АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
Глагол лъэмыӏэс "ицырхъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ицырхъэн
щымыӀэныгъэ:
имыцырхъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сицырхъэн
уицырхъэн
ицырхъэн
дицырхъэн
фицырхъэн
ицырхъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэн
уимыцырхъэн
имыцырхъэн
димыцырхъэн
фимыцырхъэн
имыцырхъэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ицырхъэ!
фицырхъэ!
щымыӀэныгъэ:
уимыцырхъэ!
фимыцырхъэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срецырхъэ
урецырхъэ
ирецырхъэ
дрецырхъэ
фрецырхъэ
ирецырхъэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыцырхъэ
уремыцырхъэ
иремыцырхъэ
дремыцырхъэ
фремыцырхъэ
иремыцырхъэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соцырхъэ(р)
уоцырхъэ(р)
йоцырхъэ(р)
доцырхъэ(р)
фоцырхъэ(р)
йоцырхъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэркъым
уицырхъэркъым
ицырхъэркъым
дицырхъэркъым
фицырхъэркъым
ицырхъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъэрт
уицырхъэрт
ицырхъэрт
дицырхъэрт
фицырхъэрт
ицырхъэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэртэкъым
уицырхъэртэкъым
ицырхъэртэкъым
дицырхъэртэкъым
фицырхъэртэкъым
ицырхъэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъащ
уицырхъащ
ицырхъащ
дицырхъащ
фицырхъащ
ицырхъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сицырхъакъым
уицырхъакъым
ицырхъакъым
дицырхъакъым
фицырхъакъым
ицырхъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъат
уицырхъат
ицырхъат
дицырхъат
фицырхъат
ицырхъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сицырхъатэкъым
уицырхъатэкъым
ицырхъатэкъым
дицырхъатэкъым
фицырхъатэкъым
ицырхъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъащ
уицырхъэгъащ
ицырхъэгъащ
дицырхъэгъащ
фицырхъэгъащ
ицырхъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэгъакъым
уицырхъэгъакъым
ицырхъэгъакъым
дицырхъэгъакъым
фицырхъэгъакъым
ицырхъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъат
уицырхъэгъат
ицырхъэгъат
дицырхъэгъат
фицырхъэгъат
ицырхъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэгъатэкъым
уицырхъэгъатэкъым
ицырхъэгъатэкъым
дицырхъэгъатэкъым
фицырхъэгъатэкъым
ицырхъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сицырхъэщ
уицырхъэщ
ицырхъэщ
дицырхъэщ
фицырхъэщ
ицырхъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэкъым
уицырхъэкъым
ицырхъэкъым
дицырхъэкъым
фицырхъэкъым
ицырхъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сицырхъэт
уицырхъэт
ицырхъэт
дицырхъэт
фицырхъэт
ицырхъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэтэкъым
уицырхъэтэкъым
ицырхъэтэкъым
дицырхъэтэкъым
фицырхъэтэкъым
ицырхъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнщ
уицырхъэнщ
ицырхъэнщ
дицырхъэнщ
фицырхъэнщ
ицырхъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэнкъым
уицырхъэнкъым
ицырхъэнкъым
дицырхъэнкъым
фицырхъэнкъым
ицырхъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэну(хэ)щ
уицырхъэнущ
ицырхъэнущ
дицырхъэнущ
фицырхъэнущ
ицырхъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэнукъым
уицырхъэнукъым
ицырхъэнукъым
дицырхъэнукъым
фицырхъэнукъым
ицырхъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэрэ
уицырхъэрэ
ицырхъэрэ
дицырхъэрэ
фицырхъэрэ
ицырхъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэркъэ
уицырхъэркъэ
ицырхъэркъэ
дицырхъэркъэ
фицырхъэркъэ
ицырхъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъэрт
уицырхъэрт
ицырхъэрт
дицырхъэрт
фицырхъэрт
ицырхъэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэртэкъэ
уицырхъэртэкъэ
ицырхъэртэкъэ
дицырхъэртэкъэ
фицырхъэртэкъэ
ицырхъэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъа
уицырхъа
ицырхъа
дицырхъа
фицырхъа
ицырхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сицырхъакъэ
уицырхъакъэ
ицырхъакъэ
дицырхъакъэ
фицырхъакъэ
ицырхъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъат
уицырхъат
ицырхъат
дицырхъат
фицырхъат
ицырхъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сицырхъатэкъэ
уицырхъатэкъэ
ицырхъатэкъэ
дицырхъатэкъэ
фицырхъатэкъэ
ицырхъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъа
уицырхъэгъа
ицырхъэгъа
дицырхъэгъа
фицырхъэгъа
ицырхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэгъакъэ
уицырхъэгъакъэ
ицырхъэгъакъэ
дицырхъэгъакъэ
фицырхъэгъакъэ
ицырхъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъат
уицырхъэгъат
ицырхъэгъат
дицырхъэгъат
фицырхъэгъат
ицырхъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэгъатэкъэ
уицырхъэгъатэкъэ
ицырхъэгъатэкъэ
дицырхъэгъатэкъэ
фицырхъэгъатэкъэ
ицырхъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сицырхъэ
уицырхъэ
ицырхъэ
дицырхъэ
фицырхъэ
ицырхъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэкъэ
уицырхъэкъэ
ицырхъэкъэ
дицырхъэкъэ
фицырхъэкъэ
ицырхъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сицырхъэт
уицырхъэт
ицырхъэт
дицырхъэт
фицырхъэт
ицырхъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэтэкъэ
уицырхъэтэкъэ
ицырхъэтэкъэ
дицырхъэтэкъэ
фицырхъэтэкъэ
ицырхъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэн
уицырхъэн
ицырхъэн
дицырхъэн
фицырхъэн
ицырхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэнкъэ
уицырхъэнкъэ
ицырхъэнкъэ
дицырхъэнкъэ
фицырхъэнкъэ
ицырхъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэну
уицырхъэну
ицырхъэну
дицырхъэну
фицырхъэну
ицырхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэнукъэ
уицырхъэнукъэ
ицырхъэнукъэ
дицырхъэнукъэ
фицырхъэнукъэ
ицырхъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэмэ
уицырхъэмэ
ицырхъэмэ
дицырхъэмэ
фицырхъэмэ
ицырхъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэмэ
уимыцырхъэмэ
имыцырхъэмэ
димыцырхъэмэ
фимыцырхъэмэ
имыцырхъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъамэ
уицырхъамэ
ицырхъамэ
дицырхъамэ
фицырхъамэ
ицырхъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъамэ
уимыцырхъамэ
имыцырхъамэ
димыцырхъамэ
фимыцырхъамэ
имыцырхъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъамэ
уицырхъэгъамэ
ицырхъэгъамэ
дицырхъэгъамэ
фицырхъэгъамэ
ицырхъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэгъамэ
уимыцырхъэгъамэ
имыцырхъэгъамэ
димыцырхъэгъамэ
фимыцырхъэгъамэ
имыцырхъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнмэ
уицырхъэнмэ
ицырхъэнмэ
дицырхъэнмэ
фицырхъэнмэ
ицырхъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнмэ
уимыцырхъэнмэ
имыцырхъэнмэ
димыцырхъэнмэ
фимыцырхъэнмэ
имыцырхъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнумэ
уицырхъэнумэ
ицырхъэнумэ
дицырхъэнумэ
фицырхъэнумэ
ицырхъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнумэ
уимыцырхъэнумэ
имыцырхъэнумэ
димыцырхъэнумэ
фимыцырхъэнумэ
имыцырхъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэтэмэ
уицырхъэтэмэ
ицырхъэтэмэ
дицырхъэтэмэ
фицырхъэтэмэ
ицырхъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэтэмэ
уимыцырхъэтэмэ
имыцырхъэтэмэ
димыцырхъэтэмэ
фимыцырхъэтэмэ
имыцырхъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъатэмэ
уицырхъатэмэ
ицырхъатэмэ
дицырхъатэмэ
фицырхъатэмэ
ицырхъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъатэмэ
уимыцырхъатэмэ
имыцырхъатэмэ
димыцырхъатэмэ
фимыцырхъатэмэ
имыцырхъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъатэмэ
уицырхъэгъатэмэ
ицырхъэгъатэмэ
дицырхъэгъатэмэ
фицырхъэгъатэмэ
ицырхъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэгъатэмэ
уимыцырхъэгъатэмэ
имыцырхъэгъатэмэ
димыцырхъэгъатэмэ
фимыцырхъэгъатэмэ
имыцырхъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнтэмэ
уицырхъэнтэмэ
ицырхъэнтэмэ
дицырхъэнтэмэ
фицырхъэнтэмэ
ицырхъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнтэмэ
уимыцырхъэнтэмэ
имыцырхъэнтэмэ
димыцырхъэнтэмэ
фимыцырхъэнтэмэ
имыцырхъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнутэмэ
уицырхъэнутэмэ
ицырхъэнутэмэ
дицырхъэнутэмэ
фицырхъэнутэмэ
ицырхъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнутэмэ
уимыцырхъэнутэмэ
имыцырхъэнутэмэ
димыцырхъэнутэмэ
фимыцырхъэнутэмэ
имыцырхъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнт
уицырхъэнт
ицырхъэнт
дицырхъэнт
фицырхъэнт
ицырхъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэнтэкъым
уицырхъэнтэкъым
ицырхъэнтэкъым
дицырхъэнтэкъым
фицырхъэнтэкъым
ицырхъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнут
уицырхъэнут
ицырхъэнут
дицырхъэнут
фицырхъэнут
ицырхъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сицырхъэнутэкъым
уицырхъэнутэкъым
ицырхъэнутэкъым
дицырхъэнутэкъым
фицырхъэнутэкъым
ицырхъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэми
уицырхъэми
ицырхъэми
дицырхъэми
фицырхъэми
ицырхъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэми
уимыцырхъэми
имыцырхъэми
димыцырхъэми
фимыцырхъэми
имыцырхъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъами
уицырхъами
ицырхъами
дицырхъами
фицырхъами
ицырхъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъами
уимыцырхъами
имыцырхъами
димыцырхъами
фимыцырхъами
имыцырхъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъами
уицырхъэгъами
ицырхъэгъами
дицырхъэгъами
фицырхъэгъами
ицырхъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэгъами
уимыцырхъэгъами
имыцырхъэгъами
димыцырхъэгъами
фимыцырхъэгъами
имыцырхъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнми
уицырхъэнми
ицырхъэнми
дицырхъэнми
фицырхъэнми
ицырхъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнми
уимыцырхъэнми
имыцырхъэнми
димыцырхъэнми
фимыцырхъэнми
имыцырхъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнуми
уицырхъэнуми
ицырхъэнуми
дицырхъэнуми
фицырхъэнуми
ицырхъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнуми
уимыцырхъэнуми
имыцырхъэнуми
димыцырхъэнуми
фимыцырхъэнуми
имыцырхъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэтэми
уицырхъэтэми
ицырхъэтэми
дицырхъэтэми
фицырхъэтэми
ицырхъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэтэми
уимыцырхъэтэми
имыцырхъэтэми
димыцырхъэтэми
фимыцырхъэтэми
имыцырхъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сицырхъатэми
уицырхъатэми
ицырхъатэми
дицырхъатэми
фицырхъатэми
ицырхъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъатэми
уимыцырхъатэми
имыцырхъатэми
димыцырхъатэми
фимыцырхъатэми
имыцырхъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сицырхъэгъатэми
уицырхъэгъатэми
ицырхъэгъатэми
дицырхъэгъатэми
фицырхъэгъатэми
ицырхъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэгъатэми
уимыцырхъэгъатэми
имыцырхъэгъатэми
димыцырхъэгъатэми
фимыцырхъэгъа(хэ)тэми
имыцырхъэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнтэми
уицырхъэнтэми
ицырхъэнтэми
дицырхъэнтэми
фицырхъэнтэми
ицырхъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнтэми
уимыцырхъэнтэми
имыцырхъэнтэми
димыцырхъэнтэми
фимыцырхъэнтэми
имыцырхъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сицырхъэнутэми
уицырхъэнутэми
ицырхъэнутэми
дицырхъэнутэми
фицырхъэнутэми
ицырхъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыцырхъэнутэми
уимыцырхъэнутэми
имыцырхъэнутэми
димыцырхъэнутэми
фимыцырхъэнутэми
имыцырхъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сицырхъаи
