АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ищэщэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ищэщэн
щымыӀэныгъэ:
имыщэщэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сищэщэн
уищэщэн
ищэщэн
дищэщэн
фищэщэн
ищэщэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыщэщэн
уимыщэщэн
имыщэщэн
димыщэщэн
фимыщэщэн
имыщэщэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ищащэ!
фищащэ!
щымыӀэныгъэ:
уимыщащэ!
фимыщащэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срещащэ
урещащэ
ирещащэ
дрещащэ
фрещащэ
ирещащэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыщащэ
уремыщащэ
иремыщащэ
дремыщащэ
фремыщащэ
иремыщащэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сощащэ(р)
уощащэ(р)
йощащэ(р)
дощащэ(р)
фощащэ(р)
йощащэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сищащэркъым
уищащэркъым
ищащэркъым
дищащэркъым
фищащэркъым
ищащэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сищащэрт
уищащэрт
ищащэрт
дищащэрт
фищащэрт
ищащэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сищащэртэкъым
уищащэртэкъым
ищащэртэкъым
дищащэртэкъым
фищащэртэкъым
ищащэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сищэщащ
уищэщащ
ищэщащ
дищэщащ
фищэщащ
ищэща(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сищэщакъым
уищэщакъым
ищэщакъым
дищэщакъым
фищэщакъым
ищэща(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сищэщат
уищэщат
ищэщат
дищэщат
фищэщат
ищэща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сищэщатэкъым
уищэщатэкъым
ищэщатэкъым
дищэщатэкъым
фищэщатэкъым
ищэща(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэгъащ
уищэщэгъащ
ищэщэгъащ
дищэщэгъащ
фищэщэгъащ
ищэщэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэгъакъым
уищэщэгъакъым
ищэщэгъакъым
дищэщэгъакъым
фищэщэгъакъым
ищэщэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэгъат
уищэщэгъат
ищэщэгъат
дищэщэгъат
фищэщэгъат
ищэщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэгъатэкъым
уищэщэгъатэкъым
ищэщэгъатэкъым
дищэщэгъатэкъым
фищэщэгъатэкъым
ищэщэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сищащэщ
уищащэщ
ищащэщ
дищащэщ
фищащэщ
ищащэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сищащэкъым
уищащэкъым
ищащэкъым
дищащэкъым
фищащэкъым
ищащэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сищащэт
уищащэт
ищащэт
дищащэт
фищащэт
ищащэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сищащэтэкъым
уищащэтэкъым
ищащэтэкъым
дищащэтэкъым
фищащэтэкъым
ищащэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнщ
уищэщэнщ
ищэщэнщ
дищэщэнщ
фищэщэнщ
ищэщэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэнкъым
уищэщэнкъым
ищэщэнкъым
дищэщэнкъым
фищэщэнкъым
ищэщэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэну(хэ)щ
уищэщэнущ
ищэщэнущ
дищэщэнущ
фищэщэнущ
ищэщэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэнукъым
уищэщэнукъым
ищэщэнукъым
дищэщэнукъым
фищэщэнукъым
ищэщэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сищащэрэ
уищащэрэ
ищащэрэ
дищащэрэ
фищащэрэ
ищащэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сищащэркъэ
уищащэркъэ
ищащэркъэ
дищащэркъэ
фищащэркъэ
ищащэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сищащэрт
уищащэрт
ищащэрт
дищащэрт
фищащэрт
ищащэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сищащэртэкъэ
уищащэртэкъэ
ищащэртэкъэ
дищащэртэкъэ
фищащэртэкъэ
ищащэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сищэща
