АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "иувэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
иувэн
щымыӀэныгъэ:
имыувэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сиувэн
уиувэн
иувэн
диувэн
фиувэн
иувэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыувэн
уимыувэн
имыувэн
димыувэн
фимыувэн
имыувэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
иувэ!
фиувэ!
щымыӀэныгъэ:
уимыувэ!
фимыувэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среувэ
уреувэ
иреувэ
дреувэ
фреувэ
иреувэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыувэ
уремыувэ
иремыувэ
дремыувэ
фремыувэ
иремыувэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соувэ(р)
уоувэ(р)
йоувэ(р)
доувэ(р)
фоувэ(р)
йоувэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэркъым
уиувэркъым
иувэркъым
диувэркъым
фиувэркъым
иувэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сиувэрт
уиувэрт
иувэрт
диувэрт
фиувэрт
иувэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сиувэртэкъым
уиувэртэкъым
иувэртэкъым
диувэртэкъым
фиувэртэкъым
иувэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сиуващ
уиуващ
иуващ
диуващ
фиуващ
иува(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сиувакъым
уиувакъым
иувакъым
диувакъым
фиувакъым
иува(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сиуват
уиуват
иуват
диуват
фиуват
иува(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сиуватэкъым
уиуватэкъым
иуватэкъым
диуватэкъым
фиуватэкъым
иува(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэгъащ
уиувэгъащ
иувэгъащ
диувэгъащ
фиувэгъащ
иувэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэгъакъым
уиувэгъакъым
иувэгъакъым
диувэгъакъым
фиувэгъакъым
иувэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэгъат
уиувэгъат
иувэгъат
диувэгъат
фиувэгъат
иувэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэгъатэкъым
уиувэгъатэкъым
иувэгъатэкъым
диувэгъатэкъым
фиувэгъатэкъым
иувэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сиувэщ
уиувэщ
иувэщ
диувэщ
фиувэщ
иувэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сиувэкъым
уиувэкъым
иувэкъым
диувэкъым
фиувэкъым
иувэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сиувэт
уиувэт
иувэт
диувэт
фиувэт
иувэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сиувэтэкъым
уиувэтэкъым
иувэтэкъым
диувэтэкъым
фиувэтэкъым
иувэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнщ
уиувэнщ
иувэнщ
диувэнщ
фиувэнщ
иувэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэнкъым
уиувэнкъым
иувэнкъым
диувэнкъым
фиувэнкъым
иувэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэну(хэ)щ
уиувэнущ
иувэнущ
диувэнущ
фиувэнущ
иувэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэнукъым
уиувэнукъым
иувэнукъым
диувэнукъым
фиувэнукъым
иувэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэрэ
уиувэрэ
иувэрэ
диувэрэ
фиувэрэ
иувэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэркъэ
уиувэркъэ
иувэркъэ
диувэркъэ
фиувэркъэ
иувэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сиувэрт
уиувэрт
иувэрт
диувэрт
фиувэрт
иувэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сиувэртэкъэ
уиувэртэкъэ
иувэртэкъэ
диувэртэкъэ
фиувэртэкъэ
иувэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сиува
уиува
иува
диува
фиува
иува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сиувакъэ
уиувакъэ
иувакъэ
диувакъэ
фиувакъэ
иува(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сиуват
уиуват
иуват
диуват
фиуват
иува(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сиуватэкъэ
уиуватэкъэ
иуватэкъэ
диуватэкъэ
фиуватэкъэ
иува(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэгъа
уиувэгъа
иувэгъа
диувэгъа
фиувэгъа
иувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэгъакъэ
уиувэгъакъэ
иувэгъакъэ
диувэгъакъэ
фиувэгъакъэ
иувэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэгъат
уиувэгъат
иувэгъат
диувэгъат
фиувэгъат
иувэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сиувэгъатэкъэ
