АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "ишхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ишхэн
щымыӀэныгъэ:
имышхэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
исшхэн
ипшхэн
иришхэн
итшхэн
ифшхэн
ирашхэн
щымыӀэныгъэ:
измышхэн
иумышхэн
иримышхэн
идмышхэн
ивмышхэн
ирамышхэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ишхэ!
ифшхэ!
щымыӀэныгъэ:
иумышхэ!
ивмышхэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
срирешхэ
урирешхэ
ирирешхэ
дрирешхэ
фрирешхэ
ирирешхэ
щымыӀэныгъэ:
сриремышхэ
уриремышхэ
ириремышхэ
дриремышхэ
фриремышхэ
ириремышхэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
изошхэ(р)
ибошхэ(р)
ирешхэ(р)
идошхэ(р)
ивошхэ(р)
ирашхэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэркъым
ипшхэркъым
иришхэркъым
итшхэркъым
ифшхэркъым
ирашхэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
исшхэрт
ипшхэрт
иришхэрт
итшхэрт
ифшхэрт
ирашхэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
исшхэртэкъым
ипшхэртэкъым
иришхэртэкъым
итшхэртэкъым
ифшхэртэкъым
ирашхэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исшхащ
ипшхащ
иришхащ
итшхащ
ифшхащ
ирашхащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
исшхакъым
ипшхакъым
иришхакъым
итшхакъым
ифшхакъым
ирашхакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
исшхат
ипшхат
иришхат
итшхат
ифшхат
ирашхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
исшхатэкъым
ипшхатэкъым
иришхатэкъым
итшхатэкъым
ифшхатэкъым
ирашхатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэщ
ипшхэщ
иришхэщ
итшхэщ
ифшхэщ
ирашхэщ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэкъым
ипшхэкъым
иришхэкъым
итшхэкъым
ифшхэкъым
ирашхэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэт
ипшхэт
иришхэт
итшхэт
ифшхэт
ирашхэт
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэтэкъым
ипшхэтэкъым
иришхэтэкъым
итшхэтэкъым
ифшхэтэкъым
ирашхэтэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
исшхэщ
ипшхэщ
иришхэщ
итшхэщ
ифшхэщ
ирашхэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
исшхэкъым
ипшхэкъым
иришхэкъым
итшхэкъым
ифшхэкъым
ирашхэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
исшхэт
ипшхэт
иришхэт
итшхэт
ифшхэт
ирашхэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
исшхэтэкъым
ипшхэтэкъым
иришхэтэкъым
итшхэтэкъым
ифшхэтэкъым
ирашхэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнщ
ипшхэнщ
иришхэнщ
итшхэнщ
ифшхэнщ
ирашхэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэнкъым
ипшхэнкъым
иришхэнкъым
итшхэнкъым
ифшхэнкъым
ирашхэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнущ
ипшхэнущ
иришхэнущ
итшхэнущ
ифшхэнущ
ирашхэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэнукъым
ипшхэнукъым
иришхэнукъым
итшхэнукъым
ифшхэнукъым
ирашхэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэрэ
ипшхэрэ
иришхэрэ
итшхэрэ
ифшхэрэ
ирашхэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэркъэ
ипшхэркъэ
иришхэркъэ
итшхэркъэ
ифшхэркъэ
ирашхэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
исшхэрт
ипшхэрт
иришхэрт
итшхэрт
ифшхэрт
ирашхэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
исшхэртэкъэ
ипшхэртэкъэ
иришхэртэкъэ
итшхэртэкъэ
ифшхэртэкъэ
ирашхэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исшха
ипшха
иришха
итшха
ифшха
ирашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
исшхакъэ
ипшхакъэ
иришхакъэ
итшхакъэ
ифшхакъэ
ирашхакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
исшхат
ипшхат
иришхат
итшхат
ифшхат
ирашхат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
исшхатэкъэ
ипшхатэкъэ
иришхатэкъэ
итшхатэкъэ
ифшхатэкъэ
ирашхатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэ
ипшхэ
иришхэ
итшхэ
ифшхэ
ирашхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэкъэ
ипшхэкъэ
иришхэкъэ
итшхэкъэ
ифшхэкъэ
ирашхэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэт
ипшхэт
иришхэт
итшхэт
ифшхэт
ирашхэт
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
исшхэтэкъэ
ипшхэтэкъэ
иришхэтэкъэ
итшхэтэкъэ
ифшхэтэкъэ
ирашхэтэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
исшхэ
ипшхэ
иришхэ
итшхэ
ифшхэ
ирашхэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
исшхэкъэ
ипшхэкъэ
иришхэкъэ
итшхэкъэ
ифшхэкъэ
ирашхэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
исшхэт
ипшхэт
иришхэт
итшхэт
ифшхэт
ирашхэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
исшхэтэкъэ
ипшхэтэкъэ
иришхэтэкъэ
итшхэтэкъэ
ифшхэтэкъэ
ирашхэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэн
ипшхэн
иришхэн
итшхэн
ифшхэн
ирашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэнкъэ
ипшхэнкъэ
иришхэнкъэ
итшхэнкъэ
ифшхэнкъэ
ирашхэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэну
ипшхэну
иришхэну
итшхэну
ифшхэну
ирашхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэнукъэ
ипшхэнукъэ
иришхэнукъэ
итшхэнукъэ
ифшхэнукъэ
ирашхэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэмэ
ипшхэмэ
иришхэмэ
итшхэмэ
ифшхэмэ
ирашхэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэмэ
иумышхэмэ
иримышхэмэ
идмышхэмэ
ивмышхэмэ
ирамышхэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исшхамэ
ипшхамэ
иришхамэ
итшхамэ
ифшхамэ
ирашхамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхамэ
иумышхамэ
иримышхамэ
идмышхамэ
ивмышхамэ
ирамышхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исшхэмэ
ипшхэмэ
иришхэмэ
итшхэмэ
ифшхэмэ
ирашхэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхэмэ
иумышхэмэ
иримышхэмэ
идмышхэмэ
ивмышхэмэ
ирамышхэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнмэ
ипшхэнмэ
иришхэнмэ
итшхэнмэ
ифшхэнмэ
ирашхэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнмэ
иумышхэнмэ
иримышхэнмэ
идмышхэнмэ
ивмышхэнмэ
ирамышхэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнумэ
ипшхэнумэ
иришхэнумэ
итшхэнумэ
ифшхэнумэ
ирашхэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнумэ
иумышхэнумэ
иримышхэнумэ
идмышхэнумэ
ивмышхэнумэ
ирамышхэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэтэмэ
ипшхэтэмэ
иришхэтэмэ
итшхэтэмэ
ифшхэтэмэ
ирашхэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэтэмэ
иумышхэтэмэ
иримышхэтэмэ
идмышхэтэмэ
ивмышхэтэмэ
ирамышхэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исшхатэмэ
ипшхатэмэ
иришхатэмэ
итшхатэмэ
ифшхатэмэ
ирашхатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхатэмэ
иумышхатэмэ
иримышхатэмэ
идмышхатэмэ
ивмышхатэмэ
ирамышхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исшхэтэмэ
ипшхэтэмэ
иришхэтэмэ
итшхэтэмэ
ифшхэтэмэ
ирашхэтэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхэтэмэ
иумышхэтэмэ
иримышхэтэмэ
идмышхэтэмэ
ивмышхэтэмэ
ирамышхэтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнтэмэ
ипшхэнтэмэ
иришхэнтэмэ
итшхэнтэмэ
ифшхэнтэмэ
ирашхэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнтэмэ
иумышхэнтэмэ
иримышхэнтэмэ
идмышхэнтэмэ
ивмышхэнтэмэ
ирамышхэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнутэмэ
ипшхэнутэмэ
иришхэнутэмэ
итшхэнутэмэ
ифшхэнутэмэ
ирашхэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнутэмэ
иумышхэнутэмэ
иримышхэнутэмэ
идмышхэнутэмэ
ивмышхэнутэмэ
ирамышхэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнт
ипшхэнт
иришхэнт
итшхэнт
ифшхэнт
ирашхэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэнтэкъым
ипшхэнтэкъым
иришхэнтэкъым
итшхэнтэкъым
ифшхэнтэкъым
ирашхэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнут
ипшхэнут
иришхэнут
итшхэнут
ифшхэнут
ирашхэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исшхэнутэкъым
ипшхэнутэкъым
иришхэнутэкъым
итшхэнутэкъым
ифшхэнутэкъым
ирашхэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэми
ипшхэми
иришхэми
итшхэми
ифшхэми
ирашхэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэми
иумышхэми
иримышхэми
идмышхэми
ивмышхэми
ирамышхэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исшхами
ипшхами
иришхами
итшхами
ифшхами
ирашхами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхами
иумышхами
иримышхами
идмышхами
ивмышхами
ирамышхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исшхэми
ипшхэми
иришхэми
итшхэми
ифшхэми
ирашхэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхэми
иумышхэми
иримышхэми
идмышхэми
ивмышхэми
ирамышхэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнми
ипшхэнми
иришхэнми
итшхэнми
ифшхэнми
ирашхэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнми
иумышхэнми
иримышхэнми
идмышхэнми
ивмышхэнми
ирамышхэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнуми
ипшхэнуми
иришхэнуми
итшхэнуми
ифшхэнуми
ирашхэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнуми
иумышхэнуми
иримышхэнуми
идмышхэнуми
ивмышхэнуми
ирамышхэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэтэми
ипшхэтэми
иришхэтэми
итшхэтэми
ифшхэтэми
ирашхэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэтэми
иумышхэтэми
иримышхэтэми
идмышхэтэми
ивмышхэтэми
ирамышхэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исшхатэми
ипшхатэми
иришхатэми
итшхатэми
ифшхатэми
ирашхатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхатэми
иумышхатэми
иримышхатэми
идмышхатэми
ивмышхатэми
ирамышхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исшхэтэми
ипшхэтэми
иришхэтэми
итшхэтэми
ифшхэтэми
ирашхэтэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измышхэтэми
иумышхэтэми
иримышхэтэми
идмышхэтэми
ивмышхэтэми
ирамышхэтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнтэми
ипшхэнтэми
иришхэнтэми
итшхэнтэми
ифшхэнтэми
ирашхэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнтэми
иумышхэнтэми
иримышхэнтэми
идмышхэнтэми
ивмышхэнтэми
ирамышхэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исшхэнутэми
ипшхэнутэми
иришхэнутэми
итшхэнутэми
ифшхэнутэми
ирашхэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измышхэнутэми
иумышхэнутэми
иримышхэнутэми
идмышхэнутэми
ивмышхэнутэми
ирамышхэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
исшхаи
ипшхаи
иришхаи
итшхаи
ифшхаи
ирашхаи
щымыӀэныгъэ:
измышхаи
иумышхаи
иримышхаи
идмышхаи
ивмышхаи
ирамышхаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
исшхащэрэт
ипшхащэрэт
иришхащэрэт
итшхащэрэт
ифшхащэрэт
ирашхащэрэт
щымыӀэныгъэ:
измышхащэрэт
иумышхащэрэт
иримышхащэрэт
идмышхащэрэт
ивмышхащэрэт
ирамышхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исшхагъэнщ
ипшхагъэнщ
иришхагъэнщ
итшхагъэнщ
ифшхагъэнщ
ирашхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнкъым
ипшхагъэнкъым
иришхагъэнкъым
итшхагъэнкъым
ифшхагъэнкъым
ирашхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исшхагъэнт
ипшхагъэнт
иришхагъэнт
итшхагъэнт
ифшхагъэнт
ирашхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнтэкъым
ипшхагъэнтэкъым
иришхагъэнтэкъым
итшхагъэнтэкъым
ифшхагъэнтэкъым
ирашхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исшхагъэн
ипшхагъэн
иришхагъэн
итшхагъэн
ифшхагъэн
ирашхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнкъэ
ипшхагъэнкъэ
иришхагъэнкъэ
итшхагъэнкъэ
ифшхагъэнкъэ
ирашхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исшхагъэнт
ипшхагъэнт
иришхагъэнт
итшхагъэнт
ифшхагъэнт
ирашхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнтэкъэ
ипшхагъэнтэкъэ
иришхагъэнтэкъэ
итшхагъэнтэкъэ
ифшхагъэнтэкъэ
ирашхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исшхагъэнущ
ипшхагъэнущ
иришхагъэнущ
итшхагъэнущ
ифшхагъэнущ
ирашхагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнукъым
ипшхагъэнукъым
иришхагъэнукъым
итшхагъэнукъым
ифшхагъэнукъым
ирашхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исшхагъэнут
ипшхагъэнут
иришхагъэнут
итшхагъэнут
ифшхагъэнут
ирашхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнутэкъым
ипшхагъэнутэкъым
иришхагъэнутэкъым
итшхагъэнутэкъым
ифшхагъэнутэкъым
ирашхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исшхагъэну
ипшхагъэну
иришхагъэну
итшхагъэну
ифшхагъэну
ирашхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнукъэ
ипшхагъэнукъэ
иришхагъэнукъэ
итшхагъэнукъэ
ифшхагъэнукъэ
ирашхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исшхагъэнут
ипшхагъэнут
иришхагъэнут
итшхагъэнут
ифшхагъэнут
ирашхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исшхагъэнутэкъэ
ипшхагъэнутэкъэ
иришхагъэнутэкъэ
итшхагъэнутэкъэ
ифшхагъэнутэкъэ
ирашхагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
изышхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
изымышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
изышха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
изымышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
изышхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
изымышхэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
изышхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
изымышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
изышхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
изымышхэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
исшхэ
ипшхэ
иришхэ
итшхэ
ифшхэ
ирашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
измышхэ
иумышхэ
иримышхэ
идмышхэ
ивмышхэ
ирамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
исшха
ипшха
иришха
итшха
ифшха
ирашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
измышха
иумышха
иримышха
идмышха
ивмышха
ирамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
исшхэ
ипшхэ
иришхэ
итшхэ
ифшхэ
ирашхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
измышхэ
иумышхэ
иримышхэ
идмышхэ
ивмышхэ
ирамышхэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
исшхэн
ипшхэн
иришхэн
итшхэн
ифшхэн
ирашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
измышхэн
иумышхэн
иримышхэн
идмышхэн
ивмышхэн
ирамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
исшхэну
ипшхэну
иришхэну
итшхэну
ифшхэну
ирашхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
измышхэну
иумышхэну
иримышхэну
идмышхэну
ивмышхэну
ирамышхэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
ишхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
имышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ишха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
имышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ишхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
имышхэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ишхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
имышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ишхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
имышхэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрисшхэ
зэрипшхэ
зэрыришхэ
зэритшхэ
зэрифшхэ
зэрырашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмышхэ
зэрумышхэ
зэрыримышхэ
зэридмышхэ
зэривмышхэ
зэрырамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрисшха
зэрипшха
зэрыришха
зэритшха
зэрифшха
зэрырашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмышха
зэрумышха
зэрыримышха
зэридмышха
зэривмышха
зэрырамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрисшхэ
зэрипшхэ
зэрыришхэ
зэритшхэ
зэрифшхэ
зэрырашхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмышхэ
зэрумышхэ
зэрыримышхэ
зэридмышхэ
зэривмышхэ
зэрырамышхэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрисшхэн
зэрипшхэн
зэрыришхэн
зэритшхэн
зэрифшхэн
зэрырашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмышхэн
зэрумышхэн
зэрыримышхэн
зэридмышхэн
зэривмышхэн
зэрырамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрисшхэну
зэрипшхэну
зэрыришхэну
зэритшхэну
зэрифшхэну
зэрырашхэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмышхэну
зэрумышхэну
зэрыримышхэну
зэридмышхэну
зэривмышхэну
зэрырамышхэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щисшхэ
щипшхэ
щришхэ
щитшхэ
щифшхэ
щрашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щизмышхэ
щумышхэ
щримышхэ
щидмышхэ
щивмышхэ
щрамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щисшха
щипшха
щришха
щитшха
щифшха
щрашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щизмышха
щумышха
щримышха
щидмышха
щивмышха
щрамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щисшхэ
щипшхэ
щришхэ
щитшхэ
щифшхэ
щрашхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щизмышхэ
щумышхэ
щримышхэ
щидмышхэ
щивмышхэ
щрамышхэ
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щисшхэн
щипшхэн
щришхэн
щитшхэн