уищэща
ищэща
дищэща
фищэща
ищэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сищэщакъэ
уищэщакъэ
ищэщакъэ
дищэщакъэ
фищэщакъэ
ищэща(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сищэщат
уищэщат
ищэщат
дищэщат
фищэщат
ищэща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сищэщатэкъэ
уищэщатэкъэ
ищэщатэкъэ
дищэщатэкъэ
фищэщатэкъэ
ищэща(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэгъа
уищэщэгъа
ищэщэгъа
дищэщэгъа
фищэщэгъа
ищэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэгъакъэ
уищэщэгъакъэ
ищэщэгъакъэ
дищэщэгъакъэ
фищэщэгъакъэ
ищэщэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэгъат
уищэщэгъат
ищэщэгъат
дищэщэгъат
фищэщэгъат
ищэщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сищэщэгъатэкъэ
уищэщэгъатэкъэ
ищэщэгъатэкъэ
дищэщэгъатэкъэ
фищэщэгъатэкъэ
ищэщэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сищащэ
уищащэ
ищащэ
дищащэ
фищащэ
ищащэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сищащэкъэ
уищащэкъэ
ищащэкъэ
дищащэкъэ
фищащэкъэ
ищащэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сищащэт
уищащэт
ищащэт
дищащэт
фищащэт
ищащэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сищащэтэкъэ
уищащэтэкъэ
ищащэтэкъэ
дищащэтэкъэ
фищащэтэкъэ
ищащэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэн
уищэщэн
ищэщэн
дищэщэн
фищэщэн
ищэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэнкъэ
уищэщэнкъэ
ищэщэнкъэ
дищэщэнкъэ
фищэщэнкъэ
ищэщэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэну
уищэщэну
ищэщэну
дищэщэну
фищэщэну
ищэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэнукъэ
уищэщэнукъэ
ищэщэнукъэ
дищэщэнукъэ
фищэщэнукъэ
ищэщэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сищащэмэ
уищащэмэ
ищащэмэ
дищащэмэ
фищащэмэ
ищащэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщащэмэ
уимыщащэмэ
имыщащэмэ
димыщащэмэ
фимыщащэмэ
имыщащэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сищэщамэ
уищэщамэ
ищэщамэ
дищэщамэ
фищэщамэ
ищэща(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщамэ
уимыщэщамэ
имыщэщамэ
димыщэщамэ
фимыщэщамэ
имыщэща(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сищэщэгъамэ
уищэщэгъамэ
ищэщэгъамэ
дищэщэгъамэ
фищэщэгъамэ
ищэщэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэгъамэ
уимыщэщэгъамэ
имыщэщэгъамэ
димыщэщэгъамэ
фимыщэщэгъамэ
имыщэщэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнмэ
уищэщэнмэ
ищэщэнмэ
дищэщэнмэ
фищэщэнмэ
ищэщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнмэ
уимыщэщэнмэ
имыщэщэнмэ
димыщэщэнмэ
фимыщэщэнмэ
имыщэщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнумэ
уищэщэнумэ
ищэщэнумэ
дищэщэнумэ
фищэщэнумэ
ищэщэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнумэ
уимыщэщэнумэ
имыщэщэнумэ
димыщэщэнумэ
фимыщэщэнумэ
имыщэщэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сищащэтэмэ
уищащэтэмэ
ищащэтэмэ
дищащэтэмэ
фищащэтэмэ
ищащэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщащэтэмэ
уимыщащэтэмэ
имыщащэтэмэ
димыщащэтэмэ
фимыщащэтэмэ
имыщащэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сищэщатэмэ
уищэщатэмэ
ищэщатэмэ
дищэщатэмэ
фищэщатэмэ
ищэща(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщатэмэ
уимыщэщатэмэ
имыщэщатэмэ
димыщэщатэмэ
фимыщэщатэмэ
имыщэща(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сищэщэгъатэмэ
уищэщэгъатэмэ
ищэщэгъатэмэ
дищэщэгъатэмэ
фищэщэгъатэмэ
ищэщэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэгъатэмэ
