Wt/kbd/къиувэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > къиувэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [qʹi:wǝ'vɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • къы- + и- + [ув] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "къиувэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: къиувэн
щымыӀэныгъэ: къимыувэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкъиувэн укъиувэн къиувэн дыкъиувэн фыкъиувэн къиувэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэн укъимыувэн къимыувэн дыкъимыувэн фыкъимыувэн къимыувэн(хэ)
унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: къиувэ! фыкъиувэ!
щымыӀэныгъэ: укъимыувэ! фыкъимыувэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкъреувэ укъреувэ къреувэ дыкъреувэ фыкъреувэ къреувэ
щымыӀэныгъэ: сыкъремыувэ укъремыувэ къремыувэ дыкъремыувэ фыкъремыувэ къремыувэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъоувэ(р) укъоувэ(р) къоувэ(р) дыкъоувэ(р) фыкъоувэ(р) къоувэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэркъым укъиувэркъым къиувэркъым дыкъиувэркъым фыкъиувэркъым къиувэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиувэ(р)т укъиувэ(р)т къиувэ(р)т дыкъиувэ(р)т фыкъиувэ(р)т къиувэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэ(р)тэкъым укъиувэ(р)тэкъым къиувэ(р)тэкъым дыкъиувэ(р)тэкъым фыкъиувэ(р)тэкъым къиувэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиуващ укъиуващ къиуващ дыкъиуващ фыкъиуващ къиува(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъиувакъым укъиувакъым къиувакъым дыкъиувакъым фыкъиувакъым къиува(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиуват укъиуват къиуват дыкъиуват фыкъиуват къиува(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъиуватэкъым укъиуватэкъым къиуватэкъым дыкъиуватэкъым фыкъиуватэкъым къиува(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъащ укъиувэгъащ къиувэгъащ дыкъиувэгъащ фыкъиувэгъащ къиувэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэгъакъым укъиувэгъакъым къиувэгъакъым дыкъиувэгъакъым фыкъиувэгъакъым къиувэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъат укъиувэгъат къиувэгъат дыкъиувэгъат фыкъиувэгъат къиувэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэгъатэкъым укъиувэгъатэкъым къиувэгъатэкъым дыкъиувэгъатэкъым фыкъиувэгъатэкъым къиувэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыкъиувэщ укъиувэщ къиувэщ дыкъиувэщ фыкъиувэщ къиувэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэкъым укъиувэкъым къиувэкъым дыкъиувэкъым фыкъиувэкъым къиувэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыкъиувэт укъиувэт къиувэт дыкъиувэт фыкъиувэт къиувэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэтэкъым укъиувэтэкъым къиувэтэкъым дыкъиувэтэкъым фыкъиувэтэкъым къиувэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнщ укъиувэнщ къиувэнщ дыкъиувэнщ фыкъиувэнщ къиувэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэнкъым укъиувэнкъым къиувэнкъым дыкъиувэнкъым фыкъиувэнкъым къиувэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнущ укъиувэнущ къиувэнущ дыкъиувэнущ фыкъиувэнущ къиувэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэнукъым укъиувэнукъым къиувэнукъым дыкъиувэнукъым фыкъиувэнукъым къиувэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэрэ укъиувэрэ къиувэрэ дыкъиувэрэ фыкъиувэрэ къиувэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэркъэ укъиувэркъэ къиувэркъэ дыкъиувэркъэ фыкъиувэркъэ къиувэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиувэ(р)т укъиувэ(р)т къиувэ(р)т дыкъиувэ(р)т фыкъиувэ(р)т къиувэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэ(р)тэкъэ укъиувэ(р)тэкъэ къиувэ(р)тэкъэ дыкъиувэ(р)тэкъэ фыкъиувэ(р)тэкъэ къиувэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиува укъиува къиува дыкъиува фыкъиува къиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъиувакъэ укъиувакъэ къиувакъэ дыкъиувакъэ фыкъиувакъэ къиува(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиуват укъиуват къиуват дыкъиуват фыкъиуват къиува(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъиуватэкъэ укъиуватэкъэ къиуватэкъэ дыкъиуватэкъэ фыкъиуватэкъэ къиува(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъа укъиувэгъа къиувэгъа дыкъиувэгъа фыкъиувэгъа къиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэгъакъэ укъиувэгъакъэ къиувэгъакъэ дыкъиувэгъакъэ фыкъиувэгъакъэ къиувэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъат укъиувэгъат къиувэгъат дыкъиувэгъат фыкъиувэгъат къиувэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэгъатэкъэ укъиувэгъатэкъэ къиувэгъатэкъэ дыкъиувэгъатэкъэ фыкъиувэгъатэкъэ къиувэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сыкъиувэ укъиувэ къиувэ дыкъиувэ фыкъиувэ къиувэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэкъэ укъиувэкъэ къиувэкъэ дыкъиувэкъэ фыкъиувэкъэ къиувэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сыкъиувэт укъиувэт къиувэт дыкъиувэт фыкъиувэт къиувэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэтэкъэ укъиувэтэкъэ къиувэтэкъэ дыкъиувэтэкъэ фыкъиувэтэкъэ къиувэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэн укъиувэн къиувэн дыкъиувэн фыкъиувэн къиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэнкъэ укъиувэнкъэ къиувэнкъэ дыкъиувэнкъэ фыкъиувэнкъэ къиувэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэну укъиувэну къиувэну дыкъиувэну фыкъиувэну къиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэнукъэ укъиувэнукъэ къиувэнукъэ дыкъиувэнукъэ фыкъиувэнукъэ къиувэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэмэ укъиувэмэ къиувэмэ дыкъиувэмэ фыкъиувэмэ къиувэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэмэ укъимыувэмэ къимыувэмэ дыкъимыувэмэ фыкъимыувэмэ къимыувэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиувамэ укъиувамэ къиувамэ дыкъиувамэ фыкъиувамэ къиува(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувамэ укъимыувамэ къимыувамэ дыкъимыувамэ фыкъимыувамэ къмыува(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъамэ укъиувэгъамэ къиувэгъамэ дыкъиувэгъамэ фыкъиувэгъамэ къиувэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэгъамэ укъимыувэгъамэ къимыувэгъамэ дыкъимыувэгъамэ фыкъимыувэгъамэ къимыувэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнмэ укъиувэнмэ къиувэнмэ дыкъиувэнмэ фыкъиувэнмэ къиувэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнмэ укъимыувэнмэ къимыувэнмэ дыкъимыувэнмэ фыкъимыувэнмэ къимыувэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнумэ укъиувэнумэ къиувэнумэ дыкъиувэнумэ фыкъиувэнумэ къиувэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнумэ укъимыувэнумэ къимыувэнумэ дыкъимыувэнумэ фыкъимыувэнумэ къимыувэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэтэмэ укъиувэтэмэ къиувэтэмэ дыкъиувэтэмэ фыкъиувэтэмэ къиувэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэтэмэ укъимыувэтэмэ къимыувэтэмэ дыкъимыувэтэмэ фыкъимыувэтэмэ къимыувэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиуватэмэ укъиуватэмэ къиуватэмэ дыкъиуватэмэ фыкъиуватэмэ къиува(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыуватэмэ укъимыуватэмэ къимыуватэмэ дыкъимыуватэмэ фыкъимыуватэмэ къимыува(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъатэмэ укъиувэгъатэмэ къиувэгъатэмэ дыкъиувэгъатэмэ фыкъиувэгъатэмэ къиувэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэгъатэмэ укъимыувэгъатэмэ къимыувэгъатэмэ дыкъимыувэгъатэмэ фыкъимыувэгъатэмэ къимыувэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнтэмэ укъиувэнтэмэ къиувэнтэмэ дыкъиувэнтэмэ фыкъиувэнтэмэ къиувэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнтэмэ укъимыувэнтэмэ къимыувэнтэмэ дыкъимыувэнтэмэ фыкъимыувэнтэмэ къимыувэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнутэмэ укъиувэнутэмэ къиувэнутэмэ дыкъиувэнутэмэ фыкъиувэнутэмэ къиувэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнутэмэ укъимыувэнутэмэ къимыувэнутэмэ дыкъимыувэнутэмэ фыкъимыувэнутэмэ къимыувэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнт укъиувэнт къиувэнт дыкъиувэнт фыкъиувэнт къиувэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэнтэкъым укъиувэнтэкъым къиувэнтэкъым дыкъиувэнтэкъым фыкъиувэнтэкъым къиувэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнут укъиувэнут къиувэнут дыкъиувэнут фыкъиувэнут къиувэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъиувэнутэкъым укъиувэнутэкъым къиувэнутэкъым дыкъиувэнутэкъым фыкъиувэнутэкъым къиувэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэми укъиувэми къиувэми дыкъиувэми фыкъиувэми къиувэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэми укъимыувэми къимыувэми дыкъимыувэми фыкъимыувэми къимыувэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиувами укъиувами къиувами дыкъиувами фыкъиувами къиува(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувами укъимыувами къимыувами дыкъимыувами фыкъимыувами къимыува(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъами укъиувэгъами къиувэгъами дыкъиувэгъами фыкъиувэгъами къиувэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэгъами укъимыувэгъами къимыувэгъами дыкъимыувэгъами фыкъимыувэгъами къимыувэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнми укъиувэнми къиувэнми дыкъиувэнми фыкъиувэнми къиувэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнми укъимыувэнми къимыувэнми дыкъимыувэнми фыкъимыувэнми къимыувэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнуми укъиувэнуми къиувэнуми дыкъиувэнуми фыкъиувэнуми къиувэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнуми укъимыувэнуми къимыувэнуми дыкъимыувэнуми фыкъимыувэнуми къимыувэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэтэми укъиувэтэми къиувэтэми дыкъиувэтэми фыкъиувэтэми къиувэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэтэми укъимыувэтэми къимыувэтэми дыкъимыувэтэми фыкъимыувэтэми къимыувэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сыкъиуватэми укъиуватэми къиуватэми дыкъиуватэми фыкъиуватэми къиува(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыуватэми укъимыуватэми къимыуватэми дыкъимыуватэми фыкъимыуватэми къимыува(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сыкъиувэгъатэми укъиувэгъатэми къиувэгъатэми дыкъиувэгъатэми фыкъиувэгъатэми къиувэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэгъатэми укъимыувэгъатэми къимыувэгъатэми дыкъимыувэгъатэми фыкъимыувэгъатэми къимыувэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнтэми укъиувэнтэми къиувэнтэми дыкъиувэнтэми фыкъиувэнтэми къиувэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнтэми укъимыувэнтэми къимыувэнтэми дыкъимыувэнтэми фыкъимыувэнтэми къимыувэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сыкъиувэнутэми укъиувэнутэми къиувэнутэми дыкъиувэнутэми фыкъиувэнутэми къиувэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сыкъимыувэнутэми укъимыувэнутэми къимыувэнутэми дыкъимыувэнутэми фыкъимыувэнутэми къимыувэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъувэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкъиуваи укъиуваи къиуваи дыкъиуваи фыкъиуваи къиуваи
щымыӀэныгъэ: сыкъиувакъыми укъиувакъыми къиувакъыми дыкъиувакъыми фыкъиувакъыми къиувакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сыкъиуващэрэт укъиуващэрэт къиуващэрэт дыкъиуващэрэт фыкъиуващэрэт къиуващэрэт
