АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ) къы- + и- + [хь] + -э + -н
Глагол лъэӏэс "къихьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къихьэн
щымыӀэныгъэ:
къимыхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисхьэн
къипхьэн
кърихьэн
къитхьэн
къифхьэн
кърахьэн
щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэн
къыумыхьэн
къримыхьэн
къидмыхьэн
къивмыхьэн
кърамыхьэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къихьэ!
къифхьэ!
щымыӀэныгъэ:
къыумыхьэ!
къивмыхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сыкърехьэ
укърехьэ
кърехьэ
дыкърехьэ
фыкърехьэ
кърехьэ
щымыӀэныгъэ:
сыкъремыхьэ
укъремыхьэ
къремыхьэ
дыкъремыхьэ
фыкъремыхьэ
къремыхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къызохьэ(р)
къыбохьэ(р)
кърехьэ(р)
къыдохьэ(р)
къывохьэ(р)
кърахьэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэркъым
къипхьэркъым
кърихьэркъым
къитхьэркъым
къифхьэркъым
кърахьэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьэрт
къипхьэрт
кърихьэрт
къитхьэрт
къифхьэрт
кърахьэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисхьэртэкъым
къипхьэртэкъым
кърихьэртэкъым
къитхьэртэкъым
къифхьэртэкъым
кърахьэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьащ
къипхьащ
кърихьащ
къитхьащ
къифхьащ
кърахьащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къисхьакъым
къипхьакъым
кърихьакъым
къитхьакъым
къифхьакъым
кърахьакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьат
къипхьат
кърихьат
къитхьат
къифхьат
кърахьат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисхьатэкъым
къипхьатэкъым
кърихьатэкъым
къитхьатэкъым
къифхьатэкъым
кърахьатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэгъащ
къипхьэгъащ
кърихьэгъащ
къитхьэгъащ
къифхьэгъащ
кърахьэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэгъакъым
къипхьэгъакъым
кърихьэгъакъым
къитхьэгъакъым
къифхьэгъакъым
кърахьэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэгъат
къипхьэгъат
кърихьэгъат
къитхьэгъат
къифхьэгъат
кърахьэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэгъатэкъым
къипхьэгъатэкъым
кърихьэгъатэкъым
къитхьэгъатэкъым
къифхьэгъатэкъым
кърахьэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къисхьэщ
къипхьэщ
кърихьэщ
къитхьэщ
къифхьэщ
кърахьэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къисхьэкъым
къипхьэкъым
кърихьэкъым
къитхьэкъым
къифхьэкъым
кърахьэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къисхьэт
къипхьэт
кърихьэт
къитхьэт
къифхьэт
кърахьэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къисхьэтэкъым
къипхьэтэкъым
кърихьэтэкъым
къитхьэтэкъым
къифхьэтэкъым
кърахьэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнщ
къипхьэнщ
кърихьэнщ
къитхьэнщ
къифхьэнщ
кърахьэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэнкъым
къипхьэнкъым
кърихьэнкъым
къитхьэнкъым
къифхьэнкъым
кърахьэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнущ
къипхьэнущ
кърихьэнущ
къитхьэнущ
къифхьэнущ
кърахьэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэнукъым
къипхьэнукъым
кърихьэнукъым
къитхьэнукъым
къифхьэнукъым
кърахьэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэрэ
къипхьэрэ
кърихьэрэ
къитхьэрэ
къифхьэрэ
кърахьэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэркъэ
къипхьэркъэ
кърихьэркъэ
къитхьэркъэ
къифхьэркъэ
кърахьэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьэрт
къипхьэрт
кърихьэрт
къитхьэрт
къифхьэрт
кърахьэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисхьэртэкъэ
къипхьэртэкъэ
кърихьэртэкъэ
къитхьэртэкъэ
къифхьэртэкъэ
кърахьэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьа
къипхьа
кърихьа
къитхьа
къифхьа
кърахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къисхьакъэ
къипхьакъэ
кърихьакъэ
къитхьакъэ
къифхьакъэ
кърахьакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьат
къипхьат
кърихьат
къитхьат
къифхьат
кърахьат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисхьатэкъэ
къипхьатэкъэ
кърихьатэкъэ
къитхьатэкъэ
къифхьатэкъэ
кърахьатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэгъа
къипхьэгъа
кърихьэгъа
къитхьэгъа
къифхьэгъа
кърахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
къисхьэгъакъэ
къипхьэгъакъэ
кърихьэгъакъэ
къитхьэгъакъэ
къифхьэгъакъэ
кърахьэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэгъат
къипхьэгъат
кърихьэгъат
къитхьэгъат
къифхьэгъат
кърахьэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къисхьэгъатэкъэ
къипхьэгъатэкъэ
кърихьэгъатэкъэ
къитхьэгъатэкъэ
къифхьэгъатэкъэ
кърахьэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къисхьэ
къипхьэ
кърихьэ
къитхьэ
къифхьэ
кърахьэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къисхьэкъэ
къипхьэкъэ
кърихьэкъэ
къитхьэкъэ
къифхьэкъэ
кърахьэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къисхьэт
къипхьэт
кърихьэт
къитхьэт
къифхьэт
кърахьэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къисхьэтэкъэ
къипхьэтэкъэ
кърихьэтэкъэ
къитхьэтэкъэ
къифхьэтэкъэ
кърахьэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэн
къипхьэн
кърихьэн
къитхьэн
къифхьэн
кърахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэнкъэ
къипхьэнкъэ
кърихьэнкъэ
къитхьэнкъэ
къифхьэнкъэ
кърахьэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэну
къипхьэну
кърихьэну
къитхьэну
къифхьэну
кърахьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэнукъэ
къипхьэнукъэ
кърихьэнукъэ
къитхьэнукъэ
къифхьэнукъэ
кърахьэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэмэ
къипхьэмэ
кърихьэмэ
къитхьэмэ
къифхьэмэ
кърахьэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэмэ
къыумыхьэмэ
къримыхьэмэ
къидмыхьэмэ
къивмыхьэмэ
кърамыхьэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьамэ
къипхьамэ
кърихьамэ
къитхьамэ
къифхьамэ
кърахьамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьамэ
къыумыхьамэ
къримыхьамэ
къидмыхьамэ
къивмыхьамэ
кърамыхьамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисхьэгъамэ
къипхьэгъамэ
кърихьэгъамэ
къитхьэгъамэ
къифхьэгъамэ
кърахьэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэгъамэ
къыумыхьэгъамэ
къримыхьэгъамэ
къидмыхьэгъамэ
къивмыхьэгъамэ
кърамыхьэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнмэ
къипхьэнмэ
кърихьэнмэ
къитхьэнмэ
къифхьэнмэ
кърахьэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнмэ
къыумыхьэнмэ
къримыхьэнмэ
къидмыхьэнмэ
къивмыхьэнмэ
кърамыхьэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнумэ
къипхьэнумэ
кърихьэнумэ
къитхьэнумэ
къифхьэнумэ
кърахьэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнумэ
къыумыхьэнумэ
къримыхьэнумэ
къидмыхьэнумэ
къивмыхьэнумэ
кърамыхьэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэтэмэ
къипхьэтэмэ
кърихьэтэмэ
къитхьэтэмэ
къифхьэтэмэ
кърахьэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэтэмэ
къыумыхьэтэмэ
къримыхьэтэмэ
къидмыхьэтэмэ
къивмыхьэтэмэ
кърамыхьэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьатэмэ
къипхьатэмэ
кърихьатэмэ
къитхьатэмэ
къифхьатэмэ
кърахьатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьатэмэ
къыумыхьатэмэ
къримыхьатэмэ
къидмыхьатэмэ
къивмыхьатэмэ
кърамыхьатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисхьэгъатэмэ
къипхьэгъатэмэ
кърихьэгъатэмэ
къитхьэгъатэмэ
къифхьэгъатэмэ
кърахьэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэгъатэмэ
къыумыхьэгъатэмэ
къримыхьэгъатэмэ
къидмыхьэгъатэмэ
къивмыхьэгъатэмэ
кърамыхьэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнтэмэ
къипхьэнтэмэ
кърихьэнтэмэ
къитхьэнтэмэ
къифхьэнтэмэ
кърахьэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнтэмэ
къыумыхьэнтэмэ
къримыхьэнтэмэ
къидмыхьэнтэмэ
къивмыхьэнтэмэ
кърамыхьэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнутэмэ
къипхьэнутэмэ
кърихьэнутэмэ
къитхьэнутэмэ
къифхьэнутэмэ
кърахьэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнутэмэ
къыумыхьэнутэмэ
къримыхьэнутэмэ
къидмыхьэнутэмэ
къивмыхьэнутэмэ
кърамыхьэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнт
къипхьэнт
кърихьэнт
къитхьэнт
къифхьэнт
кърахьэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэнтэкъым
къипхьэнтэкъым
кърихьэнтэкъым
къитхьэнтэкъым
къифхьэнтэкъым
кърахьэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнут
къипхьэнут
кърихьэнут
къитхьэнут
къифхьэнут
кърахьэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къисхьэнутэкъым
къипхьэнутэкъым
кърихьэнутэкъым
къитхьэнутэкъым
къифхьэнутэкъым
кърахьэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэми
къипхьэми
кърихьэми
къитхьэми
къифхьэми
кърахьэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэми
къыумыхьэми
къримыхьэми
къидмыхьэми
къивмыхьэми
кърамыхьэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьами
къипхьами
кърихьами
къитхьами
къифхьами
кърахьами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьами
къыумыхьами
къримыхьами
къидмыхьами
къивмыхьами
кърамыхьами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисхьэгъами
къипхьэгъами
кърихьэгъами
къитхьэгъами
къифхьэгъами
кърахьэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэгъами
къыумыхьэгъами
къримыхьэгъами
къидмыхьэгъами
къивмыхьэгъами
кърамыхьэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнми
къипхьэнми
кърихьэнми
къитхьэнми
къифхьэнми
кърахьэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнми
къыумыхьэнми
къримыхьэнми
къидмыхьэнми
къивмыхьэнми
кърамыхьэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнуми
къипхьэнуми
кърихьэнуми
къитхьэнуми
къифхьэнуми
кърахьэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнуми
къыумыхьэнуми
къримыхьэнуми
къидмыхьэнуми
къивмыхьэнуми
кърамыхьэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэтэми
къипхьэтэми
кърихьэтэми
къитхьэтэми
къифхьэтэми
кърахьэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэтэми
къыумыхьэтэми
къримыхьэтэми
къидмыхьэтэми
къивмыхьэтэми
кърамыхьэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къисхьатэми
къипхьатэми
кърихьатэми
къитхьатэми
къифхьатэми
кърахьатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьатэми
къыумыхьатэми
къримыхьатэми
къидмыхьатэми
къивмыхьатэми
кърамыхьатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къисхьэгъатэми
къипхьэгъатэми
кърихьэгъатэми
къитхьэгъатэми
къифхьэгъатэми
кърахьэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэгъатэми
къыумыхьэгъатэми
къримыхьэгъатэми
къидмыхьэгъатэми
къивмыхьэгъатэми
кърамыхьэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнтэми
къипхьэнтэми
кърихьэнтэми
къитхьэнтэми
къифхьэнтэми
кърахьэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнтэми
къыумыхьэнтэми
къримыхьэнтэми
къидмыхьэнтэми
къивмыхьэнтэми
кърамыхьэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къисхьэнутэми
къипхьэнутэми
кърихьэнутэми
къитхьэнутэми
къифхьэнутэми
кърахьэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къизмыхьэнутэми
къыумыхьэнутэми
къримыхьэнутэми
къидмыхьэнутэми
къивмыхьэнутэми
кърамыхьэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисхьаи
къипхьаи
кърихьаи
къитхьаи
къифхьаи
кърахьаи
щымыӀэныгъэ:
къисхьакъыми
къипхьакъыми
кърихьакъыми
къитхьакъыми
къифхьакъыми
кърахьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къисхьащэрэт
къипхьащэрэт
кърихьащэрэт
къитхьащэрэт
къифхьащэрэт
кърахьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
къизмыхьащэрэт
къыумыхьащэрэт
къримыхьащэрэт
къидмыхьащэрэт
къивмыхьащэрэт
кърамыхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэнщ
къипхьагъэнщ
кърихьагъэнщ
къитхьагъэнщ
къифхьагъэнщ
кърахьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнкъым
къипхьагъэнкъым
кърихьагъэнкъым
къитхьагъэнкъым
къифхьагъэнкъым
кърахьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэнт
къипхьагъэнт
кърихьагъэнт
къитхьагъэнт
къифхьагъэнт
кърахьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнтэкъым
къипхьагъэнтэкъым
кърихьагъэнтэкъым
къитхьагъэнтэкъым
къифхьагъэнтэкъым
кърахьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэн
къипхьагъэн
кърихьагъэн
къитхьагъэн
къифхьагъэн
кърахьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнкъэ
къипхьагъэнкъэ
кърихьагъэнкъэ
къитхьагъэнкъэ
къифхьагъэнкъэ
кърахьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэнт
къипхьагъэнт
кърихьагъэнт
къитхьагъэнт
къифхьагъэнт
кърахьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнтэкъэ
къипхьагъэнтэкъэ
кърихьагъэнтэкъэ
къитхьагъэнтэкъэ
къифхьагъэнтэкъэ
кърахьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэнущ
къипхьагъэнущ
кърихьагъэнущ
къитхьагъэнущ
къифхьагъэнущ
кърахьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнукъым
къипхьагъэнукъым
кърихьагъэнукъым
