АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ипщэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ипщэн
щымыӀэныгъэ:
имыпщэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сипщэн
уипщэн
ипщэн
дипщэн
фипщэн
ипщэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыпщэн
уимыпщэн
имыпщэн
димыпщэн
фимыпщэн
имыпщэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ипщэ!
фипщэ!
щымыӀэныгъэ:
уимыпщэ!
фимыпщэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срепщэ
урепщэ
ирепщэ
дрепщэ
фрепщэ
ирепщэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыпщэ
уремыпщэ
иремыпщэ
дремыпщэ
фремыпщэ
иремыпщэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сопщэ(р)
уопщэ(р)
йопщэ(р)
допщэ(р)
фопщэ(р)
йопщэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэркъым
уипщэркъым
ипщэркъым
дипщэркъым
фипщэркъым
ипщэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сипщэрт
уипщэрт
ипщэрт
дипщэрт
фипщэрт
ипщэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипщэртэкъым
уипщэртэкъым
ипщэртэкъым
дипщэртэкъым
фипщэртэкъым
ипщэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипщащ
уипщащ
ипщащ
дипщащ
фипщащ
ипща(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сипщакъым
уипщакъым
ипщакъым
дипщакъым
фипщакъым
ипща(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сипщат
уипщат
ипщат
дипщат
фипщат
ипща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипщатэкъым
уипщатэкъым
ипщатэкъым
дипщатэкъым
фипщатэкъым
ипща(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэгъащ
уипщэгъащ
ипщэгъащ
дипщэгъащ
фипщэгъащ
ипщэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэгъакъым
уипщэгъакъым
ипщэгъакъым
дипщэгъакъым
фипщэгъакъым
ипщэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэгъат
уипщэгъат
ипщэгъат
дипщэгъат
фипщэгъат
ипщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэгъатэкъым
уипщэгъатэкъым
ипщэгъатэкъым
дипщэгъатэкъым
фипщэгъатэкъым
ипщэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сипщэщ
уипщэщ
ипщэщ
дипщэщ
фипщэщ
ипщэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сипщэкъым
уипщэкъым
ипщэкъым
дипщэкъым
фипщэкъым
ипщэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сипщэт
уипщэт
ипщэт
дипщэт
фипщэт
ипщэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сипщэтэкъым
уипщэтэкъым
ипщэтэкъым
дипщэтэкъым
фипщэтэкъым
ипщэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнщ
уипщэнщ
ипщэнщ
дипщэнщ
фипщэнщ
ипщэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэнкъым
уипщэнкъым
ипщэнкъым
дипщэнкъым
фипщэнкъым
ипщэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэну(хэ)щ
уипщэнущ
ипщэнущ
дипщэнущ
фипщэнущ
ипщэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэнукъым
уипщэнукъым
ипщэнукъым
дипщэнукъым
фипщэнукъым
ипщэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэрэ
уипщэрэ
ипщэрэ
дипщэрэ
фипщэрэ
ипщэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэркъэ
уипщэркъэ
ипщэркъэ
дипщэркъэ
фипщэркъэ
ипщэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сипщэрт
уипщэрт
ипщэрт
дипщэрт
фипщэрт
ипщэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипщэртэкъэ
уипщэртэкъэ
ипщэртэкъэ
дипщэртэкъэ
фипщэртэкъэ
ипщэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипща
уипща
ипща
дипща
фипща
ипща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сипщакъэ
уипщакъэ
ипщакъэ
дипщакъэ
фипщакъэ
ипща(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сипщат
уипщат
ипщат
дипщат
фипщат
ипща(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипщатэкъэ
уипщатэкъэ
ипщатэкъэ
дипщатэкъэ
фипщатэкъэ
ипща(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэгъа
уипщэгъа
ипщэгъа
дипщэгъа
фипщэгъа
ипщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэгъакъэ
уипщэгъакъэ
ипщэгъакъэ
дипщэгъакъэ
фипщэгъакъэ
ипщэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэгъат
уипщэгъат
ипщэгъат
дипщэгъат
фипщэгъат
ипщэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипщэгъатэкъэ
уипщэгъатэкъэ
ипщэгъатэкъэ
дипщэгъатэкъэ
фипщэгъатэкъэ
ипщэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сипщэ
уипщэ
ипщэ
дипщэ
фипщэ
ипщэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сипщэкъэ
уипщэкъэ
ипщэкъэ
дипщэкъэ
фипщэкъэ
ипщэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сипщэт
уипщэт
ипщэт
дипщэт
фипщэт
ипщэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сипщэтэкъэ
уипщэтэкъэ
ипщэтэкъэ
дипщэтэкъэ
фипщэтэкъэ
ипщэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэн
уипщэн
ипщэн
дипщэн
фипщэн
ипщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэнкъэ
уипщэнкъэ
ипщэнкъэ
дипщэнкъэ
фипщэнкъэ
ипщэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэну
уипщэну
ипщэну
дипщэну
фипщэну
ипщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэнукъэ
уипщэнукъэ
ипщэнукъэ
дипщэнукъэ
фипщэнукъэ
ипщэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэмэ
уипщэмэ
ипщэмэ
дипщэмэ
фипщэмэ
ипщэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэмэ
уимыпщэмэ
имыпщэмэ
димыпщэмэ
фимыпщэмэ
имыпщэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипщамэ
уипщамэ
ипщамэ
дипщамэ
фипщамэ
ипща(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщамэ
уимыпщамэ
имыпщамэ
димыпщамэ
фимыпщамэ
имыпща(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипщэгъамэ
уипщэгъамэ
ипщэгъамэ
дипщэгъамэ
фипщэгъамэ
ипщэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщэгъамэ
уимыпщэгъамэ
имыпщэгъамэ
димыпщэгъамэ
фимыпщэгъамэ
имыпщэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнмэ
уипщэнмэ
ипщэнмэ
дипщэнмэ
фипщэнмэ
ипщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнмэ
уимыпщэнмэ
имыпщэнмэ
димыпщэнмэ
фимыпщэнмэ
имыпщэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнумэ
уипщэнумэ
ипщэнумэ
дипщэнумэ
фипщэнумэ
ипщэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнумэ
уимыпщэнумэ
имыпщэнумэ
димыпщэнумэ
фимыпщэнумэ
имыпщэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэтэмэ
уипщэтэмэ
ипщэтэмэ
дипщэтэмэ
фипщэтэмэ
ипщэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэтэмэ
уимыпщэтэмэ
имыпщэтэмэ
димыпщэтэмэ
фимыпщэтэмэ
имыпщэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипщатэмэ
уипщатэмэ
ипщатэмэ
дипщатэмэ
фипщатэмэ
ипща(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщатэмэ
уимыпщатэмэ
имыпщатэмэ
димыпщатэмэ
фимыпщатэмэ
имыпща(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипщэгъатэмэ
уипщэгъатэмэ
ипщэгъатэмэ
дипщэгъатэмэ
фипщэгъатэмэ
ипщэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщэгъатэмэ
уимыпщэгъатэмэ
имыпщэгъатэмэ
димыпщэгъатэмэ
фимыпщэгъатэмэ
имыпщэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнтэмэ
уипщэнтэмэ
ипщэнтэмэ
дипщэнтэмэ
фипщэнтэмэ
ипщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнтэмэ
уимыпщэнтэмэ
имыпщэнтэмэ
димыпщэнтэмэ
фимыпщэнтэмэ
имыпщэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнутэмэ
уипщэнутэмэ
ипщэнутэмэ
дипщэнутэмэ
фипщэнутэмэ
ипщэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнутэмэ
уимыпщэнутэмэ
имыпщэнутэмэ
димыпщэнутэмэ
фимыпщэнутэмэ
имыпщэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнт
уипщэнт
ипщэнт
дипщэнт
фипщэнт
ипщэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэнтэкъым
уипщэнтэкъым
ипщэнтэкъым
дипщэнтэкъым
фипщэнтэкъым
ипщэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнут
уипщэнут
ипщэнут
дипщэнут
фипщэнут
ипщэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипщэнутэкъым
уипщэнутэкъым
ипщэнутэкъым
дипщэнутэкъым
фипщэнутэкъым
ипщэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэми
уипщэми
ипщэми
дипщэми
фипщэми
ипщэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэми
уимыпщэми
имыпщэми
димыпщэми
фимыпщэми
имыпщэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипщами
уипщами
ипщами
дипщами
фипщами
