Wt/kbd/къекӏуэкӏын
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹe:kʹʷɐ'tʹʂǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- къы- + е- + [кӀу] + -э + кӀ + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "къекӏуэкӏын"-м и спряженэ
МЫХЬЭНЭ
- Зыгуэрым и хъуреягъыр лъэсу е зыгуэркӀэ къэкӀухьын.
- ЗыщӀыпӀэ, зыгуэрым и деж къэкӀуэн, къыщӀыхьэн.
- КъэгъуэгурыкӀуэн.
- КъызэпикӀухьын, къызэпекӀуэкӀын.
ЩАПХЪЭХЭР
- Ежей жыг лъэдийм къулаш пщыкӀутӀыр къекӀуэкӀ къудейщ. Нартхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Гъунэгъу хьыджэбзыр къекӀуэкӀат.
- А псалъэр куэд щӀауэ къокӀуэкӀ.
- Бгырыпхыр бгым къокӀуэкӀ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- къекӏуэкӏын: 1. go round sth working, riding or driving 2. go to see sb, visit sb 3. be the general practice, be in common use 4. fit, be the right size (for example, about a dress)
- Гъунэгъу хьыджэбзыр къекӀуэкӀат: the neighbour girl came to visit
- А псалъэр куэд щӀауэ къокӀуэкӀ: this word has long been in common use
- Бгырыпхыр бгым къокӀуэкӀ: the belt fits [his] waist
УРЫСЫБЗЭ
- къекӏуэкӏын: 1. обойти, объехать что-л. вокруг 2. прийти куда-л., наведаться к кому-л. 3. водиться, практиковаться 4. обхватить, облегать (напр. о платье)
- Гъунэгъу хьыджэбзыр къекӀуэкӀат: соседская девушка пришла в гости.
- А псалъэр куэд щӀауэ къокӀуэкӀ: это слово давно уже в ходу
- Бгырыпхыр бгым къокӀуэкӀ: этот пояс обхватывает [его] талия
псалъафэ зэпыщӀахэр
ХьэмэшыпхэмкӀэ къекӀуэкӀа
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: only distantly relevant or related; second cousin twice removed. Урысыбзэ: сбоку припёка, седьмая вода на киселе. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.