щымыӀэныгъэ: сыкъимыуващэрэт укъимыуващэрэт къимыуващэрэт дыкъимыуващэрэт фыкъимыуващэрэт къимыуващэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнщ укъиувагъэнщ къиувагъэнщ дыкъиувагъэнщ фыкъиувагъэнщ къиувагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнкъым укъиувагъэнкъым къиувагъэнкъым дыкъиувагъэнкъым фыкъиувагъэнкъым къиувагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнт укъиувагъэнт къиувагъэнт дыкъиувагъэнт фыкъиувагъэнт къиувагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнтэкъым укъиувагъэнтэкъым къиувагъэнтэкъым дыкъиувагъэнтэкъым фыкъиувагъэнтэкъым къиувагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэн укъиувагъэн къиувагъэн дыкъиувагъэн фыкъиувагъэн къиувагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнкъэ укъиувагъэнкъэ къиувагъэнкъэ дыкъиувагъэнкъэ фыкъиувагъэнкъэ къиувагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнт укъиувагъэнт къиувагъэнт дыкъиувагъэнт фыкъиувагъэнт къиувагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнтэкъэ укъиувагъэнтэкъэ къиувагъэнтэкъэ дыкъиувагъэнтэкъэ фыкъиувагъэнтэкъэ къиувагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнущ укъиувагъэнущ къиувагъэнущ дыкъиувагъэнущ фыкъиувагъэнущ къиувагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнукъым укъиувагъэнукъым къиувагъэнукъым дыкъиувагъэнукъым фыкъиувагъэнукъым къиувагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнут укъиувагъэнут къиувагъэнут дыкъиувагъэнут фыкъиувагъэнут къиувагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнутэкъым укъиувагъэнутэкъым къиувагъэнутэкъым дыкъиувагъэнутэкъым фыкъиувагъэнутэкъым къиувагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэну укъиувагъэну къиувагъэну дыкъиувагъэну фыкъиувагъэну къиувагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнукъэ укъиувагъэнукъэ къиувагъэнукъэ дыкъиувагъэнукъэ фыкъиувагъэнукъэ къиувагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнут укъиувагъэнут къиувагъэнут дыкъиувагъэнут фыкъиувагъэнут къиувагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сыкъиувагъэнутэкъэ укъиувагъэнутэкъэ къиувагъэнутэкъэ дыкъиувагъэнутэкъэ фыкъиувагъэнутэкъэ къиувагъэнутэкъэ
Причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъиувэ укъиувэ къиувэ дыкъиувэ фыкъиувэ къиувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъимыувэ укъимыувэ къимыувэ дыкъимыувэ фыкъимыувэ къимыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъиува укъиува къиува дыкъиува фыкъиува къиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъимыува укъимыува къимыува дыкъимыува фыкъимыува къимыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъиувэгъа укъиувэгъа къиувэгъа дыкъиувэгъа фыкъиувэгъа къиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъимыувэгъа укъимыувэгъа къимыувэгъа дыкъимыувэгъа фыкъимыувэгъа къимыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъиувэн укъиувэн къиувэн дыкъиувэн фыкъиувэн къиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъимыувэн укъимыувэн къимыувэн дыкъимыувэн фыкъимыувэн къимыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъиувэну укъиувэну къиувэну дыкъиувэну фыкъиувэну къиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъимыувэну укъимыувэну къимыувэну дыкъимыувэну фыкъимыувэну къимыувэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэриувэ укъызэриувэ къызэриувэ дыкъызэриувэ фыкъызэриувэ къызэриувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэримыувэ укъызэримыувэ къызэримыувэ дыкъызэримыувэ фыкъызэримыувэ къызэримыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэриува укъызэриува къызэриува дыкъызэриува фыкъызэриува къызэриува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэримыува укъызэримыува къызэримыува дыкъызэримыува фыкъызэримыува къызэримыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэриувэгъа укъызэриувэгъа къызэриувэгъа дыкъызэриувэгъа фыкъызэриувэгъа къызэриувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэримыувэгъа укъызэримыувэгъа къызэримыувэгъа дыкъызэримыувэгъа фыкъызэримыувэгъа къызэримыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэриувэн укъызэриувэн къызэриувэн дыкъызэриувэн фыкъызэриувэн къызэриувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэримыувэн укъызэримыувэн къызэримыувэн дыкъызэримыувэн фыкъызэримыувэн къызэримыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сыкъызэриувэну