АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "илъэдэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
илъэдэн
щымыӀэныгъэ:
имылъэдэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
силъэдэн
уилъэдэн
илъэдэн
дилъэдэн
филъэдэн
илъэдэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симылъэдэн
уимылъэдэн
имылъэдэн
димылъэдэн
фимылъэдэн
имылъэдэн(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
илъадэ!
филъадэ!
щымыӀэныгъэ:
уимылъадэ!
фимылъадэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срелъадэ
урелъадэ
ирелъадэ
дрелъадэ
фрелъадэ
ирелъадэ(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремылъадэ
уремылъадэ
иремылъадэ
дремылъадэ
фремылъадэ
иремылъадэ(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
солъадэ(р)
уолъадэ(р)
йолъадэ(р)
долъадэ(р)
фолъадэ(р)
йолъадэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
силъадэркъым
уилъадэркъым
илъадэркъым
дилъадэркъым
филъадэркъым
илъадэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
силъадэрт
уилъадэрт
илъадэрт
дилъадэрт
филъадэрт
илъадэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъадэртэкъым
уилъадэртэкъым
илъадэртэкъым
дилъадэртэкъым
филъадэртэкъым
илъадэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъэдащ
уилъэдащ
илъэдащ
дилъэдащ
филъэдащ
илъэда(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
силъэдакъым
уилъэдакъым
илъэдакъым
дилъэдакъым
филъэдакъым
илъэда(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
силъэдат
уилъэдат
илъэдат
дилъэдат
филъэдат
илъэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъэдатэкъым
уилъэдатэкъым
илъэдатэкъым
дилъэдатэкъым
филъэдатэкъым
илъэда(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэгъащ
уилъэдэгъащ
илъэдэгъащ
дилъэдэгъащ
филъэдэгъащ
илъэдэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэгъакъым
уилъэдэгъакъым
илъэдэгъакъым
дилъэдэгъакъым
филъэдэгъакъым
илъэдэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэгъат
уилъэдэгъат
илъэдэгъат
дилъэдэгъат
филъэдэгъат
илъэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэгъатэкъым
уилъэдэгъатэкъым
илъэдэгъатэкъым
дилъэдэгъатэкъым
филъэдэгъатэкъым
илъэдэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
силъадэщ
уилъадэщ
илъадэщ
дилъадэщ
филъадэщ
илъадэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
силъадэкъым
уилъадэкъым
илъадэкъым
дилъадэкъым
филъадэкъым
илъадэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
силъадэт
уилъадэт
илъадэт
дилъадэт
филъадэт
илъадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
силъадэтэкъым
уилъадэтэкъым
илъадэтэкъым
дилъадэтэкъым
филъадэтэкъым
илъадэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнщ
уилъэдэнщ
илъэдэнщ
дилъэдэнщ
филъэдэнщ
илъэдэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэнкъым
уилъэдэнкъым
илъэдэнкъым
дилъэдэнкъым
филъэдэнкъым
илъэдэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэну(хэ)щ
уилъэдэнущ
илъэдэнущ
дилъэдэнущ
филъэдэнущ
илъэдэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэнукъым
уилъэдэнукъым
илъэдэнукъым
дилъэдэнукъым
филъэдэнукъым
илъэдэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъадэрэ
уилъадэрэ
илъадэрэ
дилъадэрэ
филъадэрэ
илъадэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
силъадэркъэ
уилъадэркъэ
илъадэркъэ
дилъадэркъэ
филъадэркъэ
илъадэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
силъадэрт
уилъадэрт
илъадэрт
дилъадэрт
филъадэрт
илъадэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъадэртэкъэ
уилъадэртэкъэ
илъадэртэкъэ
дилъадэртэкъэ
филъадэртэкъэ
илъадэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъэда
уилъэда
илъэда
дилъэда
филъэда
илъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
силъэдакъэ
уилъэдакъэ
илъэдакъэ
дилъэдакъэ
филъэдакъэ
илъэда(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
силъэдат
уилъэдат
илъэдат
дилъэдат
филъэдат
илъэда(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъэдатэкъэ
уилъэдатэкъэ
илъэдатэкъэ
дилъэдатэкъэ
филъэдатэкъэ
илъэда(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэгъа
уилъэдэгъа
илъэдэгъа
дилъэдэгъа
филъэдэгъа
илъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэгъакъэ
уилъэдэгъакъэ
илъэдэгъакъэ
дилъэдэгъакъэ
филъэдэгъакъэ
илъэдэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэгъат
уилъэдэгъат
илъэдэгъат
дилъэдэгъат
филъэдэгъат
илъэдэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъэдэгъатэкъэ
уилъэдэгъатэкъэ
илъэдэгъатэкъэ
дилъэдэгъатэкъэ
филъэдэгъатэкъэ
илъэдэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
силъадэ
уилъадэ
илъадэ
дилъадэ
филъадэ
илъадэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
силъадэкъэ
уилъадэкъэ
илъадэкъэ
дилъадэкъэ
филъадэкъэ
илъадэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
силъадэт
уилъадэт
илъадэт
дилъадэт
филъадэт
илъадэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
силъадэтэкъэ
уилъадэтэкъэ
илъадэтэкъэ
дилъадэтэкъэ
филъадэтэкъэ
илъадэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэн
уилъэдэн
илъэдэн
дилъэдэн
филъэдэн
илъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэнкъэ
уилъэдэнкъэ
илъэдэнкъэ
дилъэдэнкъэ
филъэдэнкъэ
илъэдэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэну
уилъэдэну
илъэдэну
дилъэдэну
филъэдэну
илъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэнукъэ
уилъэдэнукъэ
илъэдэнукъэ
дилъэдэнукъэ
филъэдэнукъэ
илъэдэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъадэмэ
уилъадэмэ
илъадэмэ
дилъадэмэ
филъадэмэ
илъадэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъадэмэ
уимылъадэмэ
имылъадэмэ
димылъадэмэ
фимылъадэмэ
имылъадэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъэдамэ
уилъэдамэ
илъэдамэ
дилъэдамэ
филъэдамэ
илъэда(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдамэ
уимылъэдамэ
имылъэдамэ
димылъэдамэ
фимылъэдамэ
имылъэда(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъэдэгъамэ
уилъэдэгъамэ
илъэдэгъамэ
дилъэдэгъамэ
филъэдэгъамэ
илъэдэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэгъамэ
уимылъэдэгъамэ
имылъэдэгъамэ
димылъэдэгъамэ
фимылъэдэгъамэ
имылъэдэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнмэ
уилъэдэнмэ
илъэдэнмэ
дилъэдэнмэ
филъэдэнмэ
илъэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнмэ
уимылъэдэнмэ
имылъэдэнмэ
димылъэдэнмэ
фимылъэдэнмэ
имылъэдэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнумэ
уилъэдэнумэ
илъэдэнумэ
дилъэдэнумэ
филъэдэнумэ
илъэдэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнумэ
уимылъэдэнумэ
имылъэдэнумэ
димылъэдэнумэ
фимылъэдэнумэ
имылъэдэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъадэтэмэ
уилъадэтэмэ
илъадэтэмэ
дилъадэтэмэ
филъадэтэмэ
илъадэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъадэтэмэ
уимылъадэтэмэ
имылъадэтэмэ
димылъадэтэмэ
фимылъадэтэмэ
имылъадэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъэдатэмэ
уилъэдатэмэ
илъэдатэмэ
дилъэдатэмэ
филъэдатэмэ
илъэда(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдатэмэ
уимылъэдатэмэ
имылъэдатэмэ
димылъэдатэмэ
фимылъэдатэмэ
имылъэда(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъэдэгъатэмэ
уилъэдэгъатэмэ
илъэдэгъатэмэ
дилъэдэгъатэмэ
филъэдэгъатэмэ
илъэдэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэгъатэмэ
уимылъэдэгъатэмэ
имылъэдэгъатэмэ
димылъэдэгъатэмэ
фимылъэдэгъатэмэ
имылъэдэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнтэмэ
уилъэдэнтэмэ
илъэдэнтэмэ
дилъэдэнтэмэ
филъэдэнтэмэ
илъэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнтэмэ
уимылъэдэнтэмэ
имылъэдэнтэмэ
димылъэдэнтэмэ
фимылъэдэнтэмэ
имылъэдэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнутэмэ
уилъэдэнутэмэ
илъэдэнутэмэ
дилъэдэнутэмэ
филъэдэнутэмэ
илъэдэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнутэмэ
уимылъэдэнутэмэ
имылъэдэнутэмэ
димылъэдэнутэмэ
фимылъэдэнутэмэ
имылъэдэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнт
уилъэдэнт
илъэдэнт
дилъэдэнт
филъэдэнт
илъэдэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэнтэкъым
уилъэдэнтэкъым
илъэдэнтэкъым
дилъэдэнтэкъым
филъэдэнтэкъым
илъэдэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнут
уилъэдэнут
илъэдэнут
дилъэдэнут
филъэдэнут
илъэдэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъэдэнутэкъым
уилъэдэнутэкъым
илъэдэнутэкъым
дилъэдэнутэкъым
филъэдэнутэкъым
илъэдэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъадэми
уилъадэми
илъадэми
дилъадэми
филъадэми
илъадэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъадэми
уимылъадэми
имылъадэми
димылъадэми
фимылъадэми
имылъадэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъэдами
уилъэдами
илъэдами
дилъэдами
филъэдами
илъэда(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдами
уимылъэдами
имылъэдами
димылъэдами
фимылъэдами
имылъэда(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъэдэгъами
уилъэдэгъами
илъэдэгъами
дилъэдэгъами
филъэдэгъами
илъэдэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэгъами
уимылъэдэгъами
имылъэдэгъами
димылъэдэгъами
фимылъэдэгъами
имылъэдэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнми
уилъэдэнми
илъэдэнми
дилъэдэнми
филъэдэнми
илъэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнми
уимылъэдэнми
имылъэдэнми
димылъэдэнми
фимылъэдэнми
имылъэдэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнуми
уилъэдэнуми
илъэдэнуми
дилъэдэнуми
филъэдэнуми
илъэдэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнуми
уимылъэдэнуми
имылъэдэнуми
димылъэдэнуми
фимылъэдэнуми
имылъэдэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъадэтэми
уилъадэтэми
илъадэтэми
дилъадэтэми
филъадэтэми
илъадэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъадэтэми
уимылъадэтэми
имылъадэтэми
димылъадэтэми
фимылъадэтэми
имылъадэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъэдатэми
уилъэдатэми
илъэдатэми
дилъэдатэми
филъэдатэми
илъэда(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдатэми
уимылъэдатэми
имылъэдатэми
димылъэдатэми
фимылъэдатэми
имылъэда(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъэдэгъатэми
уилъэдэгъатэми
илъэдэгъатэми
дилъэдэгъатэми
филъэдэгъатэми
илъэдэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэгъатэми
уимылъэдэгъатэми
имылъэдэгъатэми
димылъэдэгъатэми
фимылъэдэгъа(хэ)тэми
имылъэдэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнтэми
уилъэдэнтэми
илъэдэнтэми
дилъэдэнтэми
филъэдэнтэми
илъэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнтэми
уимылъэдэнтэми
имылъэдэнтэми
димылъэдэнтэми
