Wt/kbd/ипщхьэн

Add links
From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > ипщхьэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [jǝpɕˈħɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • и- + [пщ] + -хь + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "ипщхьэн"-м и спряженэ


Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ: ипщхьэн
щымыӀэныгъэ: имыпщхьэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сипщхьэн уипщхьэн ипщхьэн дипщхьэн фипщхьэн ипщхьэн(хэ)
щымыӀэныгъэ: симыпщхьэн уимыпщхьэн имыпщхьэн димыпщхьэн фимыпщхьэн имыпщхьэн(хэ)
Унафэ наклоненэ уэ фэ
щыӀэныгъэ: ипщхьэ! фипщхьэ!
щымыӀэныгъэ: уимыпщхьэ! фимыпщхьэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: срепщхьэ урепщхьэ ирепщхьэ дрепщхьэ фрепщхьэ ирепщхьэ(хэ)
щымыӀэныгъэ: сремыпщхьэ уремыпщхьэ иремыпщхьэ дремыпщхьэ фремыпщхьэ иремыпщхьэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сопщхьэ(р) уопщхьэ(р) йопщхьэ(р) допщхьэ(р) фопщхьэ(р) йопщхьэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэркъым уипщхьэркъым ипщхьэркъым дипщхьэркъым фипщхьэркъым ипщхьэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьэрт уипщхьэрт ипщхьэрт дипщхьэрт фипщхьэрт ипщхьэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сипщхьэртэкъым уипщхьэртэкъым ипщхьэртэкъым дипщхьэртэкъым фипщхьэртэкъым ипщхьэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьащ уипщхьащ ипщхьащ дипщхьащ фипщхьащ ипщхьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сипщхьакъым уипщхьакъым ипщхьакъым дипщхьакъым фипщхьакъым ипщхьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьат уипщхьат ипщхьат дипщхьат фипщхьат ипщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сипщхьатэкъым уипщхьатэкъым ипщхьатэкъым дипщхьатэкъым фипщхьатэкъым ипщхьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэгъащ уипщхьэгъащ ипщхьэгъащ дипщхьэгъащ фипщхьэгъащ ипщхьэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэгъакъым уипщхьэгъакъым ипщхьэгъакъым дипщхьэгъакъым фипщхьэгъакъым ипщхьэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэгъат уипщхьэгъат ипщхьэгъат дипщхьэгъат фипщхьэгъат ипщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэгъатэкъым уипщхьэгъатэкъым ипщхьэгъатэкъым дипщхьэгъатэкъым фипщхьэгъатэкъым ипщхьэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сипщхьэщ уипщхьэщ ипщхьэщ дипщхьэщ фипщхьэщ ипщхьэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сипщхьэкъым уипщхьэкъым ипщхьэкъым дипщхьэкъым фипщхьэкъым ипщхьэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сипщхьэт уипщхьэт ипщхьэт дипщхьэт фипщхьэт ипщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сипщхьэтэкъым уипщхьэтэкъым ипщхьэтэкъым дипщхьэтэкъым фипщхьэтэкъым ипщхьэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнщ уипщхьэнщ ипщхьэнщ дипщхьэнщ фипщхьэнщ ипщхьэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэнкъым уипщхьэнкъым ипщхьэнкъым дипщхьэнкъым фипщхьэнкъым ипщхьэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэну(хэ)щ уипщхьэнущ ипщхьэнущ дипщхьэнущ фипщхьэнущ ипщхьэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэнукъым уипщхьэнукъым ипщхьэнукъым дипщхьэнукъым фипщхьэнукъым ипщхьэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэрэ уипщхьэрэ ипщхьэрэ дипщхьэрэ фипщхьэрэ ипщхьэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэркъэ уипщхьэркъэ ипщхьэркъэ дипщхьэркъэ фипщхьэркъэ ипщхьэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьэрт уипщхьэрт ипщхьэрт дипщхьэрт фипщхьэрт ипщхьэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: сипщхьэртэкъэ уипщхьэртэкъэ ипщхьэртэкъэ дипщхьэртэкъэ фипщхьэртэкъэ ипщхьэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьа уипщхьа ипщхьа дипщхьа фипщхьа ипщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: сипщхьакъэ уипщхьакъэ ипщхьакъэ дипщхьакъэ фипщхьакъэ ипщхьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьат уипщхьат ипщхьат дипщхьат фипщхьат ипщхьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сипщхьатэкъэ уипщхьатэкъэ ипщхьатэкъэ дипщхьатэкъэ фипщхьатэкъэ ипщхьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэгъа уипщхьэгъа ипщхьэгъа дипщхьэгъа фипщхьэгъа ипщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэгъакъэ уипщхьэгъакъэ ипщхьэгъакъэ дипщхьэгъакъэ фипщхьэгъакъэ ипщхьэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэгъат уипщхьэгъат ипщхьэгъат дипщхьэгъат фипщхьэгъат ипщхьэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: сипщхьэгъатэкъэ уипщхьэгъатэкъэ ипщхьэгъатэкъэ дипщхьэгъатэкъэ фипщхьэгъатэкъэ ипщхьэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: сипщхьэ уипщхьэ ипщхьэ дипщхьэ фипщхьэ ипщхьэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: сипщхьэкъэ уипщхьэкъэ ипщхьэкъэ дипщхьэкъэ фипщхьэкъэ ипщхьэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: сипщхьэт уипщхьэт ипщхьэт дипщхьэт фипщхьэт ипщхьэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: сипщхьэтэкъэ уипщхьэтэкъэ ипщхьэтэкъэ дипщхьэтэкъэ фипщхьэтэкъэ ипщхьэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэн уипщхьэн ипщхьэн дипщхьэн фипщхьэн ипщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэнкъэ уипщхьэнкъэ ипщхьэнкъэ дипщхьэнкъэ фипщхьэнкъэ ипщхьэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэну уипщхьэну ипщхьэну дипщхьэну фипщхьэну ипщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэнукъэ уипщхьэнукъэ ипщхьэнукъэ дипщхьэнукъэ фипщхьэнукъэ ипщхьэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэмэ уипщхьэмэ ипщхьэмэ дипщхьэмэ фипщхьэмэ ипщхьэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэмэ уимыпщхьэмэ имыпщхьэмэ димыпщхьэмэ фимыпщхьэмэ имыпщхьэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьамэ уипщхьамэ ипщхьамэ дипщхьамэ фипщхьамэ ипщхьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьамэ уимыпщхьамэ имыпщхьамэ димыпщхьамэ фимыпщхьамэ имыпщхьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сипщхьэгъамэ уипщхьэгъамэ ипщхьэгъамэ дипщхьэгъамэ фипщхьэгъамэ ипщхьэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэгъамэ уимыпщхьэгъамэ имыпщхьэгъамэ димыпщхьэгъамэ фимыпщхьэгъамэ имыпщхьэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнмэ уипщхьэнмэ ипщхьэнмэ дипщхьэнмэ фипщхьэнмэ ипщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнмэ уимыпщхьэнмэ имыпщхьэнмэ димыпщхьэнмэ фимыпщхьэнмэ имыпщхьэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнумэ уипщхьэнумэ ипщхьэнумэ дипщхьэнумэ фипщхьэнумэ ипщхьэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнумэ уимыпщхьэнумэ имыпщхьэнумэ димыпщхьэнумэ фимыпщхьэнумэ имыпщхьэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэтэмэ уипщхьэтэмэ ипщхьэтэмэ дипщхьэтэмэ фипщхьэтэмэ ипщхьэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэтэмэ уимыпщхьэтэмэ имыпщхьэтэмэ димыпщхьэтэмэ фимыпщхьэтэмэ имыпщхьэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьатэмэ уипщхьатэмэ ипщхьатэмэ дипщхьатэмэ фипщхьатэмэ ипщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьатэмэ уимыпщхьатэмэ имыпщхьатэмэ димыпщхьатэмэ фимыпщхьатэмэ имыпщхьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сипщхьэгъатэмэ уипщхьэгъатэмэ ипщхьэгъатэмэ дипщхьэгъатэмэ фипщхьэгъатэмэ ипщхьэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэгъатэмэ уимыпщхьэгъатэмэ имыпщхьэгъатэмэ димыпщхьэгъатэмэ фимыпщхьэгъатэмэ имыпщхьэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнтэмэ уипщхьэнтэмэ ипщхьэнтэмэ дипщхьэнтэмэ фипщхьэнтэмэ ипщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнтэмэ уимыпщхьэнтэмэ имыпщхьэнтэмэ димыпщхьэнтэмэ фимыпщхьэнтэмэ имыпщхьэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнутэмэ уипщхьэнутэмэ ипщхьэнутэмэ дипщхьэнутэмэ фипщхьэнутэмэ ипщхьэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнутэмэ уимыпщхьэнутэмэ имыпщхьэнутэмэ димыпщхьэнутэмэ фимыпщхьэнутэмэ имыпщхьэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнт уипщхьэнт ипщхьэнт дипщхьэнт фипщхьэнт ипщхьэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэнтэкъым уипщхьэнтэкъым ипщхьэнтэкъым дипщхьэнтэкъым фипщхьэнтэкъым ипщхьэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнут уипщхьэнут ипщхьэнут дипщхьэнут фипщхьэнут ипщхьэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: сипщхьэнутэкъым уипщхьэнутэкъым ипщхьэнутэкъым дипщхьэнутэкъым фипщхьэнутэкъым ипщхьэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэми уипщхьэми ипщхьэми дипщхьэми фипщхьэми ипщхьэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэми уимыпщхьэми имыпщхьэми димыпщхьэми фимыпщхьэми имыпщхьэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьами уипщхьами ипщхьами дипщхьами фипщхьами ипщхьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьами уимыпщхьами имыпщхьами димыпщхьами фимыпщхьами имыпщхьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сипщхьэгъами уипщхьэгъами ипщхьэгъами дипщхьэгъами фипщхьэгъами ипщхьэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэгъами уимыпщхьэгъами имыпщхьэгъами димыпщхьэгъами фимыпщхьэгъами имыпщхьэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнми уипщхьэнми ипщхьэнми дипщхьэнми фипщхьэнми ипщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнми уимыпщхьэнми имыпщхьэнми димыпщхьэнми фимыпщхьэнми имыпщхьэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнуми уипщхьэнуми ипщхьэнуми дипщхьэнуми фипщхьэнуми ипщхьэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнуми уимыпщхьэнуми имыпщхьэнуми димыпщхьэнуми фимыпщхьэнуми имыпщхьэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэтэми уипщхьэтэми ипщхьэтэми дипщхьэтэми фипщхьэтэми ипщхьэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэтэми уимыпщхьэтэми имыпщхьэтэми димыпщхьэтэми фимыпщхьэтэми имыпщхьэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: сипщхьатэми уипщхьатэми ипщхьатэми дипщхьатэми фипщхьатэми ипщхьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьатэми уимыпщхьатэми имыпщхьатэми димыпщхьатэми фимыпщхьатэми имыпщхьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: сипщхьэгъатэми уипщхьэгъатэми ипщхьэгъатэми дипщхьэгъатэми фипщхьэгъатэми ипщхьэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэгъатэми уимыпщхьэгъатэми имыпщхьэгъатэми димыпщхьэгъатэми фимыпщхьэгъа(хэ)тэми имыпщхьэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнтэми уипщхьэнтэми ипщхьэнтэми дипщхьэнтэми фипщхьэнтэми ипщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнтэми уимыпщхьэнтэми имыпщхьэнтэми димыпщхьэнтэми фимыпщхьэнтэми имыпщхьэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: сипщхьэнутэми уипщхьэнутэми ипщхьэнутэми дипщхьэнутэми фипщхьэнутэми ипщхьэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: симыпщхьэнутэми уимыпщхьэнутэми имыпщхьэнутэми димыпщхьэнутэми фимыпщхьэнутэми имыпщхьэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сипщхьаи уипщхьаи ипщхьаи дипщхьаи фипщхьаи ипщхьаи
щымыӀэныгъэ: сипщхьакъыми уипщхьакъыми ипщхьакъыми дипщхьакъыми фипщхьакъыми ипщхьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