уиувэгъатэкъэ
иувэгъатэкъэ
диувэгъатэкъэ
фиувэгъатэкъэ
иувэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сиувэ
уиувэ
иувэ
диувэ
фиувэ
иувэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сиувэкъэ
уиувэкъэ
иувэкъэ
диувэкъэ
фиувэкъэ
иувэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сиувэт
уиувэт
иувэт
диувэт
фиувэт
иувэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сиувэтэкъэ
уиувэтэкъэ
иувэтэкъэ
диувэтэкъэ
фиувэтэкъэ
иувэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэн
уиувэн
иувэн
диувэн
фиувэн
иувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэнкъэ
уиувэнкъэ
иувэнкъэ
диувэнкъэ
фиувэнкъэ
иувэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэну
уиувэну
иувэну
диувэну
фиувэну
иувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэнукъэ
уиувэнукъэ
иувэнукъэ
диувэнукъэ
фиувэнукъэ
иувэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэмэ
уиувэмэ
иувэмэ
диувэмэ
фиувэмэ
иувэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэмэ
уимыувэмэ
имыувэмэ
димыувэмэ
фимыувэмэ
имыувэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сиувамэ
уиувамэ
иувамэ
диувамэ
фиувамэ
иува(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыувамэ
уимыувамэ
имыувамэ
димыувамэ
фимыувамэ
имыува(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сиувэгъамэ
уиувэгъамэ
иувэгъамэ
диувэгъамэ
фиувэгъамэ
иувэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыувэгъамэ
уимыувэгъамэ
имыувэгъамэ
димыувэгъамэ
фимыувэгъамэ
имыувэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнмэ
уиувэнмэ
иувэнмэ
диувэнмэ
фиувэнмэ
иувэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнмэ
уимыувэнмэ
имыувэнмэ
димыувэнмэ
фимыувэнмэ
имыувэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнумэ
уиувэнумэ
иувэнумэ
диувэнумэ
фиувэнумэ
иувэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнумэ
уимыувэнумэ
имыувэнумэ
димыувэнумэ
фимыувэнумэ
имыувэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэтэмэ
уиувэтэмэ
иувэтэмэ
диувэтэмэ
фиувэтэмэ
иувэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэтэмэ
уимыувэтэмэ
имыувэтэмэ
димыувэтэмэ
фимыувэтэмэ
имыувэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сиуватэмэ
уиуватэмэ
иуватэмэ
диуватэмэ
фиуватэмэ
иува(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыуватэмэ
уимыуватэмэ
имыуватэмэ
димыуватэмэ
фимыуватэмэ
имыува(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сиувэгъатэмэ
уиувэгъатэмэ
иувэгъатэмэ
диувэгъатэмэ
фиувэгъатэмэ
иувэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыувэгъатэмэ
уимыувэгъатэмэ
имыувэгъатэмэ
димыувэгъатэмэ
фимыувэгъатэмэ
имыувэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнтэмэ
уиувэнтэмэ
иувэнтэмэ
диувэнтэмэ
фиувэнтэмэ
иувэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнтэмэ
уимыувэнтэмэ
имыувэнтэмэ
димыувэнтэмэ
фимыувэнтэмэ
имыувэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнутэмэ
уиувэнутэмэ
иувэнутэмэ
диувэнутэмэ
фиувэнутэмэ
иувэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнутэмэ
уимыувэнутэмэ
имыувэнутэмэ
димыувэнутэмэ
фимыувэнутэмэ
имыувэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнт
уиувэнт
иувэнт
диувэнт
фиувэнт
иувэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэнтэкъым
уиувэнтэкъым
иувэнтэкъым
диувэнтэкъым
фиувэнтэкъым
иувэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнут
уиувэнут
иувэнут
диувэнут
фиувэнут
иувэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сиувэнутэкъым
уиувэнутэкъым
иувэнутэкъым
диувэнутэкъым
фиувэнутэкъым
иувэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэми
уиувэми
иувэми
диувэми
фиувэми
иувэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэми
уимыувэми
имыувэми
димыувэми
фимыувэми
имыувэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сиувами
уиувами
иувами
диувами
фиувами
иува(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыувами
уимыувами
имыувами
димыувами
фимыувами
