АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "ихуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ихуэн
щымыӀэныгъэ:
имыхуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
исхуэн
ипхуэн
ирихуэн
итхуэн
ифхуэн
ирахуэн
щымыӀэныгъэ:
измыхуэн
иумыхуэн
иримыхуэн
идмыхуэн
ивмыхуэн
ирамыхуэн
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ихуэ!
ифхуэ!
щымыӀэныгъэ:
иумыхуэ!
ивмыхуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
срирехуэ
урирехуэ
ирирехуэ
дрирехуэ
фрирехуэ
ирирехуэ
щымыӀэныгъэ:
сриремыхуэ
уриремыхуэ
ириремыхуэ
дриремыхуэ
фриремыхуэ
ириремыхуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
изохуэ(р)
ибохуэ(р)
ирехуэ(р)
идохуэ(р)
ивохуэ(р)
ирахуэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэркъым
ипхуэркъым
ирихуэркъым
итхуэркъым
ифхуэркъым
ирахуэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
исхуэрт
ипхуэрт
ирихуэрт
итхуэрт
ифхуэрт
ирахуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
исхуэртэкъым
ипхуэртэкъым
ирихуэртэкъым
итхуэртэкъым
ифхуэртэкъым
ирахуэртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исхуащ
ипхуащ
ирихуащ
итхуащ
ифхуащ
ирахуащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
исхуакъым
ипхуакъым
ирихуакъым
итхуакъым
ифхуакъым
ирахуакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
исхуат
ипхуат
ирихуат
итхуат
ифхуат
ирахуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
исхуатэкъым
ипхуатэкъым
ирихуатэкъым
итхуатэкъым
ифхуатэкъым
ирахуатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэщ
ипхуэщ
ирихуэщ
итхуэщ
ифхуэщ
ирахуэщ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэкъым
ипхуэкъым
ирихуэкъым
итхуэкъым
ифхуэкъым
ирахуэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэт
ипхуэт
ирихуэт
итхуэт
ифхуэт
ирахуэт
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэтэкъым
ипхуэтэкъым
ирихуэтэкъым
итхуэтэкъым
ифхуэтэкъым
ирахуэтэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
исхуэщ
ипхуэщ
ирихуэщ
итхуэщ
ифхуэщ
ирахуэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
исхуэкъым
ипхуэкъым
ирихуэкъым
итхуэкъым
ифхуэкъым
ирахуэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
исхуэт
ипхуэт
ирихуэт
итхуэт
ифхуэт
ирахуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
исхуэтэкъым
ипхуэтэкъым
ирихуэтэкъым
итхуэтэкъым
ифхуэтэкъым
ирахуэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнщ
ипхуэнщ
ирихуэнщ
итхуэнщ
ифхуэнщ
ирахуэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэнкъым
ипхуэнкъым
ирихуэнкъым
итхуэнкъым
ифхуэнкъым
ирахуэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнущ
ипхуэнущ
ирихуэнущ
итхуэнущ
ифхуэнущ
ирахуэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэнукъым
ипхуэнукъым
ирихуэнукъым
итхуэнукъым
ифхуэнукъым
ирахуэнукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэрэ
ипхуэрэ
ирихуэрэ
итхуэрэ
ифхуэрэ
ирахуэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэркъэ
ипхуэркъэ
ирихуэркъэ
итхуэркъэ
ифхуэркъэ
ирахуэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
исхуэрт
ипхуэрт
ирихуэрт
итхуэрт
ифхуэрт
ирахуэрт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
исхуэртэкъэ
ипхуэртэкъэ
ирихуэртэкъэ
итхуэртэкъэ
ифхуэртэкъэ
ирахуэртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исхуа
ипхуа
ирихуа
итхуа
ифхуа
ирахуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
исхуакъэ
ипхуакъэ
ирихуакъэ
итхуакъэ
ифхуакъэ
ирахуакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
исхуат
ипхуат
ирихуат
итхуат
ифхуат
ирахуат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
исхуатэкъэ
ипхуатэкъэ
ирихуатэкъэ
итхуатэкъэ
ифхуатэкъэ
ирахуатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэ
ипхуэ
ирихуэ
итхуэ
ифхуэ
ирахуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэкъэ
ипхуэкъэ
ирихуэкъэ
итхуэкъэ
ифхуэкъэ
ирахуэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэт
ипхуэт
ирихуэт
итхуэт
ифхуэт
ирахуэт
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
исхуэтэкъэ
ипхуэтэкъэ
ирихуэтэкъэ
итхуэтэкъэ
ифхуэтэкъэ
ирахуэтэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
исхуэ
ипхуэ
ирихуэ
итхуэ
ифхуэ
ирахуэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
исхуэкъэ
ипхуэкъэ
ирихуэкъэ
итхуэкъэ
ифхуэкъэ
ирахуэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
исхуэт
ипхуэт
ирихуэт
итхуэт
ифхуэт
ирахуэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
исхуэтэкъэ
ипхуэтэкъэ
ирихуэтэкъэ
итхуэтэкъэ
ифхуэтэкъэ
ирахуэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэн
ипхуэн
ирихуэн
итхуэн
ифхуэн
ирахуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэнкъэ
ипхуэнкъэ
ирихуэнкъэ
итхуэнкъэ
ифхуэнкъэ
ирахуэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэну
ипхуэну
ирихуэну
итхуэну
ифхуэну
ирахуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэнукъэ
ипхуэнукъэ
ирихуэнукъэ
итхуэнукъэ
ифхуэнукъэ
ирахуэнукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэмэ
ипхуэмэ
ирихуэмэ
итхуэмэ
ифхуэмэ
ирахуэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэмэ
иумыхуэмэ
иримыхуэмэ
идмыхуэмэ
ивмыхуэмэ
ирамыхуэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исхуамэ
ипхуамэ
ирихуамэ
итхуамэ
ифхуамэ
ирахуамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуамэ
иумыхуамэ
иримыхуамэ
идмыхуамэ
ивмыхуамэ
ирамыхуамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исхуэмэ
ипхуэмэ
ирихуэмэ
итхуэмэ
ифхуэмэ
ирахуэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуэмэ
иумыхуэмэ
иримыхуэмэ
идмыхуэмэ
ивмыхуэмэ
ирамыхуэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнмэ
ипхуэнмэ
ирихуэнмэ
итхуэнмэ
ифхуэнмэ
ирахуэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнмэ
иумыхуэнмэ
иримыхуэнмэ
идмыхуэнмэ
ивмыхуэнмэ
ирамыхуэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнумэ
ипхуэнумэ
ирихуэнумэ
итхуэнумэ
ифхуэнумэ
ирахуэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнумэ
иумыхуэнумэ
иримыхуэнумэ
идмыхуэнумэ
ивмыхуэнумэ
ирамыхуэнумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэтэмэ
ипхуэтэмэ
ирихуэтэмэ
итхуэтэмэ
ифхуэтэмэ
ирахуэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэтэмэ
иумыхуэтэмэ
иримыхуэтэмэ
идмыхуэтэмэ
ивмыхуэтэмэ
ирамыхуэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исхуатэмэ
ипхуатэмэ
ирихуатэмэ
итхуатэмэ
ифхуатэмэ
ирахуатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуатэмэ
иумыхуатэмэ
иримыхуатэмэ
идмыхуатэмэ
ивмыхуатэмэ
ирамыхуатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исхуэтэмэ
ипхуэтэмэ
ирихуэтэмэ
итхуэтэмэ
ифхуэтэмэ
ирахуэтэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуэтэмэ
иумыхуэтэмэ
иримыхуэтэмэ
идмыхуэтэмэ
ивмыхуэтэмэ
ирамыхуэтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнтэмэ
ипхуэнтэмэ
ирихуэнтэмэ
итхуэнтэмэ
ифхуэнтэмэ
ирахуэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнтэмэ
иумыхуэнтэмэ
иримыхуэнтэмэ
идмыхуэнтэмэ
ивмыхуэнтэмэ
ирамыхуэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнутэмэ
ипхуэнутэмэ
ирихуэнутэмэ
итхуэнутэмэ
ифхуэнутэмэ
ирахуэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнутэмэ
иумыхуэнутэмэ
иримыхуэнутэмэ
идмыхуэнутэмэ
ивмыхуэнутэмэ
ирамыхуэнутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнт
ипхуэнт
ирихуэнт
итхуэнт
ифхуэнт
ирахуэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэнтэкъым
ипхуэнтэкъым
ирихуэнтэкъым
итхуэнтэкъым
ифхуэнтэкъым
ирахуэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнут
ипхуэнут
ирихуэнут
итхуэнут
ифхуэнут
ирахуэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
исхуэнутэкъым
ипхуэнутэкъым
ирихуэнутэкъым
итхуэнутэкъым
ифхуэнутэкъым
ирахуэнутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэми
ипхуэми
ирихуэми
итхуэми
ифхуэми
ирахуэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэми
иумыхуэми
иримыхуэми
идмыхуэми
ивмыхуэми
ирамыхуэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исхуами
ипхуами
ирихуами
итхуами
ифхуами
ирахуами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуами
иумыхуами
иримыхуами
идмыхуами
ивмыхуами
ирамыхуами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исхуэми
ипхуэми
ирихуэми
итхуэми
ифхуэми
ирахуэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуэми
иумыхуэми
иримыхуэми
идмыхуэми
ивмыхуэми
ирамыхуэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнми
ипхуэнми
ирихуэнми
итхуэнми
ифхуэнми
ирахуэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнми
иумыхуэнми
иримыхуэнми
идмыхуэнми
ивмыхуэнми
ирамыхуэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнуми
ипхуэнуми
ирихуэнуми
итхуэнуми
ифхуэнуми
ирахуэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнуми
иумыхуэнуми
иримыхуэнуми
идмыхуэнуми
ивмыхуэнуми
ирамыхуэнуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэтэми
ипхуэтэми
ирихуэтэми
итхуэтэми
ифхуэтэми
ирахуэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэтэми
иумыхуэтэми
иримыхуэтэми
идмыхуэтэми
ивмыхуэтэми
ирамыхуэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
исхуатэми
ипхуатэми
ирихуатэми
итхуатэми
ифхуатэми
ирахуатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуатэми
иумыхуатэми
иримыхуатэми
идмыхуатэми
ивмыхуатэми
ирамыхуатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
исхуэтэми
ипхуэтэми
ирихуэтэми
итхуэтэми
ифхуэтэми
ирахуэтэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
измыхуэтэми
иумыхуэтэми
иримыхуэтэми
идмыхуэтэми
ивмыхуэтэми
ирамыхуэтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнтэми
ипхуэнтэми
ирихуэнтэми
итхуэнтэми
ифхуэнтэми
ирахуэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнтэми
иумыхуэнтэми
иримыхуэнтэми
идмыхуэнтэми
ивмыхуэнтэми
ирамыхуэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
исхуэнутэми
ипхуэнутэми
ирихуэнутэми
итхуэнутэми
ифхуэнутэми
ирахуэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
измыхуэнутэми
иумыхуэнутэми
иримыхуэнутэми
идмыхуэнутэми
ивмыхуэнутэми
ирамыхуэнутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
исхуаи
ипхуаи
ирихуаи
итхуаи
ифхуаи
ирахуаи
щымыӀэныгъэ:
измыхуаи
иумыхуаи
иримыхуаи
идмыхуаи
ивмыхуаи
ирамыхуаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
исхуащэрэт
ипхуащэрэт
ирихуащэрэт
итхуащэрэт
ифхуащэрэт
ирахуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
измыхуащэрэт
иумыхуащэрэт
иримыхуащэрэт
идмыхуащэрэт
ивмыхуащэрэт
ирамыхуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исхуагъэнщ
ипхуагъэнщ
ирихуагъэнщ
итхуагъэнщ
ифхуагъэнщ
ирахуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнкъым
ипхуагъэнкъым
ирихуагъэнкъым
итхуагъэнкъым
ифхуагъэнкъым
ирахуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исхуагъэнт
ипхуагъэнт
ирихуагъэнт
итхуагъэнт
ифхуагъэнт
ирахуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнтэкъым
ипхуагъэнтэкъым
ирихуагъэнтэкъым
итхуагъэнтэкъым
ифхуагъэнтэкъым
ирахуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исхуагъэн
ипхуагъэн
ирихуагъэн
итхуагъэн
ифхуагъэн
ирахуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнкъэ
ипхуагъэнкъэ
ирихуагъэнкъэ
итхуагъэнкъэ
ифхуагъэнкъэ
ирахуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исхуагъэнт
ипхуагъэнт
ирихуагъэнт
итхуагъэнт
ифхуагъэнт
ирахуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнтэкъэ
ипхуагъэнтэкъэ
ирихуагъэнтэкъэ
итхуагъэнтэкъэ
ифхуагъэнтэкъэ
ирахуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исхуагъэнущ
ипхуагъэнущ
ирихуагъэнущ
итхуагъэнущ
ифхуагъэнущ
ирахуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнукъым
ипхуагъэнукъым
ирихуагъэнукъым
итхуагъэнукъым
ифхуагъэнукъым
ирахуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
исхуагъэнут
ипхуагъэнут
ирихуагъэнут
итхуагъэнут
ифхуагъэнут
ирахуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнутэкъым
ипхуагъэнутэкъым
ирихуагъэнутэкъым
итхуагъэнутэкъым
ифхуагъэнутэкъым
ирахуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исхуагъэну
ипхуагъэну
ирихуагъэну
итхуагъэну
ифхуагъэну
ирахуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнукъэ
ипхуагъэнукъэ
ирихуагъэнукъэ
итхуагъэнукъэ
ифхуагъэнукъэ
ирахуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
исхуагъэнут
ипхуагъэнут
ирихуагъэнут
итхуагъэнут
ифхуагъэнут
ирахуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
исхуагъэнутэкъэ
ипхуагъэнутэкъэ
ирихуагъэнутэкъэ
итхуагъэнутэкъэ
ифхуагъэнутэкъэ
ирахуагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
изыхуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
изымыхуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
изыхуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
изымыхуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
изыхуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
изымыхуэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
изыхуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
изымыхуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
изыхуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
изымыхуэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
исхуэ
ипхуэ
ирихуэ
итхуэ
ифхуэ
ирахуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
измыхуэ
иумыхуэ
иримыхуэ
идмыхуэ
ивмыхуэ
ирамыхуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
исхуа
ипхуа
ирихуа
итхуа
ифхуа
ирахуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
измыхуа
иумыхуа
иримыхуа
идмыхуа
ивмыхуа
ирамыхуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
исхуэ
ипхуэ
ирихуэ
итхуэ
ифхуэ
ирахуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
измыхуэ
иумыхуэ
иримыхуэ
идмыхуэ
ивмыхуэ
ирамыхуэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
исхуэн
ипхуэн
ирихуэн
итхуэн
ифхуэн
ирахуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
измыхуэн
иумыхуэн
иримыхуэн
идмыхуэн
ивмыхуэн
ирамыхуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
исхуэну
ипхуэну
ирихуэну
итхуэну
ифхуэну
ирахуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
измыхуэну
иумыхуэну
иримыхуэну
идмыхуэну
ивмыхуэну
ирамыхуэну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
ихуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
имыхуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ихуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
имыхуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ихуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
имыхуэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ихуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
имыхуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ихуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
имыхуэну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрисхуэ
зэрипхуэ
зэрырихуэ
зэритхуэ
зэрифхуэ
зэрырахуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмыхуэ
зэрумыхуэ
зэрыримыхуэ
зэридмыхуэ
зэривмыхуэ
зэрырамыхуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрисхуа
зэрипхуа
зэрырихуа
зэритхуа
зэрифхуа
зэрырахуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмыхуа
зэрумыхуа
зэрыримыхуа
зэридмыхуа
зэривмыхуа
зэрырамыхуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрисхуэ
зэрипхуэ
зэрырихуэ
зэритхуэ
зэрифхуэ
зэрырахуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмыхуэ
зэрумыхуэ
зэрыримыхуэ
зэридмыхуэ
зэривмыхуэ
зэрырамыхуэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрисхуэн
зэрипхуэн
зэрырихуэн
зэритхуэн
зэрифхуэн
зэрырахуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмыхуэн
зэрумыхуэн
зэрыримыхуэн
зэридмыхуэн
зэривмыхуэн
зэрырамыхуэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрисхуэну
зэрипхуэну
зэрырихуэну
зэритхуэну
зэрифхуэну
зэрырахуэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэризмыхуэну
зэрумыхуэну
зэрыримыхуэну
зэридмыхуэну
зэривмыхуэну
зэрырамыхуэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щисхуэ
щипхуэ
щрихуэ
щитхуэ
щифхуэ
щрахуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щизмыхуэ
щумыхуэ
щримыхуэ
щидмыхуэ
щивмыхуэ
щрамыхуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щисхуа
щипхуа
щрихуа
щитхуа
щифхуа
щрахуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щизмыхуа
щумыхуа
щримыхуа
щидмыхуа
щивмыхуа
щрамыхуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щисхуэ
щипхуэ
щрихуэ
щитхуэ
щифхуэ
щрахуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щизмыхуэ
щумыхуэ
щримыхуэ
щидмыхуэ
щивмыхуэ
щрамыхуэ
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щисхуэн
щипхуэн
щрихуэн
щитхуэн
щифхуэн
щрахуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щизмыхуэн
щумыхуэн
щримыхуэн
щидмыхуэн
щивмыхуэн
щрамыхуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щисхуэну
щипхуэну
щрихуэну
щитхуэну
щифхуэну
щрахуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щизмыхуэну
щумыхуэну
щримыхуэну
щидмыхуэну
щивмыхуэну
щрамыхуэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здисхуэ
здипхуэ
здрихуэ
здитхуэ
здифхуэ
здрахуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здизмыхуэ
здумыхуэ
здримыхуэ
здидмыхуэ
здивмыхуэ
здрамыхуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здисхуа
здипхуа
здрихуа
здитхуа
здифхуа
здрахуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здизмыхуа
здумыхуа
здримыхуа
здидмыхуа
здивмыхуа
здрамыхуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здисхуэ
здипхуэ
здрихуэ
здитхуэ
здифхуэ
здрахуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здизмыхуэ
здумыхуэ
здримыхуэ
здидмыхуэ
здивмыхуэ
здрамыхуэ
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здисхуэн
здипхуэн
здрихуэн
здитхуэн
здифхуэн
здрахуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здизмыхуэн
здумыхуэн
здримыхуэн
здидмыхуэн
здивмыхуэн
здрамыхуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здисхуэну
здипхуэну
здрихуэну
здитхуэну
здифхуэну
здрахуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здизмыхуэну
здумыхуэну
здримыхуэну
здидмыхуэну
здивмыхуэну
здрамыхуэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀисхуэ
щӀипхуэ
щӀрихуэ
щӀитхуэ
щӀифхуэ
щӀрахуэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмыхуэ
щӀумыхуэ
щӀримыхуэ
щӀидмыхуэ
щӀивмыхуэ
щӀрамыхуэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀисхуа
щӀипхуа
щӀрихуа
щӀитхуа
щӀифхуа
щӀрахуа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмыхуа
щӀумыхуа
щӀримыхуа
щӀидмыхуа
щӀивмыхуа
щӀрамыхуа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀисхуэ
щӀипхуэ
щӀрихуэ
щӀитхуэ
щӀифхуэ
щӀрахуэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмыхуэ
щӀумыхуэ
щӀримыхуэ
щӀидмыхуэ
щӀивмыхуэ
щӀрамыхуэ
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀисхуэн
щӀипхуэн
щӀрихуэн
щӀитхуэн
щӀифхуэн
щӀрахуэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмыхуэн
щӀумыхуэн
щӀримыхуэн
щӀидмыхуэн
щӀивмыхуэн
щӀрамыхуэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀисхуэну
щӀипхуэну
щӀрихуэну
щӀитхуэну
щӀифхуэну
щӀрахуэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀизмыхуэну
щӀумыхуэну
щӀримыхуэну
щӀидмыхуэну
щӀивмыхуэну
щӀрамыхуэну
Депричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
исхуэу
ипхуэу
ирихуэу
итхуэу
ифхуэу
ирахуэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
измыхуэу
иумыхуэу
иримыхуэу
идмыхуэу
ивмыхуэу
ирамыхуэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
исхуауэ
ипхуауэ
ирихуауэ
итхуауэ
ифхуауэ
ирахуауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
измыхуауэ
иумыхуауэ
иримыхуауэ
идмыхуауэ
ивмыхуауэ
ирамыхуауэ
урэ-кӀэ депричастие - щыӀэныгъэ
исхуэурэ
ипхуэурэ
ирихуэурэ
итхуэурэ
ифхуэурэ
ирахуэурэ
урэ-кӀэ депричастие - щымыӀэныгъэ
измыхуэурэ
иумыхуэурэ
иримыхуэурэ
идмыхуэурэ
ивмыхуэурэ
ирамыхуэурэ
ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
узохуэ
узохуэ
ар
узохуэ
изохуэ
фызохуэ
изохуэ / язохуэ
дэ
фэ
фызохуэ
фызохуэ
ахэр
узохуэ
изохуэ
фызохуэ
язохуэ / изохуэ
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыбохуэ
сыбохуэ
уэ
ар
къызыбохуэ
ибохуэ
къыдыбохуэ
ибохуэ
дэ
дыбохуэ
дыбохуэ
фэ
ахэр
къызыбохуэ
ибохуэ
къыдыбохуэ
ибохуэ
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуехуэ
срехуэ
сыкъывехуэ
сарехуэ
уэ
укъызехуэ
урехуэ
укъыдехуэ
уарехуэ
ар
къызехуэ
къыуехуэ
ирехуэ
къыдехуэ
къывехуэ
ярехуэ
дэ
дыкъыуехуэ
дрехуэ
дыкъывехуэ
дарехуэ
фэ
фыкъызехуэ
фрехуэ
фыкъыдехуэ
фарехуэ
ахэр
къызехуэ
къыуехуэ
ирехуэ
къыдехуэ
къывехуэ
ярехуэ
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
удохуэ
удохуэ
ар
удохуэ
идохуэ
фыдохуэ
идохуэ / ядохуэ
дэ
фэ
фыдохуэ
фыдохуэ
ахэр
удохуэ
идохуэ
фыдохуэ
ядохуэ / идохуэ
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сывохуэ
сывохуэ
уэ
ар
къызывохуэ
ивохуэ
къыдывохуэ
ивохуэ
дэ
дывохуэ
дывохуэ
фэ
ахэр
къызывохуэ
ивохуэ
къыдывохуэ
ивохуэ
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуахуэ
сырахуэ
сыкъывахуэ
сырахуэ
уэ
укъызахуэ
урахуэ
укъыдахуэ
урахуэ
ар
къызахуэ
къыуахуэ
ирахуэ
къыдахуэ
къывахуэ
ирахуэ
дэ
дыкъыуахуэ
дырахуэ
дыкъывахуэ
дырахуэ
фэ
фыкъызахуэ
фырахуэ
фыкъыдахуэ
фырахуэ
ахэр
къызахуэ
къыуахуэ
ирахуэ
къыдахуэ
къывахуэ
ирахуэ
фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
подлежащэ сэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
уисхуэрэ
уайсхуэрэ
ар
уисхуэрэ
исхуэрэ
фисхуэрэ
ясхуэрэ
дэ
фэ
фисхуэрэ
файсхуэрэ
ахэр
уисхуэрэ
исхуэрэ
фисхуэрэ
ясхуэрэ
подлежащэ уэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сипхуэрэ
сайпхуэрэ
уэ
ар
къызипхуэрэ
ипхуэрэ
къыдипхуэрэ
япхуэрэ
дэ
дипхуэрэ
дайпхуэрэ
фэ
ахэр
къызипхуэрэ
ипхуэрэ
къыдипхуэрэ
япхуэрэ
подлежащэ абы
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуихуэрэ
срихуэрэ
сыкъывихуэрэ
сарихуэрэ
уэ
укъызихуэрэ
урихуэрэ
укъыдихуэрэ
уарихуэрэ
ар
къызихуэрэ
къыуихуэрэ
ирихуэрэ
къыдихуэрэ
къывихуэрэ
ярихуэрэ
дэ
дыкъыуихуэрэ
дрихуэрэ
дыкъывихуэрэ
дрихуэрэ
фэ
фыкъызихуэрэ
фрихуэрэ
фыкъыдихуэрэ
фарихуэрэ
ахэр
къызихуэрэ
къыуихуэрэ
ирихуэрэ
къыдихуэрэ
къывихуэрэ
ярихуэрэ
подлежащэ дэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
уэ
уитхуэрэ
уайтхуэрэ
ар
уитхуэрэ
итхуэрэ