щифшхэн
щрашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щизмышхэн
щумышхэн
щримышхэн
щидмышхэн
щивмышхэн
щрамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щисшхэну
щипшхэну
щришхэну
щитшхэну
щифшхэну
щрашхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щизмышхэну
щумышхэну
щримышхэну
щидмышхэну
щивмышхэну
щрамышхэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здисшхэ
здипшхэ
здришхэ
здитшхэ
здифшхэ
здрашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здизмышхэ
здумышхэ
здримышхэ
здидмышхэ
здивмышхэ
здрамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здисшха
здипшха
здришха
здитшха
здифшха
здрашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здизмышха
здумышха
здримышха
здидмышха
здивмышха
здрамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здисшхэ
здипшхэ
здришхэ
здитшхэ
здифшхэ
здрашхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здизмышхэ
здумышхэ
здримышхэ
здидмышхэ
здивмышхэ
здрамышхэ
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здисшхэн
здипшхэн
здришхэн
здитшхэн
здифшхэн
здрашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здизмышхэн
здумышхэн
здримышхэн
здидмышхэн
здивмышхэн
здрамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здисшхэну
здипшхэну
здришхэну
здитшхэну
здифшхэну
здрашхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здизмышхэну
здумышхэну
здримышхэну
здидмышхэну
здивмышхэну
здрамышхэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀисшхэ
щӀипшхэ
щӀришхэ
щӀитшхэ
щӀифшхэ
щӀрашхэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмышхэ
щӀумышхэ
щӀримышхэ
щӀидмышхэ
щӀивмышхэ
щӀрамышхэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀисшха
щӀипшха
щӀришха
щӀитшха
щӀифшха
щӀрашха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмышха
щӀумышха
щӀримышха
щӀидмышха
щӀивмышха
щӀрамышха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀисшхэ
щӀипшхэ
щӀришхэ
щӀитшхэ
щӀифшхэ
щӀрашхэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмышхэ
щӀумышхэ
щӀримышхэ
щӀидмышхэ
щӀивмышхэ
щӀрамышхэ
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀисшхэн
щӀипшхэн
щӀришхэн
щӀитшхэн
щӀифшхэн
щӀрашхэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмышхэн
щӀумышхэн
щӀримышхэн
щӀидмышхэн
щӀивмышхэн
щӀрамышхэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀисшхэну
щӀипшхэну
щӀришхэну
щӀитшхэну
щӀифшхэну
щӀрашхэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмышхэну
щӀумышхэну
щӀримышхэну
щӀидмышхэну
щӀивмышхэну
щӀрамышхэну
Депричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
исшхэу
ипшхэу
иришхэу
итшхэу
ифшхэу
ирашхэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
измышхэу
иумышхэу
иримышхэу
идмышхэу
ивмышхэу
ирамышхэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
исшхауэ
ипшхауэ
иришхауэ
итшхауэ
ифшхауэ
ирашхауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
измышхауэ
иумышхауэ
иримышхауэ
идмышхауэ
ивмышхауэ
ирамышхауэ
урэ-кӀэ депричастие - щыӀэныгъэ
исшхэурэ
ипшхэурэ
иришхэурэ
итшхэурэ
ифшхэурэ
ирашхэурэ
урэ-кӀэ депричастие - щымыӀэныгъэ
измышхэурэ
иумышхэурэ
иримышхэурэ
идмышхэурэ
ивмышхэурэ
ирамышхэурэ
ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
узошхэ
узошхэ
ар
узошхэ
изошхэ
фызошхэ
изошхэ / язошхэ
дэ
фэ
фызошхэ
фызошхэ
ахэр
узошхэ
изошхэ
фызошхэ
язошхэ / изошхэ
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыбошхэ
сыбошхэ
уэ
ар
къызыбошхэ
ибошхэ
къыдыбошхэ
ибошхэ
дэ
дыбошхэ
дыбошхэ
фэ
ахэр
къызыбошхэ
ибошхэ
къыдыбошхэ
ибошхэ
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуешхэ
срешхэ
сыкъывешхэ
сарешхэ
уэ
укъызешхэ
урешхэ
укъыдешхэ
уарешхэ
ар
къызешхэ
къыуешхэ
ирешхэ
къыдешхэ
къывешхэ
ярешхэ
дэ
дыкъыуешхэ
дрешхэ
дыкъывешхэ
дарешхэ
фэ
фыкъызешхэ
фрешхэ
фыкъыдешхэ
фарешхэ
ахэр
къызешхэ
къыуешхэ
ирешхэ
къыдешхэ
къывешхэ
ярешхэ
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
удошхэ
удошхэ
ар
удошхэ
идошхэ
фыдошхэ
идошхэ / ядошхэ
дэ
фэ
фыдошхэ
фыдошхэ
ахэр
удошхэ
идошхэ
фыдошхэ
ядошхэ / идошхэ
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сывошхэ
сывошхэ
уэ
ар
къызывошхэ
ивошхэ
къыдывошхэ
ивошхэ
дэ
дывошхэ
дывошхэ
фэ
ахэр
къызывошхэ
ивошхэ
къыдывошхэ
ивошхэ
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуашхэ
сырашхэ
сыкъывашхэ
сырашхэ
уэ
укъызашхэ
урашхэ
укъыдашхэ
урашхэ
ар
къызашхэ
къыуашхэ
ирашхэ
къыдашхэ
къывашхэ
ирашхэ
дэ
дыкъыуашхэ
дырашхэ
дыкъывашхэ
дырашхэ
фэ
фыкъызашхэ
фырашхэ
фыкъыдашхэ
фырашхэ
ахэр
къызашхэ
къыуашхэ
ирашхэ
къыдашхэ
къывашхэ
ирашхэ
фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
уисшхэрэ
уайсшхэрэ
ар
уисшхэрэ
исшхэрэ
фисшхэрэ
ясшхэрэ
дэ
фэ
фисшхэрэ
файсшхэрэ
ахэр
уисшхэрэ
исшхэрэ
фисшхэрэ
ясшхэрэ
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сипшхэрэ
сайпшхэрэ
уэ
ар
къызипшхэрэ
ипшхэрэ
къыдипшхэрэ
япшхэрэ
дэ
дипшхэрэ
дайпшхэрэ
фэ
ахэр
къызипшхэрэ
ипшхэрэ
къыдипшхэрэ
япшхэрэ
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуишхэрэ
сришхэрэ
сыкъывишхэрэ
саришхэрэ
уэ
укъызишхэрэ
уришхэрэ
укъыдишхэрэ
уаришхэрэ
ар
къызишхэрэ
къыуишхэрэ
иришхэрэ
къыдишхэрэ
къывишхэрэ
яришхэрэ
дэ
дыкъыуишхэрэ
дришхэрэ
дыкъывишхэрэ
дришхэрэ
фэ
фыкъызишхэрэ
фришхэрэ
фыкъыдишхэрэ
фаришхэрэ
ахэр
къызишхэрэ
къыуишхэрэ
иришхэрэ
къыдишхэрэ
къывишхэрэ
яришхэрэ
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
уитшхэрэ
уайтшхэрэ
ар
уитшхэрэ
итшхэрэ
фитшхэрэ
ятшхэрэ
дэ
фэ
фитшхэрэ
файтшхэрэ
'ахэр
уитшхэрэ
итшхэрэ
