Wt/kbd/кхъужь
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
кхъужь
-
кхъужь
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [qʹχʷǝʑ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [кхъужь]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | кхъужь | кхъужьыр | -- | кхъужьхэр |
Эргативнэ: | кхъужь | кхъужьым | -- | кхъужьхэм |
Послеложнэ: | кхъужькӀэ | кхъужьымкӀэ | кхъужьхэкӀэ | кхъужьхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | кхъужьу | кхъужьырауэ | кхъужьхэу | кхъужьхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- И пытыпӀэмкӀэ нэхъ псыгъуэу къыщӀидзэу, и щхьэмкӀэ нэхъ гъум хъуж пхъэщхьэмыщхьэ.
ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь, | «Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984 | нап. 19 |
---|---|---|
адыгэбзэ | урысыбзэ/русский | инджылыбзэ/English |
Нанэ, мэ кхъужь. | Бабушка, возьми грушу. | Grandmother, have a pear. |
нап. 115 | ||
Зэман куэд дэкӀынщ, абыхэм кхъужь къапымыкӀэурэ. | Пройдет много времени и груши на них не будут расти. | A long time will pass without any pears growing on them. |
Кхъужьейхэм къапыкӀауэ зы кхъужьи пшхынукъым уэ. | Ты не съешь ни одной груши, выросшей на этих грушевых деревьях. | You won’t eat a single one of the pears when they do start growing on these pear trees. |
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Кхъужь хъуа.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- кхъужь: pear (fruit)
- Кхъужь хъуа: a ripe pear
УРЫСЫБЗЭ
- кхъужь: груша (плод)
- Кхъужь хъуа: спелая груша
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.