укъызэриувэну къызэриувэну дыкъызэриувэну фыкъызэриувэну къызэриувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сыкъызэримыувэну укъызэримыувэну къызэримыувэну дыкъызэримыувэну фыкъызэримыувэну къызэримыувэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщиувэ укъыщиувэ къыщиувэ дыкъыщиувэ фыкъыщиувэ къыщиувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщимыувэ укъыщимыувэ къыщимыувэ дыкъыщимыувэ фыкъыщимыувэ къыщимыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщиува укъыщиува къыщиува дыкъыщиува фыкъыщиува къыщиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщимыува укъыщимыува къыщимыува дыкъыщимыува фыкъыщимыува къыщимыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщиувэгъа укъыщиувэгъа къыщиувэгъа дыкъыщиувэгъа фыкъыщиувэгъа къыщиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщимыувэгъа укъыщимыувэгъа къыщимыувэгъа дыкъыщимыувэгъа фыкъыщимыувэгъа къыщимыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщиувэн укъыщиувэн къыщиувэн дыкъыщиувэн фыкъыщиувэн къыщиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщимыувэн укъыщимыувэн къыщимыувэн дыкъыщимыувэн фыкъыщимыувэн къыщимыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщиувэну укъыщиувэну къыщиувэну дыкъыщиувэну фыкъыщиувэну къыщиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщимыувэну укъыщимыувэну къыщимыувэну дыкъыщимыувэну фыкъыщимыувэну къыщимыувэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздиувэ укъыздиувэ къыздиувэ дыкъыздиувэ фыкъыздиувэ къыздиувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздимыувэ укъыздимыувэ къыздимыувэ дыкъыздимыувэ фыкъыздимыувэ къыздимыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздиува укъыздиува къыздиува дыкъыздиува фыкъыздиува къыздиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздимыува укъыздимыува къыздимыува дыкъыздимыува фыкъыздимыува къыздимыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздиувэгъа укъыздиувэгъа къыздиувэгъа дыкъыздиувэгъа фыкъыздиувэгъа къыздиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздимыувэгъа укъыздимыувэгъа къыздимыувэгъа дыкъыздимыувэгъа фыкъыздимыувэгъа къыздимыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздиувэн укъыздиувэн къыздиувэн дыкъыздиувэн фыкъыздиувэн къыздиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздимыувэн укъыздимыувэн къыздимыувэн дыкъыздимыувэн фыкъыздимыувэн къыздимыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыздиувэну укъыздиувэну къыздиувэну дыкъыздиувэну фыкъыздиувэну къыздиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыздимыувэну укъыздимыувэну къыздимыувэну дыкъыздимыувэну фыкъыздимыувэну къыздимыувэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀиувэ укъыщӀиувэ къыщӀиувэ дыкъыщӀиувэ фыкъыщӀиувэ къыщӀиувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀимыувэ укъыщӀимыувэ къыщӀимыувэ дыкъыщӀимыувэ фыкъыщӀимыувэ къыщӀимыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀиува укъыщӀиува къыщӀиува дыкъыщӀиува фыкъыщӀиува къыщӀиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀимыува укъыщӀимыува къыщӀимыува дыкъыщӀимыува фыкъыщӀимыува къыщӀимыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀиувэгъа укъыщӀиувэгъа къыщӀиувэгъа дыкъыщӀиувэгъа фыкъыщӀиувэгъа къыщӀиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀимыувэгъа укъыщӀимыувэгъа къыщӀимыувэгъа дыкъыщӀимыувэгъа фыкъыщӀимыувэгъа къыщӀимыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀиувэн укъыщӀиувэн къыщӀиувэн дыкъыщӀиувэн фыкъыщӀиувэн къыщӀиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀимыувэн укъыщӀимыувэн къыщӀимыувэн дыкъыщӀимыувэн фыкъыщӀимыувэн къыщӀимыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыкъыщӀиувэну укъыщӀиувэну къыщӀиувэну дыкъыщӀиувэну фыкъыщӀиувэну къыщӀиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыкъыщӀимыувэну укъыщӀимыувэну къыщӀимыувэну