фитшхэрэ
ятшхэрэ
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сифшхэрэ
сайфшхэрэ
уэ
ар
къызифшхэрэ
ифшхэрэ
къыдифшхэрэ
яфшхэрэ
дэ
дифшхэрэ
дайфшхэрэ
фэ
ахэр
къызифшхэрэ
ифшхэрэ
къыдифшхэрэ
яфшхэрэ
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуашхэрэ
срашхэрэ
сыкъывашхэрэ
сарашхэрэ
уэ
укъызашхэрэ
урашхэрэ
укъыдашхэрэ
уарашхэрэ
ар
къызашхэрэ
къыуашхэрэ
ирашхэрэ
къыдашхэрэ
къывашхэрэ
ярашхэрэ
дэ
дыкъыуашхэрэ
драшхэрэ
дыкъывашхэрэ
драшхэрэ
фэ
фыкъызашхэрэ
фрашхэрэ
фыкъыдашхэрэ
фарашхэрэ
ахэр
къызашхэрэ
къыуашхэрэ
ирашхэрэ
къыдашхэрэ
къывашхэрэ
ярашхэрэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]э
[шх]эр
--
[шх]эхэр
Эргативнэ:
[шх]э
[шх]эм
--
[шх]эхэм
Послеложнэ:
[шх]экӀэ
[шх]эмкӀэ
[шх]эхэкӀэ
[шх]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]эуэ
[шх]эрауэ
[шх]эхэу
[шх]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]а
[шх]ар
--
[шх]ахэр
Эргативнэ:
[шх]а
[шх]ам
--
[шх]ахэм
Послеложнэ:
[шх]акӀэ
[шх]амкӀэ
[шх]ахэкӀэ
[шх]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]ауэ
[шх]арауэ
[шх]ахэу
[шх]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эн
[шх]эныр
--
[шх]энхэр
Эргативнэ:
[шх]эн
[шх]эным
--
[шх]энхэм
Послеложнэ:
[шх]энкӀэ
[шх]энымкӀэ
[шх]энхэкӀэ
[шх]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[шх]эну
[шх]энырауэ
[шх]энхэу
[шх]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эну
[шх]энур
--
[шх]энухэр
Эргативнэ:
[шх]эну
[шх]энум
--
[шх]энухэм
Послеложнэ:
[шх]энукӀэ
[шх]энумкӀэ
[шх]энухэкӀэ
[шх]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]энууэ
[шх]энурауэ
[шх]энухэу
[шх]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым зыгуэр игъэпщӀэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Ашычым и кӀуэцӀым тхылъымпӀэ ишхэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ишхэн: stick, paste or glue sth inside sth
Ашычым и кӀуэцӀым тхылъымпӀэ ишхэн: paste on paper inside a box.
УРЫСЫБЗЭ
ишхэн: оклеить что-л. изнутри
Ашычым и кӀуэцӀым тхылъымпӀэ ишхэн: оклеить ящик изнутри.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ишхэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ишхэн
щымыӀэныгъэ:
имышхэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сишхэн
уишхэн
ишхэн
дишхэн
фишхэн
ишхэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симышхэн
уимышхэн
имышхэн
димышхэн
фимышхэн
имышхэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ишхэ!
фишхэ!
щымыӀэныгъэ:
уимышхэ!
фимышхэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срешхэ
урешхэ
ирешхэ
дрешхэ
фрешхэ
ирешхэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремышхэ
уремышхэ
иремышхэ
дремышхэ
фремышхэ
иремышхэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сошхэ(р)
уошхэ(р)
йошхэ(р)
дошхэ(р)
фошхэ(р)
йошхэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэркъым
уишхэркъым
ишхэркъым
дишхэркъым
фишхэркъым
ишхэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сишхэрт
уишхэрт
ишхэрт
дишхэрт
фишхэрт
ишхэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сишхэртэкъым
уишхэртэкъым
ишхэртэкъым
дишхэртэкъым
фишхэртэкъым
ишхэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сишхащ
уишхащ
ишхащ
дишхащ
фишхащ
ишха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сишхакъым
уишхакъым
ишхакъым
дишхакъым
фишхакъым
ишха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сишхат
уишхат
ишхат
дишхат
фишхат
ишха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сишхатэкъым
уишхатэкъым
ишхатэкъым
дишхатэкъым
фишхатэкъым
ишха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэгъащ
уишхэгъащ
ишхэгъащ
дишхэгъащ
фишхэгъащ
ишхэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэгъакъым
уишхэгъакъым
ишхэгъакъым
дишхэгъакъым
фишхэгъакъым
ишхэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэгъат
уишхэгъат
ишхэгъат
дишхэгъат
фишхэгъат
ишхэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэгъатэкъым
уишхэгъатэкъым
ишхэгъатэкъым
дишхэгъатэкъым
фишхэгъатэкъым
ишхэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сишхэщ
уишхэщ
ишхэщ
дишхэщ
фишхэщ
ишхэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сишхэкъым
уишхэкъым
ишхэкъым
дишхэкъым
фишхэкъым
ишхэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сишхэт
уишхэт
ишхэт
дишхэт
фишхэт
ишхэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сишхэтэкъым
уишхэтэкъым
ишхэтэкъым
дишхэтэкъым
фишхэтэкъым
ишхэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнщ
уишхэнщ
ишхэнщ
дишхэнщ
фишхэнщ
ишхэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэнкъым
уишхэнкъым
ишхэнкъым
дишхэнкъым
фишхэнкъым
ишхэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэну(хэ)щ
уишхэнущ
ишхэнущ
дишхэнущ
фишхэнущ
ишхэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэнукъым
уишхэнукъым
ишхэнукъым
дишхэнукъым
фишхэнукъым
ишхэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэрэ
уишхэрэ
ишхэрэ
дишхэрэ
фишхэрэ
ишхэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэркъэ
уишхэркъэ
ишхэркъэ
дишхэркъэ
фишхэркъэ
ишхэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сишхэрт
уишхэрт
ишхэрт
дишхэрт
фишхэрт
ишхэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сишхэртэкъэ
уишхэртэкъэ
ишхэртэкъэ
дишхэртэкъэ
фишхэртэкъэ
ишхэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сишха
уишха
ишха
дишха
фишха
ишха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сишхакъэ
уишхакъэ
ишхакъэ
дишхакъэ
фишхакъэ