имыува(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сиувэгъами
уиувэгъами
иувэгъами
диувэгъами
фиувэгъами
иувэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыувэгъами
уимыувэгъами
имыувэгъами
димыувэгъами
фимыувэгъами
имыувэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнми
уиувэнми
иувэнми
диувэнми
фиувэнми
иувэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнми
уимыувэнми
имыувэнми
димыувэнми
фимыувэнми
имыувэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнуми
уиувэнуми
иувэнуми
диувэнуми
фиувэнуми
иувэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнуми
уимыувэнуми
имыувэнуми
димыувэнуми
фимыувэнуми
имыувэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэтэми
уиувэтэми
иувэтэми
диувэтэми
фиувэтэми
иувэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэтэми
уимыувэтэми
имыувэтэми
димыувэтэми
фимыувэтэми
имыувэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сиуватэми
уиуватэми
иуватэми
диуватэми
фиуватэми
иува(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыуватэми
уимыуватэми
имыуватэми
димыуватэми
фимыуватэми
имыува(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сиувэгъатэми
уиувэгъатэми
иувэгъатэми
диувэгъатэми
фиувэгъатэми
иувэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыувэгъатэми
уимыувэгъатэми
имыувэгъатэми
димыувэгъатэми
фимыувэгъа(хэ)тэми
имыувэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнтэми
уиувэнтэми
иувэнтэми
диувэнтэми
фиувэнтэми
иувэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнтэми
уимыувэнтэми
имыувэнтэми
димыувэнтэми
фимыувэнтэми
имыувэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сиувэнутэми
уиувэнутэми
иувэнутэми
диувэнутэми
фиувэнутэми
иувэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыувэнутэми
уимыувэнутэми
имыувэнутэми
димыувэнутэми
фимыувэнутэми
имыувэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сиуваи
уиуваи
иуваи
диуваи
фиуваи
иуваи
щымыӀэныгъэ:
сиувакъыми
уиувакъыми
иувакъыми
диувакъыми
фиувакъыми
иувакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сиуващэрэт
уиуващэрэт
иуващэрэт
диуващэрэт
фиуващэрэт
иува(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыуващэрэт
уимыуващэрэт
имыуващэрэт
димыуващэрэт
фимыуващэрэт
имыува(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сиувагъэнщ
уиувагъэнщ
иувагъэнщ
диувагъэнщ
фиувагъэнщ
иувагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнкъым
уиувагъэнкъым
иувагъэнкъым
диувагъэнкъым
фиувагъэнкъым
иувагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сиувагъэнт
уиувагъэнт
иувагъэнт
диувагъэнт
фиувагъэнт
иувагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнтэкъым
уиувагъэнтэкъым
иувагъэнтэкъым
диувагъэнтэкъым
фиувагъэнтэкъым
иувагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сиувагъэн
уиувагъэн
иувагъэн
диувагъэн
фиувагъэн
иувагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнкъэ
уиувагъэнкъэ
иувагъэнкъэ
диувагъэнкъэ
фиувагъэнкъэ
иувагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сиувагъэнт
уиувагъэнт
иувагъэнт
диувагъэнт
фиувагъэнт
иувагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнтэкъэ
уиувагъэнтэкъэ
иувагъэнтэкъэ
диувагъэнтэкъэ
фиувагъэнтэкъэ
иувагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сиувагъэнущ
уиувагъэнущ
иувагъэнущ
диувагъэнущ
фиувагъэнущ
иувагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнукъым
уиувагъэнукъым
иувагъэнукъым
диувагъэнукъым
фиувагъэнукъым
иувагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сиувагъэнут
уиувагъэнут
иувагъэнут
диувагъэнут
фиувагъэнут
иувагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнутэкъым
уиувагъэнутэкъым
иувагъэнутэкъым
диувагъэнутэкъым
фиувагъэнутэкъым
иувагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сиувагъэну
уиувагъэну
иувагъэну
диувагъэну
фиувагъэну
иувагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнукъэ
уиувагъэнукъэ
иувагъэнукъэ
диувагъэнукъэ
фиувагъэнукъэ
иувагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сиувагъэнут
