АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
Глагол лъэмыӏэс "къухьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къухьэн
щымыӀэныгъэ:
къуэмыхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъухьэн
укъухьэн
къухьэн
дыкъухьэн
фыкъухьэн
къухьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэн
укъуэмыхьэн
къуэмыхьэн
дыкъуэмыхьэн
фыкъуэмыхьэн
къуэмыхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къухьэ!
фыкъухьэ!
щымыӀэныгъэ:
укъуэмыхьэ!
фыкъуэмыхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъурехьэ
укъурехьэ
къурехьэ
дыкъурехьэ
фыкъурехьэ
къурехьэ
щымыӀэныгъэ:
сыкъуремыхьэ
укъуремыхьэ
къуремыхьэ
дыкъуремыхьэ
фыкъуремыхьэ
къуремыхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъуохьэ(р)
укъуохьэ(р)
къуохьэ(р)
дыкъуохьэ(р)
фыкъуохьэ(р)
къуохьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэркъым
укъухьэркъым
къухьэркъым
дыкъухьэркъым
фыкъухьэркъым
къухьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэ(р)т
укъухьэ(р)т
къухьэ(р)т
дыкъухьэ(р)т
фыкъухьэ(р)т
къухьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэ(р)тэкъым
укъухьэ(р)тэкъым
къухьэ(р)тэкъым
дыкъухьэ(р)тэкъым
фыкъухьэ(р)тэкъым
къухьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьащ
укъухьащ
къухьащ
дыкъухьащ
фыкъухьащ
къухьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьакъым
укъухьакъым
къухьакъым
дыкъухьакъым
фыкъухьакъым
къухьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьат
укъухьат
къухьат
дыкъухьат
фыкъухьат
къухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьатэкъым
укъухьатэкъым
къухьатэкъым
дыкъухьатэкъым
фыкъухьатэкъым
къухьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъащ
укъухьэгъащ
къухьэгъащ
дыкъухьэгъащ
фыкъухьэгъащ
къухьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъакъым
укъухьэгъакъым
къухьэгъакъым
дыкъухьэгъакъым
фыкъухьэгъакъым
къухьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъат
укъухьэгъат
къухьэгъат
дыкъухьэгъат
фыкъухьэгъат
къухьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъатэкъым
укъухьэгъатэкъым
къухьэгъатэкъым
дыкъухьэгъатэкъым
фыкъухьэгъатэкъым
къухьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэщ
укъухьэщ
къухьэщ
дыкъухьэщ
фыкъухьэщ
къухьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэкъым
укъухьэкъым
къухьэкъым
дыкъухьэкъым
фыкъухьэкъым
къухьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэт
укъухьэт
къухьэт
дыкъухьэт
фыкъухьэт
къухьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэтэкъым
укъухьэтэкъым
къухьэтэкъым
дыкъухьэтэкъым
фыкъухьэтэкъым
къухьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнщ
укъухьэнщ
къухьэнщ
дыкъухьэнщ
фыкъухьэнщ
къухьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэнкъым
укъухьэнкъым
къухьэнкъым
дыкъухьэнкъым
фыкъухьэнкъым
къухьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнущ
укъухьэнущ
къухьэнущ
дыкъухьэнущ
фыкъухьэнущ
къухьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэнукъым
укъухьэнукъым
къухьэнукъым
дыкъухьэнукъым
фыкъухьэнукъым
къухьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэрэ
укъухьэрэ
къухьэрэ
дыкъухьэрэ
фыкъухьэрэ
къухьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэркъэ
укъухьэркъэ
къухьэркъэ
дыкъухьэркъэ
фыкъухьэркъэ
къухьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэ(р)т
укъухьэ(р)т
къухьэ(р)т
дыкъухьэ(р)т
фыкъухьэ(р)т
къухьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэ(р)тэкъэ
укъухьэ(р)тэкъэ
къухьэ(р)тэкъэ
дыкъухьэ(р)тэкъэ
фыкъухьэ(р)тэкъэ
къухьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьа
укъухьа
къухьа
дыкъухьа
фыкъухьа
къухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьакъэ
укъухьакъэ
къухьакъэ
дыкъухьакъэ
фыкъухьакъэ
къухьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьат
укъухьат
къухьат
дыкъухьат
фыкъухьат
къухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьатэкъэ
укъухьатэкъэ
къухьатэкъэ
дыкъухьатэкъэ
фыкъухьатэкъэ
къухьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъа
укъухьэгъа
къухьэгъа
дыкъухьэгъа
фыкъухьэгъа
къухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъакъэ
укъухьэгъакъэ
къухьэгъакъэ
дыкъухьэгъакъэ
фыкъухьэгъакъэ
къухьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъат
укъухьэгъат
къухьэгъат
дыкъухьэгъат
фыкъухьэгъат
къухьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъатэкъэ
укъухьэгъатэкъэ
къухьэгъатэкъэ
дыкъухьэгъатэкъэ
фыкъухьэгъатэкъэ
къухьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэ
укъухьэ
къухьэ
дыкъухьэ
фыкъухьэ
къухьэ(хэ)
блэкӀа гъэкъуа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэкъэ
укъухьэкъэ
къухьэкъэ
дыкъухьэкъэ
фыкъухьэкъэ
къухьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэт
укъухьэт
къухьэт
дыкъухьэт
фыкъухьэт
къухьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкъуа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэтэкъэ
укъухьэтэкъэ
къухьэтэкъэ
дыкъухьэтэкъэ
фыкъухьэтэкъэ
къухьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэн
укъухьэн
къухьэн
дыкъухьэн
фыкъухьэн
къухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэнкъэ
укъухьэнкъэ
къухьэнкъэ
дыкъухьэнкъэ
фыкъухьэнкъэ
къухьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэну
укъухьэну
къухьэну
дыкъухьэну
фыкъухьэну
къухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэнукъэ
укъухьэнукъэ
къухьэнукъэ
дыкъухьэнукъэ
фыкъухьэнукъэ
къухьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэмэ
укъухьэмэ
къухьэмэ
дыкъухьэмэ
фыкъухьэмэ
къухьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэмэ
укъуэмыхьэмэ
къуэмыхьэмэ
дыкъуэмыхьэмэ
фыкъуэмыхьэмэ
къуэмыхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьамэ
укъухьамэ
къухьамэ
дыкъухьамэ
фыкъухьамэ
къухьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьамэ
укъуэмыхьамэ
къуэмыхьамэ
дыкъуэмыхьамэ
фыкъуэмыхьамэ
мыхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъамэ
укъухьэгъамэ
къухьэгъамэ
дыкъухьэгъамэ
фыкъухьэгъамэ
къухьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэгъамэ
укъуэмыхьэгъамэ
къуэмыхьэгъамэ
дыкъуэмыхьэгъамэ
фыкъуэмыхьэгъамэ
къуэмыхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнмэ
укъухьэнмэ
къухьэнмэ
дыкъухьэнмэ
фыкъухьэнмэ
къухьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнмэ
укъуэмыхьэнмэ
къуэмыхьэнмэ
дыкъуэмыхьэнмэ
фыкъуэмыхьэнмэ
къуэмыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнумэ
укъухьэнумэ
къухьэнумэ
дыкъухьэнумэ
фыкъухьэнумэ
къухьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнумэ
укъуэмыхьэнумэ
къуэмыхьэнумэ
дыкъуэмыхьэнумэ
фыкъуэмыхьэнумэ
къуэмыхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэтэмэ
укъухьэтэмэ
къухьэтэмэ
дыкъухьэтэмэ
фыкъухьэтэмэ
къухьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэтэмэ
укъуэмыхьэтэмэ
къуэмыхьэтэмэ
дыкъуэмыхьэтэмэ
фыкъуэмыхьэтэмэ
къуэмыхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьатэмэ
укъухьатэмэ
къухьатэмэ
дыкъухьатэмэ
фыкъухьатэмэ
къухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьатэмэ
укъуэмыхьатэмэ
къуэмыхьатэмэ
дыкъуэмыхьатэмэ
фыкъуэмыхьатэмэ
къуэмыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъатэмэ
укъухьэгъатэмэ
къухьэгъатэмэ
дыкъухьэгъатэмэ
фыкъухьэгъатэмэ
къухьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэгъатэмэ
укъуэмыхьэгъатэмэ
къуэмыхьэгъатэмэ
дыкъуэмыхьэгъатэмэ
фыкъуэмыхьэгъатэмэ
къуэмыхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнтэмэ
укъухьэнтэмэ
къухьэнтэмэ
дыкъухьэнтэмэ
фыкъухьэнтэмэ
къухьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнтэмэ
укъуэмыхьэнтэмэ
къуэмыхьэнтэмэ
дыкъуэмыхьэнтэмэ
фыкъуэмыхьэнтэмэ
къуэмыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнутэмэ
укъухьэнутэмэ
къухьэнутэмэ
дыкъухьэнутэмэ
фыкъухьэнутэмэ
къухьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнутэмэ
укъуэмыхьэнутэмэ
къуэмыхьэнутэмэ
дыкъуэмыхьэнутэмэ
фыкъуэмыхьэнутэмэ
къуэмыхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнт
укъухьэнт
къухьэнт
дыкъухьэнт
фыкъухьэнт
къухьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэнтэкъым
укъухьэнтэкъым
къухьэнтэкъым
дыкъухьэнтэкъым
фыкъухьэнтэкъым
къухьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнут
укъухьэнут
къухьэнут
дыкъухьэнут
фыкъухьэнут
къухьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъухьэнутэкъым
укъухьэнутэкъым
къухьэнутэкъым
дыкъухьэнутэкъым
фыкъухьэнутэкъым
къухьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэми
укъухьэми
къухьэми
дыкъухьэми
фыкъухьэми
къухьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэми
укъуэмыхьэми
къуэмыхьэми
дыкъуэмыхьэми
фыкъуэмыхьэми
къуэмыхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьами
укъухьами
къухьами
дыкъухьами
фыкъухьами
къухьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьами
укъуэмыхьами
къуэмыхьами
дыкъуэмыхьами
фыкъуэмыхьами
къуэмыхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъами
укъухьэгъами
къухьэгъами
дыкъухьэгъами
фыкъухьэгъами
къухьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэгъами
укъуэмыхьэгъами
къуэмыхьэгъами
дыкъуэмыхьэгъами
фыкъуэмыхьэгъами
къуэмыхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнми
укъухьэнми
къухьэнми
дыкъухьэнми
фыкъухьэнми
къухьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнми
укъуэмыхьэнми
къуэмыхьэнми
дыкъуэмыхьэнми
фыкъуэмыхьэнми
къуэмыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнуми
укъухьэнуми
къухьэнуми
дыкъухьэнуми
фыкъухьэнуми
къухьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнуми
укъуэмыхьэнуми
къуэмыхьэнуми