ишха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сишхат
уишхат
ишхат
дишхат
фишхат
ишха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сишхатэкъэ
уишхатэкъэ
ишхатэкъэ
дишхатэкъэ
фишхатэкъэ
ишха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэгъа
уишхэгъа
ишхэгъа
дишхэгъа
фишхэгъа
ишхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэгъакъэ
уишхэгъакъэ
ишхэгъакъэ
дишхэгъакъэ
фишхэгъакъэ
ишхэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэгъат
уишхэгъат
ишхэгъат
дишхэгъат
фишхэгъат
ишхэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сишхэгъатэкъэ
уишхэгъатэкъэ
ишхэгъатэкъэ
дишхэгъатэкъэ
фишхэгъатэкъэ
ишхэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сишхэ
уишхэ
ишхэ
дишхэ
фишхэ
ишхэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сишхэкъэ
уишхэкъэ
ишхэкъэ
дишхэкъэ
фишхэкъэ
ишхэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сишхэт
уишхэт
ишхэт
дишхэт
фишхэт
ишхэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сишхэтэкъэ
уишхэтэкъэ
ишхэтэкъэ
дишхэтэкъэ
фишхэтэкъэ
ишхэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэн
уишхэн
ишхэн
дишхэн
фишхэн
ишхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэнкъэ
уишхэнкъэ
ишхэнкъэ
дишхэнкъэ
фишхэнкъэ
ишхэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэну
уишхэну
ишхэну
дишхэну
фишхэну
ишхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэнукъэ
уишхэнукъэ
ишхэнукъэ
дишхэнукъэ
фишхэнукъэ
ишхэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэмэ
уишхэмэ
ишхэмэ
дишхэмэ
фишхэмэ
ишхэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэмэ
уимышхэмэ
имышхэмэ
димышхэмэ
фимышхэмэ
имышхэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сишхамэ
уишхамэ
ишхамэ
дишхамэ
фишхамэ
ишха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхамэ
уимышхамэ
имышхамэ
димышхамэ
фимышхамэ
имышха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сишхэгъамэ
уишхэгъамэ
ишхэгъамэ
дишхэгъамэ
фишхэгъамэ
ишхэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхэгъамэ
уимышхэгъамэ
имышхэгъамэ
димышхэгъамэ
фимышхэгъамэ
имышхэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнмэ
уишхэнмэ
ишхэнмэ
дишхэнмэ
фишхэнмэ
ишхэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнмэ
уимышхэнмэ
имышхэнмэ
димышхэнмэ
фимышхэнмэ
имышхэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнумэ
уишхэнумэ
ишхэнумэ
дишхэнумэ
фишхэнумэ
ишхэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнумэ
уимышхэнумэ
имышхэнумэ
димышхэнумэ
фимышхэнумэ
имышхэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэтэмэ
уишхэтэмэ
ишхэтэмэ
дишхэтэмэ
фишхэтэмэ
ишхэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэтэмэ
уимышхэтэмэ
имышхэтэмэ
димышхэтэмэ
фимышхэтэмэ
имышхэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сишхатэмэ
уишхатэмэ
ишхатэмэ
дишхатэмэ
фишхатэмэ
ишха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхатэмэ
уимышхатэмэ
имышхатэмэ
димышхатэмэ
фимышхатэмэ
имышха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сишхэгъатэмэ
уишхэгъатэмэ
ишхэгъатэмэ
дишхэгъатэмэ
фишхэгъатэмэ
ишхэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхэгъатэмэ
уимышхэгъатэмэ
имышхэгъатэмэ
димышхэгъатэмэ
фимышхэгъатэмэ
имышхэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнтэмэ
уишхэнтэмэ
ишхэнтэмэ
дишхэнтэмэ
фишхэнтэмэ
ишхэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнтэмэ
уимышхэнтэмэ
имышхэнтэмэ
димышхэнтэмэ
фимышхэнтэмэ
имышхэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнутэмэ
уишхэнутэмэ
ишхэнутэмэ
дишхэнутэмэ
фишхэнутэмэ
ишхэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнутэмэ
уимышхэнутэмэ
имышхэнутэмэ
димышхэнутэмэ
фимышхэнутэмэ
имышхэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнт
уишхэнт
ишхэнт
дишхэнт
фишхэнт
ишхэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэнтэкъым
уишхэнтэкъым
ишхэнтэкъым
дишхэнтэкъым
фишхэнтэкъым
ишхэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнут
уишхэнут
ишхэнут
дишхэнут
фишхэнут
ишхэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сишхэнутэкъым
уишхэнутэкъым
ишхэнутэкъым
дишхэнутэкъым
фишхэнутэкъым
ишхэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэми
уишхэми
ишхэми
дишхэми
фишхэми
ишхэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэми
уимышхэми
имышхэми
димышхэми
фимышхэми
имышхэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сишхами
уишхами
ишхами
дишхами
фишхами
ишха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхами
уимышхами
имышхами
димышхами
фимышхами
имышха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сишхэгъами
уишхэгъами
ишхэгъами
дишхэгъами
фишхэгъами
ишхэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхэгъами
уимышхэгъами
имышхэгъами
димышхэгъами
фимышхэгъами
имышхэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнми
уишхэнми
ишхэнми
дишхэнми
фишхэнми
ишхэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнми
уимышхэнми
имышхэнми
димышхэнми
фимышхэнми
имышхэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнуми
уишхэнуми
ишхэнуми
дишхэнуми
фишхэнуми
ишхэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнуми
уимышхэнуми
имышхэнуми
димышхэнуми
фимышхэнуми
имышхэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэтэми
уишхэтэми
ишхэтэми
дишхэтэми
фишхэтэми
ишхэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэтэми
уимышхэтэми
имышхэтэми
димышхэтэми
фимышхэтэми
имышхэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сишхатэми
уишхатэми
ишхатэми
дишхатэми
фишхатэми
ишха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхатэми
уимышхатэми
имышхатэми
димышхатэми
фимышхатэми
имышха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сишхэгъатэми
уишхэгъатэми
ишхэгъатэми
дишхэгъатэми
фишхэгъатэми
ишхэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симышхэгъатэми
уимышхэгъатэми
имышхэгъатэми
димышхэгъатэми
фимышхэгъа(хэ)тэми
имышхэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнтэми
уишхэнтэми
ишхэнтэми
дишхэнтэми
фишхэнтэми
ишхэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнтэми
уимышхэнтэми
имышхэнтэми
димышхэнтэми
фимышхэнтэми
имышхэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сишхэнутэми
уишхэнутэми
ишхэнутэми
дишхэнутэми
фишхэнутэми
ишхэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симышхэнутэми
уимышхэнутэми
имышхэнутэми
димышхэнутэми
фимышхэнутэми
имышхэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сишхаи
уишхаи
ишхаи
дишхаи
фишхаи
ишхаи
щымыӀэныгъэ:
сишхакъыми
уишхакъыми
ишхакъыми
дишхакъыми
фишхакъыми
ишхакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сишхащэрэт
уишхащэрэт
ишхащэрэт
дишхащэрэт
фишхащэрэт
ишха(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симышхащэрэт
уимышхащэрэт
имышхащэрэт
димышхащэрэт
фимышхащэрэт
имышха(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сишхагъэнщ
уишхагъэнщ
ишхагъэнщ
дишхагъэнщ
фишхагъэнщ
ишхагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнкъым
уишхагъэнкъым
ишхагъэнкъым
дишхагъэнкъым
фишхагъэнкъым
ишхагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сишхагъэнт
уишхагъэнт
ишхагъэнт
дишхагъэнт
фишхагъэнт
ишхагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнтэкъым
уишхагъэнтэкъым
ишхагъэнтэкъым
дишхагъэнтэкъым
фишхагъэнтэкъым
ишхагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сишхагъэн
уишхагъэн
ишхагъэн
дишхагъэн
фишхагъэн
ишхагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнкъэ
уишхагъэнкъэ
ишхагъэнкъэ
дишхагъэнкъэ
фишхагъэнкъэ
ишхагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сишхагъэнт
уишхагъэнт
ишхагъэнт
дишхагъэнт
фишхагъэнт
ишхагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнтэкъэ
уишхагъэнтэкъэ
ишхагъэнтэкъэ
дишхагъэнтэкъэ
фишхагъэнтэкъэ
ишхагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сишхагъэнущ
уишхагъэнущ
ишхагъэнущ
дишхагъэнущ
фишхагъэнущ
ишхагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнукъым
уишхагъэнукъым
ишхагъэнукъым
дишхагъэнукъым
фишхагъэнукъым
ишхагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сишхагъэнут
уишхагъэнут
ишхагъэнут
дишхагъэнут
фишхагъэнут
ишхагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнутэкъым
уишхагъэнутэкъым
ишхагъэнутэкъым
дишхагъэнутэкъым
фишхагъэнутэкъым
ишхагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сишхагъэну
уишхагъэну
ишхагъэну
дишхагъэну
фишхагъэну
ишхагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнукъэ
уишхагъэнукъэ
ишхагъэнукъэ
дишхагъэнукъэ
фишхагъэнукъэ
ишхагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сишхагъэнут
уишхагъэнут
ишхагъэнут
дишхагъэнут
фишхагъэнут
ишхагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сишхагъэнутэкъэ
уишхагъэнутэкъэ
ишхагъэнутэкъэ
дишхагъэнутэкъэ
фишхагъэнутэкъэ
ишхагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сишхэ
уишхэ
ишхэ
дишхэ
фишхэ
ишхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симышхэ
уимышхэ
имышхэ
димышхэ
фимышхэ
имышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сишха
уишха
ишха
дишха
фишха
ишха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симышха
уимышха
имышха
димышха
фимышха
имышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сишхэгъа
уишхэгъа
ишхэгъа
дишхэгъа
фишхэгъа
ишхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симышхэгъа
уимышхэгъа
имышхэгъа
димышхэгъа
фимышхэгъа
имышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сишхэн
уишхэн
ишхэн
дишхэн
фишхэн
ишхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симышхэн
уимышхэн
имышхэн
димышхэн
фимышхэн
имышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сишхэну
уишхэну
ишхэну
дишхэну
фишхэну
ишхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симышхэну
уимышхэну
имышхэну
димышхэну
фимышхэну
имышхэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэришхэ
узэришхэ
зэришхэ
дызэришхэ
фызэришхэ
зэришхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримышхэ
узэримышхэ
зэримышхэ
дызэримышхэ
фызэримышхэ
зэримышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэришха
узэришха
зэришха
дызэришха
фызэришха
зэришха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримышха
узэримышха
зэримышха
дызэримышха
фызэримышха
зэримышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэришхэгъа
узэришхэгъа
зэришхэгъа
дызэришхэгъа
фызэришхэгъа
зэришхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримышхэгъа
узэримышхэгъа
зэримышхэгъа
дызэримышхэгъа
фызэримышхэгъа
зэримышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэришхэн
узэришхэн
зэришхэн
дызэришхэн
фызэришхэн
зэришхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримышхэн
узэримышхэн
зэримышхэн
дызэримышхэн
фызэримышхэн
зэримышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэришхэну
узэришхэну
зэришхэну
дызэришхэну
фызэришхэну
зэришхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримышхэну
узэримышхэну
