьэхъуэнумэ
дыкъуэбжьэхъуэнумэ
фыкъуэбжьэхъуэнумэ
къуэбжьэхъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнумэ
укъуэмыбжьэхъуэнумэ
къуэмыбжьэхъуэнумэ
дыкъуэмыбжьэхъуэнумэ
фыкъуэмыбжьэхъуэнумэ
къуэмыбжьэхъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэтэмэ
укъуэбжьахъуэтэмэ
къуэбжьахъуэтэмэ
дыкъуэбжьахъуэтэмэ
фыкъуэбжьахъуэтэмэ
къуэбжьахъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьахъуэтэмэ
укъуэмыбжьахъуэтэмэ
къуэмыбжьахъуэтэмэ
дыкъуэмыбжьахъуэтэмэ
фыкъуэмыбжьахъуэтэмэ
къуэмыбжьахъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуатэмэ
укъуэбжьэхъуатэмэ
къуэбжьэхъуатэмэ
дыкъуэбжьэхъуатэмэ
фыкъуэбжьэхъуатэмэ
къуэбжьэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуатэмэ
укъуэмыбжьэхъуатэмэ
къуэмыбжьэхъуатэмэ
дыкъуэмыбжьэхъуатэмэ
фыкъуэмыбжьэхъуатэмэ
къуэмыбжьэхъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъатэмэ
укъуэбжьэхъуэгъатэмэ
къуэбжьэхъуэгъатэмэ
дыкъуэбжьэхъуэгъатэмэ
фыкъуэбжьэхъуэгъатэмэ
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэгъатэмэ
укъуэмыбжьэхъуэгъатэмэ
къуэмыбжьэхъуэгъатэмэ
дыкъуэмыбжьэхъуэгъатэмэ
фыкъуэмыбжьэхъуэгъатэмэ
къуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнтэмэ
укъуэбжьэхъуэнтэмэ
къуэбжьэхъуэнтэмэ
дыкъуэбжьэхъуэнтэмэ
фыкъуэбжьэхъуэнтэмэ
къуэбжьэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнтэмэ
укъуэмыбжьэхъуэнтэмэ
къуэмыбжьэхъуэнтэмэ
дыкъуэмыбжьэхъуэнтэмэ
фыкъуэмыбжьэхъуэнтэмэ
къуэмыбжьэхъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнутэмэ
укъуэбжьэхъуэнутэмэ
къуэбжьэхъуэнутэмэ
дыкъуэбжьэхъуэнутэмэ
фыкъуэбжьэхъуэнутэмэ
къуэбжьэхъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнутэмэ
укъуэмыбжьэхъуэнутэмэ
къуэмыбжьэхъуэнутэмэ
дыкъуэмыбжьэхъуэнутэмэ
фыкъуэмыбжьэхъуэнутэмэ
къуэмыбжьэхъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнт
укъуэбжьэхъуэнт
къуэбжьэхъуэнт
дыкъуэбжьэхъуэнт
фыкъуэбжьэхъуэнт
къуэбжьэхъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнтэкъым
укъуэбжьэхъуэнтэкъым
къуэбжьэхъуэнтэкъым
дыкъуэбжьэхъуэнтэкъым
фыкъуэбжьэхъуэнтэкъым
къуэбжьэхъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнут
укъуэбжьэхъуэнут
къуэбжьэхъуэнут
дыкъуэбжьэхъуэнут
фыкъуэбжьэхъуэнут
къуэбжьэхъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнутэкъым
укъуэбжьэхъуэнутэкъым
къуэбжьэхъуэнутэкъым
дыкъуэбжьэхъуэнутэкъым
фыкъуэбжьэхъуэнутэкъым
къуэбжьэхъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэми
укъуэбжьахъуэми
къуэбжьахъуэми
дыкъуэбжьахъуэми
фыкъуэбжьахъуэми
къуэбжьахъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьахъуэми
укъуэмыбжьахъуэми
къуэмыбжьахъуэми
дыкъуэмыбжьахъуэми
фыкъуэмыбжьахъуэми
къуэмыбжьахъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуами
укъуэбжьэхъуами
къуэбжьэхъуами