дыкъуэмыхьэнуми
фыкъуэмыхьэнуми
къуэмыхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэтэми
укъухьэтэми
къухьэтэми
дыкъухьэтэми
фыкъухьэтэми
къухьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэтэми
укъуэмыхьэтэми
къуэмыхьэтэми
дыкъуэмыхьэтэми
фыкъуэмыхьэтэми
къуэмыхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъухьатэми
укъухьатэми
къухьатэми
дыкъухьатэми
фыкъухьатэми
къухьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьатэми
укъуэмыхьатэми
къуэмыхьатэми
дыкъуэмыхьатэми
фыкъуэмыхьатэми
къуэмыхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъухьэгъатэми
укъухьэгъатэми
къухьэгъатэми
дыкъухьэгъатэми
фыкъухьэгъатэми
къухьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэгъатэми
укъуэмыхьэгъатэми
къуэмыхьэгъатэми
дыкъуэмыхьэгъатэми
фыкъуэмыхьэгъатэми
къуэмыхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнтэми
укъухьэнтэми
къухьэнтэми
дыкъухьэнтэми
фыкъухьэнтэми
къухьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнтэми
укъуэмыхьэнтэми
къуэмыхьэнтэми
дыкъуэмыхьэнтэми
фыкъуэмыхьэнтэми
къуэмыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъухьэнутэми
укъухьэнутэми
къухьэнутэми
дыкъухьэнутэми
фыкъухьэнутэми
къухьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьэнутэми
укъуэмыхьэнутэми
къуэмыхьэнутэми
дыкъуэмыхьэнутэми
фыкъуэмыхьэнутэми
къуэмыхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъухьаи
укъухьаи
къухьаи
дыкъухьаи
фыкъухьаи
къухьаи
щымыӀэныгъэ:
сыкъухьакъыми
укъухьакъыми
къухьакъыми
дыкъухьакъыми
фыкъухьакъыми
къухьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъухьащэрэт
укъухьащэрэт
къухьащэрэт
дыкъухьащэрэт
фыкъухьащэрэт
къухьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкъуэмыхьащэрэт
укъуэмыхьащэрэт
къуэмыхьащэрэт
дыкъуэмыхьащэрэт
фыкъуэмыхьащэрэт
къуэмыхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнщ
укъухьагъэнщ
къухьагъэнщ
дыкъухьагъэнщ
фыкъухьагъэнщ
къухьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнкъым
укъухьагъэнкъым
къухьагъэнкъым
дыкъухьагъэнкъым
фыкъухьагъэнкъым
къухьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнт
укъухьагъэнт
къухьагъэнт
дыкъухьагъэнт
фыкъухьагъэнт
къухьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнтэкъым
укъухьагъэнтэкъым
къухьагъэнтэкъым
дыкъухьагъэнтэкъым
фыкъухьагъэнтэкъым
къухьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэн
укъухьагъэн
къухьагъэн
дыкъухьагъэн
фыкъухьагъэн
къухьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнкъэ
укъухьагъэнкъэ
къухьагъэнкъэ
дыкъухьагъэнкъэ
фыкъухьагъэнкъэ
къухьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнт
укъухьагъэнт
къухьагъэнт
дыкъухьагъэнт
фыкъухьагъэнт
къухьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнтэкъэ
укъухьагъэнтэкъэ
къухьагъэнтэкъэ
дыкъухьагъэнтэкъэ
фыкъухьагъэнтэкъэ
къухьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнущ
укъухьагъэнущ
къухьагъэнущ
дыкъухьагъэнущ
фыкъухьагъэнущ
къухьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнукъым
укъухьагъэнукъым
къухьагъэнукъым
дыкъухьагъэнукъым
фыкъухьагъэнукъым
къухьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнут
укъухьагъэнут