уиувагъэнут
иувагъэнут
диувагъэнут
фиувагъэнут
иувагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сиувагъэнутэкъэ
уиувагъэнутэкъэ
иувагъэнутэкъэ
диувагъэнутэкъэ
фиувагъэнутэкъэ
иувагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сиувэ
уиувэ
иувэ
диувэ
фиувэ
иувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыувэ
уимыувэ
имыувэ
димыувэ
фимыувэ
имыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сиува
уиува
иува
диува
фиува
иува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыува
уимыува
имыува
димыува
фимыува
имыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сиувэгъа
уиувэгъа
иувэгъа
диувэгъа
фиувэгъа
иувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыувэгъа
уимыувэгъа
имыувэгъа
димыувэгъа
фимыувэгъа
имыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сиувэн
уиувэн
иувэн
диувэн
фиувэн
иувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыувэн
уимыувэн
имыувэн
димыувэн
фимыувэн
имыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сиувэну
уиувэну
иувэну
диувэну
фиувэну
иувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыувэну
уимыувэну
имыувэну
димыувэну
фимыувэну
имыувэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэриувэ
узэриувэ
зэриувэ
дызэриувэ
фызэриувэ
зэриувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыувэ
узэримыувэ
зэримыувэ
дызэримыувэ
фызэримыувэ
зэримыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэриува
узэриува
зэриува
дызэриува
фызэриува
зэриува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыува
узэримыува
зэримыува
дызэримыува
фызэримыува
зэримыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэриувэгъа
узэриувэгъа
зэриувэгъа
дызэриувэгъа
фызэриувэгъа
зэриувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыувэгъа
узэримыувэгъа
зэримыувэгъа
дызэримыувэгъа
фызэримыувэгъа
зэримыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэриувэн
узэриувэн
зэриувэн
дызэриувэн
фызэриувэн
зэриувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыувэн
узэримыувэн
зэримыувэн
дызэримыувэн
фызэримыувэн
зэримыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэриувэну
узэриувэну
зэриувэну
дызэриувэну
фызэриувэну
зэриувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыувэну
узэримыувэну
зэримыувэну
дызэримыувэну
фызэримыувэну
зэримыувэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщиувэ
ущиувэ
щиувэ
дыщиувэ
фыщиувэ
щиувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыувэ
ущимыувэ
щимыувэ
дыщимыувэ
фыщимыувэ
щимыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщиува
ущиува
щиува
дыщиува
фыщиува
щиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыува
ущимыува
щимыува
дыщимыува
фыщимыува
щимыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщиувэгъа
ущиувэгъа
щиувэгъа
дыщиувэгъа
фыщиувэгъа
щиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыувэгъа
ущимыувэгъа
щимыувэгъа
дыщимыувэгъа
фыщимыувэгъа
щимыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщиувэн
ущиувэн
щиувэн
дыщиувэн
фыщиувэн
щиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыувэн
ущимыувэн
щимыувэн
дыщимыувэн
фыщимыувэн
щимыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщиувэну
ущиувэну
щиувэну
дыщиувэну
фыщиувэну
щиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыувэну
ущимыувэну
щимыувэну
дыщимыувэну
фыщимыувэну
щимыувэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздиувэ
уздиувэ
здиувэ
дыздиувэ
фыздиувэ
здиувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыувэ
уздимыувэ
здимыув
дыздимыувэ
фыздимыувэ
здимыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздиува
уздиува
здиува
дыздиува
фыздиува
здиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыува
уздимыува
здимыува
дыздимыува
фыздимыува
здимыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздиувэгъа
уздиувэгъа
здиувэгъа
дыздиувэгъа
фыздиувэгъа
здиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыувэгъа
уздимыувэгъа
