Wt/kbd/къурмакъей

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [qʹʷǝrmɐ'qʹe:j]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[къурмакъей]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	къурмакъей	къурмакъейр	--	къурмакъейхэр
Эргативнэ:	къурмакъей	къурмакъейм	--	къурмакъейхэм
Послеложнэ:	къурмакъейкӀэ	къурмакъеймкӀэ	къурмакъейхэкӀэ	къурмакъейхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	къурмакъейуэ	къурмакъейрауэ	къурмакъейхэу	къурмакъейхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Жьэ кӀуэцӀымрэ тхьэмбылымрэ ээрипхыу, щыбауэкӀэ хьэуар зэрызекӀуэр.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Къурмакъейр къыхэузыкӀын.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

къурмакъей: throat, windpipe, trachea
Къурмакъейр къыхэузыкӀын: have sore throat

УРЫСЫБЗЭ

къурмакъей: горло, дыхательное горло, трахея
Къурмакъейр къыхэузыкӀын: болеть (о горле)

псалъафэ зэпыщӀахэр

КъурмакъейкӀэ зэрыубыдын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: grapple (in a fight).
     Урысыбзэ: схватиться (в драке).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Зэадэзэкъуэр къурмакъейкӀэ зэрыубыдыным нэсауэ Щэуал зэӀэпишыжащ.  Къашыргъэ ХьэпащӀэ

Къурмакъейм зыщӀэдзэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: to stifle sth, to hinder the growth and development of sth.
     Урысыбзэ: душить что-л., мешать росту, развитию чего-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     КӀуэри ар [Назир] бийм къакъуэуващ, къэзылъхуахэр зыщыгуфӀыкӀыу щыта гъащӀэщӀэри итхьэлэну къурмакъейм зыщӀидзащ.  Къашыргъэ ХьэпащӀэ

Къурмакъейм къэсын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: be fed up with sth, to have had it with sth
     Урысыбзэ: по горло [иметь] (напр. работы).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Къурмакъейм тегъуэлъхьэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: pester or annoy sb
     Урысыбзэ: приставать к кому-л., надоедать кому-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Къурмакъейм фӀэмыкӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: get stuck in sb’s throat (about an absence of appetite)
     Урысыбзэ: застревать в горле (при отсутствии аппетита).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Ди къэтхэм согупсысри сшхыр си къурмакъейм фӀэкӀыркъым.  Къэбэрдей, альманах

Къурмакъейм щӀэгъуэлъхьэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: pester or annoy sb
     Урысыбзэ: приставать к кому-л., надоедать кому-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Къурмакъейм щӀэдзэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: to put a knive to sb’s throat
     Урысыбзэ: подставить, приставить к горлу (напр. нож).
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Пагуэ джатэ кӀэщӀыжьыр гуум и къурмакъейм щӀидзэри фӀигъэжащ.  Таурыхъхэмрэ хъыбархэмрэ, сборник

Къурмакъейр щиубыдыкӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: one’ throat tightened, gasp for breath
     Урысыбзэ: горло перехватило.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

къурмакъей сыдж

  Мыхьэнэ: Жьэпкъым и лъабжьэкӀэ къурмакъейм къыхэш хъыщт тыкъыр.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: adam’s apple
     Урысыбзэ: кадык
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Телъыджэракъэ, и пщэ псыгъуэри нэхь кӀыхьыжт, и къурмакъей сыджышхуэри пӀащӀэу къытепӀиикӀыу.  Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

БИБЛИОГРАФИЕ

Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.