зэримышхэну
дызэримышхэну
фызэримышхэну
зэримышхэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщишхэ
ущишхэ
щишхэ
дыщишхэ
фыщишхэ
щишхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимышхэ
ущимышхэ
щимышхэ
дыщимышхэ
фыщимышхэ
щимышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщишха
ущишха
щишха
дыщишха
фыщишха
щишха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимышха
ущимышха
щимышха
дыщимышха
фыщимышха
щимышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщишхэгъа
ущишхэгъа
щишхэгъа
дыщишхэгъа
фыщишхэгъа
щишхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимышхэгъа
ущимышхэгъа
щимышхэгъа
дыщимышхэгъа
фыщимышхэгъа
щимышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщишхэн
ущишхэн
щишхэн
дыщишхэн
фыщишхэн
щишхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимышхэн
ущимышхэн
щимышхэн
дыщимышхэн
фыщимышхэн
щимышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщишхэну
ущишхэну
щишхэну
дыщишхэну
фыщишхэну
щишхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимышхэну
ущимышхэну
щимышхэну
дыщимышхэну
фыщимышхэну
щимышхэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздишхэ
уздишхэ
здишхэ
дыздишхэ
фыздишхэ
здишхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимышхэ
уздимышхэ
здимышх
дыздимышхэ
фыздимышхэ
здимышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздишха
уздишха
здишха
дыздишха
фыздишха
здишха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимышха
уздимышха
здимышха
дыздимышха
фыздимышха
здимышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздишхэгъа
уздишхэгъа
здишхэгъа
дыздишхэгъа
фыздишхэгъа
здишхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимышхэгъа
уздимышхэгъа
здимышхэгъа
дыздимышхэгъа
фыздимышхэгъа
здимышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздишхэн
уздишхэн
здишхэн
дыздишхэн
фыздишхэн
здишхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимышхэн
уздимышхэн
здимышхэн
дыздимышхэн
фыздимышхэн
здимышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздишхэну
уздишхэну
здишхэну
дыздишхэну
фыздишхэну
здишхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимышхэну
уздимышхэну
здимышхэну
дыздимышхэну
фыздимышхэну
здимышхэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀишхэ
ущӀишхэ
щӀишхэ
дыщӀишхэ
фыщӀишхэ
щӀишхэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимышхэ
ущӀимышхэ
щӀимышхэ
дыщӀимышхэ
фыщӀимышхэ
щӀимышхэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀишха
ущӀишха
щӀишха
дыщӀишха
фыщӀишха
щӀишха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимышха
ущӀимышха
щӀимышха
дыщӀимышха
фыщӀимышха
щӀимышха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀишхэгъа
ущӀишхэгъа
щӀишхэгъа
дыщӀишхэгъа
фыщӀишхэгъа
щӀишхэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимышхэгъа
ущӀимышхэгъа
щӀимышхэгъа
дыщӀимышхэгъа
фыщӀимышхэгъа
щӀимышхэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀишхэн
ущӀишхэн
щӀишхэн
дыщӀишхэн
фыщӀишхэн
щӀишхэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимышхэн
ущӀимышхэн
щӀимышхэн
дыщӀимышхэн
фыщӀимышхэн
щӀимышхэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀишхэну
ущӀишхэну
щӀишхэну
дыщӀишхэну
фыщӀишхэну
щӀишхэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимышхэну
ущӀимышхэну
щӀимышхэну
дыщӀимышхэну
фыщӀимышхэну
щӀимышхэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сишхэу
уишхэу
ишхэу
дишхэу
фишхэу
ишхэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симышхэу
уимышхэу
имышхэу
димышхэу
фимышхэу
имышхэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сишхауэ
уишхауэ
ишхауэ
дишхауэ
фишхауэ
ишхауэ / ишхахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симышхауэ
уимышхауэ
имышхауэ
димышхауэ
фимышхауэ
имышхауэ / имышхахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сишхэурэ
уишхэурэ
ишхэурэ
дишхэурэ
фишхэурэ
ишхэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симышхэурэ
уимышхэурэ
имышхэурэ
димышхэурэ
фимышхэурэ
имышхэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]э
[шх]эр
--
[шх]эхэр
Эргативнэ:
[шх]э
[шх]эм
--
[шх]эхэм
Послеложнэ:
[шх]экӀэ
[шх]эмкӀэ
[шх]эхэкӀэ
[шх]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]эуэ
[шх]эрауэ
[шх]эхэу
[шх]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]а
[шх]ар
--
[шх]ахэр
Эргативнэ:
[шх]а
[шх]ам
--
[шх]ахэм
Послеложнэ:
[шх]акӀэ
[шх]амкӀэ
[шх]ахэкӀэ
[шх]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]ауэ
[шх]арауэ
[шх]ахэу
[шх]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эн
[шх]эныр
--
[шх]энхэр
Эргативнэ:
[шх]эн
[шх]эным
--
[шх]энхэм
Послеложнэ:
[шх]энкӀэ
[шх]энымкӀэ
[шх]энхэкӀэ
[шх]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[шх]эну
[шх]энырауэ
[шх]энхэу
[шх]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[шх]эну
[шх]энур
--
[шх]энухэр
Эргативнэ:
[шх]эну
[шх]энум
--
[шх]энухэм
Послеложнэ:
[шх]энукӀэ
[шх]энумкӀэ
[шх]энухэкӀэ
[шх]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[шх]энууэ
[шх]энурауэ
[шх]энухэу
[шх]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Кумбыгъэ гуэрым ткӀуэпсурэ ихуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ишхэн: fall in drops inside sth (about rain)
Пэгуным уэшх ишхэн: the rain falls in drops into the pail.
УРЫСЫБЗЭ
ишхэн: капать внутрь чего-л. (о дожде)
Пэгуным уэшх ишхэн: дождь капает в ведро.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.