Wt/kbd/къущхьэ
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['qʹʷǝɕħɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [къу] + [щхь] + -э
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | къущхьэ | къущхьэр | -- | къущхьэхэр |
| Эргативнэ: | къущхьэ | къущхьэм | -- | къущхьэхэм |
| Послеложнэ: | къущхьэкӀэ | къущхьэмкӀэ | къущхьэхэкӀэ | къущхьэхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | къущхьэу | къущхьэрауэ | къущхьэхэу | къущхьэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Осетие Ищхъэрэ-Аланиемрэ Осетие Ипщэмрэ нэхъыбэу щыпсэу лъэпкъ, а лъэпкъым щыщ цӀыху.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къущхьэ: Ossetian (man, woman, nation)
УРЫСЫБЗЭ
- къущхьэ: осетин: осетин, осетинка; осетины
псалъафэ зэпыщӀахэр
къущхьэ аркъэ
Мыхьэнэ: Нартыхум къыхащӀыкӀ фадэ; црибон.
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: hooch, moonshine
Къущхьэ аркъэ щӀэгъэжын. make moonshine
Къущхьэ аркъэ ефэн. drink moonshine.
Урысыбзэ: самогон
Къущхьэ аркъэ щӀэгъэжын. гнать самогон
Къущхьэ аркъэ ефэн. пить самогон
Псалъэ зэпхахэр:
Къущхьэ аркъэ щӀэгъэжын.
Къущхьэ аркъэ ефэн.
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['qʹʷǝɕħɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [къу] + [щхь] + -э
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | къущхьэ | къущхьэр | -- | къущхьэхэр |
| Эргативнэ: | къущхьэ | къущхьэм | -- | къущхьэхэм |
| Послеложнэ: | къущхьэкӀэ | къущхьэмкӀэ | къущхьэхэкӀэ | къущхьэхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | къущхьэу | къущхьэрауэ | къущхьэхэу | къущхьэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Бгы, бгылъэ щӀыпӀэ.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
УРЫСЫБЗЭ
- къущхьэ: mountain
псалъафэ зэпыщӀахэр
къущхьэ жьанэ
Мыхьэнэ: Аузым и щӀэдзапӀэу бгыхэр щызэхуэкӀуэж.
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: the beginning of a gorge
Къущхьэ жьанэ дэсын. be at the beginning of a gorge
Урысыбзэ: начало теснины, ущелья
Къущхьэ жьанэ дэсын. находиться в начале ущелья.
Псалъэ зэпхахэр:
Къущхьэ жьанэ дэсын.
Щапхъэхэр:
Дэ дыкъущхьэт, Къущхьэм и жьанэм дыщалъху. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
къущхьэ хъупӀэ
Мыхьэнэ: Гъэмахуэ зэманым Ӏэщхэр щаӀыгъ бгылъэ хъупӀэ.
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: mountain pasture
Урысыбзэ: горное пастбище
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.