дыкъуэбжьэхъуами
фыкъуэбжьэхъуами
къуэбжьэхъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуами
укъуэмыбжьэхъуами
къуэмыбжьэхъуами
дыкъуэмыбжьэхъуами
фыкъуэмыбжьэхъуами
къуэмыбжьэхъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъами
укъуэбжьэхъуэгъами
къуэбжьэхъуэгъами
дыкъуэбжьэхъуэгъами
фыкъуэбжьэхъуэгъами
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэгъами
укъуэмыбжьэхъуэгъами
къуэмыбжьэхъуэгъами
дыкъуэмыбжьэхъуэгъами
фыкъуэмыбжьэхъуэгъами
къуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнми
укъуэбжьэхъуэнми
къуэбжьэхъуэнми
дыкъуэбжьэхъуэнми
фыкъуэбжьэхъуэнми
къуэбжьэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнми
укъуэмыбжьэхъуэнми
къуэмыбжьэхъуэнми
дыкъуэмыбжьэхъуэнми
фыкъуэмыбжьэхъуэнми
къуэмыбжьэхъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнуми
укъуэбжьэхъуэнуми
къуэбжьэхъуэнуми
дыкъуэбжьэхъуэнуми
фыкъуэбжьэхъуэнуми
къуэбжьэхъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнуми
укъуэмыбжьэхъуэнуми
къуэмыбжьэхъуэнуми
дыкъуэмыбжьэхъуэнуми
фыкъуэмыбжьэхъуэнуми
къуэмыбжьэхъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьахъуэтэми
укъуэбжьахъуэтэми
къуэбжьахъуэтэми
дыкъуэбжьахъуэтэми
фыкъуэбжьахъуэтэми
къуэбжьахъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьахъуэтэми
укъуэмыбжьахъуэтэми
къуэмыбжьахъуэтэми
дыкъуэмыбжьахъуэтэми
фыкъуэмыбжьахъуэтэми
къуэмыбжьахъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуатэми
укъуэбжьэхъуатэми
къуэбжьэхъуатэми
дыкъуэбжьэхъуатэми
фыкъуэбжьэхъуатэми
къуэбжьэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуатэми
укъуэмыбжьэхъуатэми
къуэмыбжьэхъуатэми
дыкъуэмыбжьэхъуатэми
фыкъуэмыбжьэхъуатэми
къуэмыбжьэхъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэгъатэми
укъуэбжьэхъуэгъатэми
къуэбжьэхъуэгъатэми
дыкъуэбжьэхъуэгъатэми
фыкъуэбжьэхъуэгъатэми
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэгъатэми
укъуэмыбжьэхъуэгъатэми
къуэмыбжьэхъуэгъатэми
дыкъуэмыбжьэхъуэгъатэми
фыкъуэмыбжьэхъуэгъатэми
къуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнтэми
укъуэбжьэхъуэнтэми
къуэбжьэхъуэнтэми
дыкъуэбжьэхъуэнтэми
фыкъуэбжьэхъуэнтэми
къуэбжьэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнтэми
укъуэмыбжьэхъуэнтэми
къуэмыбжьэхъуэнтэми
дыкъуэмыбжьэхъуэнтэми
фыкъуэмыбжьэхъуэнтэми
къуэмыбжьэхъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуэнутэми
укъуэбжьэхъуэнутэми
къуэбжьэхъуэнутэми
дыкъуэбжьэхъуэнутэми
фыкъуэбжьэхъуэнутэми
къуэбжьэхъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуэнутэми
укъуэмыбжьэхъуэнутэми
къуэмыбжьэхъуэнутэми
дыкъуэмыбжьэхъуэнутэми
фыкъуэмыбжьэхъуэнутэми
къуэмыбжьэхъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъбжьэхъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуаи
укъуэбжьэхъуаи
къуэбжьэхъуаи
дыкъуэбжьэхъуаи
фыкъуэбжьэхъуаи
къуэбжьэхъуаи
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуакъыми
укъуэбжьэхъуакъыми
къуэбжьэхъуакъыми
дыкъуэбжьэхъуакъыми
фыкъуэбжьэхъуакъыми
къуэбжьэхъуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуащэрэт
укъуэбжьэхъуащэрэт
къуэбжьэхъуащэрэт
дыкъуэбжьэхъуащэрэт
фыкъуэбжьэхъуащэрэт
къуэбжьэхъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыбжьэхъуащэрэт
укъуэмыбжьэхъуащэрэт
къуэмыбжьэхъуащэрэт
дыкъуэмыбжьэхъуащэрэт
фыкъуэмыбжьэхъуащэрэт
къуэмыбжьэхъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнщ
укъуэбжьэхъуагъэнщ
къуэбжьэхъуагъэнщ
дыкъуэбжьэхъуагъэнщ
фыкъуэбжьэхъуагъэнщ
къуэбжьэхъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнкъым
укъуэбжьэхъуагъэнкъым
къуэбжьэхъуагъэнкъым
дыкъуэбжьэхъуагъэнкъым
фыкъуэбжьэхъуагъэнкъым
къуэбжьэхъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнт
укъуэбжьэхъуагъэнт
къуэбжьэхъуагъэнт
дыкъуэбжьэхъуагъэнт
фыкъуэбжьэхъуагъэнт
къуэбжьэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнтэкъым
укъуэбжьэхъуагъэнтэкъым
къуэбжьэхъуагъэнтэкъым
дыкъуэбжьэхъуагъэнтэкъым
фыкъуэбжьэхъуагъэнтэкъым
къуэбжьэхъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэн
укъуэбжьэхъуагъэн
къуэбжьэхъуагъэн
дыкъуэбжьэхъуагъэн
фыкъуэбжьэхъуагъэн
къуэбжьэхъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнкъэ
укъуэбжьэхъуагъэнкъэ
къуэбжьэхъуагъэнкъэ
дыкъуэбжьэхъуагъэнкъэ
фыкъуэбжьэхъуагъэнкъэ
къуэбжьэхъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнт
укъуэбжьэхъуагъэнт
къуэбжьэхъуагъэнт
дыкъуэбжьэхъуагъэнт
фыкъуэбжьэхъуагъэнт
къуэбжьэхъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнтэкъэ
укъуэбжьэхъуагъэнтэкъэ
къуэбжьэхъуагъэнтэкъэ
дыкъуэбжьэхъуагъэнтэкъэ
фыкъуэбжьэхъуагъэнтэкъэ
къуэбжьэхъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнущ
укъуэбжьэхъуагъэнущ
къуэбжьэхъуагъэнущ
дыкъуэбжьэхъуагъэнущ
фыкъуэбжьэхъуагъэнущ
къуэбжьэхъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнукъым
укъуэбжьэхъуагъэнукъым
къуэбжьэхъуагъэнукъым
дыкъуэбжьэхъуагъэнукъым
фыкъуэбжьэхъуагъэнукъым
къуэбжьэхъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнут
укъуэбжьэхъуагъэнут
къуэбжьэхъуагъэнут
дыкъуэбжьэхъуагъэнут
фыкъуэбжьэхъуагъэнут
къуэбжьэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнутэкъым
укъуэбжьэхъуагъэнутэкъым
къуэбжьэхъуагъэнутэкъым
дыкъуэбжьэхъуагъэнутэкъым
фыкъуэбжьэхъуагъэнутэкъым
къуэбжьэхъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэну
укъуэбжьэхъуагъэну
къуэбжьэхъуагъэну
дыкъуэбжьэхъуагъэну
фыкъуэбжьэхъуагъэну
къуэбжьэхъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнукъэ
укъуэбжьэхъуагъэнукъэ
къуэбжьэхъуагъэнукъэ
дыкъуэбжьэхъуагъэнукъэ