къухьагъэнут
дыкъухьагъэнут
фыкъухьагъэнут
къухьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнутэкъым
укъухьагъэнутэкъым
къухьагъэнутэкъым
дыкъухьагъэнутэкъым
фыкъухьагъэнутэкъым
къухьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэну
укъухьагъэну
къухьагъэну
дыкъухьагъэну
фыкъухьагъэну
къухьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнукъэ
укъухьагъэнукъэ
къухьагъэнукъэ
дыкъухьагъэнукъэ
фыкъухьагъэнукъэ
къухьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнут
укъухьагъэнут
къухьагъэнут
дыкъухьагъэнут
фыкъухьагъэнут
къухьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъухьагъэнутэкъэ
укъухьагъэнутэкъэ
къухьагъэнутэкъэ
дыкъухьагъэнутэкъэ
фыкъухьагъэнутэкъэ
къухьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъухьэ
укъухьэ
къухьэ
дыкъухьэ
фыкъухьэ
къухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьэ
укъуэмыхьэ
къуэмыхьэ
дыкъуэмыхьэ
фыкъуэмыхьэ
къуэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъухьа
укъухьа
къухьа
дыкъухьа
фыкъухьа
къухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьа
укъуэмыхьа
къуэмыхьа
дыкъуэмыхьа
фыкъуэмыхьа
къуэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъухьэгъа
укъухьэгъа
къухьэгъа
дыкъухьэгъа
фыкъухьэгъа
къухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьэгъа
укъуэмыхьэгъа
къуэмыхьэгъа
дыкъуэмыхьэгъа
фыкъуэмыхьэгъа
къуэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъухьэн
укъухьэн
къухьэн
дыкъухьэн
фыкъухьэн
къухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьэн
укъуэмыхьэн
къуэмыхьэн
дыкъуэмыхьэн
фыкъуэмыхьэн
къуэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъухьэну
укъухьэну
къухьэну
дыкъухьэну
фыкъухьэну
къухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьэну
укъуэмыхьэну
къуэмыхьэну
дыкъуэмыхьэну
фыкъуэмыхьэну
къуэмыхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъухьэ
узэрыкъухьэ
зэрыкъухьэ
дызэрыкъухьэ
фызэрыкъухьэ
зэрыкъухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыхьэ
узэрыкъуэмыхьэ
зэрыкъуэмыхьэ
дызэрыкъуэмыхьэ
фызэрыкъуэмыхьэ
мызэрыкъухьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъухьа
узэрыкъухьа
зэрыкъухьа
дызэрыкъухьа
фызэрыкъухьа
зэрыкъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыхьа
узэрыкъуэмыхьа
зэрыкъуэмыхьа
дызэрыкъуэмыхьа
фызэрыкъуэмыхьа
зэрыкъуэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъухьэгъа
узэрыкъухьэгъа
зэрыкъухьэгъа
дызэрыкъухьэгъа
фызэрыкъухьэгъа
зэрыкъухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыхьэгъа
узэрыкъуэмыхьэгъа
зэрыкъуэмыхьэгъа
дызэрыкъуэмыхьэгъа
фызэрыкъуэмыхьэгъа
зэрыкъуэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъухьэн
узэрыкъухьэн
зэрыкъухьэн
дызэрыкъухьэн
фызэрыкъухьэн
зэрыкъухьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыхьэн
узэрыкъуэмыхьэн
зэрыкъуэмыхьэн
дызэрыкъуэмыхьэн
фызэрыкъуэмыхьэн
зэрыкъуэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыкъухьэну
узэрыкъухьэну
зэрыкъухьэну
дызэрыкъухьэну
фызэрыкъухьэну
зэрыкъухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыкъуэмыхьэну
узэрыкъуэмыхьэну
зэрыкъуэмыхьэну
дызэрыкъуэмыхьэну
фызэрыкъуэмыхьэну
зэрыкъуэмыхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъухьэ
ущыкъухьэ
щыкъухьэ
дыщыкъухьэ
фыщыкъухьэ
щыкъухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыхьэ
ущыкъуэмыхьэ
щыкъуэмыхьэ
дыщыкъуэмыхьэ
фыщыкъуэмыхьэ
щыкъуэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъухьа
ущыкъухьа
щыкъухьа
дыщыкъухьа
фыщыкъухьа
щыкъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыхьа
ущыкъуэмыхьа
щыкъуэмыхьа
дыщыкъуэмыхьа
фыщыкъуэмыхьа
щыкъуэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъухьэгъа
ущыкъухьэгъа
щыкъухьэгъа
дыщыкъухьэгъа
фыщыкъухьэгъа
щыкъухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыхьэгъа
ущыкъуэмыхьэгъа
щыкъуэмыхьэгъа
дыщыкъуэмыхьэгъа
фыщыкъуэмыхьэгъа
щыкъуэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъухьэн
ущыкъухьэн
щыкъухьэн
дыщыкъухьэн
фыщыкъухьэн
щыкъухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыхьэн
ущыкъуэмыхьэн
щыкъуэмыхьэн
дыщыкъуэмыхьэн
фыщыкъуэмыхьэн
щыкъуэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыкъухьэну
ущыкъухьэну
щыкъухьэну
дыщыкъухьэну
фыщыкъухьэну
щыкъухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщыкъуэмыхьэну
ущыкъуэмыхьэну
щыкъуэмыхьэну
дыщыкъуэмыхьэну
фыщыкъуэмыхьэну
щыкъуэмыхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкъухьэ
уздыкъухьэ
здыкъухьэ
дыздыкъухьэ
фыздыкъухьэ
здыкъухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкъуэмыхьэ
уздыкъуэмыхьэ
здыкъуэмыхьэ
дыздыкъуэмыхьэ
фыздыкъуэмыхьэ
здыкъуэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкъухьа
уздыкъухьа
здыкъухьа
дыздыкъухьа
фыздыкъухьа
здыкъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкъуэмыхьа
уздыкъуэмыхьа
здыкъуэмыхьа
дыздыкъуэмыхьа
фыздыкъуэмыхьа
здыкъуэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкъухьэгъа
уздыкъухьэгъа
здыкъухьэгъа
дыздыкъухьэгъа
фыздыкъухьэгъа
здыкъухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкъуэмыхьэгъа
уздыкъуэмыхьэгъа
здыкъуэмыхьэгъа
дыздыкъуэмыхьэгъа
фыздыкъуэмыхьэгъа
здыкъуэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкъухьэн
уздыкъухьэн
здыкъухьэн
дыздыкъухьэн
фыздыкъухьэн
здыкъухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкъуэмыхьэн
уздыкъуэмыхьэн
здыкъуэмыхьэн
дыздыкъуэмыхьэн
фыздыкъуэмыхьэн
здыкъуэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздыкъухьэну
уздыкъухьэну
здыкъухьэну
дыздыкъухьэну
фыздыкъухьэну
здыкъухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздыкъуэмыхьэну
уздыкъуэмыхьэну
здыкъуэмыхьэну
дыздыкъуэмыхьэну
фыздыкъуэмыхьэну
здыкъуэмыхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъухьэ
ущӀыкъухьэ
щӀыкъухьэ
дыщӀыкъухьэ
фыщӀыкъухьэ
щӀыкъухьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыхьэ
ущӀыкъуэмыхьэ
щӀыкъуэмыхьэ
дыщӀыкъуэмыхьэ
фыщӀыкъуэмыхьэ
щӀыкъуэмыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъухьа
ущӀыкъухьа
щӀыкъухьа
дыщӀыкъухьа
фыщӀыкъухьа
щӀыкъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыхьа
ущӀыкъуэмыхьа
щӀыкъуэмыхьа
дыщӀыкъуэмыхьа
фыщӀыкъуэмыхьа
щӀыкъуэмыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъухьэгъа
ущӀыкъухьэгъа
щӀыкъухьэгъа
дыщӀыкъухьэгъа
фыщӀыкъухьэгъа
щӀыкъухьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыхьэгъа
ущӀыкъуэмыхьэгъа
щӀыкъуэмыхьэгъа
дыщӀыкъуэмыхьэгъа
фыщӀыкъуэмыхьэгъа
щӀыкъуэмыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъухьэн
ущӀыкъухьэн
щӀыкъухьэн
дыщӀыкъухьэн
фыщӀыкъухьэн
щӀыкъухьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыхьэн
ущӀыкъуэмыхьэн
щӀыкъуэмыхьэн
дыщӀыкъуэмыхьэн
фыщӀыкъуэмыхьэн
щӀыкъуэмыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀыкъухьэну
ущӀыкъухьэну
щӀыкъухьэну
дыщӀыкъухьэну
фыщӀыкъухьэну
щӀыкъухьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀыкъуэмыхьэну
ущӀыкъуэмыхьэну
щӀыкъуэмыхьэну
дыщӀыкъуэмыхьэну
фыщӀыкъуэмыхьэну
щӀыкъуэмыхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъухьэу
укъухьэу
къухьэу
дыкъухьэу
фыкъухьэу
къухьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьэу
укъуэмыхьэу
къуэмыхьэу
дыкъуэмыхьэу
фыкъуэмыхьэу
къуэмыхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъухьауэ
укъухьауэ
къухьауэ
дыкъухьауэ
фыкъухьауэ
къухьауэ / къухьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьауэ
укъуэмыхьауэ
къуэмыхьауэ
дыкъуэмыхьауэ
фыкъуэмыхьауэ
къуэмыхьауэ(хэ) / къуэмыхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкъухьэурэ
укъухьэурэ
къухьэурэ
дыкъухьэурэ
фыкъухьэурэ
къухьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкъуэмыхьэурэ
укъуэмыхьэурэ
къуэмыхьэурэ
дыкъуэмыхьэурэ
фыкъуэмыхьэурэ
къуэмыхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ --
сыпкъуохьэ
сыкъуохьэ
--
сыфкъуохьэ
сакъуохьэ
уэ ускъуохьэ
--
укъуохьэ
уткъуохьэ
--
уакъуохьэ
ар скъуохьэ
пкъуохьэ
къуохьэ
ткъуохьэ
фкъуохьэ
якъуохьэ
дэ --
дыпкъуохьэ
дыкъуохьэ
--
дыфкъуохьэ
дакъуохьэ
фэ фыскъуохьэ
--
фыкъуохьэ
фыткъуохьэ
--
факъуохьэ
ахэр скъуохьэ(хэ)
пкъуохьэ(хэ)
къуохьэ(хэ)
ткъуохьэ(хэ)
фкъуохьэ(хэ)
якъуохьэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]э
[хь]эр
--
[хь]эхэр
Эргативнэ: [хь]э
[хь]эм
--
[хь]эхэм
Послеложнэ: [хь]экӀэ
[хь]эмкӀэ
[хь]эхэкӀэ
[хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]эуэ
[хь]эрауэ
[хь]эхэу
[хь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]а
[хь]ар
--
[хь]ахэр
Эргативнэ: [хь]а
[хь]ам
--
[хь]ахэм
Послеложнэ: [хь]акӀэ
[хь]амкӀэ
[хь]ахэкӀэ
[хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]ауэ
[хь]арауэ
[хь]ахэу
[хь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эн
[хь]эныр
--
[хь]энхэр
Эргативнэ: [хь]эн
[хь]эным
--
[хь]энхэм
Послеложнэ: [хь]энкӀэ
[хь]энымкӀэ
[хь]энхэкӀэ
[хь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хь]эну
[хь]энырауэ
[хь]энхэу
[хь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эну
[хь]энур
--
[хь]энухэр
Эргативнэ: [хь]эну
[хь]энум
--
[хь]энухэм
Послеложнэ: [хь]энукӀэ
[хь]энумкӀэ
[хь]энухэкӀэ
[хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]энууэ
[хь]энурауэ
[хь]энухэу
[хь]энухэрауэ
КӀуэурэ къуэгъэнапӀэ гуэрым къыщыхутэн. Иужь ит гур бгым зэрыкъухьэу, сэ унэм къэзгъэзэжащ. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
Дыгъэр къухьэн хьэзыр хъуауэ, Биболэт лъэхъулъэущу къуажэм къыдэлъэдащ. КӀэрашэ Тембот къухьэн: disappear or vanish behind sth, set, go down къухьэн: скрыться за чём-л., зайти за что-л. Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 