АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
къы- + и- + [ш] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "къишэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къишэн
щымыӀэныгъэ:
къимышэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисшэн
къипшэн
къришэн
къитшэн
къифшэн
кърашэн
щымыӀэныгъэ:
къизмышэн
къыумышэн
къримышэн
къидмышэн
къивмышэн
кърамышэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къишэ!
къифшэ!
щымыӀэныгъэ:
къыумышэ!
къивмышэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыкърешэ
укърешэ
кърешэ
дыкърешэ
фыкърешэ
кърешэ
щымыӀэныгъэ:
сыкъремышэ
укъремышэ
къремышэ
дыкъремышэ
фыкъремышэ
къремышэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къызошэ(р)
къыбошэ(р)
кърешэ(р)
къыдошэ(р)
къывошэ(р)
кърашэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэркъым
къипшэркъым
къришэркъым
къитшэркъым
къифшэркъым
кърашэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшэрт
къипшэрт
къришэрт
къитшэрт
къифшэрт
кърашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшэртэкъым
къипшэртэкъым
къришэртэкъым
къитшэртэкъым
къифшэртэкъым
кърашэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшащ
къипшащ
къришащ
къитшащ
къифшащ
кърашащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшакъым
къипшакъым
къришакъым
къитшакъым
къифшакъым
кърашакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшат
къипшат
къришат
къитшат
къифшат
кърашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшатэкъым
къипшатэкъым
къришатэкъым
къитшатэкъым
къифшатэкъым
кърашатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъащ
къипшэгъащ
къришэгъащ
къитшэгъащ
къифшэгъащ
кърашэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэгъакъым
къипшэгъакъым
къришэгъакъым
къитшэгъакъым
къифшэгъакъым
кърашэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъат
къипшэгъат
къришэгъат
къитшэгъат
къифшэгъат
кърашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэгъатэкъым
къипшэгъатэкъым
къришэгъатэкъым
къитшэгъатэкъым
къифшэгъатэкъым
кърашэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къисшэщ
къипшэщ
къришэщ
къитшэщ
къифшэщ
кърашэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къисшэкъым
къипшэкъым
къришэкъым
къитшэкъым
къифшэкъым
кърашэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къисшэт
къипшэт
къришэт
къитшэт
къифшэт
кърашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къисшэтэкъым
къипшэтэкъым
къришэтэкъым
къитшэтэкъым
къифшэтэкъым
кърашэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнщ
къипшэнщ
къришэнщ
къитшэнщ
къифшэнщ
кърашэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнкъым
къипшэнкъым
къришэнкъым
къитшэнкъым
къифшэнкъым
кърашэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнущ
къипшэнущ
къришэнущ
къитшэнущ
къифшэнущ
кърашэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнукъым
къипшэнукъым
къришэнукъым
къитшэнукъым
къифшэнукъым
кърашэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэрэ
къипшэрэ
къришэрэ
къитшэрэ
къифшэрэ
кърашэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэркъэ
къипшэркъэ
къришэркъэ
къитшэркъэ
къифшэркъэ
кърашэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшэрт
къипшэрт
къришэрт
къитшэрт
къифшэрт
кърашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшэртэкъэ
къипшэртэкъэ
къришэртэкъэ
къитшэртэкъэ
къифшэртэкъэ
кърашэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисша
къипша
къриша
къитша
къифша
къраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшакъэ
къипшакъэ
къришакъэ
къитшакъэ
къифшакъэ
кърашакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшат
къипшат
къришат
къитшат
къифшат
кърашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшатэкъэ
къипшатэкъэ
къришатэкъэ
къитшатэкъэ
къифшатэкъэ
кърашатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъа
къипшэгъа
къришэгъа
къитшэгъа
къифшэгъа
кърашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
къисшэгъакъэ
къипшэгъакъэ
къришэгъакъэ
къитшэгъакъэ
къифшэгъакъэ
кърашэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъат
къипшэгъат
къришэгъат
къитшэгъат
къифшэгъат
кърашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшэгъатэкъэ
къипшэгъатэкъэ
къришэгъатэкъэ
къитшэгъатэкъэ
къифшэгъатэкъэ
кърашэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къисшэ
къипшэ
къришэ
къитшэ
къифшэ
кърашэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къисшэкъэ
къипшэкъэ
къришэкъэ
къитшэкъэ
къифшэкъэ
кърашэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къисшэт
къипшэт
къришэт
къитшэт
къифшэт
кърашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къисшэтэкъэ
къипшэтэкъэ
къришэтэкъэ
къитшэтэкъэ
къифшэтэкъэ
кърашэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэн
къипшэн
къришэн
къитшэн
къифшэн
кърашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнкъэ
къипшэнкъэ
къришэнкъэ
къитшэнкъэ
къифшэнкъэ
кърашэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэну
къипшэну
къришэну
къитшэну
къифшэну
кърашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнукъэ
къипшэнукъэ
къришэнукъэ
къитшэнукъэ
къифшэнукъэ
кърашэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэмэ
къипшэмэ
къришэмэ
къитшэмэ
къифшэмэ
кърашэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэмэ
къыумышэмэ
къримышэмэ
къидмышэмэ
къивмышэмэ
кърамышэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшамэ
къипшамэ
къришамэ
къитшамэ
къифшамэ
кърашамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышамэ
къыумышамэ
къримышамэ
къидмышамэ
къивмышамэ
кърамышамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъамэ
къипшэгъамэ
къришэгъамэ
къитшэгъамэ
къифшэгъамэ
кърашэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъамэ
къыумышэгъамэ
къримышэгъамэ
къидмышэгъамэ
къивмышэгъамэ
кърамышэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнмэ
къипшэнмэ
къришэнмэ
къитшэнмэ
къифшэнмэ
кърашэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнмэ
къыумышэнмэ
къримышэнмэ
къидмышэнмэ
къивмышэнмэ
кърамышэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнумэ
къипшэнумэ
къришэнумэ
къитшэнумэ
къифшэнумэ
кърашэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнумэ
къыумышэнумэ
къримышэнумэ
къидмышэнумэ
къивмышэнумэ
кърамышэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэтэмэ
къипшэтэмэ
къришэтэмэ
къитшэтэмэ
къифшэтэмэ
кърашэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэтэмэ
къыумышэтэмэ
къримышэтэмэ
къидмышэтэмэ
къивмышэтэмэ
кърамышэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшатэмэ
къипшатэмэ
къришатэмэ
къитшатэмэ
къифшатэмэ
кърашатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышатэмэ
къыумышатэмэ
къримышатэмэ
къидмышатэмэ
къивмышатэмэ
кърамышатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъатэмэ
къипшэгъатэмэ
къришэгъатэмэ
къитшэгъатэмэ
къифшэгъатэмэ
кърашэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъатэмэ
къыумышэгъатэмэ
къримышэгъатэмэ
къидмышэгъатэмэ
къивмышэгъатэмэ
кърамышэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнтэмэ
къипшэнтэмэ
къришэнтэмэ
къитшэнтэмэ
къифшэнтэмэ
кърашэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнтэмэ
къыумышэнтэмэ
къримышэнтэмэ
къидмышэнтэмэ
къивмышэнтэмэ
кърамышэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнутэмэ
къипшэнутэмэ
къришэнутэмэ
къитшэнутэмэ
къифшэнутэмэ
кърашэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнутэмэ
къыумышэнутэмэ
къримышэнутэмэ
къидмышэнутэмэ
къивмышэнутэмэ
кърамышэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнт
къипшэнт
къришэнт
къитшэнт
къифшэнт
кърашэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнтэкъым
къипшэнтэкъым
къришэнтэкъым
къитшэнтэкъым
къифшэнтэкъым
кърашэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнут
къипшэнут
къришэнут
къитшэнут
къифшэнут
кърашэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнутэкъым
къипшэнутэкъым
къришэнутэкъым
къитшэнутэкъым
къифшэнутэкъым
кърашэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэми
къипшэми
къришэми
къитшэми
къифшэми
кърашэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэми
къыумышэми
къримышэми
къидмышэми
къивмышэми
кърамышэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшами
къипшами
къришами
къитшами
къифшами
кърашами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышами
къыумышами
къримышами
къидмышами
къивмышами
кърамышами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъами
къипшэгъами
къришэгъами
къитшэгъами
къифшэгъами
кърашэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъами
къыумышэгъами
къримышэгъами
къидмышэгъами
къивмышэгъами
кърамышэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнми
къипшэнми
къришэнми
къитшэнми
къифшэнми
кърашэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнми
къыумышэнми
къримышэнми
къидмышэнми
къивмышэнми
кърамышэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнуми
къипшэнуми
къришэнуми
къитшэнуми
къифшэнуми
кърашэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнуми
къыумышэнуми
къримышэнуми
къидмышэнуми
къивмышэнуми
кърамышэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэтэми
къипшэтэми
къришэтэми
къитшэтэми
къифшэтэми
кърашэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэтэми
къыумышэтэми
къримышэтэми
къидмышэтэми
къивмышэтэми
кърамышэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшатэми
къипшатэми
къришатэми
къитшатэми
къифшатэми
кърашатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышатэми
къыумышатэми
къримышатэми
къидмышатэми
къивмышатэми
кърамышатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъатэми
къипшэгъатэми
къришэгъатэми
къитшэгъатэми
къифшэгъатэми
кърашэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъатэми
къыумышэгъатэми
къримышэгъатэми
къидмышэгъатэми
къивмышэгъатэми
кърамышэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнтэми
къипшэнтэми
къришэнтэми
къитшэнтэми
къифшэнтэми
кърашэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнтэми
къыумышэнтэми
къримышэнтэми
къидмышэнтэми
къивмышэнтэми
кърамышэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнутэми
къипшэнутэми
къришэнутэми
къитшэнутэми
къифшэнутэми
кърашэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнутэми
къыумышэнутэми
къримышэнутэми
къидмышэнутэми
къивмышэнутэми
кърамышэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисшаи
къипшаи
къришаи
къитшаи
къифшаи
кърашаи
щымыӀэныгъэ:
къисшакъыми
къипшакъыми
къришакъыми
къитшакъыми
къифшакъыми
кърашакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисшащэрэт
къипшащэрэт
къришащэрэт
къитшащэрэт
къифшащэрэт
кърашащэрэт
щымыӀэныгъэ:
къизмышащэрэт
къыумышащэрэт
къримышащэрэт
къидмышащэрэт
къивмышащэрэт
кърамышащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнщ
къипшагъэнщ
къришагъэнщ
къитшагъэнщ
къифшагъэнщ
кърашагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнкъым
къипшагъэнкъым
къришагъэнкъым
къитшагъэнкъым
къифшагъэнкъым
кърашагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнт
къипшагъэнт
къришагъэнт
къитшагъэнт
къифшагъэнт
кърашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнтэкъым
къипшагъэнтэкъым
къришагъэнтэкъым
къитшагъэнтэкъым
къифшагъэнтэкъым
кърашагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэн
къипшагъэн
къришагъэн
къитшагъэн
къифшагъэн
кърашагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнкъэ
къипшагъэнкъэ
къришагъэнкъэ
къитшагъэнкъэ
къифшагъэнкъэ
кърашагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнт
къипшагъэнт
къришагъэнт
къитшагъэнт
къифшагъэнт
кърашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнтэкъэ
къипшагъэнтэкъэ
къришагъэнтэкъэ
къитшагъэнтэкъэ
къифшагъэнтэкъэ
кърашагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнущ
къипшагъэнущ
къришагъэнущ
къитшагъэнущ
къифшагъэнущ
кърашагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнукъым
къипшагъэнукъым
къришагъэнукъым
къитшагъэнукъым
къифшагъэнукъым
кърашагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнут
къипшагъэнут
къришагъэнут
къитшагъэнут
къифшагъэнут
кърашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнутэкъым
къипшагъэнутэкъым
къришагъэнутэкъым
къитшагъэнутэкъым
къифшагъэнутэкъым
кърашагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэну
къипшагъэну
къришагъэну
къитшагъэну
къифшагъэну
кърашагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнукъэ
къипшагъэнукъэ
къришагъэнукъэ
къитшагъэнукъэ
къифшагъэнукъэ
кърашагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнут
къипшагъэнут
къришагъэнут
къитшагъэнут
къифшагъэнут
кърашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнутэкъэ
къипшагъэнутэкъэ
къришагъэнутэкъэ
къитшагъэнутэкъэ
къифшагъэнутэкъэ
кърашагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къизышэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къизыша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизымыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къизышэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къизышэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къизышэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къисшэ
къипшэ
къришэ
къитшэ
къифшэ
кърашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэ
къыумышэ
къримышэ
къидмышэ
къивмышэ
кърамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисша
къипша
къриша
къитша
къифша
къраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыша
къыумыша
къримыша
къидмыша
къивмыша
кърамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисшэгъа
къипшэгъа
къришэгъа
къитшэгъа
къифшэгъа
кърашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэгъа
къыумышэгъа
къримышэгъа
къидмышэгъа
къивмышэгъа
кърамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къисшэн
къипшэн
къришэн
къитшэн
къифшэн
кърашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэн
къыумышэн
къримышэн
къидмышэн
къивмышэн
кърамышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къисшэну
къипшэну
къришэну
къитшэну
къифшэну
кърашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэну
къыумышэну
къримышэну
къидмышэну
къивмышэну
кърамышэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
къишэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къиша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къимыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къишэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къишэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къишэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэ
къызэрипшэ
къызэрыришэ
къызэритшэ
къызэрифшэ
къызэрырашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэ
къызэрумышэ
къызэрыримышэ
къызэридмышэ
къызэривмышэ
къызэрырамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисша
къызэрипша
къызэрыриша
къызэритша
къызэрифша
къызэрыраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмыша
къызэрумыша
къызэрыримыша
къызэридмыша
къызэривмыша
къызэрырамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэгъа
къызэрипшэгъа
къызэрыришэгъа
къызэритшэгъа
къызэрифшэгъа
къызэрырашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэгъа
къызэрумышэгъа
къызэрыримышэгъа
къызэридмышэгъа
къызэривмышэгъа
къызэрырамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэн
къызэрипшэн
къызэрыришэн
къызэритшэн
къызэрифшэн
къызэрырашэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэн
къызэрумышэн
къызэрыримышэн
къызэридмышэн
къызэривмышэн
къызэрырамышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэну
къызэрипшэну
къызэрыришэну
къызэритшэну
къызэрифшэну
къызэрырашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэну
къызэрумышэну
къызэрыримышэну
къызэридмышэну
къызэривмышэну
къызэрырамышэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэ
къыщипшэ
къыщришэ
къыщитшэ
къыщифшэ
къыщрашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэ
къыщумышэ
къыщримышэ
къыщидмышэ
къыщивмышэ
къыщрамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщисша
къыщипша
къыщриша
къыщитша
къыщифша
къыщраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмыша
къыщумыша
къыщримыша
къыщидмыша
къыщивмыша
къыщрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэгъа
къыщипшэгъа
къыщришэгъа
къыщитшэгъа
къыщифшэгъа
къыщрашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэгъа
къыщумышэгъа
къыщримышэгъа
къыщидмышэгъа
къыщивмышэгъа
къыщрамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэн
къыщипшэн
къыщришэн
къыщитшэн
къыщифшэн
къыщрашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэн
къыщумышэн
къыщримышэн
къыщидмышэн
къыщивмышэн
къыщрамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэну
къыщипшэну
къыщришэну
къыщитшэну
къыщифшэну
къыщрашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэну
къыщумышэну
къыщримышэну
къыщидмышэну
къыщивмышэну
къыщрамышэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэ
къыздипшэ
къыздришэ
къыздитшэ
къыздифшэ
къыздрашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэ
къыздумышэ
къыздримышэ
къыздидмышэ
къыздивмышэ
къыздрамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздисша
къыздипша
къыздриша
къыздитша
къыздифша
къыздраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмыша
къыздумыша
къыздримыша
къыздидмыша
къыздивмыша
къыздрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэгъа
къыздипшэгъа
къыздришэгъа
къыздитшэгъа
къыздифшэгъа
къыздрашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэгъа
къыздумышэгъа
къыздримышэгъа
къыздидмышэгъа
къыздивмышэгъа
къыздрамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэн
къыздипшэн
къыздришэн
къыздитшэн
къыздифшэн
къыздрашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэн
къыздумышэн
къыздримышэн
къыздидмышэн
къыздивмышэн
къыздрамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэну
къыздипшэну
къыздришэну
къыздитшэну
къыздифшэну
къыздрашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэну
къыздумышэну
къыздримышэну
къыздидмышэну
къыздивмышэну
къыздрамышэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэ
къыщӀипшэ
къыщӀришэ
къыщӀитшэ
къыщӀифшэ
къыщӀрашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэ
къыщӀумышэ
къыщӀримышэ
къыщӀидмышэ
къыщӀивмышэ
къыщӀрамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисша
къыщӀипша
къыщӀриша
къыщӀитша
къыщӀифша
къыщӀраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмыша
къыщӀумыша
къыщӀримыша
къыщӀидмыша
къыщӀивмыша
къыщӀрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэгъа
къыщӀипшэгъа
къыщӀришэгъа
къыщӀитшэгъа
къыщӀифшэгъа
къыщӀрашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэгъа
къыщӀумышэгъа
къыщӀримышэгъа
къыщӀидмышэгъа
къыщӀивмышэгъа
къыщӀрамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэн
къыщӀипшэн
къыщӀришэн
къыщӀитшэн
къыщӀифшэн
къыщӀрашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэн
къыщӀумышэн
къыщӀримышэн
къыщӀидмышэн
къыщӀивмышэн
къыщӀрамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэну
къыщӀипшэну
къыщӀришэну
къыщӀитшэну
къыщӀифшэну
къыщӀрашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэну
къыщӀумышэну
къыщӀримышэну
къыщӀидмышэну
къыщӀивмышэну
къыщӀрамышэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къисшэу
къипшэу
къришэу
къитшэу
къифшэу
кърашэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэу
къыумышэу
къримышэу
къидмышэу
къивмышэу
кърамышэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисшауэ
къипшауэ
къришауэ
къитшауэ
къифшауэ
кърашауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышауэ
къыумышауэ
къримышауэ
къидмышауэ
къивмышауэ
кърамышауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
къисшэурэ
къипшэурэ
къришэурэ
къитшэурэ
къифшэурэ
кърашэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
къизмышэурэ
къыумышэурэ
къримышэурэ
къидмышэурэ
къивмышэурэ
кърамышэурэ
ит зэман щыӀэныгъэ фащэ: подлежащэ + прямой дополненэ +
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
подлежащэ СЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
укъызошэ
уакъызошэ
ар
пкъызошэ
къызошэ
фкъызошэ
якъызошэ
дэ
фэ
фыкъызошэ
факъызошэ
ахэр
пкъызошэ(хэ)
къызошэ(хэ)
фкъызошэ(хэ
якъызошэ(хэ)
подлежащэ УЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыбошэ
сакъыбошэ
уэ
ар
скъыбошэ
къыбошэ
ткъыбошэ
якъыбошэ
дэ
дыкъыбошэ
дакъыбошэ
фэ
ахэр
cкъыбошэ(хэ)
къыбошэ(хэ)
ткъыбошэ(хэ)
якъыбошэ(хэ)
подлежащэ АБЫ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыпкърешэ
сыкърешэ
сыфкърешэ
сакърешэ
уэ
ускърешэ
укърешэ
уткърешэ
уакърешэ
ар
скърешэ
пкърешэ
кърешэ
ткърешэ
фкърешэ
якърешэ
дэ
дыпкърешэ
дыкърешэ
дыфкърешэ
дакърешэ
фэ
фыскърешэ
фыкърешэ
фыткърешэ
факърешэ
ахэр
скърешэ(хэ)
пкърешэ(хэ)
кърешэ(хэ)
ткърешэ(хэ)
фкърешэ(хэ)
якърешэ(хэ)
подлежащэ ДЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
укъыдошэ
уакъыдошэ
ар
пкъыдошэ
къыдошэ
фкъыдошэ
якъыдошэ
дэ
фэ
фыкъыдошэ
факъыдошэ
ахэр
пкъыдошэ(хэ)
къыдошэ(хэ)
фкъыдошэ(хэ)
якъыдошэ(хэ)
подлежащэ ФЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъывошэ
сакъывошэ
уэ
ар
скъывошэ
къывошэ
ткъывошэ
якъывошэ
дэ
дыкъывошэ
дакъывошэ
фэ
ахэр
скъывошэ(хэ)
къывошэ(хэ)
ткъывошэ(хэ)
якъывошэ(хэ)
подлежащэ АБЫХЭМ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыпкърашэ
сыкърашэ
сыфкърашэ
сакърашэ
уэ
ускърашэ
укърашэ
уткърашэ
уакърашэ
ар
скърашэ
пкърашэ
кърашэ
ткърашэ
фкърашэ
якърашэ
дэ
дыпкърашэ
дыкърашэ
дыфкърашэ
дакърашэ
фэ
фыскърашэ
фыкърашэ
фыткърашэ
факърашэ
ахэр
скърашэ(хэ)
пкърашэ(хэ)
кърашэ(хэ)
ткърашэ(хэ)
фкърашэ(хэ)
якърашэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]э
[ш]эр
--
[ш]эхэр
Эргативнэ:
[ш]э
[ш]эм
--
[ш]эхэм
Послеложнэ:
[ш]экӀэ
[ш]эмкӀэ
[ш]эхэкӀэ
[ш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]эу
[ш]эрауэ
[ш]эхэу
[ш]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]а
[ш]ар
--
[ш]ахэр
Эргативнэ:
[ш]а
[ш]ам
--
[ш]ахэм
Послеложнэ:
[ш]акӀэ
[ш]амкӀэ
[ш]ахэкӀэ
[ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]ауэ
[ш]арауэ
[ш]ахэу
[ш]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]эн
[ш]эныр
--
[ш]энхэр
Эргативнэ:
[ш]эн
[ш]эным
--
[ш]энхэм
Послеложнэ:
[ш]энкӀэ
[ш]энымкӀэ
[ш]энхэкӀэ
[ш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ш]эну
[ш]энырауэ
[ш]энхэу
[ш]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]эну
[ш]энур
--
[ш]энухэр
Эргативнэ:
[ш]эну
[ш]энум
--
[ш]энухэм
Послеложнэ:
[ш]энукӀэ
[ш]энумкӀэ
[ш]энухэкӀэ
[ш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]энууэ
[ш]энурауэ
[ш]энухэу
[ш]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Къитын, зыгуэрым кърикӀуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Зэрегугъум къишащ къалэнхэр фӀыуэ гъэзэщӀа хъуныр.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
къишэн: be the result or outcome of sth
Зэрегугъум къишащ къалэнхэр фӀыуэ гъэзэщӀа хъуныр: their efforts let to the tasks being successfully fulfilled.
УРЫСЫБЗЭ
къишэн: быть результатом, итогом чего-л.
