АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ипсэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ипсэн
щымыӀэныгъэ:
имыпсэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сипсэн
уипсэн
ипсэн
дипсэн
фипсэн
ипсэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыпсэн
уимыпсэн
имыпсэн
димыпсэн
фимыпсэн
имыпсэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ипсэ!
фипсэ!
щымыӀэныгъэ:
уимыпсэ!
фимыпсэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срепсэ
урепсэ
ирепсэ
дрепсэ
фрепсэ
ирепсэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыпсэ
уремыпсэ
иремыпсэ
дремыпсэ
фремыпсэ
иремыпсэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сопсэ(р)
уопсэ(р)
йопсэ(р)
допсэ(р)
фопсэ(р)
йопсэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэркъым
уипсэркъым
ипсэркъым
дипсэркъым
фипсэркъым
ипсэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сипсэрт
уипсэрт
ипсэрт
дипсэрт
фипсэрт
ипсэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипсэртэкъым
уипсэртэкъым
ипсэртэкъым
дипсэртэкъым
фипсэртэкъым
ипсэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипсащ
уипсащ
ипсащ
дипсащ
фипсащ
ипса(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сипсакъым
уипсакъым
ипсакъым
дипсакъым
фипсакъым
ипса(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сипсат
уипсат
ипсат
дипсат
фипсат
ипса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипсатэкъым
уипсатэкъым
ипсатэкъым
дипсатэкъым
фипсатэкъым
ипса(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэгъащ
уипсэгъащ
ипсэгъащ
дипсэгъащ
фипсэгъащ
ипсэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэгъакъым
уипсэгъакъым
ипсэгъакъым
дипсэгъакъым
фипсэгъакъым
ипсэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэгъат
уипсэгъат
ипсэгъат
дипсэгъат
фипсэгъат
ипсэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэгъатэкъым
уипсэгъатэкъым
ипсэгъатэкъым
дипсэгъатэкъым
фипсэгъатэкъым
ипсэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сипсэщ
уипсэщ
ипсэщ
дипсэщ
фипсэщ
ипсэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сипсэкъым
уипсэкъым
ипсэкъым
дипсэкъым
фипсэкъым
ипсэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сипсэт
уипсэт
ипсэт
дипсэт
фипсэт
ипсэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сипсэтэкъым
уипсэтэкъым
ипсэтэкъым
дипсэтэкъым
фипсэтэкъым
ипсэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнщ
уипсэнщ
ипсэнщ
дипсэнщ
фипсэнщ
ипсэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэнкъым
уипсэнкъым
ипсэнкъым
дипсэнкъым
фипсэнкъым
ипсэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэну(хэ)щ
уипсэнущ
ипсэнущ
дипсэнущ
фипсэнущ
ипсэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэнукъым
уипсэнукъым
ипсэнукъым
дипсэнукъым
фипсэнукъым
ипсэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэрэ
уипсэрэ
ипсэрэ
дипсэрэ
фипсэрэ
ипсэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэркъэ
уипсэркъэ
ипсэркъэ
дипсэркъэ
фипсэркъэ
ипсэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сипсэрт
уипсэрт
ипсэрт
дипсэрт
фипсэрт
ипсэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипсэртэкъэ
уипсэртэкъэ
ипсэртэкъэ
дипсэртэкъэ
фипсэртэкъэ
ипсэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипса
уипса
ипса
дипса
фипса
ипса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сипсакъэ
уипсакъэ
ипсакъэ
дипсакъэ
фипсакъэ
ипса(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сипсат
уипсат
ипсат
дипсат
фипсат
ипса(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипсатэкъэ
уипсатэкъэ
ипсатэкъэ
дипсатэкъэ
фипсатэкъэ
ипса(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэгъа
уипсэгъа
ипсэгъа
дипсэгъа
фипсэгъа
ипсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэгъакъэ
уипсэгъакъэ
ипсэгъакъэ
дипсэгъакъэ
фипсэгъакъэ
ипсэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэгъат
уипсэгъат
ипсэгъат
дипсэгъат
фипсэгъат
ипсэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сипсэгъатэкъэ
уипсэгъатэкъэ
ипсэгъатэкъэ
дипсэгъатэкъэ
фипсэгъатэкъэ
ипсэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сипсэ
уипсэ
ипсэ
дипсэ
фипсэ
ипсэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сипсэкъэ
уипсэкъэ
ипсэкъэ
дипсэкъэ
фипсэкъэ
ипсэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сипсэт
уипсэт
ипсэт
дипсэт
фипсэт
ипсэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сипсэтэкъэ
уипсэтэкъэ
ипсэтэкъэ
дипсэтэкъэ
фипсэтэкъэ
ипсэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэн
уипсэн
ипсэн
дипсэн
фипсэн
ипсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэнкъэ
уипсэнкъэ
ипсэнкъэ
дипсэнкъэ
фипсэнкъэ
ипсэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэну
уипсэну
ипсэну
дипсэну
фипсэну
ипсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэнукъэ
уипсэнукъэ
ипсэнукъэ
дипсэнукъэ
фипсэнукъэ
ипсэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэмэ
уипсэмэ
ипсэмэ
дипсэмэ
фипсэмэ
ипсэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэмэ
уимыпсэмэ
имыпсэмэ
димыпсэмэ
фимыпсэмэ
имыпсэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипсамэ
уипсамэ
ипсамэ
дипсамэ
фипсамэ
ипса(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсамэ
уимыпсамэ
имыпсамэ
димыпсамэ
фимыпсамэ
имыпса(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипсэгъамэ
уипсэгъамэ
ипсэгъамэ
дипсэгъамэ
фипсэгъамэ
ипсэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсэгъамэ
уимыпсэгъамэ
имыпсэгъамэ
димыпсэгъамэ
фимыпсэгъамэ
имыпсэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнмэ
уипсэнмэ
ипсэнмэ
дипсэнмэ
фипсэнмэ
ипсэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнмэ
уимыпсэнмэ
имыпсэнмэ
димыпсэнмэ
фимыпсэнмэ
имыпсэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнумэ
уипсэнумэ
ипсэнумэ
дипсэнумэ
фипсэнумэ
ипсэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнумэ
уимыпсэнумэ
имыпсэнумэ
димыпсэнумэ
фимыпсэнумэ
имыпсэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэтэмэ
уипсэтэмэ
ипсэтэмэ
дипсэтэмэ
фипсэтэмэ
ипсэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэтэмэ
уимыпсэтэмэ
имыпсэтэмэ
димыпсэтэмэ
фимыпсэтэмэ
имыпсэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипсатэмэ
уипсатэмэ
ипсатэмэ
дипсатэмэ
фипсатэмэ
ипса(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсатэмэ
уимыпсатэмэ
имыпсатэмэ
димыпсатэмэ
фимыпсатэмэ
имыпса(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипсэгъатэмэ
уипсэгъатэмэ
ипсэгъатэмэ
дипсэгъатэмэ
фипсэгъатэмэ
ипсэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсэгъатэмэ
уимыпсэгъатэмэ
имыпсэгъатэмэ
димыпсэгъатэмэ
фимыпсэгъатэмэ
имыпсэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнтэмэ
уипсэнтэмэ
ипсэнтэмэ
дипсэнтэмэ
фипсэнтэмэ
ипсэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнтэмэ
уимыпсэнтэмэ
имыпсэнтэмэ
димыпсэнтэмэ
фимыпсэнтэмэ
имыпсэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнутэмэ
уипсэнутэмэ
ипсэнутэмэ
дипсэнутэмэ
фипсэнутэмэ
ипсэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнутэмэ
уимыпсэнутэмэ
имыпсэнутэмэ
димыпсэнутэмэ
фимыпсэнутэмэ
имыпсэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнт
уипсэнт
ипсэнт
дипсэнт
фипсэнт
ипсэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэнтэкъым
уипсэнтэкъым
ипсэнтэкъым
дипсэнтэкъым
фипсэнтэкъым
ипсэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнут
уипсэнут
ипсэнут
дипсэнут
фипсэнут
ипсэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сипсэнутэкъым
уипсэнутэкъым
ипсэнутэкъым
дипсэнутэкъым
фипсэнутэкъым
ипсэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэми
уипсэми
ипсэми
дипсэми
фипсэми
ипсэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэми
уимыпсэми
имыпсэми
димыпсэми
фимыпсэми
имыпсэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипсами
уипсами
ипсами
дипсами
фипсами