къитхьагъэнукъым
къифхьагъэнукъым
кърахьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэнут
къипхьагъэнут
кърихьагъэнут
къитхьагъэнут
къифхьагъэнут
кърахьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнутэкъым
къипхьагъэнутэкъым
кърихьагъэнутэкъым
къитхьагъэнутэкъым
къифхьагъэнутэкъым
кърахьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэну
къипхьагъэну
кърихьагъэну
къитхьагъэну
къифхьагъэну
кърахьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнукъэ
къипхьагъэнукъэ
кърихьагъэнукъэ
къитхьагъэнукъэ
къифхьагъэнукъэ
кърахьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къисхьагъэнут
къипхьагъэнут
кърихьагъэнут
къитхьагъэнут
къифхьагъэнут
кърахьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къисхьагъэнутэкъэ
къипхьагъэнутэкъэ
кърихьагъэнутэкъэ
къитхьагъэнутэкъэ
къифхьагъэнутэкъэ
кърахьагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къизыхьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизымыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къизыхьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизымыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къизыхьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизымыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къизыхьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизымыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къизыхьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизымыхьэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къисхьэ
къипхьэ
кърихьэ
къитхьэ
къифхьэ
кърахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыхьэ
къыумыхьэ
къримыхьэ
къидмыхьэ
къивмыхьэ
кърамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисхьа
къипхьа
кърихьа
къитхьа
къифхьа
кърахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыхьа
къыумыхьа
къримыхьа
къидмыхьа
къивмыхьа
кърамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисхьэгъа
къипхьэгъа
кърихьэгъа
къитхьэгъа
къифхьэгъа
кърахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыхьэгъа
къыумыхьэгъа
къримыхьэгъа
къидмыхьэгъа
къивмыхьэгъа
кърамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къисхьэн
къипхьэн
кърихьэн
къитхьэн
къифхьэн
кърахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыхьэн
къыумыхьэн
къримыхьэн
къидмыхьэн
къивмыхьэн
кърамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къисхьэну
къипхьэну
кърихьэну
къитхьэну
къифхьэну
кърахьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыхьэну
къыумыхьэну
къримыхьэну
къидмыхьэну
къивмыхьэну
кърамыхьэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
къихьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къимыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къихьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къимыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къихьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къимыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къихьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къимыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къихьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къимыхьэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисхьэ
къызэрипхьэ
къызэрырихьэ
къызэритхьэ
къызэрифхьэ
къызэрырахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмыхьэ
къызэрумыхьэ
къызэрыримыхьэ
къызэридмыхьэ
къызэривмыхьэ
къызэрырамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисхьа
къызэрипхьа
къызэрырихьа
къызэритхьа
къызэрифхьа
къызэрырахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмыхьа
къызэрумыхьа
къызэрыримыхьа
къызэридмыхьа
къызэривмыхьа
къызэрырамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисхьэгъа
къызэрипхьэгъа
къызэрырихьэгъа
къызэритхьэгъа
къызэрифхьэгъа
къызэрырахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмыхьэгъа
къызэрумыхьэгъа
къызэрыримыхьэгъа
къызэридмыхьэгъа
къызэривмыхьэгъа
къызэрырамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисхьэн
къызэрипхьэн
къызэрырихьэн
къызэритхьэн
къызэрифхьэн
къызэрырахьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмыхьэн
къызэрумыхьэн
къызэрыримыхьэн
къызэридмыхьэн
къызэривмыхьэн
къызэрырамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрисхьэну
къызэрипхьэну
къызэрырихьэну
къызэритхьэну
къызэрифхьэну
къызэрырахьэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэризмыхьэну
къызэрумыхьэну
къызэрыримыхьэну
къызэридмыхьэну
къызэривмыхьэну
къызэрырамыхьэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщисхьэ
къыщипхьэ
къыщрихьэ
къыщитхьэ
къыщифхьэ
къыщрахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмыхьэ
къыщумыхьэ
къыщримыхьэ
къыщидмыхьэ
къыщивмыхьэ
къыщрамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщисхьа
къыщипхьа
къыщрихьа
къыщитхьа
къыщифхьа
къыщрахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмыхьа
къыщумыхьа
къыщримыхьа
къыщидмыхьа
къыщивмыхьа
къыщрамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщисхьэгъа
къыщипхьэгъа
къыщрихьэгъа
къыщитхьэгъа
къыщифхьэгъа
къыщрахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмыхьэгъа
къыщумыхьэгъа
къыщримыхьэгъа
къыщидмыхьэгъа
къыщивмыхьэгъа
къыщрамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщисхьэн
къыщипхьэн
къыщрихьэн
къыщитхьэн
къыщифхьэн
къыщрахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмыхьэн
къыщумыхьэн
къыщримыхьэн
къыщидмыхьэн
къыщивмыхьэн
къыщрамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщисхьэну
къыщипхьэну
къыщрихьэну
къыщитхьэну
къыщифхьэну
къыщрахьэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщизмыхьэну
къыщумыхьэну
къыщримыхьэну
къыщидмыхьэну
къыщивмыхьэну
къыщрамыхьэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыздисхьэ
къыздипхьэ
къыздрихьэ
къыздитхьэ
къыздифхьэ
къыздрахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмыхьэ
къыздумыхьэ
къыздримыхьэ
къыздидмыхьэ
къыздивмыхьэ
къыздрамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздисхьа
къыздипхьа
къыздрихьа
къыздитхьа
къыздифхьа
къыздрахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмыхьа
къыздумыхьа
къыздримыхьа
къыздидмыхьа
къыздивмыхьа
къыздрамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздисхьэгъа
къыздипхьэгъа
къыздрихьэгъа
къыздитхьэгъа
къыздифхьэгъа
къыздрахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмыхьэгъа
къыздумыхьэгъа
къыздримыхьэгъа
къыздидмыхьэгъа
къыздивмыхьэгъа
къыздрамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздисхьэн
къыздипхьэн
къыздрихьэн
къыздитхьэн
къыздифхьэн
къыздрахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмыхьэн
къыздумыхьэн
къыздримыхьэн
къыздидмыхьэн
къыздивмыхьэн
къыздрамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздисхьэну
къыздипхьэну
къыздрихьэну
къыздитхьэну
къыздифхьэну
къыздрахьэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздизмыхьэну
къыздумыхьэну
къыздримыхьэну
къыздидмыхьэну
къыздивмыхьэну
къыздрамыхьэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисхьэ
къыщӀипхьэ
къыщӀрихьэ
къыщӀитхьэ
къыщӀифхьэ
къыщӀрахьэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмыхьэ
къыщӀумыхьэ
къыщӀримыхьэ
къыщӀидмыхьэ
къыщӀивмыхьэ
къыщӀрамыхьэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисхьа
къыщӀипхьа
къыщӀрихьа
къыщӀитхьа
къыщӀифхьа
къыщӀрахьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмыхьа
къыщӀумыхьа
къыщӀримыхьа
къыщӀидмыхьа
къыщӀивмыхьа
къыщӀрамыхьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисхьэгъа
къыщӀипхьэгъа
къыщӀрихьэгъа
къыщӀитхьэгъа
къыщӀифхьэгъа
къыщӀрахьэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмыхьэгъа
къыщӀумыхьэгъа
къыщӀримыхьэгъа
къыщӀидмыхьэгъа
къыщӀивмыхьэгъа
къыщӀрамыхьэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисхьэн
къыщӀипхьэн
къыщӀрихьэн
къыщӀитхьэн
къыщӀифхьэн
къыщӀрахьэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмыхьэн
къыщӀумыхьэн
къыщӀримыхьэн
къыщӀидмыхьэн
къыщӀивмыхьэн
къыщӀрамыхьэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀисхьэну
къыщӀипхьэну
къыщӀрихьэну
къыщӀитхьэну
къыщӀифхьэну
къыщӀрахьэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀизмыхьэну
къыщӀумыхьэну
къыщӀримыхьэну
къыщӀидмыхьэну
къыщӀивмыхьэну
къыщӀрамыхьэну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къисхьэу
къипхьэу
кърихьэу
къитхьэу
къифхьэу
кърахьэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыхьэу
къыумыхьэу
къримыхьэу
къидмыхьэу
къивмыхьэу
кърамыхьэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къисхьауэ
къипхьауэ
кърихьауэ
къитхьауэ
къифхьауэ
кърахьауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къизмыхьауэ
къыумыхьауэ
къримыхьауэ
къидмыхьауэ
къивмыхьауэ
кърамыхьауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
къисхьэурэ
къипхьэурэ
кърихьэурэ
къитхьэурэ
къифхьэурэ
кърахьэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
къизмыхьэурэ
къыумыхьэурэ
къримыхьэурэ
къидмыхьэурэ
къивмыхьэурэ
кърамыхьэурэ
ит зэман щыӀэныгъэ фащэ: подлежащэ + прямой дополненэ +
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
подлежащэ СЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ укъызохьэ
уакъызохьэ
ар пкъызохьэ
къызохьэ
фкъызохьэ
якъызохьэ
дэ
фэ фыкъызохьэ
факъызохьэ
ахэр пкъызохьэ(хэ)
къызохьэ(хэ)
фкъызохьэ(хэ
якъызохьэ(хэ)
подлежащэ УЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ сыкъыбохьэ
сакъыбохьэ
уэ
ар скъыбохьэ
къыбохьэ
ткъыбохьэ
якъыбохьэ
дэ дыкъыбохьэ
дакъыбохьэ
фэ
ахэр cкъыбохьэ(хэ)
къыбохьэ(хэ)
ткъыбохьэ(хэ)
якъыбохьэ(хэ)
подлежащэ АБЫ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ сыпкърехьэ
сыкърехьэ
сыфкърехьэ
сакърехьэ
уэ ускърехьэ
укърехьэ
уткърехьэ
уакърехьэ
ар скърехьэ
пкърехьэ
кърехьэ
ткърехьэ
фкърехьэ
якърехьэ
дэ дыпкърехьэ
дыкърехьэ
дыфкърехьэ
дакърехьэ
фэ фыскърехьэ
фыкърехьэ
фыткърехьэ
факърехьэ
ахэр скърехьэ(хэ)
пкърехьэ(хэ)
кърехьэ(хэ)
ткърехьэ(хэ)
фкърехьэ(хэ)
якърехьэ(хэ)
подлежащэ ДЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ укъыдохьэ
уакъыдохьэ
ар пкъыдохьэ
къыдохьэ
фкъыдохьэ
якъыдохьэ
дэ
фэ фыкъыдохьэ
факъыдохьэ
ахэр пкъыдохьэ(хэ)
къыдохьэ(хэ)
фкъыдохьэ(хэ)
якъыдохьэ(хэ)
подлежащэ ФЭ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ сыкъывохьэ
сакъывохьэ
уэ
ар скъывохьэ
къывохьэ
ткъывохьэ
якъывохьэ
дэ дыкъывохьэ
дакъывохьэ
фэ
ахэр скъывохьэ(хэ)
къывохьэ(хэ)
ткъывохьэ(хэ)
якъывохьэ(хэ)
подлежащэ АБЫХЭМ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ сыпкърахьэ
сыкърахьэ
сыфкърахьэ
сакърахьэ
уэ ускърахьэ
укърахьэ
уткърахьэ
уакърахьэ
ар скърахьэ
пкърахьэ
кърахьэ
ткърахьэ
фкърахьэ
якърахьэ
дэ дыпкърахьэ
дыкърахьэ
дыфкърахьэ
дакърахьэ
фэ фыскърахьэ
фыкърахьэ
фыткърахьэ
факърахьэ
ахэр скърахьэ(хэ)
пкърахьэ(хэ)
кърахьэ(хэ)
ткърахьэ(хэ)
фкърахьэ(хэ)
якърахьэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]э
[хь]эр
--
[хь]эхэр
Эргативнэ: [хь]э
[хь]эм
--
[хь]эхэм
Послеложнэ: [хь]экӀэ
[хь]эмкӀэ
[хь]эхэкӀэ
[хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]эу
[хь]эрауэ
[хь]эхэу
[хь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]а
[хь]ар
--
[хь]ахэр
Эргативнэ: [хь]а
[хь]ам
--
[хь]ахэм
Послеложнэ: [хь]акӀэ
[хь]амкӀэ
[хь]ахэкӀэ
[хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]ауэ
[хь]арауэ
[хь]ахэу
[хь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эн
[хь]эныр
--
[хь]энхэр
Эргативнэ: [хь]эн
[хь]эным
--
[хь]энхэм
Послеложнэ: [хь]энкӀэ
[хь]энымкӀэ
[хь]энхэкӀэ
[хь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хь]эну
[хь]энырауэ
[хь]энхэу
[хь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эну
[хь]энур
--
[хь]энухэр
Эргативнэ: [хь]эну
[хь]энум
--
[хь]энухэм
Послеложнэ: [хь]энукӀэ
[хь]энумкӀэ
[хь]энухэкӀэ
[хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]энууэ
[хь]энурауэ
[хь]энухэу
[хь]энухэрауэ
ЗыщӀыпӀэ къихауэ зыгуэр къэхьын (унэм, утыкум). къихьэн: carry sb or sth swh into sth къихьэн: внести, занести кого-что-л. куда-л. внутрь чего-л.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: bring happiness or joy to the house (about a guest, bride, etc.)
Урысыбзэ: принести счастье, радость в дом (о госте, невесте, и т.п.)
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ) къы- + и- + [хь] + -э + -н
Глагол лъэмыӏэс "къихьэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къихьэн
щымыӀэныгъэ:
къимыхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъихьэн
укъихьэн
къихьэн
дыкъихьэн
фыкъихьэн
къихьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэн
укъимыхьэн
къимыхьэн
дыкъимыхьэн
фыкъимыхьэн
къимыхьэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къихьэ!
фыкъихьэ!
щымыӀэныгъэ:
укъимыхьэ!
фыкъимыхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкърехьэ
укърехьэ
кърехьэ
дыкърехьэ
фыкърехьэ
кърехьэ
щымыӀэныгъэ:
сыкъремыхьэ
укъремыхьэ
къремыхьэ
дыкъремыхьэ
фыкъремыхьэ
къремыхьэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъохьэ(р)
укъохьэ(р)
къохьэ(р)
дыкъохьэ(р)
фыкъохьэ(р)
къохьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэркъым
укъихьэркъым
къихьэркъым
дыкъихьэркъым
фыкъихьэркъым
къихьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэ(р)т
укъихьэ(р)т
къихьэ(р)т
дыкъихьэ(р)т
фыкъихьэ(р)т
къихьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэ(р)тэкъым
укъихьэ(р)тэкъым
къихьэ(р)тэкъым
дыкъихьэ(р)тэкъым
фыкъихьэ(р)тэкъым
къихьэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьащ
укъихьащ
къихьащ
дыкъихьащ
фыкъихьащ
къихьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьакъым
укъихьакъым
къихьакъым
дыкъихьакъым
фыкъихьакъым
къихьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьат
укъихьат
къихьат
дыкъихьат
фыкъихьат
къихьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьатэкъым
укъихьатэкъым
къихьатэкъым
дыкъихьатэкъым
фыкъихьатэкъым
къихьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъащ
укъихьэгъащ
къихьэгъащ
дыкъихьэгъащ
фыкъихьэгъащ
къихьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъакъым
укъихьэгъакъым
къихьэгъакъым
дыкъихьэгъакъым
фыкъихьэгъакъым
къихьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъат
укъихьэгъат
къихьэгъат
дыкъихьэгъат
фыкъихьэгъат
къихьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъатэкъым
укъихьэгъатэкъым
къихьэгъатэкъым
дыкъихьэгъатэкъым
фыкъихьэгъатэкъым
къихьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэщ
укъихьэщ
къихьэщ
дыкъихьэщ
фыкъихьэщ
къихьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэкъым
укъихьэкъым
къихьэкъым
дыкъихьэкъым
фыкъихьэкъым
къихьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэт
укъихьэт
къихьэт
дыкъихьэт
фыкъихьэт
къихьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэтэкъым
укъихьэтэкъым
къихьэтэкъым
дыкъихьэтэкъым
фыкъихьэтэкъым
къихьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнщ
укъихьэнщ
къихьэнщ
дыкъихьэнщ
фыкъихьэнщ
къихьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэнкъым
укъихьэнкъым
къихьэнкъым
дыкъихьэнкъым
фыкъихьэнкъым
къихьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнущ
укъихьэнущ
къихьэнущ
дыкъихьэнущ
фыкъихьэнущ
къихьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэнукъым
укъихьэнукъым
къихьэнукъым
дыкъихьэнукъым
фыкъихьэнукъым
къихьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэрэ
укъихьэрэ
къихьэрэ
дыкъихьэрэ
фыкъихьэрэ
къихьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэркъэ
укъихьэркъэ
къихьэркъэ
дыкъихьэркъэ
фыкъихьэркъэ
къихьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэ(р)т
укъихьэ(р)т
къихьэ(р)т
дыкъихьэ(р)т
фыкъихьэ(р)т
къихьэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэ(р)тэкъэ
укъихьэ(р)тэкъэ
къихьэ(р)тэкъэ
дыкъихьэ(р)тэкъэ
фыкъихьэ(р)тэкъэ
къихьэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьа
укъихьа
къихьа
дыкъихьа
фыкъихьа
къихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьакъэ
укъихьакъэ
къихьакъэ
дыкъихьакъэ
фыкъихьакъэ
къихьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьат
укъихьат
къихьат
дыкъихьат
фыкъихьат
къихьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьатэкъэ
укъихьатэкъэ
къихьатэкъэ
дыкъихьатэкъэ
фыкъихьатэкъэ
къихьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъа
укъихьэгъа
къихьэгъа
дыкъихьэгъа
фыкъихьэгъа
къихьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъакъэ
укъихьэгъакъэ
къихьэгъакъэ
дыкъихьэгъакъэ
фыкъихьэгъакъэ
къихьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъат
укъихьэгъат
къихьэгъат
дыкъихьэгъат
фыкъихьэгъат
къихьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъатэкъэ
укъихьэгъатэкъэ
къихьэгъатэкъэ
дыкъихьэгъатэкъэ
фыкъихьэгъатэкъэ
къихьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэ
укъихьэ
къихьэ
дыкъихьэ
фыкъихьэ
къихьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэкъэ
укъихьэкъэ
къихьэкъэ
дыкъихьэкъэ
фыкъихьэкъэ
къихьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэт
укъихьэт
къихьэт
дыкъихьэт
фыкъихьэт
къихьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэтэкъэ
укъихьэтэкъэ
къихьэтэкъэ
дыкъихьэтэкъэ
фыкъихьэтэкъэ
къихьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэн
укъихьэн
къихьэн
дыкъихьэн
фыкъихьэн
къихьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэнкъэ
укъихьэнкъэ
къихьэнкъэ
дыкъихьэнкъэ
фыкъихьэнкъэ
къихьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэну
укъихьэну
къихьэну
дыкъихьэну
фыкъихьэну
къихьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэнукъэ
укъихьэнукъэ
къихьэнукъэ
дыкъихьэнукъэ
фыкъихьэнукъэ
къихьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэмэ
укъихьэмэ
къихьэмэ
дыкъихьэмэ
фыкъихьэмэ
къихьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэмэ
укъимыхьэмэ
къимыхьэмэ
дыкъимыхьэмэ
фыкъимыхьэмэ
къимыхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьамэ
укъихьамэ
къихьамэ
дыкъихьамэ
фыкъихьамэ
къихьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьамэ
укъимыхьамэ
къимыхьамэ
дыкъимыхьамэ
фыкъимыхьамэ
къмыхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъамэ
укъихьэгъамэ
къихьэгъамэ
дыкъихьэгъамэ
фыкъихьэгъамэ
къихьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэгъамэ
укъимыхьэгъамэ
къимыхьэгъамэ
дыкъимыхьэгъамэ
фыкъимыхьэгъамэ
къимыхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнмэ
укъихьэнмэ
къихьэнмэ
дыкъихьэнмэ
фыкъихьэнмэ
къихьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнмэ
укъимыхьэнмэ
къимыхьэнмэ
дыкъимыхьэнмэ
фыкъимыхьэнмэ
къимыхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнумэ
укъихьэнумэ
къихьэнумэ
дыкъихьэнумэ
фыкъихьэнумэ
къихьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнумэ
укъимыхьэнумэ
къимыхьэнумэ
дыкъимыхьэнумэ
фыкъимыхьэнумэ
къимыхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэтэмэ
укъихьэтэмэ
къихьэтэмэ
дыкъихьэтэмэ
фыкъихьэтэмэ
къихьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэтэмэ
укъимыхьэтэмэ
къимыхьэтэмэ
дыкъимыхьэтэмэ
фыкъимыхьэтэмэ
къимыхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьатэмэ
укъихьатэмэ
къихьатэмэ
дыкъихьатэмэ
фыкъихьатэмэ
къихьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьатэмэ
укъимыхьатэмэ
къимыхьатэмэ
дыкъимыхьатэмэ
фыкъимыхьатэмэ
къимыхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъатэмэ
укъихьэгъатэмэ
къихьэгъатэмэ
дыкъихьэгъатэмэ
фыкъихьэгъатэмэ
къихьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэгъатэмэ
укъимыхьэгъатэмэ
къимыхьэгъатэмэ
дыкъимыхьэгъатэмэ
фыкъимыхьэгъатэмэ
къимыхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнтэмэ
укъихьэнтэмэ
къихьэнтэмэ
дыкъихьэнтэмэ
фыкъихьэнтэмэ
къихьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнтэмэ
укъимыхьэнтэмэ
къимыхьэнтэмэ
дыкъимыхьэнтэмэ
фыкъимыхьэнтэмэ
къимыхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнутэмэ
укъихьэнутэмэ
къихьэнутэмэ
дыкъихьэнутэмэ
фыкъихьэнутэмэ
къихьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнутэмэ
укъимыхьэнутэмэ
къимыхьэнутэмэ
дыкъимыхьэнутэмэ
фыкъимыхьэнутэмэ
къимыхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнт
укъихьэнт
къихьэнт
дыкъихьэнт
фыкъихьэнт
къихьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэнтэкъым
укъихьэнтэкъым
къихьэнтэкъым
дыкъихьэнтэкъым
фыкъихьэнтэкъым
къихьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнут
укъихьэнут
къихьэнут
дыкъихьэнут
фыкъихьэнут
къихьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъихьэнутэкъым
укъихьэнутэкъым
къихьэнутэкъым
дыкъихьэнутэкъым
фыкъихьэнутэкъым
къихьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэми
укъихьэми
къихьэми
дыкъихьэми
фыкъихьэми
къихьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэми
укъимыхьэми
къимыхьэми
дыкъимыхьэми
фыкъимыхьэми
къимыхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьами
укъихьами
къихьами
дыкъихьами
фыкъихьами
къихьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьами
укъимыхьами
къимыхьами
дыкъимыхьами
фыкъимыхьами
къимыхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъами
укъихьэгъами
къихьэгъами
дыкъихьэгъами
фыкъихьэгъами
къихьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэгъами
укъимыхьэгъами
къимыхьэгъами
дыкъимыхьэгъами
фыкъимыхьэгъами
къимыхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнми
укъихьэнми
къихьэнми
дыкъихьэнми
фыкъихьэнми
къихьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнми
укъимыхьэнми
къимыхьэнми
дыкъимыхьэнми
фыкъимыхьэнми
къимыхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнуми
укъихьэнуми
къихьэнуми
дыкъихьэнуми
фыкъихьэнуми
къихьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнуми
укъимыхьэнуми
къимыхьэнуми
дыкъимыхьэнуми
фыкъимыхьэнуми
къимыхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэтэми
укъихьэтэми
къихьэтэми
дыкъихьэтэми
фыкъихьэтэми
къихьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэтэми
укъимыхьэтэми
къимыхьэтэми
дыкъимыхьэтэми
фыкъимыхьэтэми
къимыхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыкъихьатэми
укъихьатэми
къихьатэми
дыкъихьатэми
фыкъихьатэми
къихьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьатэми
укъимыхьатэми
къимыхьатэми
дыкъимыхьатэми
фыкъимыхьатэми
къимыхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыкъихьэгъатэми
укъихьэгъатэми
къихьэгъатэми
дыкъихьэгъатэми
фыкъихьэгъатэми
къихьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэгъатэми
укъимыхьэгъатэми
къимыхьэгъатэми
дыкъимыхьэгъатэми
фыкъимыхьэгъатэми
къимыхьэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнтэми
укъихьэнтэми
къихьэнтэми
дыкъихьэнтэми
фыкъихьэнтэми
къихьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнтэми
укъимыхьэнтэми
къимыхьэнтэми
дыкъимыхьэнтэми
фыкъимыхьэнтэми
къимыхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыкъихьэнутэми
укъихьэнутэми
къихьэнутэми
дыкъихьэнутэми
фыкъихьэнутэми
къихьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьэнутэми
укъимыхьэнутэми
къимыхьэнутэми
дыкъимыхьэнутэми
фыкъимыхьэнутэми
къимыхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъхьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъихьаи
укъихьаи
къихьаи
дыкъихьаи
фыкъихьаи
къихьаи
щымыӀэныгъэ:
сыкъихьакъыми
укъихьакъыми
къихьакъыми
дыкъихьакъыми
фыкъихьакъыми
къихьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыкъихьащэрэт
укъихьащэрэт
къихьащэрэт
дыкъихьащэрэт
фыкъихьащэрэт
къихьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сыкъимыхьащэрэт
укъимыхьащэрэт
къимыхьащэрэт
дыкъимыхьащэрэт
фыкъимыхьащэрэт
къимыхьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнщ
укъихьагъэнщ
къихьагъэнщ
дыкъихьагъэнщ
фыкъихьагъэнщ
къихьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнкъым
укъихьагъэнкъым
къихьагъэнкъым
дыкъихьагъэнкъым
фыкъихьагъэнкъым
къихьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнт
укъихьагъэнт
къихьагъэнт
дыкъихьагъэнт
фыкъихьагъэнт
къихьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнтэкъым
укъихьагъэнтэкъым
къихьагъэнтэкъым
дыкъихьагъэнтэкъым
фыкъихьагъэнтэкъым
къихьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэн
укъихьагъэн
къихьагъэн
дыкъихьагъэн
фыкъихьагъэн
къихьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнкъэ
укъихьагъэнкъэ
къихьагъэнкъэ
дыкъихьагъэнкъэ
фыкъихьагъэнкъэ
къихьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнт
укъихьагъэнт
къихьагъэнт
дыкъихьагъэнт
фыкъихьагъэнт
къихьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнтэкъэ
укъихьагъэнтэкъэ
къихьагъэнтэкъэ
дыкъихьагъэнтэкъэ
фыкъихьагъэнтэкъэ
къихьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнущ
укъихьагъэнущ
къихьагъэнущ
дыкъихьагъэнущ
фыкъихьагъэнущ
къихьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнукъым
укъихьагъэнукъым
къихьагъэнукъым
дыкъихьагъэнукъым
фыкъихьагъэнукъым
къихьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнут
укъихьагъэнут
къихьагъэнут
дыкъихьагъэнут
фыкъихьагъэнут
къихьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнутэкъым
укъихьагъэнутэкъым
къихьагъэнутэкъым
дыкъихьагъэнутэкъым
фыкъихьагъэнутэкъым
къихьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэну
укъихьагъэну
къихьагъэну
дыкъихьагъэну
фыкъихьагъэну
къихьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнукъэ
укъихьагъэнукъэ
къихьагъэнукъэ
дыкъихьагъэнукъэ
фыкъихьагъэнукъэ
къихьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнут
укъихьагъэнут
къихьагъэнут
дыкъихьагъэнут
фыкъихьагъэнут
къихьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыкъихьагъэнутэкъэ
укъихьагъэнутэкъэ
къихьагъэнутэкъэ
дыкъихьагъэнутэкъэ
фыкъихьагъэнутэкъэ
къихьагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъихьэ
укъихьэ
къихьэ
дыкъихьэ
фыкъихьэ
къихьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьэ
укъимыхьэ
къимыхьэ
дыкъимыхьэ
фыкъимыхьэ
къимыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъихьа
укъихьа
къихьа
дыкъихьа
фыкъихьа
къихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьа
укъимыхьа
къимыхьа
дыкъимыхьа
фыкъимыхьа
къимыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъихьэгъа
укъихьэгъа
къихьэгъа
дыкъихьэгъа
фыкъихьэгъа
къихьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьэгъа
укъимыхьэгъа
къимыхьэгъа
дыкъимыхьэгъа
фыкъимыхьэгъа
къимыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъихьэн
укъихьэн
къихьэн
дыкъихьэн
фыкъихьэн
къихьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьэн
укъимыхьэн
къимыхьэн
дыкъимыхьэн
фыкъимыхьэн
къимыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъихьэну
укъихьэну
къихьэну
дыкъихьэну
фыкъихьэну
къихьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьэну
укъимыхьэну
къимыхьэну
дыкъимыхьэну
фыкъимыхьэну
къимыхьэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъызэрихьэ
укъызэрихьэ
къызэрихьэ
дыкъызэрихьэ
фыкъызэрихьэ
къызэрихьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъызэримыхьэ
укъызэримыхьэ
къызэримыхьэ
дыкъызэримыхьэ
фыкъызэримыхьэ
къызэримыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъызэрихьа
укъызэрихьа
къызэрихьа
дыкъызэрихьа
фыкъызэрихьа
къызэрихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъызэримыхьа
укъызэримыхьа
къызэримыхьа
дыкъызэримыхьа
фыкъызэримыхьа
къызэримыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъызэрихьэгъа
укъызэрихьэгъа
къызэрихьэгъа
дыкъызэрихьэгъа
фыкъызэрихьэгъа
къызэрихьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъызэримыхьэгъа
укъызэримыхьэгъа
къызэримыхьэгъа
дыкъызэримыхьэгъа
фыкъызэримыхьэгъа
къызэримыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъызэрихьэн
укъызэрихьэн
къызэрихьэн
дыкъызэрихьэн
фыкъызэрихьэн
къызэрихьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъызэримыхьэн
укъызэримыхьэн
къызэримыхьэн
дыкъызэримыхьэн
фыкъызэримыхьэн
къызэримыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыкъызэрихьэну
укъызэрихьэну
къызэрихьэну
дыкъызэрихьэну
фыкъызэрихьэну
къызэрихьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъызэримыхьэну
укъызэримыхьэну
къызэримыхьэну
дыкъызэримыхьэну
фыкъызэримыхьэну
къызэримыхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщихьэ
укъыщихьэ
къыщихьэ
дыкъыщихьэ
фыкъыщихьэ
къыщихьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщимыхьэ
укъыщимыхьэ
къыщимыхьэ
дыкъыщимыхьэ
фыкъыщимыхьэ
къыщимыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщихьа
укъыщихьа
къыщихьа
дыкъыщихьа
фыкъыщихьа
къыщихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщимыхьа
укъыщимыхьа
къыщимыхьа
дыкъыщимыхьа
фыкъыщимыхьа
къыщимыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщихьэгъа
укъыщихьэгъа
къыщихьэгъа
дыкъыщихьэгъа
фыкъыщихьэгъа
къыщихьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщимыхьэгъа
укъыщимыхьэгъа
къыщимыхьэгъа
дыкъыщимыхьэгъа
фыкъыщимыхьэгъа
къыщимыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщихьэн
укъыщихьэн
къыщихьэн
дыкъыщихьэн
фыкъыщихьэн
къыщихьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщимыхьэн
укъыщимыхьэн
къыщимыхьэн
дыкъыщимыхьэн
фыкъыщимыхьэн
къыщимыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщихьэну
укъыщихьэну
къыщихьэну
дыкъыщихьэну
фыкъыщихьэну
къыщихьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщимыхьэну
укъыщимыхьэну
къыщимыхьэну
дыкъыщимыхьэну
фыкъыщимыхьэну
къыщимыхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыздихьэ
укъыздихьэ
къыздихьэ
дыкъыздихьэ
фыкъыздихьэ
къыздихьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыздимыхьэ
укъыздимыхьэ
къыздимыхьэ
дыкъыздимыхьэ
фыкъыздимыхьэ
къыздимыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыздихьа
укъыздихьа
къыздихьа
дыкъыздихьа
фыкъыздихьа
къыздихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыздимыхьа
укъыздимыхьа
къыздимыхьа
дыкъыздимыхьа
фыкъыздимыхьа
къыздимыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыздихьэгъа
укъыздихьэгъа
къыздихьэгъа
дыкъыздихьэгъа
фыкъыздихьэгъа
къыздихьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыздимыхьэгъа
укъыздимыхьэгъа
къыздимыхьэгъа
дыкъыздимыхьэгъа
фыкъыздимыхьэгъа
къыздимыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыздихьэн
укъыздихьэн
къыздихьэн
дыкъыздихьэн
фыкъыздихьэн
къыздихьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыздимыхьэн
укъыздимыхьэн
къыздимыхьэн
дыкъыздимыхьэн
фыкъыздимыхьэн
къыздимыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыздихьэну
укъыздихьэну
къыздихьэну
дыкъыздихьэну
фыкъыздихьэну
къыздихьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыздимыхьэну
укъыздимыхьэну
къыздимыхьэну
дыкъыздимыхьэну
фыкъыздимыхьэну
къыздимыхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщӀихьэ
укъыщӀихьэ
къыщӀихьэ
дыкъыщӀихьэ
фыкъыщӀихьэ
къыщӀихьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщӀимыхьэ
укъыщӀимыхьэ
къыщӀимыхьэ
дыкъыщӀимыхьэ
фыкъыщӀимыхьэ
къыщӀимыхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщӀихьа
укъыщӀихьа
къыщӀихьа
дыкъыщӀихьа
фыкъыщӀихьа
къыщӀихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщӀимыхьа
укъыщӀимыхьа
къыщӀимыхьа
дыкъыщӀимыхьа
фыкъыщӀимыхьа
къыщӀимыхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщӀихьэгъа
укъыщӀихьэгъа
къыщӀихьэгъа
дыкъыщӀихьэгъа
фыкъыщӀихьэгъа
къыщӀихьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщӀимыхьэгъа
укъыщӀимыхьэгъа
къыщӀимыхьэгъа
дыкъыщӀимыхьэгъа
фыкъыщӀимыхьэгъа
къыщӀимыхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщӀихьэн
укъыщӀихьэн
къыщӀихьэн
дыкъыщӀихьэн
фыкъыщӀихьэн
къыщӀихьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщӀимыхьэн
укъыщӀимыхьэн
къыщӀимыхьэн
дыкъыщӀимыхьэн
фыкъыщӀимыхьэн
къыщӀимыхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыкъыщӀихьэну
укъыщӀихьэну
къыщӀихьэну
дыкъыщӀихьэну
фыкъыщӀихьэну
къыщӀихьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъыщӀимыхьэну
укъыщӀимыхьэну
къыщӀимыхьэну
дыкъыщӀимыхьэну
фыкъыщӀимыхьэну
къыщӀимыхьэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыкъихьэу
укъихьэу
къихьэу
дыкъихьэу
фыкъихьэу
къихьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьэу
укъимыхьэу
къимыхьэу
дыкъимыхьэу
фыкъимыхьэу
къимыхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыкъихьауэ
укъихьауэ
къихьауэ
дыкъихьауэ
фыкъихьауэ
къихьауэ / къихьа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьауэ
укъимыхьауэ
къимыхьауэ
дыкъимыхьауэ
фыкъимыхьауэ
къимыхьауэ(хэ) / къимыхьа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыкъихьэурэ
укъихьэурэ
къихьэурэ
дыкъихьэурэ
фыкъихьэурэ
къихьэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сыкъимыхьэурэ
укъимыхьэурэ
къимыхьэурэ
дыкъимыхьэурэ
фыкъимыхьэурэ
къимыхьэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ --
сыпкъохьэ
сыкъохьэ
--
сыфкъохьэ
сакъохьэ(хэ)
уэ ускъохьэ
--
укъохьэ
уткъохьэ
--
уакъохьэ(хэ)
ар скъохьэ
пкъохьэ
къохьэ
ткъохьэ
фкъохьэ
якъохьэ(хэ)
дэ --
дыпкъохьэ
дыкъохьэ
--
дыфкъохьэ
дакъохьэ(хэ)
фэ фыскъохьэ
--
фыкъохьэ
фыткъохьэ
--
факъохьэ(хэ)
ахэр скъохьэ
пкъохьэ
къохьэ
ткъохьэ
фкъохьэ
якъохьэ(хэ)
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ --
сыпкъихьэрэ
сыкъихьэрэ
--
сыфкъихьэрэ
сакъихьэ(хэ)рэ
уэ ускъихьэрэ
--
укъихьэрэ
уткъихьэрэ
--
уакъихьэ(хэ)рэ
ар скъихьэрэ
пкъихьэрэ
къихьэрэ
ткъихьэрэ
фкъихьэрэ
якъихьэ(хэ)рэ
дэ --
дыпкъихьэрэ
дыкъихьэрэ
--
дыфкъихьэрэ
дакъихьэ(хэ)рэ
фэ фыскъихьэрэ
--
фыкъихьэрэ
фытдкъихьэрэ
--
факъихьэ(хэ)рэ
ахэр скъихьэрэ
пкъихьэрэ
къихьэрэ
ткъихьэрэ
фкъихьэрэ
якъихьэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]э
[хь]эр
--
[хь]эхэр
Эргативнэ: [хь]э
[хь]эм
--
[хь]эхэм
Послеложнэ: [хь]экӀэ
[хь]эмкӀэ
[хь]эхэкӀэ
[хь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]эуэ
[хь]эрауэ
[хь]эхэу
[хь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]а
[хь]ар
--
[хь]ахэр
Эргативнэ: [хь]а
[хь]ам
--
[хь]ахэм
Послеложнэ: [хь]акӀэ
[хь]амкӀэ
[хь]ахэкӀэ
[хь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]ауэ
[хь]арауэ
[хь]ахэу
[хь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эн
[хь]эныр
--
[хь]энхэр
Эргативнэ: [хь]эн
[хь]эным
--
[хь]энхэм
Послеложнэ: [хь]энкӀэ
[хь]энымкӀэ
[хь]энхэкӀэ
[хь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хь]эну
[хь]энырауэ
[хь]энхэу
[хь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [хь]эну
[хь]энур
--
[хь]энухэр
Эргативнэ: [хь]эну
[хь]энум
--
[хь]энухэм
Послеложнэ: [хь]энукӀэ
[хь]энумкӀэ
[хь]энухэкӀэ
[хь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [хь]энууэ
[хь]энурауэ
[хь]энухэу
[хь]энухэрауэ
Зыгуэрым и кум, и кӀуэцӀым къэсын, къибэкъуэн.
КъыщӀидзэн.
КъэкӀуэн (п. п. унэм).
ЗыщӀыпӀэ къибэкъуэн (п. п. утыкум), къэкӀуэн. ХьэщӀэ унэм къихьэмэ, бысымыр мэгуфӀэ. Псалъэжьхэр Хамэхьэ къохьэри, унэхьэ иреху. Псалъэжьхэр Мэзым къыхэкӀри, хуейм къихьащ лӀы кӀыхь гуэр. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ , Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 82
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Гъатхэр къихьащ .
Наступила весна.Spring has come .
нап. 77
Шордакъхэм укъихьэмэ , къалэри бгы щхьэ хужьхэри уи пащхьэм къоувэ.
Если выйдешь на балкон, перед тобой встают город и белые вершины гор.If you come out onto the balcony, the city and the white-headed mountains rise before you.
нап. 114
Абы бдзэжьей куэд къохьэ .
Много рыбы заходит в нее.
A lot of fish go into them.
Хадэм шкӀэ къохьэ.
Гъатхэр къохьэ.
Утыкум къихьэн. къихьэн: 1. go into, inside sth 2. arrive, come (time) 3. get, come (home) 4. appear swh, go out into or onto (the stage, a circle, a field)
Хадэм шкӀэ къохьэ: the calf goes into the field.
Гъатхэр къохьэ: spring arrives (comes)
Утыкум къихьэн: go out into the centre (of a square) къихьэн: 1. войти куда-л., внутрь чего-л. 2. наступить, настать 3. прийти куда-л. (напр. в дом) 4. появиться где-л., выйти куда-л. (на сцену, в круг, в поле)
Хадэм шкӀэ къохьэ: телёнок входит в сад.
Гъатхэр къохьэ: наступает весна.
Утыкум къихьэн: выйти в центр (площади)
псалъафэ зэпыщӀахэр
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: 1. think of, remember sb, sth 2. wish sb sth
Урысыбзэ: 1. подумать о ком-чём-л. 2. пожелать что-л.
Псалъэ зэпхахэр:
II.
Щапхъэхэр:
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: 1. to think (of), to hit (on), to take into one's head, to come to mind, to occur (to) 2. to learn sense; to grow wise
Урысыбзэ: 1. прийти в голову 2. набраться ума
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 