уицырхъаи
ицырхъаи
дицырхъаи
фицырхъаи
ицырхъаи
щымыӀэныгъэ:
сицырхъакъыми
уицырхъакъыми
ицырхъакъыми
дицырхъакъыми
фицырхъакъыми
ицырхъакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сицырхъащэрэт
уицырхъащэрэт
ицырхъащэрэт
дицырхъащэрэт
фицырхъащэрэт
ицырхъа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыцырхъащэрэт
уимыцырхъащэрэт
имыцырхъащэрэт
димыцырхъащэрэт
фимыцырхъащэрэт
имыцырхъа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнщ
уицырхъагъэнщ
ицырхъагъэнщ
дицырхъагъэнщ
фицырхъагъэнщ
ицырхъагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнкъым
уицырхъагъэнкъым
ицырхъагъэнкъым
дицырхъагъэнкъым
фицырхъагъэнкъым
ицырхъагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнт
уицырхъагъэнт
ицырхъагъэнт
дицырхъагъэнт
фицырхъагъэнт
ицырхъагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнтэкъым
уицырхъагъэнтэкъым
ицырхъагъэнтэкъым
дицырхъагъэнтэкъым
фицырхъагъэнтэкъым
ицырхъагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэн
уицырхъагъэн
ицырхъагъэн
дицырхъагъэн
фицырхъагъэн
ицырхъагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнкъэ
уицырхъагъэнкъэ
ицырхъагъэнкъэ
дицырхъагъэнкъэ
фицырхъагъэнкъэ
ицырхъагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнт
уицырхъагъэнт
ицырхъагъэнт
дицырхъагъэнт
фицырхъагъэнт
ицырхъагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнтэкъэ
уицырхъагъэнтэкъэ
ицырхъагъэнтэкъэ
дицырхъагъэнтэкъэ
фицырхъагъэнтэкъэ
ицырхъагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнущ
уицырхъагъэнущ
ицырхъагъэнущ
дицырхъагъэнущ
фицырхъагъэнущ
ицырхъагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнукъым
уицырхъагъэнукъым
ицырхъагъэнукъым
дицырхъагъэнукъым
фицырхъагъэнукъым
ицырхъагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнут
уицырхъагъэнут
ицырхъагъэнут
дицырхъагъэнут
фицырхъагъэнут
ицырхъагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнутэкъым
уицырхъагъэнутэкъым
ицырхъагъэнутэкъым
дицырхъагъэнутэкъым
фицырхъагъэнутэкъым
ицырхъагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэну
уицырхъагъэну
ицырхъагъэну
дицырхъагъэну
фицырхъагъэну
ицырхъагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнукъэ
уицырхъагъэнукъэ
ицырхъагъэнукъэ
дицырхъагъэнукъэ
фицырхъагъэнукъэ
ицырхъагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнут
уицырхъагъэнут
ицырхъагъэнут
дицырхъагъэнут
фицырхъагъэнут
ицырхъагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сицырхъагъэнутэкъэ
уицырхъагъэнутэкъэ
ицырхъагъэнутэкъэ
дицырхъагъэнутэкъэ
фицырхъагъэнутэкъэ
ицырхъагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сицырхъэ
уицырхъэ
ицырхъэ
дицырхъэ
фицырхъэ
ицырхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыцырхъэ
уимыцырхъэ
имыцырхъэ
димыцырхъэ
фимыцырхъэ
имыцырхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сицырхъа
уицырхъа
ицырхъа
дицырхъа
фицырхъа
ицырхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыцырхъа
уимыцырхъа
имыцырхъа
димыцырхъа
фимыцырхъа
имыцырхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сицырхъэгъа
уицырхъэгъа
ицырхъэгъа
дицырхъэгъа
фицырхъэгъа
ицырхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыцырхъэгъа
уимыцырхъэгъа
имыцырхъэгъа
димыцырхъэгъа
фимыцырхъэгъа
имыцырхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сицырхъэн
уицырхъэн
ицырхъэн
дицырхъэн
фицырхъэн
ицырхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыцырхъэн
уимыцырхъэн
имыцырхъэн
димыцырхъэн
фимыцырхъэн
имыцырхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сицырхъэну
уицырхъэну
ицырхъэну
дицырхъэну
фицырхъэну
ицырхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыцырхъэну
уимыцырхъэну
имыцырхъэну
димыцырхъэну