фитхуэрэ
ятхуэрэ
дэ
фэ
фитхуэрэ
файтхуэрэ
'ахэр
уитхуэрэ
итхуэрэ
фитхуэрэ
ятхуэрэ
подлежащэ фэ
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сифхуэрэ
сайфхуэрэ
уэ
ар
къызифхуэрэ
ифхуэрэ
къыдифхуэрэ
яфхуэрэ
дэ
дифхуэрэ
дайфхуэрэ
фэ
ахэр
къызифхуэрэ
ифхуэрэ
къыдифхуэрэ
яфхуэрэ
подлежащэ абыхэм
косвеннэ дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
прямой дополненэ
сэ
сыкъыуахуэрэ
срахуэрэ
сыкъывахуэрэ
сарахуэрэ
уэ
укъызахуэрэ
урахуэрэ
укъыдахуэрэ
уарахуэрэ
ар
къызахуэрэ
къыуахуэрэ
ирахуэрэ
къыдахуэрэ
къывахуэрэ
ярахуэрэ
дэ
дыкъыуахуэрэ
драхуэрэ
дыкъывахуэрэ
драхуэрэ
фэ
фыкъызахуэрэ
фрахуэрэ
фыкъыдахуэрэ
фарахуэрэ
ахэр
къызахуэрэ
къыуахуэрэ
ирахуэрэ
къыдахуэрэ
къывахуэрэ
ярахуэрэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]э
[ху]эр
--
[ху]эхэр
Эргативнэ:
[ху]э
[ху]эм
--
[ху]эхэм
Послеложнэ:
[ху]экӀэ
[ху]эмкӀэ
[ху]эхэкӀэ
[ху]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ху]эуэ
[ху]эрауэ
[ху]эхэу
[ху]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]а
[ху]ар
--
[ху]ахэр
Эргативнэ:
[ху]а
[ху]ам
--
[ху]ахэм
Послеложнэ:
[ху]акӀэ
[ху]амкӀэ
[ху]ахэкӀэ
[ху]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ху]ауэ
[ху]арауэ
[ху]ахэу
[ху]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]эн
[ху]эныр
--
[ху]энхэр
Эргативнэ:
[ху]эн
[ху]эным
--
[ху]энхэм
Послеложнэ:
[ху]энкӀэ
[ху]энымкӀэ
[ху]энхэкӀэ
[ху]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ху]эну
[ху]энырауэ
[ху]энхэу
[ху]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]эну
[ху]энур
--
[ху]энухэр
Эргативнэ:
[ху]эну
[ху]энум
--
[ху]энухэм
Послеложнэ:
[ху]энукӀэ
[ху]энумкӀэ
[ху]энухэкӀэ
[ху]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ху]энууэ
[ху]энурауэ
[ху]энухэу
[ху]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым зыгуэр игъэхьэн (къарукӀэ, шынагъэкӀэ).
ИукӀэн, зыгуэрым и кӀуэцӀым къарукӀэ зыгуэр игъэхьэн, иӀулӀэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ихуэн: 1. drive sb or sth swh, into sth. 2. bang or drive sth. into sth, swh
Ӏэщхэр Ӏуэм ихуэн: drive the cattle into a pen.
УРЫСЫБЗЭ
ихуэн: 1. загнать, вогнать кого-л. куда-л., внутрь чего-л. 2. вбить, вогнать что-л. куда-л.
Ӏэщхэр Ӏуэм ихуэн: вогнать скот в загон
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ихуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ихуэн
щымыӀэныгъэ:
имыхуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сихуэн
уихуэн
ихуэн
дихуэн
фихуэн
ихуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыхуэн
уимыхуэн
имыхуэн
димыхуэн
фимыхуэн
имыхуэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ихуэ!
фихуэ!
щымыӀэныгъэ:
уимыхуэ!
фимыхуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехуэ
урехуэ
ирехуэ
дрехуэ
фрехуэ
ирехуэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыхуэ
уремыхуэ
иремыхуэ
дремыхуэ
фремыхуэ
иремыхуэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сохуэ(р)
уохуэ(р)
йохуэ(р)
дохуэ(р)
фохуэ(р)
йохуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэркъым
уихуэркъым
ихуэркъым
дихуэркъым
фихуэркъым
ихуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сихуэрт
уихуэрт
ихуэрт
дихуэрт
фихуэрт
ихуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сихуэртэкъым
уихуэртэкъым
ихуэртэкъым
дихуэртэкъым
фихуэртэкъым
ихуэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сихуащ
уихуащ
ихуащ
дихуащ
фихуащ
ихуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сихуакъым
уихуакъым
ихуакъым
дихуакъым
фихуакъым
ихуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сихуат
уихуат
ихуат
дихуат
фихуат
ихуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сихуатэкъым
уихуатэкъым
ихуатэкъым
дихуатэкъым
фихуатэкъым
ихуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэгъащ
уихуэгъащ
ихуэгъащ
дихуэгъащ
фихуэгъащ
ихуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэгъакъым
уихуэгъакъым
ихуэгъакъым
дихуэгъакъым
фихуэгъакъым
ихуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэгъат
уихуэгъат
ихуэгъат
дихуэгъат
фихуэгъат
ихуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэгъатэкъым
уихуэгъатэкъым
ихуэгъатэкъым
дихуэгъатэкъым
фихуэгъатэкъым
ихуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сихуэщ
уихуэщ
ихуэщ
дихуэщ
фихуэщ
ихуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сихуэкъым
уихуэкъым
ихуэкъым
дихуэкъым
фихуэкъым
ихуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сихуэт
уихуэт
ихуэт
дихуэт
фихуэт
ихуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сихуэтэкъым
уихуэтэкъым
ихуэтэкъым
дихуэтэкъым
фихуэтэкъым
ихуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнщ
уихуэнщ
ихуэнщ
дихуэнщ
фихуэнщ
ихуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэнкъым
уихуэнкъым
ихуэнкъым
дихуэнкъым
фихуэнкъым
ихуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэну(хэ)щ
уихуэнущ
ихуэнущ
дихуэнущ
фихуэнущ
ихуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэнукъым
уихуэнукъым
ихуэнукъым
дихуэнукъым
фихуэнукъым
ихуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэрэ
уихуэрэ
ихуэрэ
дихуэрэ
фихуэрэ
ихуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэркъэ
уихуэркъэ
ихуэркъэ
дихуэркъэ
фихуэркъэ
ихуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сихуэрт
уихуэрт
ихуэрт
дихуэрт
фихуэрт
ихуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сихуэртэкъэ
уихуэртэкъэ
ихуэртэкъэ
дихуэртэкъэ
фихуэртэкъэ
ихуэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сихуа
уихуа