ипща(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщами
уимыпщами
имыпщами
димыпщами
фимыпщами
имыпща(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипщэгъами
уипщэгъами
ипщэгъами
дипщэгъами
фипщэгъами
ипщэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщэгъами
уимыпщэгъами
имыпщэгъами
димыпщэгъами
фимыпщэгъами
имыпщэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнми
уипщэнми
ипщэнми
дипщэнми
фипщэнми
ипщэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнми
уимыпщэнми
имыпщэнми
димыпщэнми
фимыпщэнми
имыпщэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнуми
уипщэнуми
ипщэнуми
дипщэнуми
фипщэнуми
ипщэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнуми
уимыпщэнуми
имыпщэнуми
димыпщэнуми
фимыпщэнуми
имыпщэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэтэми
уипщэтэми
ипщэтэми
дипщэтэми
фипщэтэми
ипщэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэтэми
уимыпщэтэми
имыпщэтэми
димыпщэтэми
фимыпщэтэми
имыпщэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипщатэми
уипщатэми
ипщатэми
дипщатэми
фипщатэми
ипща(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщатэми
уимыпщатэми
имыпщатэми
димыпщатэми
фимыпщатэми
имыпща(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипщэгъатэми
уипщэгъатэми
ипщэгъатэми
дипщэгъатэми
фипщэгъатэми
ипщэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпщэгъатэми
уимыпщэгъатэми
имыпщэгъатэми
димыпщэгъатэми
фимыпщэгъа(хэ)тэми
имыпщэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнтэми
уипщэнтэми
ипщэнтэми
дипщэнтэми
фипщэнтэми
ипщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнтэми
уимыпщэнтэми
имыпщэнтэми
димыпщэнтэми
фимыпщэнтэми
имыпщэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипщэнутэми
уипщэнутэми
ипщэнутэми
дипщэнутэми
фипщэнутэми
ипщэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпщэнутэми
уимыпщэнутэми
имыпщэнутэми
димыпщэнутэми
фимыпщэнутэми
имыпщэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сипщаи
уипщаи
ипщаи
дипщаи
фипщаи
ипщаи
щымыӀэныгъэ:
сипщакъыми
уипщакъыми
ипщакъыми
дипщакъыми
фипщакъыми
ипщакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сипщащэрэт
уипщащэрэт
ипщащэрэт
дипщащэрэт
фипщащэрэт
ипща(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыпщащэрэт
уимыпщащэрэт
имыпщащэрэт
димыпщащэрэт
фимыпщащэрэт
имыпща(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипщагъэнщ
уипщагъэнщ
ипщагъэнщ
дипщагъэнщ
фипщагъэнщ
ипщагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнкъым
уипщагъэнкъым
ипщагъэнкъым
дипщагъэнкъым
фипщагъэнкъым
ипщагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипщагъэнт
уипщагъэнт
ипщагъэнт
дипщагъэнт
фипщагъэнт
ипщагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнтэкъым
уипщагъэнтэкъым
ипщагъэнтэкъым
дипщагъэнтэкъым
фипщагъэнтэкъым
ипщагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипщагъэн
уипщагъэн
ипщагъэн
дипщагъэн
фипщагъэн
ипщагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнкъэ
уипщагъэнкъэ
ипщагъэнкъэ
дипщагъэнкъэ
фипщагъэнкъэ
ипщагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипщагъэнт
уипщагъэнт
ипщагъэнт
дипщагъэнт
фипщагъэнт
ипщагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнтэкъэ
уипщагъэнтэкъэ
ипщагъэнтэкъэ
дипщагъэнтэкъэ
фипщагъэнтэкъэ
ипщагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипщагъэнущ
уипщагъэнущ
ипщагъэнущ
дипщагъэнущ
фипщагъэнущ
ипщагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнукъым
уипщагъэнукъым
ипщагъэнукъым
дипщагъэнукъым
фипщагъэнукъым
ипщагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипщагъэнут
уипщагъэнут
ипщагъэнут
дипщагъэнут
фипщагъэнут
ипщагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнутэкъым
уипщагъэнутэкъым
ипщагъэнутэкъым
дипщагъэнутэкъым
фипщагъэнутэкъым
ипщагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипщагъэну
уипщагъэну
ипщагъэну
дипщагъэну
фипщагъэну
ипщагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнукъэ
уипщагъэнукъэ
ипщагъэнукъэ
дипщагъэнукъэ
фипщагъэнукъэ
ипщагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипщагъэнут
уипщагъэнут
ипщагъэнут
дипщагъэнут
фипщагъэнут
ипщагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипщагъэнутэкъэ
уипщагъэнутэкъэ
ипщагъэнутэкъэ
дипщагъэнутэкъэ
фипщагъэнутэкъэ
ипщагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сипщэ
уипщэ
ипщэ
дипщэ
фипщэ
ипщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыпщэ
уимыпщэ
имыпщэ
димыпщэ
фимыпщэ
имыпщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сипща
уипща
ипща
дипща
фипща
ипща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыпща
уимыпща
имыпща
димыпща
фимыпща
имыпща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сипщэгъа
уипщэгъа
ипщэгъа
дипщэгъа
фипщэгъа
ипщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыпщэгъа
уимыпщэгъа
имыпщэгъа
димыпщэгъа
фимыпщэгъа
имыпщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сипщэн
уипщэн
ипщэн
дипщэн
фипщэн
ипщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыпщэн
уимыпщэн
имыпщэн
димыпщэн
фимыпщэн
имыпщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сипщэну
уипщэну
ипщэну
дипщэну
фипщэну
ипщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыпщэну
уимыпщэну
имыпщэну
димыпщэну
фимыпщэну
имыпщэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипщэ
узэрипщэ
зэрипщэ
дызэрипщэ
фызэрипщэ
зэрипщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпщэ
узэримыпщэ
зэримыпщэ
дызэримыпщэ
фызэримыпщэ
зэримыпщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипща
узэрипща
зэрипща
дызэрипща
фызэрипща
зэрипща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпща
узэримыпща
зэримыпща
дызэримыпща
фызэримыпща
зэримыпща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипщэгъа
узэрипщэгъа
зэрипщэгъа
дызэрипщэгъа
фызэрипщэгъа
зэрипщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпщэгъа
узэримыпщэгъа
зэримыпщэгъа
дызэримыпщэгъа
фызэримыпщэгъа
зэримыпщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипщэн
узэрипщэн
зэрипщэн
дызэрипщэн
фызэрипщэн
зэрипщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпщэн
узэримыпщэн
зэримыпщэн
дызэримыпщэн
фызэримыпщэн
зэримыпщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипщэну
узэрипщэну
зэрипщэну
дызэрипщэну
фызэрипщэну
зэрипщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпщэну
узэримыпщэну
зэримыпщэну
дызэримыпщэну
фызэримыпщэну
зэримыпщэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщипщэ
ущипщэ
щипщэ
дыщипщэ
фыщипщэ
щипщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпщэ
ущимыпщэ
щимыпщэ
дыщимыпщэ
фыщимыпщэ
щимыпщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщипща
ущипща
щипща
дыщипща
фыщипща
щипща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпща
ущимыпща
щимыпща
дыщимыпща
фыщимыпща
щимыпща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщипщэгъа
ущипщэгъа
щипщэгъа
дыщипщэгъа
фыщипщэгъа
щипщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпщэгъа
ущимыпщэгъа
щимыпщэгъа
дыщимыпщэгъа
фыщимыпщэгъа
щимыпщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщипщэн
ущипщэн
щипщэн
дыщипщэн
фыщипщэн
щипщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпщэн
ущимыпщэн
щимыпщэн
дыщимыпщэн
фыщимыпщэн
щимыпщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщипщэну
ущипщэну
щипщэну
дыщипщэну
фыщипщэну
щипщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпщэну
ущимыпщэну
щимыпщэну
дыщимыпщэну
фыщимыпщэну
щимыпщэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздипщэ
уздипщэ
здипщэ
дыздипщэ
фыздипщэ
здипщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпщэ
уздимыпщэ
здимыпщ
дыздимыпщэ
фыздимыпщэ
здимыпщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздипща
уздипща
здипща
дыздипща
фыздипща
здипща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпща
уздимыпща