фимыцырхъэну
имыцырхъэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрицырхъэ
узэрицырхъэ
зэрицырхъэ
дызэрицырхъэ
фызэрицырхъэ
зэрицырхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыцырхъэ
узэримыцырхъэ
зэримыцырхъэ
дызэримыцырхъэ
фызэримыцырхъэ
зэримыцырхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрицырхъа
узэрицырхъа
зэрицырхъа
дызэрицырхъа
фызэрицырхъа
зэрицырхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыцырхъа
узэримыцырхъа
зэримыцырхъа
дызэримыцырхъа
фызэримыцырхъа
зэримыцырхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрицырхъэгъа
узэрицырхъэгъа
зэрицырхъэгъа
дызэрицырхъэгъа
фызэрицырхъэгъа
зэрицырхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыцырхъэгъа
узэримыцырхъэгъа
зэримыцырхъэгъа
дызэримыцырхъэгъа
фызэримыцырхъэгъа
зэримыцырхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрицырхъэн
узэрицырхъэн
зэрицырхъэн
дызэрицырхъэн
фызэрицырхъэн
зэрицырхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыцырхъэн
узэримыцырхъэн
зэримыцырхъэн
дызэримыцырхъэн
фызэримыцырхъэн
зэримыцырхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрицырхъэну
узэрицырхъэну
зэрицырхъэну
дызэрицырхъэну
фызэрицырхъэну
зэрицырхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыцырхъэну
узэримыцырхъэну
зэримыцырхъэну
дызэримыцырхъэну
фызэримыцырхъэну
зэримыцырхъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщицырхъэ
ущицырхъэ
щицырхъэ
дыщицырхъэ
фыщицырхъэ
щицырхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыцырхъэ
ущимыцырхъэ
щимыцырхъэ
дыщимыцырхъэ
фыщимыцырхъэ
щимыцырхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщицырхъа
ущицырхъа
щицырхъа
дыщицырхъа
фыщицырхъа
щицырхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыцырхъа
ущимыцырхъа
щимыцырхъа
дыщимыцырхъа
фыщимыцырхъа
щимыцырхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщицырхъэгъа
ущицырхъэгъа
щицырхъэгъа
дыщицырхъэгъа
фыщицырхъэгъа
щицырхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыцырхъэгъа
ущимыцырхъэгъа
щимыцырхъэгъа
дыщимыцырхъэгъа
фыщимыцырхъэгъа
щимыцырхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщицырхъэн
ущицырхъэн
щицырхъэн
дыщицырхъэн
фыщицырхъэн
щицырхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыцырхъэн
ущимыцырхъэн
щимыцырхъэн
дыщимыцырхъэн
фыщимыцырхъэн
щимыцырхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщицырхъэну
ущицырхъэну
щицырхъэну
дыщицырхъэну
фыщицырхъэну
щицырхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыцырхъэну
ущимыцырхъэну
щимыцырхъэну
дыщимыцырхъэну
фыщимыцырхъэну
щимыцырхъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздицырхъэ
уздицырхъэ
здицырхъэ
дыздицырхъэ
фыздицырхъэ
здицырхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыцырхъэ
уздимыцырхъэ
здимыцырхъ
дыздимыцырхъэ
фыздимыцырхъэ
здимыцырхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздицырхъа
уздицырхъа
здицырхъа
дыздицырхъа
фыздицырхъа
здицырхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыцырхъа
уздимыцырхъа
здимыцырхъа
дыздимыцырхъа
фыздимыцырхъа
здимыцырхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздицырхъэгъа
уздицырхъэгъа
здицырхъэгъа
дыздицырхъэгъа
фыздицырхъэгъа
здицырхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыцырхъэгъа
уздимыцырхъэгъа
здимыцырхъэгъа
дыздимыцырхъэгъа
фыздимыцырхъэгъа
здимыцырхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздицырхъэн
уздицырхъэн
здицырхъэн
дыздицырхъэн
фыздицырхъэн
здицырхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыцырхъэн
уздимыцырхъэн
здимыцырхъэн
дыздимыцырхъэн
фыздимыцырхъэн
здимыцырхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздицырхъэну
уздицырхъэну
здицырхъэну