здимыувэгъа
дыздимыувэгъа
фыздимыувэгъа
здимыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздиувэн
уздиувэн
здиувэн
дыздиувэн
фыздиувэн
здиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыувэн
уздимыувэн
здимыувэн
дыздимыувэн
фыздимыувэн
здимыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздиувэну
уздиувэну
здиувэну
дыздиувэну
фыздиувэну
здиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыувэну
уздимыувэну
здимыувэну
дыздимыувэну
фыздимыувэну
здимыувэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀиувэ
ущӀиувэ
щӀиувэ
дыщӀиувэ
фыщӀиувэ
щӀиувэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыувэ
ущӀимыувэ
щӀимыувэ
дыщӀимыувэ
фыщӀимыувэ
щӀимыувэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀиува
ущӀиува
щӀиува
дыщӀиува
фыщӀиува
щӀиува(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыува
ущӀимыува
щӀимыува
дыщӀимыува
фыщӀимыува
щӀимыува(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀиувэгъа
ущӀиувэгъа
щӀиувэгъа
дыщӀиувэгъа
фыщӀиувэгъа
щӀиувэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыувэгъа
ущӀимыувэгъа
щӀимыувэгъа
дыщӀимыувэгъа
фыщӀимыувэгъа
щӀимыувэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀиувэн
ущӀиувэн
щӀиувэн
дыщӀиувэн
фыщӀиувэн
щӀиувэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыувэн
ущӀимыувэн
щӀимыувэн
дыщӀимыувэн
фыщӀимыувэн
щӀимыувэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀиувэну
ущӀиувэну
щӀиувэну
дыщӀиувэну
фыщӀиувэну
щӀиувэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыувэну
ущӀимыувэну
щӀимыувэну
дыщӀимыувэну
фыщӀимыувэну
щӀимыувэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сиувэу
уиувэу
иувэу
диувэу
фиувэу
иувэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыувэу
уимыувэу
имыувэу
димыувэу
фимыувэу
имыувэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сиувауэ
уиувауэ
иувауэ
диувауэ
фиувауэ
иувауэ / иувахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыувауэ
уимыувауэ
имыувауэ
димыувауэ
фимыувауэ
имыувауэ / имыувахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сиувэурэ
уиувэурэ
иувэурэ
диувэурэ
фиувэурэ
иувэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыувэурэ
уимыувэурэ
имыувэурэ
димыувэурэ
фимыувэурэ
имыувэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ув]э
[ув]эр
--
[ув]эхэр
Эргативнэ:
[ув]э
[ув]эм
--
[ув]эхэм
Послеложнэ:
[ув]экӀэ
[ув]эмкӀэ
[ув]эхэкӀэ
[ув]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ув]эуэ
[ув]эрауэ
[ув]эхэу
[ув]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ув]а
[ув]ар
--
[ув]ахэр
Эргативнэ:
[ув]а
[ув]ам
--
[ув]ахэм
Послеложнэ:
[ув]акӀэ
[ув]амкӀэ
[ув]ахэкӀэ
[ув]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ув]ауэ
[ув]арауэ
[ув]ахэу
[ув]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ув]эн
[ув]эныр
--
[ув]энхэр
Эргативнэ:
[ув]эн
[ув]эным
--
[ув]энхэм
Послеложнэ:
[ув]энкӀэ
[ув]энымкӀэ
[ув]энхэкӀэ
[ув]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ув]эну
[ув]энырауэ
[ув]энхэу
[ув]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ув]эну
[ув]энур
--
[ув]энухэр
Эргативнэ:
[ув]эну
[ув]энум
--
[ув]энухэм
Послеложнэ:
[ув]энукӀэ
[ув]энумкӀэ
[ув]энухэкӀэ
[ув]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ув]энууэ
[ув]энурауэ
[ув]энухэу
[ув]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым щыувын.
Зыгуэрым и пӀэкӀэ увын.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Утыкум иувэн.
Директорым и пӀэм иувэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
иувэн: 1. stand up swh, inside sth 2. assume sb's place, replace sb
Утыкум иувэн: stand up in the centre (of the square)
Директорым и пӀэм иувэн: assume the position of director, replace the director
УРЫСЫБЗЭ
иувэн: 1. встать куда-л., внутрь чего-л. 2. стать на чьё-л. место, прийти на смену кому-л.
Утыкум иувэн: встать посередине (площади)
Директорым и пӀэм иувэн: прийти на смену директору.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.