щыӀэныгъэ: сипщхьащэрэт уипщхьащэрэт ипщхьащэрэт дипщхьащэрэт фипщхьащэрэт ипщхьа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ: симыпщхьащэрэт уимыпщхьащэрэт имыпщхьащэрэт димыпщхьащэрэт фимыпщхьащэрэт имыпщхьа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ сэ уэ ар дэ фэ ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэнщ уипщхьагъэнщ ипщхьагъэнщ дипщхьагъэнщ фипщхьагъэнщ ипщхьагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнкъым уипщхьагъэнкъым ипщхьагъэнкъым дипщхьагъэнкъым фипщхьагъэнкъым ипщхьагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэнт уипщхьагъэнт ипщхьагъэнт дипщхьагъэнт фипщхьагъэнт ипщхьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнтэкъым уипщхьагъэнтэкъым ипщхьагъэнтэкъым дипщхьагъэнтэкъым фипщхьагъэнтэкъым ипщхьагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэн уипщхьагъэн ипщхьагъэн дипщхьагъэн фипщхьагъэн ипщхьагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнкъэ уипщхьагъэнкъэ ипщхьагъэнкъэ дипщхьагъэнкъэ фипщхьагъэнкъэ ипщхьагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэнт уипщхьагъэнт ипщхьагъэнт дипщхьагъэнт фипщхьагъэнт ипщхьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнтэкъэ уипщхьагъэнтэкъэ ипщхьагъэнтэкъэ дипщхьагъэнтэкъэ фипщхьагъэнтэкъэ ипщхьагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэнущ уипщхьагъэнущ ипщхьагъэнущ дипщхьагъэнущ фипщхьагъэнущ ипщхьагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнукъым уипщхьагъэнукъым ипщхьагъэнукъым дипщхьагъэнукъым фипщхьагъэнукъым ипщхьагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэнут уипщхьагъэнут ипщхьагъэнут дипщхьагъэнут фипщхьагъэнут ипщхьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнутэкъым уипщхьагъэнутэкъым ипщхьагъэнутэкъым дипщхьагъэнутэкъым фипщхьагъэнутэкъым ипщхьагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэну уипщхьагъэну ипщхьагъэну дипщхьагъэну фипщхьагъэну ипщхьагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнукъэ уипщхьагъэнукъэ ипщхьагъэнукъэ дипщхьагъэнукъэ фипщхьагъэнукъэ ипщхьагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: сипщхьагъэнут уипщхьагъэнут ипщхьагъэнут дипщхьагъэнут фипщхьагъэнут ипщхьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: сипщхьагъэнутэкъэ уипщхьагъэнутэкъэ ипщхьагъэнутэкъэ дипщхьагъэнутэкъэ фипщхьагъэнутэкъэ ипщхьагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту) сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сипщхьэ уипщхьэ ипщхьэ дипщхьэ фипщхьэ ипщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ симыпщхьэ уимыпщхьэ имыпщхьэ димыпщхьэ фимыпщхьэ имыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сипщхьа уипщхьа ипщхьа дипщхьа фипщхьа ипщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ симыпщхьа уимыпщхьа имыпщхьа димыпщхьа фимыпщхьа имыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сипщхьэгъа уипщхьэгъа ипщхьэгъа дипщхьэгъа фипщхьэгъа ипщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ симыпщхьэгъа уимыпщхьэгъа имыпщхьэгъа димыпщхьэгъа фимыпщхьэгъа имыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сипщхьэн уипщхьэн ипщхьэн дипщхьэн фипщхьэн ипщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ симыпщхьэн уимыпщхьэн имыпщхьэн димыпщхьэн фимыпщхьэн имыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сипщхьэну уипщхьэну ипщхьэну дипщхьэну фипщхьэну ипщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ симыпщхьэну уимыпщхьэну имыпщхьэну димыпщхьэну фимыпщхьэну имыпщхьэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сызэрипщхьэ узэрипщхьэ зэрипщхьэ дызэрипщхьэ фызэрипщхьэ зэрипщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сызэримыпщхьэ узэримыпщхьэ зэримыпщхьэ дызэримыпщхьэ фызэримыпщхьэ зэримыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрипщхьа узэрипщхьа зэрипщхьа дызэрипщхьа фызэрипщхьа зэрипщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэримыпщхьа узэримыпщхьа зэримыпщхьа дызэримыпщхьа фызэримыпщхьа зэримыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сызэрипщхьэгъа узэрипщхьэгъа зэрипщхьэгъа дызэрипщхьэгъа фызэрипщхьэгъа зэрипщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сызэримыпщхьэгъа узэримыпщхьэгъа зэримыпщхьэгъа дызэримыпщхьэгъа фызэримыпщхьэгъа зэримыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрипщхьэн узэрипщхьэн зэрипщхьэн дызэрипщхьэн фызэрипщхьэн зэрипщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэримыпщхьэн узэримыпщхьэн зэримыпщхьэн дызэримыпщхьэн фызэримыпщхьэн зэримыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ сызэрипщхьэну узэрипщхьэну зэрипщхьэну дызэрипщхьэну фызэрипщхьэну зэрипщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ сызэримыпщхьэну узэримыпщхьэну зэримыпщхьэну дызэримыпщхьэну фызэримыпщхьэну зэримыпщхьэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщипщхьэ ущипщхьэ щипщхьэ дыщипщхьэ фыщипщхьэ щипщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщимыпщхьэ ущимыпщхьэ щимыпщхьэ дыщимыпщхьэ фыщимыпщхьэ щимыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщипщхьа ущипщхьа щипщхьа дыщипщхьа фыщипщхьа щипщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщимыпщхьа ущимыпщхьа щимыпщхьа дыщимыпщхьа фыщимыпщхьа щимыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщипщхьэгъа ущипщхьэгъа щипщхьэгъа дыщипщхьэгъа фыщипщхьэгъа щипщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщимыпщхьэгъа ущимыпщхьэгъа щимыпщхьэгъа дыщимыпщхьэгъа фыщимыпщхьэгъа щимыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщипщхьэн ущипщхьэн щипщхьэн дыщипщхьэн фыщипщхьэн щипщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщимыпщхьэн ущимыпщхьэн щимыпщхьэн дыщимыпщхьэн фыщимыпщхьэн щимыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщипщхьэну ущипщхьэну щипщхьэну дыщипщхьэну фыщипщхьэну щипщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщимыпщхьэну ущимыпщхьэну щимыпщхьэну дыщимыпщхьэну фыщимыпщхьэну щимыпщхьэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыздипщхьэ уздипщхьэ здипщхьэ дыздипщхьэ фыздипщхьэ здипщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыздимыпщхьэ уздимыпщхьэ здимыпщхь дыздимыпщхьэ фыздимыпщхьэ здимыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздипщхьа уздипщхьа здипщхьа дыздипщхьа фыздипщхьа здипщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздимыпщхьа уздимыпщхьа здимыпщхьа дыздимыпщхьа фыздимыпщхьа здимыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыздипщхьэгъа уздипщхьэгъа здипщхьэгъа дыздипщхьэгъа фыздипщхьэгъа здипщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыздимыпщхьэгъа уздимыпщхьэгъа здимыпщхьэгъа дыздимыпщхьэгъа фыздимыпщхьэгъа здимыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздипщхьэн уздипщхьэн здипщхьэн дыздипщхьэн фыздипщхьэн здипщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздимыпщхьэн уздимыпщхьэн здимыпщхьэн дыздимыпщхьэн фыздимыпщхьэн здимыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыздипщхьэну уздипщхьэну здипщхьэну дыздипщхьэну фыздипщхьэну здипщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыздимыпщхьэну уздимыпщхьэну здимыпщхьэну дыздимыпщхьэну фыздимыпщхьэну здимыпщхьэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ сыщӀипщхьэ ущӀипщхьэ щӀипщхьэ дыщӀипщхьэ фыщӀипщхьэ щӀипщхьэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀимыпщхьэ ущӀимыпщхьэ щӀимыпщхьэ дыщӀимыпщхьэ фыщӀимыпщхьэ щӀимыпщхьэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀипщхьа ущӀипщхьа щӀипщхьа дыщӀипщхьа фыщӀипщхьа щӀипщхьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀимыпщхьа ущӀимыпщхьа щӀимыпщхьа дыщӀимыпщхьа фыщӀимыпщхьа щӀимыпщхьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сыщӀипщхьэгъа ущӀипщхьэгъа щӀипщхьэгъа дыщӀипщхьэгъа фыщӀипщхьэгъа щӀипщхьэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀимыпщхьэгъа ущӀимыпщхьэгъа щӀимыпщхьэгъа дыщӀимыпщхьэгъа фыщӀимыпщхьэгъа щӀимыпщхьэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀипщхьэн ущӀипщхьэн щӀипщхьэн дыщӀипщхьэн фыщӀипщхьэн щӀипщхьэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀимыпщхьэн ущӀимыпщхьэн щӀимыпщхьэн дыщӀимыпщхьэн фыщӀимыпщхьэн щӀимыпщхьэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ сыщӀипщхьэну ущӀипщхьэну щӀипщхьэну дыщӀипщхьэну фыщӀипщхьэну щӀипщхьэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ сыщӀимыпщхьэну ущӀимыпщхьэну щӀимыпщхьэну дыщӀимыпщхьэну фыщӀимыпщхьэну щӀимыпщхьэну(хэ)
Деепричастиехэр сэ уэ ар дэ фэ ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ сипщхьэу уипщхьэу ипщхьэу дипщхьэу фипщхьэу ипщхьэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ симыпщхьэу уимыпщхьэу имыпщхьэу димыпщхьэу фимыпщхьэу имыпщхьэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ сипщхьауэ уипщхьауэ ипщхьауэ дипщхьауэ фипщхьауэ ипщхьауэ / ипщхьахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ симыпщхьауэ уимыпщхьауэ имыпщхьауэ димыпщхьауэ фимыпщхьауэ имыпщхьауэ / имыпщхьахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ сипщхьэурэ уипщхьэурэ ипщхьэурэ дипщхьэурэ фипщхьэурэ ипщхьэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ симыпщхьэурэ уимыпщхьэурэ имыпщхьэурэ димыпщхьэурэ фимыпщхьэурэ имыпщхьэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]э [пщхь]эр -- [пщхь]эхэр
Эргативнэ: [пщхь]э [пщхь]эм -- [пщхь]эхэм
Послеложнэ: [пщхь]экӀэ [пщхь]эмкӀэ [пщхь]эхэкӀэ [пщхь]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пщхь]эуэ [пщхь]эрауэ [пщхь]эхэу [пщхь]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]а [пщхь]ар -- [пщхь]ахэр
Эргативнэ: [пщхь]а [пщхь]ам -- [пщхь]ахэм
Послеложнэ: [пщхь]акӀэ [пщхь]амкӀэ [пщхь]ахэкӀэ [пщхь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пщхь]ауэ [пщхь]арауэ [пщхь]ахэу [пщхь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]эн [пщхь]эныр -- [пщхь]энхэр
Эргативнэ: [пщхь]эн [пщхь]эным -- [пщхь]энхэм
Послеложнэ: [пщхь]энкӀэ [пщхь]энымкӀэ [пщхь]энхэкӀэ [пщхь]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ: [пщхь]эну [пщхь]энырауэ [пщхь]энхэу [пщхь]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [пщхь]эну [пщхь]энур -- [пщхь]энухэр
Эргативнэ: [пщхь]эну [пщхь]энум -- [пщхь]энухэм
Послеложнэ: [пщхь]энукӀэ [пщхь]энумкӀэ [пщхь]энухэкӀэ [пщхь]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [пщхь]энууэ [пщхь]энурауэ [пщхь]энухэу [пщхь]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зыгуэрым и кӀуэцӀым пщыурэ ихьэн.
  2. ЗыщӀыпӀэ ихьэн.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Блэр гъуэмбым ипщхьащ.
  • А хадэм щхьэ уипщхьа?

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • ипщхьэн: 1. climb or crawl swh, inside sth 2. penetrate, break or climb swh, into sth.
  • Блэр гъуэмбым ипщхьащ: the snake crawled into its hole.
  • А хадэм щхьэ уипщхьа?: why did you break into the garden?
УРЫСЫБЗЭ
  • ипщхьэн: 1. вползти, влезть куда-л., внутрь чего-л. 2. проникнуть, забраться куда-л.
  • Блэр гъуэмбым ипщхьащ: змея заползла в нору.
  • А хадэм щхьэ уипщхьа?: почему ты проник в сад?

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
Retrieved from "https://incubator.wikimedia.org/w/index.php?title=Wt/kbd/ипщхьэн&oldid=5344463"