дыздицырхъэну
фыздицырхъэну
здицырхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыцырхъэну
уздимыцырхъэну
здимыцырхъэну
дыздимыцырхъэну
фыздимыцырхъэну
здимыцырхъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀицырхъэ
ущӀицырхъэ
щӀицырхъэ
дыщӀицырхъэ
фыщӀицырхъэ
щӀицырхъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыцырхъэ
ущӀимыцырхъэ
щӀимыцырхъэ
дыщӀимыцырхъэ
фыщӀимыцырхъэ
щӀимыцырхъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀицырхъа
ущӀицырхъа
щӀицырхъа
дыщӀицырхъа
фыщӀицырхъа
щӀицырхъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыцырхъа
ущӀимыцырхъа
щӀимыцырхъа
дыщӀимыцырхъа
фыщӀимыцырхъа
щӀимыцырхъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀицырхъэгъа
ущӀицырхъэгъа
щӀицырхъэгъа
дыщӀицырхъэгъа
фыщӀицырхъэгъа
щӀицырхъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыцырхъэгъа
ущӀимыцырхъэгъа
щӀимыцырхъэгъа
дыщӀимыцырхъэгъа
фыщӀимыцырхъэгъа
щӀимыцырхъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀицырхъэн
ущӀицырхъэн
щӀицырхъэн
дыщӀицырхъэн
фыщӀицырхъэн
щӀицырхъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыцырхъэн
ущӀимыцырхъэн
щӀимыцырхъэн
дыщӀимыцырхъэн
фыщӀимыцырхъэн
щӀимыцырхъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀицырхъэну
ущӀицырхъэну
щӀицырхъэну
дыщӀицырхъэну
фыщӀицырхъэну
щӀицырхъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыцырхъэну
ущӀимыцырхъэну
щӀимыцырхъэну
дыщӀимыцырхъэну
фыщӀимыцырхъэну
щӀимыцырхъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сицырхъэу
уицырхъэу
ицырхъэу
дицырхъэу
фицырхъэу
ицырхъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыцырхъэу
уимыцырхъэу
имыцырхъэу
димыцырхъэу
фимыцырхъэу
имыцырхъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сицырхъауэ
уицырхъауэ
ицырхъауэ
дицырхъауэ
фицырхъауэ
ицырхъауэ / ицырхъахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыцырхъауэ
уимыцырхъауэ
имыцырхъауэ
димыцырхъауэ
фимыцырхъауэ
имыцырхъауэ / имыцырхъахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сицырхъэурэ
уицырхъэурэ
ицырхъэурэ
дицырхъэурэ
фицырхъэурэ
ицырхъэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыцырхъэурэ
уимыцырхъэурэ
имыцырхъэурэ
димыцырхъэурэ
фимыцырхъэурэ
имыцырхъэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [цырхъ]э
[цырхъ]эр
--
[цырхъ]эхэр
Эргативнэ: [цырхъ]э
[цырхъ]эм
--
[цырхъ]эхэм
Послеложнэ: [цырхъ]экӀэ
[цырхъ]эмкӀэ
[цырхъ]эхэкӀэ
[цырхъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [цырхъ]эуэ
[цырхъ]эрауэ
[цырхъ]эхэу
[цырхъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [цырхъ]а
[цырхъ]ар
--
[цырхъ]ахэр
Эргативнэ: [цырхъ]а
[цырхъ]ам
--
[цырхъ]ахэм
Послеложнэ: [цырхъ]акӀэ
[цырхъ]амкӀэ
[цырхъ]ахэкӀэ
[цырхъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [цырхъ]ауэ
[цырхъ]арауэ
[цырхъ]ахэу
[цырхъ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [цырхъ]эн
[цырхъ]эныр
--
[цырхъ]энхэр
Эргативнэ: [цырхъ]эн
[цырхъ]эным
--
[цырхъ]энхэм
Послеложнэ: [цырхъ]энкӀэ
[цырхъ]энымкӀэ
[цырхъ]энхэкӀэ
[цырхъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[цырхъ]эну
[цырхъ]энырауэ
[цырхъ]энхэу
[цырхъ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [цырхъ]эну
[цырхъ]энур
--
[цырхъ]энухэр
Эргативнэ: [цырхъ]эну
[цырхъ]энум
--
[цырхъ]энухэм
Послеложнэ: [цырхъ]энукӀэ
[цырхъ]энумкӀэ
[цырхъ]энухэкӀэ
[цырхъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [цырхъ]энууэ
[цырхъ]энурауэ
[цырхъ]энухэу
[цырхъ]энухэрауэ
Еплъ псалъафэ зэпыщӀахэр. ицырхъэн: see псалъафэ зэпыщӀахэр. ицырхъэн: см. псалъафэ зэпыщӀахэр.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: reach sb’s ears
Урысыбзэ: дойти до чьего-л. слуха
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 