ипса(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсами
уимыпсами
имыпсами
димыпсами
фимыпсами
имыпса(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипсэгъами
уипсэгъами
ипсэгъами
дипсэгъами
фипсэгъами
ипсэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсэгъами
уимыпсэгъами
имыпсэгъами
димыпсэгъами
фимыпсэгъами
имыпсэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнми
уипсэнми
ипсэнми
дипсэнми
фипсэнми
ипсэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнми
уимыпсэнми
имыпсэнми
димыпсэнми
фимыпсэнми
имыпсэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнуми
уипсэнуми
ипсэнуми
дипсэнуми
фипсэнуми
ипсэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнуми
уимыпсэнуми
имыпсэнуми
димыпсэнуми
фимыпсэнуми
имыпсэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэтэми
уипсэтэми
ипсэтэми
дипсэтэми
фипсэтэми
ипсэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэтэми
уимыпсэтэми
имыпсэтэми
димыпсэтэми
фимыпсэтэми
имыпсэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сипсатэми
уипсатэми
ипсатэми
дипсатэми
фипсатэми
ипса(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсатэми
уимыпсатэми
имыпсатэми
димыпсатэми
фимыпсатэми
имыпса(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сипсэгъатэми
уипсэгъатэми
ипсэгъатэми
дипсэгъатэми
фипсэгъатэми
ипсэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыпсэгъатэми
уимыпсэгъатэми
имыпсэгъатэми
димыпсэгъатэми
фимыпсэгъа(хэ)тэми
имыпсэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнтэми
уипсэнтэми
ипсэнтэми
дипсэнтэми
фипсэнтэми
ипсэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнтэми
уимыпсэнтэми
имыпсэнтэми
димыпсэнтэми
фимыпсэнтэми
имыпсэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сипсэнутэми
уипсэнутэми
ипсэнутэми
дипсэнутэми
фипсэнутэми
ипсэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыпсэнутэми
уимыпсэнутэми
имыпсэнутэми
димыпсэнутэми
фимыпсэнутэми
имыпсэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сипсаи
уипсаи
ипсаи
дипсаи
фипсаи
ипсаи
щымыӀэныгъэ:
сипсакъыми
уипсакъыми
ипсакъыми
дипсакъыми
фипсакъыми
ипсакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сипсащэрэт
уипсащэрэт
ипсащэрэт
дипсащэрэт
фипсащэрэт
ипса(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыпсащэрэт
уимыпсащэрэт
имыпсащэрэт
димыпсащэрэт
фимыпсащэрэт
имыпса(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипсагъэнщ
уипсагъэнщ
ипсагъэнщ
дипсагъэнщ
фипсагъэнщ
ипсагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнкъым
уипсагъэнкъым
ипсагъэнкъым
дипсагъэнкъым
фипсагъэнкъым
ипсагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипсагъэнт
уипсагъэнт
ипсагъэнт
дипсагъэнт
фипсагъэнт
ипсагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнтэкъым
уипсагъэнтэкъым
ипсагъэнтэкъым
дипсагъэнтэкъым
фипсагъэнтэкъым
ипсагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипсагъэн
уипсагъэн
ипсагъэн
дипсагъэн
фипсагъэн
ипсагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнкъэ
уипсагъэнкъэ
ипсагъэнкъэ
дипсагъэнкъэ
фипсагъэнкъэ
ипсагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипсагъэнт
уипсагъэнт
ипсагъэнт
дипсагъэнт
фипсагъэнт
ипсагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнтэкъэ
уипсагъэнтэкъэ
ипсагъэнтэкъэ
дипсагъэнтэкъэ
фипсагъэнтэкъэ
ипсагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипсагъэнущ
уипсагъэнущ
ипсагъэнущ
дипсагъэнущ
фипсагъэнущ
ипсагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнукъым
уипсагъэнукъым
ипсагъэнукъым
дипсагъэнукъым
фипсагъэнукъым
ипсагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сипсагъэнут
уипсагъэнут
ипсагъэнут
дипсагъэнут
фипсагъэнут
ипсагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнутэкъым
уипсагъэнутэкъым
ипсагъэнутэкъым
дипсагъэнутэкъым
фипсагъэнутэкъым
ипсагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипсагъэну
уипсагъэну
ипсагъэну
дипсагъэну
фипсагъэну
ипсагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнукъэ
уипсагъэнукъэ
ипсагъэнукъэ
дипсагъэнукъэ
фипсагъэнукъэ
ипсагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сипсагъэнут
уипсагъэнут
ипсагъэнут
дипсагъэнут
фипсагъэнут
ипсагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сипсагъэнутэкъэ
уипсагъэнутэкъэ
ипсагъэнутэкъэ
дипсагъэнутэкъэ
фипсагъэнутэкъэ
ипсагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сипсэ
уипсэ
ипсэ
дипсэ
фипсэ
ипсэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыпсэ
уимыпсэ
имыпсэ
димыпсэ
фимыпсэ
имыпсэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сипса
уипса
ипса
дипса
фипса
ипса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыпса
уимыпса
имыпса
димыпса
фимыпса
имыпса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сипсэгъа
уипсэгъа
ипсэгъа
дипсэгъа
фипсэгъа
ипсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыпсэгъа
уимыпсэгъа
имыпсэгъа
димыпсэгъа
фимыпсэгъа
имыпсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сипсэн
уипсэн
ипсэн
дипсэн
фипсэн
ипсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыпсэн
уимыпсэн
имыпсэн
димыпсэн
фимыпсэн
имыпсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сипсэну
уипсэну
ипсэну
дипсэну
фипсэну
ипсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыпсэну
уимыпсэну
имыпсэну
димыпсэну
фимыпсэну
имыпсэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипсэ
узэрипсэ
зэрипсэ
дызэрипсэ
фызэрипсэ
зэрипсэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпсэ
узэримыпсэ
зэримыпсэ
дызэримыпсэ
фызэримыпсэ
зэримыпсэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипса
узэрипса
зэрипса
дызэрипса
фызэрипса
зэрипса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпса
узэримыпса
зэримыпса
дызэримыпса
фызэримыпса
зэримыпса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипсэгъа
узэрипсэгъа
зэрипсэгъа
дызэрипсэгъа
фызэрипсэгъа
зэрипсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпсэгъа
узэримыпсэгъа
зэримыпсэгъа
дызэримыпсэгъа
фызэримыпсэгъа
зэримыпсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипсэн
узэрипсэн
зэрипсэн
дызэрипсэн
фызэрипсэн
зэрипсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпсэн
узэримыпсэн
зэримыпсэн
дызэримыпсэн
фызэримыпсэн
зэримыпсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрипсэну
узэрипсэну
зэрипсэну
дызэрипсэну
фызэрипсэну
зэрипсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыпсэну
узэримыпсэну
зэримыпсэну
дызэримыпсэну
фызэримыпсэну
зэримыпсэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщипсэ
ущипсэ
щипсэ
дыщипсэ
фыщипсэ
щипсэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпсэ
ущимыпсэ
щимыпсэ
дыщимыпсэ
фыщимыпсэ
щимыпсэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщипса
ущипса
щипса
дыщипса
фыщипса
щипса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпса
ущимыпса
щимыпса
дыщимыпса
фыщимыпса
щимыпса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщипсэгъа
ущипсэгъа
щипсэгъа
дыщипсэгъа
фыщипсэгъа
щипсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпсэгъа
ущимыпсэгъа
щимыпсэгъа
дыщимыпсэгъа
фыщимыпсэгъа
щимыпсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщипсэн
ущипсэн
щипсэн
дыщипсэн
фыщипсэн
щипсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпсэн
ущимыпсэн
щимыпсэн
дыщимыпсэн
фыщимыпсэн
щимыпсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщипсэну
ущипсэну
щипсэну
дыщипсэну
фыщипсэну
щипсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыпсэну
ущимыпсэну
щимыпсэну
дыщимыпсэну
фыщимыпсэну
щимыпсэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздипсэ
уздипсэ
здипсэ
дыздипсэ
фыздипсэ
здипсэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпсэ
уздимыпсэ
здимыпс
дыздимыпсэ
фыздимыпсэ
здимыпсэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздипса
уздипса
здипса
дыздипса
фыздипса
здипса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпса
уздимыпса
здимыпса
дыздимыпса
фыздимыпса
здимыпса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздипсэгъа
уздипсэгъа
здипсэгъа
дыздипсэгъа
фыздипсэгъа
здипсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпсэгъа
уздимыпсэгъа
здимыпсэгъа
дыздимыпсэгъа
фыздимыпсэгъа
здимыпсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздипсэн
уздипсэн
здипсэн
дыздипсэн
фыздипсэн
здипсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпсэн
уздимыпсэн
здимыпсэн
дыздимыпсэн
фыздимыпсэн
здимыпсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздипсэну
уздипсэну
здипсэну
дыздипсэну
фыздипсэну
здипсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыпсэну
уздимыпсэну
здимыпсэну
дыздимыпсэну
фыздимыпсэну
здимыпсэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипсэ
ущӀипсэ
щӀипсэ
дыщӀипсэ
фыщӀипсэ
щӀипсэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпсэ
ущӀимыпсэ
щӀимыпсэ
дыщӀимыпсэ
фыщӀимыпсэ
щӀимыпсэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипса
ущӀипса
щӀипса
дыщӀипса
фыщӀипса
щӀипса(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпса
ущӀимыпса
щӀимыпса
дыщӀимыпса
фыщӀимыпса
щӀимыпса(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипсэгъа
ущӀипсэгъа
щӀипсэгъа
дыщӀипсэгъа
фыщӀипсэгъа
щӀипсэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпсэгъа
ущӀимыпсэгъа
щӀимыпсэгъа
дыщӀимыпсэгъа
фыщӀимыпсэгъа
щӀимыпсэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипсэн
ущӀипсэн
щӀипсэн
дыщӀипсэн
фыщӀипсэн
щӀипсэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпсэн
ущӀимыпсэн
щӀимыпсэн
дыщӀимыпсэн
фыщӀимыпсэн
щӀимыпсэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀипсэну
ущӀипсэну
щӀипсэну
дыщӀипсэну
фыщӀипсэну
щӀипсэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыпсэну
ущӀимыпсэну
щӀимыпсэну
дыщӀимыпсэну
фыщӀимыпсэну
щӀимыпсэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сипсэу
уипсэу
ипсэу
дипсэу
фипсэу
ипсэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыпсэу
уимыпсэу
имыпсэу
димыпсэу
фимыпсэу
имыпсэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сипсауэ
уипсауэ
ипсауэ
дипсауэ
фипсауэ
ипсауэ / ипсахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыпсауэ
уимыпсауэ
имыпсауэ
димыпсауэ
фимыпсауэ
имыпсауэ / имыпсахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сипсэурэ
уипсэурэ
ипсэурэ
дипсэурэ
фипсэурэ
ипсэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыпсэурэ
уимыпсэурэ
имыпсэурэ
димыпсэурэ
фимыпсэурэ
имыпсэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пс]э
[пс]эр
--
[пс]эхэр
Эргативнэ:
[пс]э
[пс]эм
--
[пс]эхэм
Послеложнэ:
[пс]экӀэ
[пс]эмкӀэ
[пс]эхэкӀэ
[пс]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пс]эуэ
[пс]эрауэ
[пс]эхэу
[пс]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пс]а
[пс]ар
--
[пс]ахэр
Эргативнэ:
[пс]а
[пс]ам
--
[пс]ахэм
Послеложнэ:
[пс]акӀэ
[пс]амкӀэ
[пс]ахэкӀэ
[пс]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пс]ауэ
[пс]арауэ
[пс]ахэу
[пс]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пс]эн
[пс]эныр
--
[пс]энхэр
Эргативнэ:
[пс]эн
[пс]эным
--
[пс]энхэм
Послеложнэ:
[пс]энкӀэ
[пс]энымкӀэ
[пс]энхэкӀэ
[пс]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[пс]эну
[пс]энырауэ
[пс]энхэу
[пс]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[пс]эну
[пс]энур
--
[пс]энухэр
Эргативнэ:
[пс]эну
[пс]энум
--
[пс]энухэм
Послеложнэ:
[пс]энукӀэ
[пс]энумкӀэ
[пс]энухэкӀэ
[пс]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[пс]энууэ
[пс]энурауэ
[пс]энухэу
[пс]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым, и кум нэху иридзэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ипсэн: shine, irradiate light swh
Дыгъэр нэкӀум ипсэн: the sun is shining on one's cheek.
УРЫСЫБЗЭ
ипсэн: светить, излучать свет куда-л.
Дыгъэр нэкӀум ипсэн: солнце светит не щеку.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.