уимыщэщэгъатэмэ
имыщэщэгъатэмэ
димыщэщэгъатэмэ
фимыщэщэгъатэмэ
имыщэщэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнтэмэ
уищэщэнтэмэ
ищэщэнтэмэ
дищэщэнтэмэ
фищэщэнтэмэ
ищэщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнтэмэ
уимыщэщэнтэмэ
имыщэщэнтэмэ
димыщэщэнтэмэ
фимыщэщэнтэмэ
имыщэщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнутэмэ
уищэщэнутэмэ
ищэщэнутэмэ
дищэщэнутэмэ
фищэщэнутэмэ
ищэщэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнутэмэ
уимыщэщэнутэмэ
имыщэщэнутэмэ
димыщэщэнутэмэ
фимыщэщэнутэмэ
имыщэщэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнт
уищэщэнт
ищэщэнт
дищэщэнт
фищэщэнт
ищэщэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэнтэкъым
уищэщэнтэкъым
ищэщэнтэкъым
дищэщэнтэкъым
фищэщэнтэкъым
ищэщэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнут
уищэщэнут
ищэщэнут
дищэщэнут
фищэщэнут
ищэщэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сищэщэнутэкъым
уищэщэнутэкъым
ищэщэнутэкъым
дищэщэнутэкъым
фищэщэнутэкъым
ищэщэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сищащэми
уищащэми
ищащэми
дищащэми
фищащэми
ищащэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщащэми
уимыщащэми
имыщащэми
димыщащэми
фимыщащэми
имыщащэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сищэщами
уищэщами
ищэщами
дищэщами
фищэщами
ищэща(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщами
уимыщэщами
имыщэщами
димыщэщами
фимыщэщами
имыщэща(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сищэщэгъами
уищэщэгъами
ищэщэгъами
дищэщэгъами
фищэщэгъами
ищэщэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэгъами
уимыщэщэгъами
имыщэщэгъами
димыщэщэгъами
фимыщэщэгъами
имыщэщэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнми
уищэщэнми
ищэщэнми
дищэщэнми
фищэщэнми
ищэщэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнми
уимыщэщэнми
имыщэщэнми
димыщэщэнми
фимыщэщэнми
имыщэщэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнуми
уищэщэнуми
ищэщэнуми
дищэщэнуми
фищэщэнуми
ищэщэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнуми
уимыщэщэнуми
имыщэщэнуми
димыщэщэнуми
фимыщэщэнуми
имыщэщэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сищащэтэми
уищащэтэми
ищащэтэми
дищащэтэми
фищащэтэми
ищащэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщащэтэми
уимыщащэтэми
имыщащэтэми
димыщащэтэми
фимыщащэтэми
имыщащэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сищэщатэми
уищэщатэми
ищэщатэми
дищэщатэми
фищэщатэми
ищэща(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщатэми
уимыщэщатэми
имыщэщатэми
димыщэщатэми
фимыщэщатэми
имыщэща(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сищэщэгъатэми
уищэщэгъатэми
ищэщэгъатэми
дищэщэгъатэми
фищэщэгъатэми
ищэщэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэгъатэми
уимыщэщэгъатэми
имыщэщэгъатэми
димыщэщэгъатэми
фимыщэщэгъа(хэ)тэми
имыщэщэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнтэми
уищэщэнтэми
ищэщэнтэми
дищэщэнтэми
фищэщэнтэми
ищэщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнтэми
уимыщэщэнтэми
имыщэщэнтэми
димыщэщэнтэми
фимыщэщэнтэми
имыщэщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сищэщэнутэми
уищэщэнутэми
ищэщэнутэми
дищэщэнутэми
фищэщэнутэми
ищэщэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыщэщэнутэми
уимыщэщэнутэми
имыщэщэнутэми
димыщэщэнутэми
фимыщэщэнутэми
имыщэщэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сищэщаи