дыкъыщӀимыувэну фыкъыщӀимыувэну къыщӀимыувэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сыкъиувэу укъиувэу къиувэу дыкъиувэу фыкъиувэу къиувэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыкъимыувэу укъимыувэу къимыувэу дыкъимыувэу фыкъимыувэу къимыувэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыкъиувауэ укъиувауэ къиувауэ дыкъиувауэ фыкъиувауэ къиувауэ / къиува(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыкъимыувауэ укъимыувауэ къимыувауэ дыкъимыувауэ фыкъимыувауэ къимыувауэ(хэ) / къимыува(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сыкъиувэурэ укъиувэурэ къиувэурэ дыкъиувэурэ фыкъиувэурэ къиувэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ сыкъимыувэурэ укъимыувэурэ къимыувэурэ дыкъимыувэурэ фыкъимыувэурэ къимыувэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ

сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыпкъоувэ сыкъоувэ -- сыфкъоувэ сакъоувэ(хэ)
уэ ускъоувэ -- укъоувэ уткъоувэ -- уакъоувэ(хэ)
ар скъоувэ пкъоувэ къоувэ ткъоувэ фкъоувэ якъоувэ(хэ)
дэ -- дыпкъоувэ дыкъоувэ -- дыфкъоувэ дакъоувэ(хэ)
фэ фыскъоувэ -- фыкъоувэ фыткъоувэ -- факъоувэ(хэ)
ахэр скъоувэ пкъоувэ къоувэ ткъоувэ фкъоувэ якъоувэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ

сэ уэ абы дэ фэ абыхэм
Подлежащэ
сэ -- сыпкъиувэрэ сыкъиувэрэ -- сыфкъиувэрэ сакъиувэ(хэ)рэ
уэ ускъиувэрэ -- укъиувэрэ уткъиувэрэ -- уакъиувэ(хэ)рэ
ар скъиувэрэ пкъиувэрэ къиувэрэ ткъиувэрэ фкъиувэрэ якъиувэ(хэ)рэ
дэ -- дыпкъиувэрэ дыкъиувэрэ -- дыфкъиувэрэ дакъиувэ(хэ)рэ
фэ фыскъиувэрэ -- фыкъиувэрэ фытдкъиувэрэ -- факъиувэ(хэ)рэ
ахэр скъиувэрэ пкъиувэрэ къиувэрэ ткъиувэрэ фкъиувэрэ якъиувэ(хэ)рэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ув]э [ув]эр -- [ув]эхэр
Эргативнэ: [ув]э [ув]эм -- [ув]эхэм
Послеложнэ: [ув]экӀэ [ув]эмкӀэ [ув]эхэкӀэ [ув]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ув]эуэ [ув]эрауэ [ув]эхэу [ув]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ув]а [ув]ар -- [ув]ахэр
Эргативнэ: [ув]а [ув]ам -- [ув]ахэм
Послеложнэ: [ув]акӀэ [ув]амкӀэ [ув]ахэкӀэ [ув]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ув]ауэ [ув]арауэ [ув]ахэу [ув]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ув]эн [ув]эныр -- [ув]энхэр
Эргативнэ: [ув]эн [ув]эным -- [ув]энхэм
Послеложнэ: [ув]энкӀэ [ув]энымкӀэ [ув]энхэкӀэ [ув]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [ув]эну [ув]энырауэ [ув]энхэу [ув]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [ув]эну [ув]энур -- [ув]энухэр
Эргативнэ: [ув]эну [ув]энум -- [ув]энухэм
Послеложнэ: [ув]энукӀэ [ув]энумкӀэ [ув]энухэкӀэ [ув]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [ув]энууэ [ув]энурауэ [ув]энухэу [ув]энухэрауэ


МЫХЬЭНЭ

  1. Зыгуэрым и пащхьэм, и пэм деж къэувын.
  2. ЛъагапӀэ, хэӀэтыкӀа гуэрым къихьэн (п. п. трибунэм).

ЩАПХЪЭХЭР

  • Шы пщӀэгъуалэр къэсри, ӀурыщӀэу [Наурыз] и пащхьэм къиуващ. КӀэрашэ Тембот, Акъсырэ Залымхъан
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 нап. 77
адыгэбзэ урысыбзэ/русский инджылыбзэ/English
Шордакъхэм укъихьэмэ, къалэри бгы щхьэ хужьхэри уи пащхьэм къоувэ. Если выйдешь на балкон, перед тобой встают город и белые вершины гор. If you come out onto the balcony, the city and the white-headed mountains rise before you.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • УэрэджыӀакӀуэхэр сценэм къоувэ.
  • Дыгъэр уэгум къиуващ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • къиувэн: 1. stand in front of sb 2. stand in a prominent place (e.g. on a podium)
  • УэрэджыӀакӀуэхэр сценэм къоувэ: the singer stood on the stage.
  • Дыгъэр уэгум къиуващ: the sun rose high in the sky.
УРЫСЫБЗЭ
  • къиувэн: 1. встать перед кем-л. 2. встать на видное место (напр. на трибуну)
  • УэрэджыӀакӀуэхэр сценэм къоувэ: певец встал на сцену.
  • Дыгъэр уэгум къиуващ: солнце встало высоко на небе.

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/къиувэн&oldid=5282981"