фыкъуэбжьэхъуагъэнукъэ
къуэбжьэхъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнут
укъуэбжьэхъуагъэнут
къуэбжьэхъуагъэнут
дыкъуэбжьэхъуагъэнут
фыкъуэбжьэхъуагъэнут
къуэбжьэхъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъуэбжьэхъуагъэнутэкъэ
укъуэбжьэхъуагъэнутэкъэ
къуэбжьэхъуагъэнутэкъэ
дыкъуэбжьэхъуагъэнутэкъэ
фыкъуэбжьэхъуагъэнутэкъэ
къуэбжьэхъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьахъуэ
укъуэбжьахъуэ
къуэбжьахъуэ
дыкъуэбжьахъуэ
фыкъуэбжьахъуэ
къуэбжьахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьахъуэ
укъуэмыбжьахъуэ
къуэмыбжьахъуэ
дыкъуэмыбжьахъуэ
фыкъуэмыбжьахъуэ
къуэмыбжьахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьэхъуа
укъуэбжьэхъуа
къуэбжьэхъуа
дыкъуэбжьэхъуа
фыкъуэбжьэхъуа
къуэбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьэхъуа
укъуэмыбжьэхъуа
къуэмыбжьэхъуа
дыкъуэмыбжьэхъуа
фыкъуэмыбжьэхъуа
къуэмыбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьэхъуэгъа
укъуэбжьэхъуэгъа
къуэбжьэхъуэгъа
дыкъуэбжьэхъуэгъа
фыкъуэбжьэхъуэгъа
къуэбжьэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьэхъуэгъа
укъуэмыбжьэхъуэгъа
къуэмыбжьэхъуэгъа
дыкъуэмыбжьэхъуэгъа
фыкъуэмыбжьэхъуэгъа
къуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьэхъуэн
укъуэбжьэхъуэн
къуэбжьэхъуэн
дыкъуэбжьэхъуэн
фыкъуэбжьэхъуэн
къуэбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьэхъуэн
укъуэмыбжьэхъуэн
къуэмыбжьэхъуэн
дыкъуэмыбжьэхъуэн
фыкъуэмыбжьэхъуэн
къуэмыбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьэхъуэну
укъуэбжьэхъуэну
къуэбжьэхъуэну
дыкъуэбжьэхъуэну
фыкъуэбжьэхъуэну
къуэбжьэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьэхъуэну
укъуэмыбжьэхъуэну
къуэмыбжьэхъуэну
дыкъуэмыбжьэхъуэну
фыкъуэмыбжьэхъуэну
къуэмыбжьэхъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэбжьахъуэ
узэрыкъуэбжьахъуэ
зэрыкъуэбжьахъуэ
дызэрыкъуэбжьахъуэ
фызэрыкъуэбжьахъуэ
зэрыкъуэбжьахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыбжьахъуэ
узэрыкъуэмыбжьахъуэ
зэрыкъуэмыбжьахъуэ
дызэрыкъуэмыбжьахъуэ
фызэрыкъуэмыбжьахъуэ
зэрыкъуэмыбжьахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэбжьэхъуа
узэрыкъуэбжьэхъуа
зэрыкъуэбжьэхъуа
дызэрыкъуэбжьэхъуа
фызэрыкъуэбжьэхъуа
зэрыкъуэбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыбжьэхъуа
узэрыкъуэмыбжьэхъуа
зэрыкъуэмыбжьэхъуа
дызэрыкъуэмыбжьэхъуа
фызэрыкъуэмыбжьэхъуа
зэрыкъуэмыбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэбжьэхъуэгъа
узэрыкъуэбжьэхъуэгъа
зэрыкъуэбжьэхъуэгъа
дызэрыкъуэбжьэхъуэгъа
фызэрыкъуэбжьэхъуэгъа
зэрыкъуэбжьэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыбжьэхъуэгъа
узэрыкъуэмыбжьэхъуэгъа
зэрыкъуэмыбжьэхъуэгъа
дызэрыкъуэмыбжьэхъуэгъа
фызэрыкъуэмыбжьэхъуэгъа
зэрыкъуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэбжьэхъуэн
узэрыкъуэбжьэхъуэн
зэрыкъуэбжьэхъуэн
дызэрыкъуэбжьэхъуэн
фызэрыкъуэбжьэхъуэн
зэрыкъуэбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыбжьэхъуэн
узэрыкъуэмыбжьэхъуэн
зэрыкъуэмыбжьэхъуэн
дызэрыкъуэмыбжьэхъуэн
фызэрыкъуэмыбжьэхъуэн
зэрыкъуэмыбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъуэбжьэхъуэну
узэрыкъуэбжьэхъуэну
зэрыкъуэбжьэхъуэну
дызэрыкъуэбжьэхъуэну
фызэрыкъуэбжьэхъуэну
зэрыкъуэбжьэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыбжьэхъуэну
узэрыкъуэмыбжьэхъуэну
зэрыкъуэмыбжьэхъуэну
дызэрыкъуэмыбжьэхъуэну
фызэрыкъуэмыбжьэхъуэну
зэрыкъуэмыбжьэхъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэбжьахъуэ
ущыкъуэбжьахъуэ
щыкъуэбжьахъуэ
дыщыкъуэбжьахъуэ
фыщыкъуэбжьахъуэ
щыкъуэбжьахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыбжьахъуэ
ущыкъуэмыбжьахъуэ
щыкъуэмыбжьахъуэ
дыщыкъуэмыбжьахъуэ
фыщыкъуэмыбжьахъуэ
щыкъуэмыбжьахъуэ(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэбжьэхъуа
ущыкъуэбжьэхъуа
щыкъуэбжьэхъуа
дыщыкъуэбжьэхъуа
фыщыкъуэбжьэхъуа
щыкъуэбжьэхъуа(хэ)
блэкӏа зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыбжьэхъуа
ущыкъуэмыбжьэхъуа
щыкъуэмыбжьэхъуа
дыщыкъуэмыбжьэхъуа
фыщыкъуэмыбжьэхъуа
щыкъуэмыбжьэхъуа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэбжьэхъуэгъа
ущыкъуэбжьэхъуэгъа
щыкъуэбжьэхъуэгъа
дыщыкъуэбжьэхъуэгъа
фыщыкъуэбжьэхъуэгъа
щыкъуэбжьэхъуэгъа(хэ)
блэкӏа жыжьэ зэфӀэкӏа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыбжьэхъуэгъа
ущыкъуэмыбжьэхъуэгъа
щыкъуэмыбжьэхъуэгъа
дыщыкъуэмыбжьэхъуэгъа
фыщыкъуэмыбжьэхъуэгъа
щыкъуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэбжьэхъуэн
ущыкъуэбжьэхъуэн
щыкъуэбжьэхъуэн
дыщыкъуэбжьэхъуэн
фыщыкъуэбжьэхъуэн
щыкъуэбжьэхъуэн(хэ)
къэкӏуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыбжьэхъуэн
ущыкъуэмыбжьэхъуэн
щыкъуэмыбжьэхъуэн
дыщыкъуэмыбжьэхъуэн
фыщыкъуэмыбжьэхъуэн
щыкъуэмыбжьэхъуэн(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъуэбжьэхъуэну
ущыкъуэбжьэхъуэну
щыкъуэбжьэхъуэну
дыщыкъуэбжьэхъуэну
фыщыкъуэбжьэхъуэну
щыкъуэбжьэхъуэну(хэ)
къэкӏуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыбжьэхъуэну
ущыкъуэмыбжьэхъуэну
щыкъуэмыбжьэхъуэну
дыщыкъуэмыбжьэхъуэну
фыщыкъуэмыбжьэхъуэну
щыкъуэмыбжьэхъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэбжьахъуэ
удзыкъуэбжьахъуэ
дзыкъуэбжьахъуэ
дыдзыкъуэбжьахъуэ
фыдзыкъуэбжьахъуэ
дзыкъуэбжьахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыбжьахъуэ
удзыкъуэмыбжьахъуэ
дзыкъуэмыбжьахъуэ
дыдзыкъуэмыбжьахъуэ
фыдзыкъуэмыбжьахъуэ
дзыкъуэмыбжьахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэбжьэхъуа
удзыкъуэбжьэхъуа
дзыкъуэбжьэхъуа
дыдзыкъуэбжьэхъуа
фыдзыкъуэбжьэхъуа
дзыкъуэбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыбжьэхъуа
удзыкъуэмыбжьэхъуа
дзыкъуэмыбжьэхъуа
дыдзыкъуэмыбжьэхъуа
фыдзыкъуэмыбжьэхъуа
дзыкъуэмыбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэбжьэхъуэгъа
удзыкъуэбжьэхъуэгъа
дзыкъуэбжьэхъуэгъа
дыдзыкъуэбжьэхъуэгъа
фыдзыкъуэбжьэхъуэгъа
дзыкъуэбжьэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыбжьэхъуэгъа
удзыкъуэмыбжьэхъуэгъа
дзыкъуэмыбжьэхъуэгъа
дыдзыкъуэмыбжьэхъуэгъа
фыдзыкъуэмыбжьэхъуэгъа
дзыкъуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэбжьэхъуэн
удзыкъуэбжьэхъуэн
дзыкъуэбжьэхъуэн
дыдзыкъуэбжьэхъуэн
фыдзыкъуэбжьэхъуэн
дзыкъуэбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыбжьэхъуэн
удзыкъуэмыбжьэхъуэн
дзыкъуэмыбжьэхъуэн
дыдзыкъуэмыбжьэхъуэн
фыдзыкъуэмыбжьэхъуэн
дзыкъуэмыбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыдзыкъуэбжьэхъуэну
удзыкъуэбжьэхъуэну
дзыкъуэбжьэхъуэну
дыдзыкъуэбжьэхъуэну
фыдзыкъуэбжьэхъуэну
дзыкъуэбжьэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыдзыкъуэмыбжьэхъуэну
удзыкъуэмыбжьэхъуэну
дзыкъуэмыбжьэхъуэну
дыдзыкъуэмыбжьэхъуэну
фыдзыкъуэмыбжьэхъуэну
дзыкъуэмыбжьэхъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэбжьахъуэ
ущӀыкъуэбжьахъуэ
щӀыкъуэбжьахъуэ
дыщӀыкъуэбжьахъуэ
фыщӀыкъуэбжьахъуэ
щӀыкъуэбжьахъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыбжьахъуэ
ущӀыкъуэмыбжьахъуэ
щӀыкъуэмыбжьахъуэ
дыщӀыкъуэмыбжьахъуэ
фыщӀыкъуэмыбжьахъуэ
щӀыкъуэмыбжьахъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэбжьэхъуа
ущӀыкъуэбжьэхъуа
щӀыкъуэбжьэхъуа
дыщӀыкъуэбжьэхъуа
фыщӀыкъуэбжьэхъуа
щӀыкъуэбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыбжьэхъуа
ущӀыкъуэмыбжьэхъуа
щӀыкъуэмыбжьэхъуа
дыщӀыкъуэмыбжьэхъуа
фыщӀыкъуэмыбжьэхъуа
щӀыкъуэмыбжьэхъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэбжьэхъуэгъа
ущӀыкъуэбжьэхъуэгъа
щӀыкъуэбжьэхъуэгъа
дыщӀыкъуэбжьэхъуэгъа
фыщӀыкъуэбжьэхъуэгъа
щӀыкъуэбжьэхъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыбжьэхъуэгъа
ущӀыкъуэмыбжьэхъуэгъа
щӀыкъуэмыбжьэхъуэгъа
дыщӀыкъуэмыбжьэхъуэгъа
фыщӀыкъуэмыбжьэхъуэгъа
щӀыкъуэмыбжьэхъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэбжьэхъуэн
ущӀыкъуэбжьэхъуэн
щӀыкъуэбжьэхъуэн
дыщӀыкъуэбжьэхъуэн
фыщӀыкъуэбжьэхъуэн
щӀыкъуэбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыбжьэхъуэн
ущӀыкъуэмыбжьэхъуэн
щӀыкъуэмыбжьэхъуэн
дыщӀыкъуэмыбжьэхъуэн
фыщӀыкъуэмыбжьэхъуэн
щӀыкъуэмыбжьэхъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэбжьэхъуэну
ущӀыкъуэбжьэхъуэну
щӀыкъуэбжьэхъуэну
дыщӀыкъуэбжьэхъуэну
фыщӀыкъуэбжьэхъуэну
щӀыкъуэбжьэхъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыбжьэхъуэну
ущӀыкъуэмыбжьэхъуэну
щӀыкъуэмыбжьэхъуэну
дыщӀыкъуэмыбжьэхъуэну
фыщӀыкъуэмыбжьэхъуэну
щӀыкъуэмыбжьэхъуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьахъуэу
укъуэбжьахъуэу
къуэбжьахъуэу
дыкъуэбжьахъуэу
фыкъуэбжьахъуэу
къуэбжьахъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьахъуэу
укъуэмыбжьахъуэу
къуэмыбжьахъуэу
дыкъуэмыбжьахъуэу
фыкъуэмыбжьахъуэу
къуэмыбжьахъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьэхъуауэ
укъуэбжьэхъуауэ
къуэбжьэхъуауэ
дыкъуэбжьэхъуауэ
фыкъуэбжьэхъуауэ
къуэбжьэхъуауэ / къуэбжьэхъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьэхъуауэ
укъуэмыбжьэхъуауэ
къуэмыбжьэхъуауэ
дыкъуэмыбжьэхъуауэ
фыкъуэмыбжьэхъуауэ
къуэмыбжьэхъуауэ(хэ) / къуэмыбжьэхъуа(хэ)у
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкъуэбжьахъуэурэ
укъуэбжьахъуэурэ
къуэбжьахъуэурэ
дыкъуэбжьахъуэурэ
фыкъуэбжьахъуэурэ
къуэбжьахъуэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыбжьахъуэурэ
укъуэмыбжьахъуэурэ
къуэмыбжьахъуэурэ
дыкъуэмыбжьахъуэурэ
фыкъуэмыбжьахъуэурэ
къуэмыбжьахъуэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бжьахъу]э
[бжьахъу]эр
--
[бжьахъу]эхэр
Эргативнэ:
[бжьахъу]э
[бжьахъу]эм
--
[бжьахъу]эхэм
Послеложнэ:
[бжьахъу]экӀэ
[бжьахъу]эмкӀэ
[бжьахъу]эхэкӀэ
[бжьахъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бжьахъу]эуэ
[бжьахъу]эрауэ
[бжьахъу]эхэу
[бжьахъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бжьэхъу]а
[бжьэхъу]ар
--
[бжьэхъу]ахэр
Эргативнэ:
[бжьэхъу]а
[бжьэхъу]ам
--
[бжьэхъу]ахэм
Послеложнэ:
[бжьэхъу]акӀэ
[бжьэхъу]амкӀэ
[бжьэхъу]ахэкӀэ
[бжьэхъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бжьэхъу]ауэ
[бжьэхъу]арауэ
[бжьэхъу]ахэу
[бжьэхъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бжьэхъу]эн
[бжьэхъу]эныр
--
[бжьэхъу]энхэр
Эргативнэ:
[бжьэхъу]эн
[бжьэхъу]эным
--
[бжьэхъу]энхэм
Послеложнэ:
[бжьэхъу]энкӀэ
[бжьэхъу]энымкӀэ
[бжьэхъу]энхэкӀэ
[бжьэхъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[бжьэхъу]эну
[бжьэхъу]энырауэ
[бжьэхъу]энхэу
[бжьэхъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[бжьэхъу]эну
[бжьэхъу]энур
--
[бжьэхъу]энухэр
Эргативнэ:
[бжьэхъу]эну
[бжьэхъу]энум
--
[бжьэхъу]энухэм
Послеложнэ:
[бжьэхъу]энукӀэ
[бжьэхъу]энумкӀэ
[бжьэхъу]энухэкӀэ
[бжьэхъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[бжьэхъу]энууэ
[бжьэхъу]энурауэ
[бжьэхъу]энухэу
[бжьэхъу]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым (п. п. Ӏэтэм) бжьакъуэкӀэ Ӏэщыр епэщӀэуэн, и бгъум джабэкӀэ зыщыхъуэн, щӀэбжьэхъуэн.
Имычэзууэ, хьэлыншэу зыщӀыпӀэ щӀыхьэн, щӀэбжьэхъуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
къуэбжьэхъуэн: 1. catch sth, snag sth; hook sth with one's horns. 2. go into, tumble into, enter swh
УРЫСЫБЗЭ
къуэбжьэхъуэн: 1. зацепиться за что-л. задеть что-л.; зацепить рогами что-л. 2. войти, ввалиться куда-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.