уищэщаи
ищэщаи
дищэщаи
фищэщаи
ищэщаи
щымыӀэныгъэ:
сищэщакъыми
уищэщакъыми
ищэщакъыми
дищэщакъыми
фищэщакъыми
ищэщакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сищэщащэрэт
уищэщащэрэт
ищэщащэрэт
дищэщащэрэт
фищэщащэрэт
ищэща(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыщэщащэрэт
уимыщэщащэрэт
имыщэщащэрэт
димыщэщащэрэт
фимыщэщащэрэт
имыщэща(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэнщ
уищэщагъэнщ
ищэщагъэнщ
дищэщагъэнщ
фищэщагъэнщ
ищэщагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнкъым
уищэщагъэнкъым
ищэщагъэнкъым
дищэщагъэнкъым
фищэщагъэнкъым
ищэщагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэнт
уищэщагъэнт
ищэщагъэнт
дищэщагъэнт
фищэщагъэнт
ищэщагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнтэкъым
уищэщагъэнтэкъым
ищэщагъэнтэкъым
дищэщагъэнтэкъым
фищэщагъэнтэкъым
ищэщагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэн
уищэщагъэн
ищэщагъэн
дищэщагъэн
фищэщагъэн
ищэщагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнкъэ
уищэщагъэнкъэ
ищэщагъэнкъэ
дищэщагъэнкъэ
фищэщагъэнкъэ
ищэщагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэнт
уищэщагъэнт
ищэщагъэнт
дищэщагъэнт
фищэщагъэнт
ищэщагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнтэкъэ
уищэщагъэнтэкъэ
ищэщагъэнтэкъэ
дищэщагъэнтэкъэ
фищэщагъэнтэкъэ
ищэщагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэнущ
уищэщагъэнущ
ищэщагъэнущ
дищэщагъэнущ
фищэщагъэнущ
ищэщагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнукъым
уищэщагъэнукъым
ищэщагъэнукъым
дищэщагъэнукъым
фищэщагъэнукъым
ищэщагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэнут
уищэщагъэнут
ищэщагъэнут
дищэщагъэнут
фищэщагъэнут
ищэщагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнутэкъым
уищэщагъэнутэкъым
ищэщагъэнутэкъым
дищэщагъэнутэкъым
фищэщагъэнутэкъым
ищэщагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэну
уищэщагъэну
ищэщагъэну
дищэщагъэну
фищэщагъэну
ищэщагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнукъэ
уищэщагъэнукъэ
ищэщагъэнукъэ
дищэщагъэнукъэ
фищэщагъэнукъэ
ищэщагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сищэщагъэнут
уищэщагъэнут
ищэщагъэнут
дищэщагъэнут
фищэщагъэнут
ищэщагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сищэщагъэнутэкъэ
уищэщагъэнутэкъэ
ищэщагъэнутэкъэ
дищэщагъэнутэкъэ
фищэщагъэнутэкъэ
ищэщагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сищащэ
уищащэ
ищащэ
дищащэ
фищащэ
ищащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыщащэ
уимыщащэ
имыщащэ
димыщащэ
фимыщащэ
имыщащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сищэща
уищэща
ищэща
дищэща
фищэща
ищэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыщэща
уимыщэща
имыщэща
димыщэща
фимыщэща
имыщэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сищэщэгъа
уищэщэгъа
ищэщэгъа
дищэщэгъа
фищэщэгъа
ищэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыщэщэгъа
уимыщэщэгъа
имыщэщэгъа
димыщэщэгъа
фимыщэщэгъа
имыщэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сищэщэн
уищэщэн
ищэщэн
дищэщэн
фищэщэн
ищэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыщэщэн
уимыщэщэн
имыщэщэн
димыщэщэн
фимыщэщэн
имыщэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сищэщэну
уищэщэну
ищэщэну
дищэщэну
фищэщэну
ищэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыщэщэну
уимыщэщэну
имыщэщэну
димыщэщэну
фимыщэщэну
имыщэщэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрищащэ
узэрищащэ
зэрищащэ
дызэрищащэ
фызэрищащэ
зэрищащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыщащэ
узэримыщащэ
зэримыщащэ
дызэримыщащэ
фызэримыщащэ
зэримыщащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрищэща
узэрищэща
зэрищэща
дызэрищэща
фызэрищэща
зэрищэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыщэща
узэримыщэща
зэримыщэща
дызэримыщэща
фызэримыщэща
зэримыщэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрищэщэгъа
узэрищэщэгъа
зэрищэщэгъа
дызэрищэщэгъа
фызэрищэщэгъа
зэрищэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыщэщэгъа
узэримыщэщэгъа
зэримыщэщэгъа
дызэримыщэщэгъа
фызэримыщэщэгъа
зэримыщэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрищэщэн
узэрищэщэн
зэрищэщэн
дызэрищэщэн
фызэрищэщэн
зэрищэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыщэщэн
узэримыщэщэн
зэримыщэщэн
дызэримыщэщэн
фызэримыщэщэн
зэримыщэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрищэщэну
узэрищэщэну
зэрищэщэну
дызэрищэщэну
фызэрищэщэну
зэрищэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыщэщэну
узэримыщэщэну
зэримыщэщэну
дызэримыщэщэну
фызэримыщэщэну
зэримыщэщэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщищащэ
ущищащэ
щищащэ
дыщищащэ
фыщищащэ
щищащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыщащэ
ущимыщащэ
щимыщащэ
дыщимыщащэ
фыщимыщащэ
щимыщащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщищэща
ущищэща
щищэща
дыщищэща
фыщищэща
щищэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыщэща
ущимыщэща
щимыщэща
дыщимыщэща
фыщимыщэща
щимыщэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщищэщэгъа
ущищэщэгъа
щищэщэгъа
дыщищэщэгъа
фыщищэщэгъа
щищэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыщэщэгъа
ущимыщэщэгъа
щимыщэщэгъа
дыщимыщэщэгъа
фыщимыщэщэгъа
щимыщэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщищэщэн
ущищэщэн
щищэщэн
дыщищэщэн
фыщищэщэн
щищэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыщэщэн
ущимыщэщэн
щимыщэщэн
дыщимыщэщэн
фыщимыщэщэн
щимыщэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщищэщэну
ущищэщэну
щищэщэну
дыщищэщэну
фыщищэщэну
щищэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыщэщэну
ущимыщэщэну
щимыщэщэну
дыщимыщэщэну
фыщимыщэщэну
щимыщэщэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздищащэ
уздищащэ
здищащэ
дыздищащэ
фыздищащэ
здищащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыщащэ
уздимыщащэ
здимыщащ
дыздимыщащэ
фыздимыщащэ
здимыщащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздищэща
уздищэща
здищэща
дыздищэща
фыздищэща
здищэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыщэща
уздимыщэща
здимыщэща
дыздимыщэща
фыздимыщэща
здимыщэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздищэщэгъа
уздищэщэгъа
здищэщэгъа
дыздищэщэгъа
фыздищэщэгъа
здищэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыщэщэгъа
уздимыщэщэгъа
здимыщэщэгъа
дыздимыщэщэгъа
фыздимыщэщэгъа
здимыщэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздищэщэн
уздищэщэн
здищэщэн
дыздищэщэн
фыздищэщэн
здищэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыщэщэн
уздимыщэщэн
здимыщэщэн
дыздимыщэщэн
фыздимыщэщэн
здимыщэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздищэщэну
уздищэщэну
здищэщэну
дыздищэщэну
фыздищэщэну
здищэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыщэщэну
уздимыщэщэну
здимыщэщэну
дыздимыщэщэну
фыздимыщэщэну
здимыщэщэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀищащэ
ущӀищащэ
щӀищащэ
дыщӀищащэ
фыщӀищащэ
щӀищащэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыщащэ
ущӀимыщащэ
щӀимыщащэ
дыщӀимыщащэ
фыщӀимыщащэ
щӀимыщащэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀищэща
ущӀищэща
щӀищэща
дыщӀищэща
фыщӀищэща
щӀищэща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыщэща
ущӀимыщэща
щӀимыщэща
дыщӀимыщэща
фыщӀимыщэща
щӀимыщэща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀищэщэгъа
ущӀищэщэгъа
щӀищэщэгъа
дыщӀищэщэгъа
фыщӀищэщэгъа
щӀищэщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыщэщэгъа
ущӀимыщэщэгъа
щӀимыщэщэгъа
дыщӀимыщэщэгъа
фыщӀимыщэщэгъа
щӀимыщэщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀищэщэн
ущӀищэщэн
щӀищэщэн
дыщӀищэщэн
фыщӀищэщэн
щӀищэщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыщэщэн
ущӀимыщэщэн
щӀимыщэщэн
дыщӀимыщэщэн
фыщӀимыщэщэн
щӀимыщэщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀищэщэну
ущӀищэщэну
щӀищэщэну
дыщӀищэщэну
фыщӀищэщэну
щӀищэщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыщэщэну
ущӀимыщэщэну
щӀимыщэщэну
дыщӀимыщэщэну
фыщӀимыщэщэну
щӀимыщэщэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сищащэу
уищащэу
ищащэу
дищащэу
фищащэу
ищащэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыщащэу
уимыщащэу
имыщащэу
димыщащэу
фимыщащэу
имыщащэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сищэщауэ
уищэщауэ
ищэщауэ
дищэщауэ
фищэщауэ
ищэщауэ / ищэщахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыщэщауэ
уимыщэщауэ
имыщэщауэ
димыщэщауэ
фимыщэщауэ
имыщэщауэ / имыщэщахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сищащэурэ
уищащэурэ
ищащэурэ
дищащэурэ
фищащэурэ
ищащэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыщащэурэ
уимыщащэурэ
имыщащэурэ
димыщащэурэ
фимыщащэурэ
имыщащэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щащ]э
[щащ]эр
--
[щащ]эхэр
Эргативнэ:
[щащ]э
[щащ]эм
--
[щащ]эхэм
Послеложнэ:
[щащ]экӀэ
[щащ]эмкӀэ
[щащ]эхэкӀэ
[щащ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[щащ]эуэ
[щащ]эрауэ
[щащ]эхэу
[щащ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щэщ]а
[щэщ]ар
--
[щэщ]ахэр
Эргативнэ:
[щэщ]а
[щэщ]ам
--
[щэщ]ахэм
Послеложнэ:
[щэщ]акӀэ
[щэщ]амкӀэ
[щэщ]ахэкӀэ
[щэщ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[щэщ]ауэ
[щэщ]арауэ
[щэщ]ахэу
[щэщ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щэщ]эн
[щэщ]эныр
--
[щэщ]энхэр
Эргативнэ:
[щэщ]эн
[щэщ]эным
--
[щэщ]энхэм
Послеложнэ:
[щэщ]энкӀэ
[щэщ]энымкӀэ
[щэщ]энхэкӀэ
[щэщ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[щэщ]эну
[щэщ]энырауэ
[щэщ]энхэу
[щэщ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[щэщ]эну
[щэщ]энур
--
[щэщ]энухэр
Эргативнэ:
[щэщ]эну
[щэщ]энум
--
[щэщ]энухэм
Послеложнэ:
[щэщ]энукӀэ
[щэщ]энумкӀэ
[щэщ]энухэкӀэ
[щэщ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[щэщ]энууэ
[щэщ]энурауэ
[щэщ]энухэу
[щэщ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Щащэ гуэр зыщӀыпӀэ ихуэн, илъэлъэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ищэщэн: pour or sprinkle out into sth, inside sth (about sth dry and powerdy or granular)
Вакъэм пшахъуэ ищэщащ: sand poured into the shoes.
УРЫСЫБЗЭ
ищэщэн: высыпаться, посыпаться, насыпаться куда-л., внутрь чего-л. (о чём-л. сыпучем)
Вакъэм пшахъуэ ищэщащ: песок посыпался в ботинки.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.