здимыпща
дыздимыпща
фыздимыпща
здимыпща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздипщэгъа
уздипщэгъа
здипщэгъа
дыздипщэгъа
фыздипщэгъа
здипщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпщэгъа
уздимыпщэгъа
здимыпщэгъа
дыздимыпщэгъа
фыздимыпщэгъа
здимыпщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздипщэн
уздипщэн
здипщэн
дыздипщэн
фыздипщэн
здипщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпщэн
уздимыпщэн
здимыпщэн
дыздимыпщэн
фыздимыпщэн
здимыпщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздипщэну
уздипщэну
здипщэну
дыздипщэну
фыздипщэну
здипщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпщэну
уздимыпщэну
здимыпщэну
дыздимыпщэну
фыздимыпщэну
здимыпщэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипщэ
ущӀипщэ
щӀипщэ
дыщӀипщэ
фыщӀипщэ
щӀипщэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпщэ
ущӀимыпщэ
щӀимыпщэ
дыщӀимыпщэ
фыщӀимыпщэ
щӀимыпщэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипща
ущӀипща
щӀипща
дыщӀипща
фыщӀипща
щӀипща(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпща
ущӀимыпща
щӀимыпща
дыщӀимыпща
фыщӀимыпща
щӀимыпща(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипщэгъа
ущӀипщэгъа
щӀипщэгъа
дыщӀипщэгъа
фыщӀипщэгъа
щӀипщэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпщэгъа
ущӀимыпщэгъа
щӀимыпщэгъа
дыщӀимыпщэгъа
фыщӀимыпщэгъа
щӀимыпщэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипщэн
ущӀипщэн
щӀипщэн
дыщӀипщэн
фыщӀипщэн
щӀипщэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпщэн
ущӀимыпщэн
щӀимыпщэн
дыщӀимыпщэн
фыщӀимыпщэн
щӀимыпщэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипщэну
ущӀипщэну
щӀипщэну
дыщӀипщэну
фыщӀипщэну
щӀипщэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпщэну
ущӀимыпщэну
щӀимыпщэну
дыщӀимыпщэну
фыщӀимыпщэну
щӀимыпщэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сипщэу
уипщэу
ипщэу
дипщэу
фипщэу
ипщэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыпщэу
уимыпщэу
имыпщэу
димыпщэу
фимыпщэу
имыпщэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сипщауэ
уипщауэ
ипщауэ
дипщауэ
фипщауэ
ипщауэ / ипщахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыпщауэ
уимыпщауэ
имыпщауэ
димыпщауэ
фимыпщауэ
имыпщауэ / имыпщахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сипщэурэ
уипщэурэ
ипщэурэ
дипщэурэ
фипщэурэ
ипщэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыпщэурэ
уимыпщэурэ
имыпщэурэ
димыпщэурэ
фимыпщэурэ
имыпщэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]э
[пщ]эр
--
[пщ]эхэр
Эргативнэ:
[пщ]э
[пщ]эм
--
[пщ]эхэм
Послеложнэ:
[пщ]экӀэ
[пщ]эмкӀэ
[пщ]эхэкӀэ
[пщ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщ]эуэ
[пщ]эрауэ
[пщ]эхэу
[пщ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]а
[пщ]ар
--
[пщ]ахэр
Эргативнэ:
[пщ]а
[пщ]ам
--
[пщ]ахэм
Послеложнэ:
[пщ]акӀэ
[пщ]амкӀэ
[пщ]ахэкӀэ
[пщ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщ]ауэ
[пщ]арауэ
[пщ]ахэу
[пщ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]эн
[пщ]эныр
--
[пщ]энхэр
Эргативнэ:
[пщ]эн
[пщ]эным
--
[пщ]энхэм
Послеложнэ:
[пщ]энкӀэ
[пщ]энымкӀэ
[пщ]энхэкӀэ
[пщ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[пщ]эну
[пщ]энырауэ
[пщ]энхэу
[пщ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пщ]эну
[пщ]энур
--
[пщ]энухэр
Эргативнэ:
[пщ]эну
[пщ]энум
--
[пщ]энухэм
Послеложнэ:
[пщ]энукӀэ
[пщ]энумкӀэ
[пщ]энухэкӀэ
[пщ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пщ]энууэ
[пщ]энурауэ
[пщ]энухэу
[пщ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым епщэурэ жьы гъэкӀуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
— ШкӀахъуэ пэтрэ, зы тхьэмадэ яӀэщ, жыхуаӀэращ, — жиӀащ Тембот гъум, и лулэм ипщэурэ. ДыщэкӀ Мухьэмэд
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ипщэн: blow swh, inside sth
УРЫСЫБЗЭ
ипщэн: дуть куда-л., внутрь чего-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.