ихуа
дихуа
фихуа
ихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сихуакъэ
уихуакъэ
ихуакъэ
дихуакъэ
фихуакъэ
ихуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сихуат
уихуат
ихуат
дихуат
фихуат
ихуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сихуатэкъэ
уихуатэкъэ
ихуатэкъэ
дихуатэкъэ
фихуатэкъэ
ихуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэгъа
уихуэгъа
ихуэгъа
дихуэгъа
фихуэгъа
ихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэгъакъэ
уихуэгъакъэ
ихуэгъакъэ
дихуэгъакъэ
фихуэгъакъэ
ихуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэгъат
уихуэгъат
ихуэгъат
дихуэгъат
фихуэгъат
ихуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сихуэгъатэкъэ
уихуэгъатэкъэ
ихуэгъатэкъэ
дихуэгъатэкъэ
фихуэгъатэкъэ
ихуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сихуэ
уихуэ
ихуэ
дихуэ
фихуэ
ихуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сихуэкъэ
уихуэкъэ
ихуэкъэ
дихуэкъэ
фихуэкъэ
ихуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сихуэт
уихуэт
ихуэт
дихуэт
фихуэт
ихуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сихуэтэкъэ
уихуэтэкъэ
ихуэтэкъэ
дихуэтэкъэ
фихуэтэкъэ
ихуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэн
уихуэн
ихуэн
дихуэн
фихуэн
ихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэнкъэ
уихуэнкъэ
ихуэнкъэ
дихуэнкъэ
фихуэнкъэ
ихуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэну
уихуэну
ихуэну
дихуэну
фихуэну
ихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэнукъэ
уихуэнукъэ
ихуэнукъэ
дихуэнукъэ
фихуэнукъэ
ихуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэмэ
уихуэмэ
ихуэмэ
дихуэмэ
фихуэмэ
ихуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэмэ
уимыхуэмэ
имыхуэмэ
димыхуэмэ
фимыхуэмэ
имыхуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сихуамэ
уихуамэ
ихуамэ
дихуамэ
фихуамэ
ихуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуамэ
уимыхуамэ
имыхуамэ
димыхуамэ
фимыхуамэ
имыхуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сихуэгъамэ
уихуэгъамэ
ихуэгъамэ
дихуэгъамэ
фихуэгъамэ
ихуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуэгъамэ
уимыхуэгъамэ
имыхуэгъамэ
димыхуэгъамэ
фимыхуэгъамэ
имыхуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнмэ
уихуэнмэ
ихуэнмэ
дихуэнмэ
фихуэнмэ
ихуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнмэ
уимыхуэнмэ
имыхуэнмэ
димыхуэнмэ
фимыхуэнмэ
имыхуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнумэ
уихуэнумэ
ихуэнумэ
дихуэнумэ
фихуэнумэ
ихуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнумэ
уимыхуэнумэ
имыхуэнумэ
димыхуэнумэ
фимыхуэнумэ
имыхуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэтэмэ
уихуэтэмэ
ихуэтэмэ
дихуэтэмэ
фихуэтэмэ
ихуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэтэмэ
уимыхуэтэмэ
имыхуэтэмэ
димыхуэтэмэ
фимыхуэтэмэ
имыхуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сихуатэмэ
уихуатэмэ
ихуатэмэ
дихуатэмэ
фихуатэмэ
ихуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуатэмэ
уимыхуатэмэ
имыхуатэмэ
димыхуатэмэ
фимыхуатэмэ
имыхуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сихуэгъатэмэ
уихуэгъатэмэ
ихуэгъатэмэ
дихуэгъатэмэ
фихуэгъатэмэ
ихуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуэгъатэмэ
уимыхуэгъатэмэ
имыхуэгъатэмэ
димыхуэгъатэмэ
фимыхуэгъатэмэ
имыхуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнтэмэ
уихуэнтэмэ
ихуэнтэмэ
дихуэнтэмэ
фихуэнтэмэ
ихуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнтэмэ
уимыхуэнтэмэ
имыхуэнтэмэ
димыхуэнтэмэ
фимыхуэнтэмэ
имыхуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнутэмэ
уихуэнутэмэ
ихуэнутэмэ
дихуэнутэмэ
фихуэнутэмэ
ихуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнутэмэ
уимыхуэнутэмэ
имыхуэнутэмэ
димыхуэнутэмэ
фимыхуэнутэмэ
имыхуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнт
уихуэнт
ихуэнт
дихуэнт
фихуэнт
ихуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэнтэкъым
уихуэнтэкъым
ихуэнтэкъым
дихуэнтэкъым
фихуэнтэкъым
ихуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнут
уихуэнут
ихуэнут
дихуэнут
фихуэнут
ихуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сихуэнутэкъым
уихуэнутэкъым
ихуэнутэкъым
дихуэнутэкъым
фихуэнутэкъым
ихуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэми
уихуэми
ихуэми
дихуэми
фихуэми
ихуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэми
уимыхуэми
имыхуэми
димыхуэми
фимыхуэми
имыхуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сихуами
уихуами
ихуами
дихуами
фихуами
ихуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуами
уимыхуами
имыхуами
димыхуами
фимыхуами
имыхуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сихуэгъами
уихуэгъами
ихуэгъами
дихуэгъами
фихуэгъами
ихуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуэгъами
уимыхуэгъами
имыхуэгъами
димыхуэгъами
фимыхуэгъами
имыхуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнми
уихуэнми
ихуэнми
дихуэнми
фихуэнми
ихуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнми
уимыхуэнми
имыхуэнми
димыхуэнми
фимыхуэнми
имыхуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнуми
уихуэнуми
ихуэнуми
дихуэнуми
фихуэнуми
ихуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнуми
уимыхуэнуми
имыхуэнуми
димыхуэнуми
фимыхуэнуми
имыхуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэтэми
уихуэтэми
ихуэтэми
дихуэтэми
фихуэтэми
ихуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэтэми
уимыхуэтэми
имыхуэтэми
димыхуэтэми
фимыхуэтэми
имыхуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сихуатэми
уихуатэми
ихуатэми
дихуатэми
фихуатэми
ихуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуатэми
уимыхуатэми
имыхуатэми
димыхуатэми
фимыхуатэми
имыхуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сихуэгъатэми
уихуэгъатэми
ихуэгъатэми
дихуэгъатэми
фихуэгъатэми
ихуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыхуэгъатэми
уимыхуэгъатэми
имыхуэгъатэми
димыхуэгъатэми
фимыхуэгъа(хэ)тэми
имыхуэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнтэми
уихуэнтэми
ихуэнтэми
дихуэнтэми
фихуэнтэми
ихуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнтэми
уимыхуэнтэми
имыхуэнтэми
димыхуэнтэми
фимыхуэнтэми
имыхуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сихуэнутэми
уихуэнутэми
ихуэнутэми
дихуэнутэми
фихуэнутэми
ихуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыхуэнутэми
уимыхуэнутэми
имыхуэнутэми
димыхуэнутэми
фимыхуэнутэми
имыхуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сихуаи
уихуаи
ихуаи
дихуаи
фихуаи
ихуаи
щымыӀэныгъэ:
сихуакъыми
уихуакъыми
ихуакъыми
дихуакъыми
фихуакъыми
ихуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сихуащэрэт
уихуащэрэт
ихуащэрэт
дихуащэрэт
фихуащэрэт
ихуа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыхуащэрэт
уимыхуащэрэт
имыхуащэрэт
димыхуащэрэт
фимыхуащэрэт
имыхуа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сихуагъэнщ
уихуагъэнщ
ихуагъэнщ
дихуагъэнщ
фихуагъэнщ
ихуагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнкъым
уихуагъэнкъым
ихуагъэнкъым
дихуагъэнкъым
фихуагъэнкъым
ихуагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сихуагъэнт
уихуагъэнт
ихуагъэнт
дихуагъэнт
фихуагъэнт
ихуагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнтэкъым
уихуагъэнтэкъым
ихуагъэнтэкъым
дихуагъэнтэкъым
фихуагъэнтэкъым
ихуагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сихуагъэн
уихуагъэн
ихуагъэн
дихуагъэн
фихуагъэн
ихуагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнкъэ
уихуагъэнкъэ
ихуагъэнкъэ
дихуагъэнкъэ
фихуагъэнкъэ
ихуагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сихуагъэнт
уихуагъэнт
ихуагъэнт
дихуагъэнт
фихуагъэнт
ихуагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнтэкъэ
уихуагъэнтэкъэ
ихуагъэнтэкъэ
дихуагъэнтэкъэ
фихуагъэнтэкъэ
ихуагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сихуагъэнущ
уихуагъэнущ
ихуагъэнущ
дихуагъэнущ
фихуагъэнущ
ихуагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнукъым
уихуагъэнукъым
ихуагъэнукъым
дихуагъэнукъым
фихуагъэнукъым
ихуагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сихуагъэнут
уихуагъэнут
ихуагъэнут
дихуагъэнут
фихуагъэнут
ихуагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнутэкъым
уихуагъэнутэкъым
ихуагъэнутэкъым
дихуагъэнутэкъым
фихуагъэнутэкъым
ихуагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сихуагъэну
уихуагъэну
ихуагъэну
дихуагъэну
фихуагъэну
ихуагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнукъэ
уихуагъэнукъэ
ихуагъэнукъэ
дихуагъэнукъэ
фихуагъэнукъэ
ихуагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сихуагъэнут
уихуагъэнут
ихуагъэнут
дихуагъэнут
фихуагъэнут
ихуагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сихуагъэнутэкъэ
уихуагъэнутэкъэ
ихуагъэнутэкъэ
дихуагъэнутэкъэ
фихуагъэнутэкъэ
ихуагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сихуэ
уихуэ
ихуэ
дихуэ
фихуэ
ихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыхуэ
уимыхуэ
имыхуэ
димыхуэ
фимыхуэ
имыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сихуа
уихуа
ихуа
дихуа
фихуа
ихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыхуа
уимыхуа
имыхуа
димыхуа
фимыхуа
имыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сихуэгъа
уихуэгъа
ихуэгъа
дихуэгъа
фихуэгъа
ихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыхуэгъа
уимыхуэгъа
имыхуэгъа
димыхуэгъа
фимыхуэгъа
имыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сихуэн
уихуэн
ихуэн
дихуэн
фихуэн
ихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыхуэн
уимыхуэн
имыхуэн
димыхуэн
фимыхуэн
имыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сихуэну
уихуэну
ихуэну
дихуэну
фихуэну
ихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыхуэну
уимыхуэну
имыхуэну
димыхуэну
фимыхуэну
имыхуэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрихуэ
узэрихуэ
зэрихуэ
дызэрихуэ
фызэрихуэ
зэрихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыхуэ
узэримыхуэ
зэримыхуэ
дызэримыхуэ
фызэримыхуэ
зэримыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрихуа
узэрихуа
зэрихуа
дызэрихуа
фызэрихуа
зэрихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыхуа
узэримыхуа
зэримыхуа
дызэримыхуа
фызэримыхуа
зэримыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрихуэгъа
узэрихуэгъа
зэрихуэгъа
дызэрихуэгъа
фызэрихуэгъа
зэрихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыхуэгъа
узэримыхуэгъа
зэримыхуэгъа
дызэримыхуэгъа
фызэримыхуэгъа
зэримыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрихуэн
узэрихуэн
зэрихуэн
дызэрихуэн
фызэрихуэн
зэрихуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыхуэн
узэримыхуэн
зэримыхуэн
дызэримыхуэн
фызэримыхуэн
зэримыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрихуэну
узэрихуэну
зэрихуэну
дызэрихуэну
фызэрихуэну
зэрихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыхуэну
узэримыхуэну
зэримыхуэну
дызэримыхуэну
фызэримыхуэну
зэримыхуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщихуэ
ущихуэ
щихуэ
дыщихуэ
фыщихуэ
щихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыхуэ
ущимыхуэ
щимыхуэ
дыщимыхуэ
фыщимыхуэ
щимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщихуа
ущихуа
щихуа
дыщихуа
фыщихуа
щихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыхуа
ущимыхуа
щимыхуа
дыщимыхуа
фыщимыхуа
щимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщихуэгъа
ущихуэгъа
щихуэгъа
дыщихуэгъа
фыщихуэгъа
щихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыхуэгъа
ущимыхуэгъа
щимыхуэгъа
дыщимыхуэгъа
фыщимыхуэгъа
щимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщихуэн
ущихуэн
щихуэн
дыщихуэн
фыщихуэн
щихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыхуэн
ущимыхуэн
щимыхуэн
дыщимыхуэн
фыщимыхуэн
щимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщихуэну
ущихуэну
щихуэну
дыщихуэну
фыщихуэну
щихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыхуэну
ущимыхуэну
щимыхуэну
дыщимыхуэну
фыщимыхуэну
щимыхуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздихуэ
уздихуэ
здихуэ
дыздихуэ
фыздихуэ
здихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыхуэ
уздимыхуэ
здимыху
дыздимыхуэ
фыздимыхуэ
здимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздихуа
уздихуа
здихуа
дыздихуа
фыздихуа
здихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыхуа
уздимыхуа
здимыхуа
дыздимыхуа
фыздимыхуа
здимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздихуэгъа
уздихуэгъа
здихуэгъа
дыздихуэгъа
фыздихуэгъа
здихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыхуэгъа
уздимыхуэгъа
здимыхуэгъа
дыздимыхуэгъа
фыздимыхуэгъа
здимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздихуэн
уздихуэн
здихуэн
дыздихуэн
фыздихуэн
здихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыхуэн
уздимыхуэн
здимыхуэн
дыздимыхуэн
фыздимыхуэн
здимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздихуэну
уздихуэну
здихуэну
дыздихуэну
фыздихуэну
здихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыхуэну
уздимыхуэну
здимыхуэну
дыздимыхуэну
фыздимыхуэну
здимыхуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀихуэ
ущӀихуэ
щӀихуэ
дыщӀихуэ
фыщӀихуэ
щӀихуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыхуэ
ущӀимыхуэ
щӀимыхуэ
дыщӀимыхуэ
фыщӀимыхуэ
щӀимыхуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀихуа
ущӀихуа
щӀихуа
дыщӀихуа
фыщӀихуа
щӀихуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыхуа
ущӀимыхуа
щӀимыхуа
дыщӀимыхуа
фыщӀимыхуа
щӀимыхуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀихуэгъа
ущӀихуэгъа
щӀихуэгъа
дыщӀихуэгъа
фыщӀихуэгъа
щӀихуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыхуэгъа
ущӀимыхуэгъа
щӀимыхуэгъа
дыщӀимыхуэгъа
фыщӀимыхуэгъа
щӀимыхуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀихуэн
ущӀихуэн
щӀихуэн
дыщӀихуэн
фыщӀихуэн
щӀихуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыхуэн
ущӀимыхуэн
щӀимыхуэн
дыщӀимыхуэн
фыщӀимыхуэн
щӀимыхуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀихуэну
ущӀихуэну
щӀихуэну
дыщӀихуэну
фыщӀихуэну
щӀихуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыхуэну
ущӀимыхуэну
щӀимыхуэну
дыщӀимыхуэну
фыщӀимыхуэну
щӀимыхуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сихуэу
уихуэу
ихуэу
дихуэу
фихуэу
ихуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыхуэу
уимыхуэу
имыхуэу
димыхуэу
фимыхуэу
имыхуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сихуауэ
уихуауэ
ихуауэ
дихуауэ
фихуауэ
ихуауэ / ихуахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыхуауэ
уимыхуауэ
имыхуауэ
димыхуауэ
фимыхуауэ
имыхуауэ / имыхуахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сихуэурэ
уихуэурэ
ихуэурэ
дихуэурэ
фихуэурэ
ихуэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыхуэурэ
уимыхуэурэ
имыхуэурэ
димыхуэурэ
фимыхуэурэ
имыхуэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]э
[ху]эр
--
[ху]эхэр
Эргативнэ:
[ху]э
[ху]эм
--
[ху]эхэм
Послеложнэ:
[ху]экӀэ
[ху]эмкӀэ
[ху]эхэкӀэ
[ху]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ху]эуэ
[ху]эрауэ
[ху]эхэу
[ху]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]а
[ху]ар
--
[ху]ахэр
Эргативнэ:
[ху]а
[ху]ам
--
[ху]ахэм
Послеложнэ:
[ху]акӀэ
[ху]амкӀэ
[ху]ахэкӀэ
[ху]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ху]ауэ
[ху]арауэ
[ху]ахэу
[ху]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]эн
[ху]эныр
--
[ху]энхэр
Эргативнэ:
[ху]эн
[ху]эным
--
[ху]энхэм
Послеложнэ:
[ху]энкӀэ
[ху]энымкӀэ
[ху]энхэкӀэ
[ху]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ху]эну
[ху]энырауэ
[ху]энхэу
[ху]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ху]эну
[ху]энур
--
[ху]энухэр
Эргативнэ:
[ху]эну
[ху]энум
--
[ху]энухэм
Послеложнэ:
[ху]энукӀэ
[ху]энумкӀэ
[ху]энухэкӀэ
[ху]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ху]энууэ
[ху]энурауэ
[ху]энухэу
[ху]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым зыгуэр иджэлэн, ищэтэн.
Зыгуэрым изэгъэн.
ЩАПХЪЭХЭР
— Сыт, хьэдыгъуэдахэ, жыпӀэр, мы Дыгъужьышхуэр мы уи нэдыжь цӀыкӀум ихуэну? — жиӀащ. Дыщэ кӀанэ, сборник
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ихуэн: 1. get, make your way into sth (for example, into a pit or hole) 2. fit into sth, be enough room for
Джэдур мащэм ихуащ: the cat got into the hole.
УРЫСЫБЗЭ
ихуэн: 1. попасть куда-л., внутрь чего-л. (напр. в яму) 2. уместиться в чём-л.
Джэдур мащэм ихуащ: кошка попала в яму.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.