Зэрегугъум къишащ къалэнхэр фӀыуэ гъэзэщӀа хъуныр: Их усилия привели к тому, что задачи были успешно выполнены.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
къы- + и- + [ш] + -э + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "къишэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къишэн
щымыӀэныгъэ:
къимышэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисшэн
къипшэн
къришэн
къитшэн
къифшэн
кърашэн
щымыӀэныгъэ:
къизмышэн
къыумышэн
къримышэн
къидмышэн
къивмышэн
кърамышэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къишэ!
къифшэ!
щымыӀэныгъэ:
къыумышэ!
къивмышэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыкърешэ
укърешэ
кърешэ
дыкърешэ
фыкърешэ
кърешэ
щымыӀэныгъэ:
сыкъремышэ
укъремышэ
къремышэ
дыкъремышэ
фыкъремышэ
къремышэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къызошэ(р)
къыбошэ(р)
кърешэ(р)
къыдошэ(р)
къывошэ(р)
кърашэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэркъым
къипшэркъым
къришэркъым
къитшэркъым
къифшэркъым
кърашэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшэрт
къипшэрт
къришэрт
къитшэрт
къифшэрт
кърашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшэртэкъым
къипшэртэкъым
къришэртэкъым
къитшэртэкъым
къифшэртэкъым
кърашэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшащ
къипшащ
къришащ
къитшащ
къифшащ
кърашащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшакъым
къипшакъым
къришакъым
къитшакъым
къифшакъым
кърашакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшат
къипшат
къришат
къитшат
къифшат
кърашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшатэкъым
къипшатэкъым
къришатэкъым
къитшатэкъым
къифшатэкъым
кърашатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъащ
къипшэгъащ
къришэгъащ
къитшэгъащ
къифшэгъащ
кърашэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэгъакъым
къипшэгъакъым
къришэгъакъым
къитшэгъакъым
къифшэгъакъым
кърашэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъат
къипшэгъат
къришэгъат
къитшэгъат
къифшэгъат
кърашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэгъатэкъым
къипшэгъатэкъым
къришэгъатэкъым
къитшэгъатэкъым
къифшэгъатэкъым
кърашэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къисшэщ
къипшэщ
къришэщ
къитшэщ
къифшэщ
кърашэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къисшэкъым
къипшэкъым
къришэкъым
къитшэкъым
къифшэкъым
кърашэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къисшэт
къипшэт
къришэт
къитшэт
къифшэт
кърашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къисшэтэкъым
къипшэтэкъым
къришэтэкъым
къитшэтэкъым
къифшэтэкъым
кърашэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнщ
къипшэнщ
къришэнщ
къитшэнщ
къифшэнщ
кърашэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнкъым
къипшэнкъым
къришэнкъым
къитшэнкъым
къифшэнкъым
кърашэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнущ
къипшэнущ
къришэнущ
къитшэнущ
къифшэнущ
кърашэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнукъым
къипшэнукъым
къришэнукъым
къитшэнукъым
къифшэнукъым
кърашэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэрэ
къипшэрэ
къришэрэ
къитшэрэ
къифшэрэ
кърашэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэркъэ
къипшэркъэ
къришэркъэ
къитшэркъэ
къифшэркъэ
кърашэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшэрт
къипшэрт
къришэрт
къитшэрт
къифшэрт
кърашэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшэртэкъэ
къипшэртэкъэ
къришэртэкъэ
къитшэртэкъэ
къифшэртэкъэ
кърашэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисша
къипша
къриша
къитша
къифша
къраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшакъэ
къипшакъэ
къришакъэ
къитшакъэ
къифшакъэ
кърашакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къисшат
къипшат
къришат
къитшат
къифшат
кърашат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшатэкъэ
къипшатэкъэ
къришатэкъэ
къитшатэкъэ
къифшатэкъэ
кърашатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъа
къипшэгъа
къришэгъа
къитшэгъа
къифшэгъа
кърашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
къисшэгъакъэ
къипшэгъакъэ
къришэгъакъэ
къитшэгъакъэ
къифшэгъакъэ
кърашэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэгъат
къипшэгъат
къришэгъат
къитшэгъат
къифшэгъат
кърашэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисшэгъатэкъэ
къипшэгъатэкъэ
къришэгъатэкъэ
къитшэгъатэкъэ
къифшэгъатэкъэ
кърашэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къисшэ
къипшэ
къришэ
къитшэ
къифшэ
кърашэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къисшэкъэ
къипшэкъэ
къришэкъэ
къитшэкъэ
къифшэкъэ
кърашэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къисшэт
къипшэт
къришэт
къитшэт
къифшэт
кърашэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къисшэтэкъэ
къипшэтэкъэ
къришэтэкъэ
къитшэтэкъэ
къифшэтэкъэ
кърашэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэн
къипшэн
къришэн
къитшэн
къифшэн
кърашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнкъэ
къипшэнкъэ
къришэнкъэ
къитшэнкъэ
къифшэнкъэ
кърашэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэну
къипшэну
къришэну
къитшэну
къифшэну
кърашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнукъэ
къипшэнукъэ
къришэнукъэ
къитшэнукъэ
къифшэнукъэ
кърашэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэмэ
къипшэмэ
къришэмэ
къитшэмэ
къифшэмэ
кърашэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэмэ
къыумышэмэ
къримышэмэ
къидмышэмэ
къивмышэмэ
кърамышэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшамэ
къипшамэ
къришамэ
къитшамэ
къифшамэ
кърашамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышамэ
къыумышамэ
къримышамэ
къидмышамэ
къивмышамэ
кърамышамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъамэ
къипшэгъамэ
къришэгъамэ
къитшэгъамэ
къифшэгъамэ
кърашэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъамэ
къыумышэгъамэ
къримышэгъамэ
къидмышэгъамэ
къивмышэгъамэ
кърамышэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнмэ
къипшэнмэ
къришэнмэ
къитшэнмэ
къифшэнмэ
кърашэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнмэ
къыумышэнмэ
къримышэнмэ
къидмышэнмэ
къивмышэнмэ
кърамышэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнумэ
къипшэнумэ
къришэнумэ
къитшэнумэ
къифшэнумэ
кърашэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнумэ
къыумышэнумэ
къримышэнумэ
къидмышэнумэ
къивмышэнумэ
кърамышэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэтэмэ
къипшэтэмэ
къришэтэмэ
къитшэтэмэ
къифшэтэмэ
кърашэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэтэмэ
къыумышэтэмэ
къримышэтэмэ
къидмышэтэмэ
къивмышэтэмэ
кърамышэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшатэмэ
къипшатэмэ
къришатэмэ
къитшатэмэ
къифшатэмэ
кърашатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышатэмэ
къыумышатэмэ
къримышатэмэ
къидмышатэмэ
къивмышатэмэ
кърамышатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъатэмэ
къипшэгъатэмэ
къришэгъатэмэ
къитшэгъатэмэ
къифшэгъатэмэ
кърашэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъатэмэ
къыумышэгъатэмэ
къримышэгъатэмэ
къидмышэгъатэмэ
къивмышэгъатэмэ
кърамышэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнтэмэ
къипшэнтэмэ
къришэнтэмэ
къитшэнтэмэ
къифшэнтэмэ
кърашэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнтэмэ
къыумышэнтэмэ
къримышэнтэмэ
къидмышэнтэмэ
къивмышэнтэмэ
кърамышэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнутэмэ
къипшэнутэмэ
къришэнутэмэ
къитшэнутэмэ
къифшэнутэмэ
кърашэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнутэмэ
къыумышэнутэмэ
къримышэнутэмэ
къидмышэнутэмэ
къивмышэнутэмэ
кърамышэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнт
къипшэнт
къришэнт
къитшэнт
къифшэнт
кърашэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнтэкъым
къипшэнтэкъым
къришэнтэкъым
къитшэнтэкъым
къифшэнтэкъым
кърашэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнут
къипшэнут
къришэнут
къитшэнут
къифшэнут
кърашэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисшэнутэкъым
къипшэнутэкъым
къришэнутэкъым
къитшэнутэкъым
къифшэнутэкъым
кърашэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэми
къипшэми
къришэми
къитшэми
къифшэми
кърашэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэми
къыумышэми
къримышэми
къидмышэми
къивмышэми
кърамышэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшами
къипшами
къришами
къитшами
къифшами
кърашами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышами
къыумышами
къримышами
къидмышами
къивмышами
кърамышами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъами
къипшэгъами
къришэгъами
къитшэгъами
къифшэгъами
кърашэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъами
къыумышэгъами
къримышэгъами
къидмышэгъами
къивмышэгъами
кърамышэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнми
къипшэнми
къришэнми
къитшэнми
къифшэнми
кърашэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнми
къыумышэнми
къримышэнми
къидмышэнми
къивмышэнми
кърамышэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнуми
къипшэнуми
къришэнуми
къитшэнуми
къифшэнуми
кърашэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнуми
къыумышэнуми
къримышэнуми
къидмышэнуми
къивмышэнуми
кърамышэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэтэми
къипшэтэми
къришэтэми
къитшэтэми
къифшэтэми
кърашэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэтэми
къыумышэтэми
къримышэтэми
къидмышэтэми
къивмышэтэми
кърамышэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисшатэми
къипшатэми
къришатэми
къитшатэми
къифшатэми
кърашатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышатэми
къыумышатэми
къримышатэми
къидмышатэми
къивмышатэми
кърамышатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисшэгъатэми
къипшэгъатэми
къришэгъатэми
къитшэгъатэми
къифшэгъатэми
кърашэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмышэгъатэми
къыумышэгъатэми
къримышэгъатэми
къидмышэгъатэми
къивмышэгъатэми
кърамышэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнтэми
къипшэнтэми
къришэнтэми
къитшэнтэми
къифшэнтэми
кърашэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнтэми
къыумышэнтэми
къримышэнтэми
къидмышэнтэми
къивмышэнтэми
кърамышэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисшэнутэми
къипшэнутэми
къришэнутэми
къитшэнутэми
къифшэнутэми
кърашэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмышэнутэми
къыумышэнутэми
къримышэнутэми
къидмышэнутэми
къивмышэнутэми
кърамышэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисшаи
къипшаи
къришаи
къитшаи
къифшаи
кърашаи
щымыӀэныгъэ:
къисшакъыми
къипшакъыми
къришакъыми
къитшакъыми
къифшакъыми
кърашакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисшащэрэт
къипшащэрэт
къришащэрэт
къитшащэрэт
къифшащэрэт
кърашащэрэт
щымыӀэныгъэ:
къизмышащэрэт
къыумышащэрэт
къримышащэрэт
къидмышащэрэт
къивмышащэрэт
кърамышащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнщ
къипшагъэнщ
къришагъэнщ
къитшагъэнщ
къифшагъэнщ
кърашагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнкъым
къипшагъэнкъым
къришагъэнкъым
къитшагъэнкъым
къифшагъэнкъым
кърашагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнт
къипшагъэнт
къришагъэнт
къитшагъэнт
къифшагъэнт
кърашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнтэкъым
къипшагъэнтэкъым
къришагъэнтэкъым
къитшагъэнтэкъым
къифшагъэнтэкъым
кърашагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэн
къипшагъэн
къришагъэн
къитшагъэн
къифшагъэн
кърашагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнкъэ
къипшагъэнкъэ
къришагъэнкъэ
къитшагъэнкъэ
къифшагъэнкъэ
кърашагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнт
къипшагъэнт
къришагъэнт
къитшагъэнт
къифшагъэнт
кърашагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнтэкъэ
къипшагъэнтэкъэ
къришагъэнтэкъэ
къитшагъэнтэкъэ
къифшагъэнтэкъэ
кърашагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнущ
къипшагъэнущ
къришагъэнущ
къитшагъэнущ
къифшагъэнущ
кърашагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнукъым
къипшагъэнукъым
къришагъэнукъым
къитшагъэнукъым
къифшагъэнукъым
кърашагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнут
къипшагъэнут
къришагъэнут
къитшагъэнут
къифшагъэнут
кърашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнутэкъым
къипшагъэнутэкъым
къришагъэнутэкъым
къитшагъэнутэкъым
къифшагъэнутэкъым
кърашагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэну
къипшагъэну
къришагъэну
къитшагъэну
къифшагъэну
кърашагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнукъэ
къипшагъэнукъэ
къришагъэнукъэ
къитшагъэнукъэ
къифшагъэнукъэ
кърашагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисшагъэнут
къипшагъэнут
къришагъэнут
къитшагъэнут
къифшагъэнут
кърашагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисшагъэнутэкъэ
къипшагъэнутэкъэ
къришагъэнутэкъэ
къитшагъэнутэкъэ
къифшагъэнутэкъэ
кърашагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къизышэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къизыша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизымыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къизышэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къизышэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къизышэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизымышэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къисшэ
къипшэ
къришэ
къитшэ
къифшэ
кърашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэ
къыумышэ
къримышэ
къидмышэ
къивмышэ
кърамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисша
къипша
къриша
къитша
къифша
къраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыша
къыумыша
къримыша
къидмыша
къивмыша
кърамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисшэгъа
къипшэгъа
къришэгъа
къитшэгъа
къифшэгъа
кърашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэгъа
къыумышэгъа
къримышэгъа
къидмышэгъа
къивмышэгъа
кърамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къисшэн
къипшэн
къришэн
къитшэн
къифшэн
кърашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэн
къыумышэн
къримышэн
къидмышэн
къивмышэн
кърамышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къисшэну
къипшэну
къришэну
къитшэну
къифшэну
кърашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэну
къыумышэну
къримышэну
къидмышэну
къивмышэну
кърамышэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
къишэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къиша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къимыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къишэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къишэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къишэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къимышэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэ
къызэрипшэ
къызэрыришэ
къызэритшэ
къызэрифшэ
къызэрырашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэ
къызэрумышэ
къызэрыримышэ
къызэридмышэ
къызэривмышэ
къызэрырамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисша
къызэрипша
къызэрыриша
къызэритша
къызэрифша
къызэрыраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмыша
къызэрумыша
къызэрыримыша
къызэридмыша
къызэривмыша
къызэрырамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэгъа
къызэрипшэгъа
къызэрыришэгъа
къызэритшэгъа
къызэрифшэгъа
къызэрырашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэгъа
къызэрумышэгъа
къызэрыримышэгъа
къызэридмышэгъа
къызэривмышэгъа
къызэрырамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэн
къызэрипшэн
къызэрыришэн
къызэритшэн
къызэрифшэн
къызэрырашэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэн
къызэрумышэн
къызэрыримышэн
къызэридмышэн
къызэривмышэн
къызэрырамышэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисшэну
къызэрипшэну
къызэрыришэну
къызэритшэну
къызэрифшэну
къызэрырашэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмышэну
къызэрумышэну
къызэрыримышэну
къызэридмышэну
къызэривмышэну
къызэрырамышэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэ
къыщипшэ
къыщришэ
къыщитшэ
къыщифшэ
къыщрашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэ
къыщумышэ
къыщримышэ
къыщидмышэ
къыщивмышэ
къыщрамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщисша
къыщипша
къыщриша
къыщитша
къыщифша
къыщраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмыша
къыщумыша
къыщримыша
къыщидмыша
къыщивмыша
къыщрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэгъа
къыщипшэгъа
къыщришэгъа
къыщитшэгъа
къыщифшэгъа
къыщрашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэгъа
къыщумышэгъа
къыщримышэгъа
къыщидмышэгъа
къыщивмышэгъа
къыщрамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэн
къыщипшэн
къыщришэн
къыщитшэн
къыщифшэн
къыщрашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэн
къыщумышэн
къыщримышэн
къыщидмышэн
къыщивмышэн
къыщрамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщисшэну
къыщипшэну
къыщришэну
къыщитшэну
къыщифшэну
къыщрашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмышэну
къыщумышэну
къыщримышэну
къыщидмышэну
къыщивмышэну
къыщрамышэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэ
къыздипшэ
къыздришэ
къыздитшэ
къыздифшэ
къыздрашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэ
къыздумышэ
къыздримышэ
къыздидмышэ
къыздивмышэ
къыздрамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздисша
къыздипша
къыздриша
къыздитша
къыздифша
къыздраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмыша
къыздумыша
къыздримыша
къыздидмыша
къыздивмыша
къыздрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэгъа
къыздипшэгъа
къыздришэгъа
къыздитшэгъа
къыздифшэгъа
къыздрашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэгъа
къыздумышэгъа
къыздримышэгъа
къыздидмышэгъа
къыздивмышэгъа
къыздрамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэн
къыздипшэн
къыздришэн
къыздитшэн
къыздифшэн
къыздрашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэн
къыздумышэн
къыздримышэн
къыздидмышэн
къыздивмышэн
къыздрамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздисшэну
къыздипшэну
къыздришэну
къыздитшэну
къыздифшэну
къыздрашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмышэну
къыздумышэну
къыздримышэну
къыздидмышэну
къыздивмышэну
къыздрамышэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэ
къыщӀипшэ
къыщӀришэ
къыщӀитшэ
къыщӀифшэ
къыщӀрашэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэ
къыщӀумышэ
къыщӀримышэ
къыщӀидмышэ
къыщӀивмышэ
къыщӀрамышэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисша
къыщӀипша
къыщӀриша
къыщӀитша
къыщӀифша
къыщӀраша
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмыша
къыщӀумыша
къыщӀримыша
къыщӀидмыша
къыщӀивмыша
къыщӀрамыша
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэгъа
къыщӀипшэгъа
къыщӀришэгъа
къыщӀитшэгъа
къыщӀифшэгъа
къыщӀрашэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэгъа
къыщӀумышэгъа
къыщӀримышэгъа
къыщӀидмышэгъа
къыщӀивмышэгъа
къыщӀрамышэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэн
къыщӀипшэн
къыщӀришэн
къыщӀитшэн
къыщӀифшэн
къыщӀрашэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэн
къыщӀумышэн
къыщӀримышэн
къыщӀидмышэн
къыщӀивмышэн
къыщӀрамышэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисшэну
къыщӀипшэну
къыщӀришэну
къыщӀитшэну
къыщӀифшэну
къыщӀрашэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмышэну
къыщӀумышэну
къыщӀримышэну
къыщӀидмышэну
къыщӀивмышэну
къыщӀрамышэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къисшэу
къипшэу
къришэу
къитшэу
къифшэу
кърашэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышэу
къыумышэу
къримышэу
къидмышэу
къивмышэу
кърамышэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисшауэ
къипшауэ
къришауэ
къитшауэ
къифшауэ
кърашауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмышауэ
къыумышауэ
къримышауэ
къидмышауэ
къивмышауэ
кърамышауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
къисшэурэ
къипшэурэ
къришэурэ
къитшэурэ
къифшэурэ
кърашэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
къизмышэурэ
къыумышэурэ
къримышэурэ
къидмышэурэ
къивмышэурэ
кърамышэурэ
ит зэман щыӀэныгъэ фащэ: подлежащэ + прямой дополненэ +
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
подлежащэ СЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
укъызошэ
уакъызошэ
ар
пкъызошэ
къызошэ
фкъызошэ
якъызошэ
дэ
фэ
фыкъызошэ
факъызошэ
ахэр
пкъызошэ(хэ)
къызошэ(хэ)
фкъызошэ(хэ
якъызошэ(хэ)
подлежащэ УЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыбошэ
сакъыбошэ
уэ
ар
скъыбошэ
къыбошэ
ткъыбошэ
якъыбошэ
дэ
дыкъыбошэ
дакъыбошэ
фэ
ахэр
cкъыбошэ(хэ)
къыбошэ(хэ)
ткъыбошэ(хэ)
якъыбошэ(хэ)
подлежащэ АБЫ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыпкърешэ
сыкърешэ
сыфкърешэ
сакърешэ
уэ
ускърешэ
укърешэ
уткърешэ
уакърешэ
ар
скърешэ
пкърешэ
кърешэ
ткърешэ
фкърешэ
якърешэ
дэ
дыпкърешэ
дыкърешэ
дыфкърешэ
дакърешэ
фэ
фыскърешэ
фыкърешэ
фыткърешэ
факърешэ
ахэр
скърешэ(хэ)
пкърешэ(хэ)
кърешэ(хэ)
ткърешэ(хэ)
фкърешэ(хэ)
якърешэ(хэ)
подлежащэ ДЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
укъыдошэ
уакъыдошэ
ар
пкъыдошэ
къыдошэ
фкъыдошэ
якъыдошэ
дэ
фэ
фыкъыдошэ
факъыдошэ
ахэр
пкъыдошэ(хэ)
къыдошэ(хэ)
фкъыдошэ(хэ)
якъыдошэ(хэ)
подлежащэ ФЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъывошэ
сакъывошэ
уэ
ар
скъывошэ
къывошэ
ткъывошэ
якъывошэ
дэ
дыкъывошэ
дакъывошэ
фэ
ахэр
скъывошэ(хэ)
къывошэ(хэ)
ткъывошэ(хэ)
якъывошэ(хэ)
подлежащэ АБЫХЭМ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыпкърашэ
сыкърашэ
сыфкърашэ
сакърашэ
уэ
ускърашэ
укърашэ
уткърашэ
уакърашэ
ар
скърашэ
пкърашэ
кърашэ
ткърашэ
фкърашэ
якърашэ
дэ
дыпкърашэ
дыкърашэ
дыфкърашэ
дакърашэ
фэ
фыскърашэ
фыкърашэ
фыткърашэ
факърашэ
ахэр
скърашэ(хэ)
пкърашэ(хэ)
кърашэ(хэ)
ткърашэ(хэ)
фкърашэ(хэ)
якърашэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]э
[ш]эр
--
[ш]эхэр
Эргативнэ:
[ш]э
[ш]эм
--
[ш]эхэм
Послеложнэ:
[ш]экӀэ
[ш]эмкӀэ
[ш]эхэкӀэ
[ш]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]эу
[ш]эрауэ
[ш]эхэу
[ш]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]а
[ш]ар
--
[ш]ахэр
Эргативнэ:
[ш]а
[ш]ам
--
[ш]ахэм
Послеложнэ:
[ш]акӀэ
[ш]амкӀэ
[ш]ахэкӀэ
[ш]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]ауэ
[ш]арауэ
[ш]ахэу
[ш]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]эн
[ш]эныр
--
[ш]энхэр
Эргативнэ:
[ш]эн
[ш]эным
--
[ш]энхэм
Послеложнэ:
[ш]энкӀэ
[ш]энымкӀэ
[ш]энхэкӀэ
[ш]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ш]эну
[ш]энырауэ
[ш]энхэу
[ш]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ш]эну
[ш]энур
--
[ш]энухэр
Эргативнэ:
[ш]эну
[ш]энум
--
[ш]энухэм
Послеложнэ:
[ш]энукӀэ
[ш]энумкӀэ
[ш]энухэкӀэ
[ш]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ш]энууэ
[ш]энурауэ
[ш]энухэу
[ш]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кум, и кӀуэцӀым къэшэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
къишэн: lead, bring (by walking or driving) swh, into sth
Шыр Ӏуэм къишэн: to lead a horse into a corral.
УРЫСЫБЗЭ
къишэн: ввозить, вводить кого-что-л. куда-л., внутрь чего-л.
Шыр Ӏуэм къишэн: ввести лошадь в загон.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.