фимылъэдэнтэми
имылъэдэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъэдэнутэми
уилъэдэнутэми
илъэдэнутэми
дилъэдэнутэми
филъэдэнутэми
илъэдэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъэдэнутэми
уимылъэдэнутэми
имылъэдэнутэми
димылъэдэнутэми
фимылъэдэнутэми
имылъэдэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
силъэдаи
уилъэдаи
илъэдаи
дилъэдаи
филъэдаи
илъэдаи
щымыӀэныгъэ:
силъэдакъыми
уилъэдакъыми
илъэдакъыми
дилъэдакъыми
филъэдакъыми
илъэдакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
силъэдащэрэт
уилъэдащэрэт
илъэдащэрэт
дилъэдащэрэт
филъэдащэрэт
илъэда(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симылъэдащэрэт
уимылъэдащэрэт
имылъэдащэрэт
димылъэдащэрэт
фимылъэдащэрэт
имылъэда(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэнщ
уилъэдагъэнщ
илъэдагъэнщ
дилъэдагъэнщ
филъэдагъэнщ
илъэдагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнкъым
уилъэдагъэнкъым
илъэдагъэнкъым
дилъэдагъэнкъым
филъэдагъэнкъым
илъэдагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэнт
уилъэдагъэнт
илъэдагъэнт
дилъэдагъэнт
филъэдагъэнт
илъэдагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнтэкъым
уилъэдагъэнтэкъым
илъэдагъэнтэкъым
дилъэдагъэнтэкъым
филъэдагъэнтэкъым
илъэдагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэн
уилъэдагъэн
илъэдагъэн
дилъэдагъэн
филъэдагъэн
илъэдагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнкъэ
уилъэдагъэнкъэ
илъэдагъэнкъэ
дилъэдагъэнкъэ
филъэдагъэнкъэ
илъэдагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэнт
уилъэдагъэнт
илъэдагъэнт
дилъэдагъэнт
филъэдагъэнт
илъэдагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнтэкъэ
уилъэдагъэнтэкъэ
илъэдагъэнтэкъэ
дилъэдагъэнтэкъэ
филъэдагъэнтэкъэ
илъэдагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэнущ
уилъэдагъэнущ
илъэдагъэнущ
дилъэдагъэнущ
филъэдагъэнущ
илъэдагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнукъым
уилъэдагъэнукъым
илъэдагъэнукъым
дилъэдагъэнукъым
филъэдагъэнукъым
илъэдагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэнут
уилъэдагъэнут
илъэдагъэнут
дилъэдагъэнут
филъэдагъэнут
илъэдагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнутэкъым
уилъэдагъэнутэкъым
илъэдагъэнутэкъым
дилъэдагъэнутэкъым
филъэдагъэнутэкъым
илъэдагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэну
уилъэдагъэну
илъэдагъэну
дилъэдагъэну
филъэдагъэну
илъэдагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнукъэ
уилъэдагъэнукъэ
илъэдагъэнукъэ
дилъэдагъэнукъэ
филъэдагъэнукъэ
илъэдагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъэдагъэнут
уилъэдагъэнут
илъэдагъэнут
дилъэдагъэнут
филъэдагъэнут
илъэдагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъэдагъэнутэкъэ
уилъэдагъэнутэкъэ
илъэдагъэнутэкъэ
дилъэдагъэнутэкъэ
филъэдагъэнутэкъэ
илъэдагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
силъадэ
уилъадэ
илъадэ
дилъадэ
филъадэ
илъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симылъадэ
уимылъадэ
имылъадэ
димылъадэ
фимылъадэ
имылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
силъэда
уилъэда
илъэда
дилъэда
филъэда
илъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симылъэда
уимылъэда
имылъэда
димылъэда
фимылъэда
имылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
силъэдэгъа
уилъэдэгъа
илъэдэгъа
дилъэдэгъа
филъэдэгъа
илъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симылъэдэгъа
уимылъэдэгъа
имылъэдэгъа
димылъэдэгъа
фимылъэдэгъа
имылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
силъэдэн
уилъэдэн
илъэдэн
дилъэдэн
филъэдэн
илъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симылъэдэн
уимылъэдэн
имылъэдэн
димылъэдэн
фимылъэдэн
имылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
силъэдэну
уилъэдэну
илъэдэну
дилъэдэну
филъэдэну
илъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симылъэдэну
уимылъэдэну
имылъэдэну
димылъэдэну
фимылъэдэну
имылъэдэну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъадэ
узэрилъадэ
зэрилъадэ
дызэрилъадэ
фызэрилъадэ
зэрилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъадэ
узэримылъадэ
зэримылъадэ
дызэримылъадэ
фызэримылъадэ
зэримылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъэда
узэрилъэда
зэрилъэда
дызэрилъэда
фызэрилъэда
зэрилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъэда
узэримылъэда
зэримылъэда
дызэримылъэда
фызэримылъэда
зэримылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъэдэгъа
узэрилъэдэгъа
зэрилъэдэгъа
дызэрилъэдэгъа
фызэрилъэдэгъа
зэрилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъэдэгъа
узэримылъэдэгъа
зэримылъэдэгъа
дызэримылъэдэгъа
фызэримылъэдэгъа
зэримылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъэдэн
узэрилъэдэн
зэрилъэдэн
дызэрилъэдэн
фызэрилъэдэн
зэрилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъэдэн
узэримылъэдэн
зэримылъэдэн
дызэримылъэдэн
фызэримылъэдэн
зэримылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъэдэну
узэрилъэдэну
зэрилъэдэну
дызэрилъэдэну
фызэрилъэдэну
зэрилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъэдэну
узэримылъэдэну
зэримылъэдэну
дызэримылъэдэну
фызэримылъэдэну
зэримылъэдэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъадэ
ущилъадэ
щилъадэ
дыщилъадэ
фыщилъадэ
щилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъадэ
ущимылъадэ
щимылъадэ
дыщимылъадэ
фыщимылъадэ
щимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъэда
ущилъэда
щилъэда
дыщилъэда
фыщилъэда
щилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъэда
ущимылъэда
щимылъэда
дыщимылъэда
фыщимылъэда
щимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъэдэгъа
ущилъэдэгъа
щилъэдэгъа
дыщилъэдэгъа
фыщилъэдэгъа
щилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъэдэгъа
ущимылъэдэгъа
щимылъэдэгъа
дыщимылъэдэгъа
фыщимылъэдэгъа
щимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъэдэн
ущилъэдэн
щилъэдэн
дыщилъэдэн
фыщилъэдэн
щилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъэдэн
ущимылъэдэн
щимылъэдэн
дыщимылъэдэн
фыщимылъэдэн
щимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъэдэну
ущилъэдэну
щилъэдэну
дыщилъэдэну
фыщилъэдэну
щилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъэдэну
ущимылъэдэну
щимылъэдэну
дыщимылъэдэну
фыщимылъэдэну
щимылъэдэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъадэ
уздилъадэ
здилъадэ
дыздилъадэ
фыздилъадэ
здилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъадэ
уздимылъадэ
здимылъад
дыздимылъадэ
фыздимылъадэ
здимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъэда
уздилъэда
здилъэда
дыздилъэда
фыздилъэда
здилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъэда
уздимылъэда
здимылъэда
дыздимылъэда
фыздимылъэда
здимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъэдэгъа
уздилъэдэгъа
здилъэдэгъа
дыздилъэдэгъа
фыздилъэдэгъа
здилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъэдэгъа
уздимылъэдэгъа
здимылъэдэгъа
дыздимылъэдэгъа
фыздимылъэдэгъа
здимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъэдэн
уздилъэдэн
здилъэдэн
дыздилъэдэн
фыздилъэдэн
здилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъэдэн
уздимылъэдэн
здимылъэдэн
дыздимылъэдэн
фыздимылъэдэн
здимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъэдэну
уздилъэдэну
здилъэдэну
дыздилъэдэну
фыздилъэдэну
здилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъэдэну
уздимылъэдэну
здимылъэдэну
дыздимылъэдэну
фыздимылъэдэну
здимылъэдэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъадэ
ущӀилъадэ
щӀилъадэ
дыщӀилъадэ
фыщӀилъадэ
щӀилъадэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъадэ
ущӀимылъадэ
щӀимылъадэ
дыщӀимылъадэ
фыщӀимылъадэ
щӀимылъадэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъэда
ущӀилъэда
щӀилъэда
дыщӀилъэда
фыщӀилъэда
щӀилъэда(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъэда
ущӀимылъэда
щӀимылъэда
дыщӀимылъэда
фыщӀимылъэда
щӀимылъэда(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъэдэгъа
ущӀилъэдэгъа
щӀилъэдэгъа
дыщӀилъэдэгъа
фыщӀилъэдэгъа
щӀилъэдэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъэдэгъа
ущӀимылъэдэгъа
щӀимылъэдэгъа
дыщӀимылъэдэгъа
фыщӀимылъэдэгъа
щӀимылъэдэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъэдэн
ущӀилъэдэн
щӀилъэдэн
дыщӀилъэдэн
фыщӀилъэдэн
щӀилъэдэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъэдэн
ущӀимылъэдэн
щӀимылъэдэн
дыщӀимылъэдэн
фыщӀимылъэдэн
щӀимылъэдэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъэдэну
ущӀилъэдэну
щӀилъэдэну
дыщӀилъэдэну
фыщӀилъэдэну
щӀилъэдэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъэдэну
ущӀимылъэдэну
щӀимылъэдэну
дыщӀимылъэдэну
фыщӀимылъэдэну
щӀимылъэдэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
силъадэу
уилъадэу
илъадэу
дилъадэу
филъадэу
илъадэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симылъадэу
уимылъадэу
имылъадэу
димылъадэу
фимылъадэу
имылъадэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
силъэдауэ
уилъэдауэ
илъэдауэ
дилъэдауэ
филъэдауэ
илъэдауэ / илъэдахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симылъэдауэ
уимылъэдауэ
имылъэдауэ
димылъэдауэ
фимылъэдауэ
имылъэдауэ / имылъэдахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
силъадэурэ
уилъадэурэ
илъадэурэ
дилъадэурэ
филъадэурэ
илъадэ(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симылъадэурэ
уимылъадэурэ
имылъадэурэ
димылъадэурэ
фимылъадэурэ
имылъадэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъад]э
[лъад]эр
--
[лъад]эхэр
Эргативнэ:
[лъад]э
[лъад]эм
--
[лъад]эхэм
Послеложнэ:
[лъад]экӀэ
[лъад]эмкӀэ
[лъад]эхэкӀэ
[лъад]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъад]эуэ
[лъад]эрауэ
[лъад]эхэу
[лъад]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]а
[лъэд]ар
--
[лъэд]ахэр
Эргативнэ:
[лъэд]а
[лъэд]ам
--
[лъэд]ахэм
Послеложнэ:
[лъэд]акӀэ
[лъэд]амкӀэ
[лъэд]ахэкӀэ
[лъэд]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэд]ауэ
[лъэд]арауэ
[лъэд]ахэу
[лъэд]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]эн
[лъэд]эныр
--
[лъэд]энхэр
Эргативнэ:
[лъэд]эн
[лъэд]эным
--
[лъэд]энхэм
Послеложнэ:
[лъэд]энкӀэ
[лъэд]энымкӀэ
[лъэд]энхэкӀэ
[лъэд]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энырауэ
[лъэд]энхэу
[лъэд]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энур
--
[лъэд]энухэр
Эргативнэ:
[лъэд]эну
[лъэд]энум
--
[лъэд]энухэм
Послеложнэ:
[лъэд]энукӀэ
[лъэд]энумкӀэ
[лъэд]энухэкӀэ
[лъэд]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[лъэд]энууэ
[лъэд]энурауэ
[лъэд]энухэу
[лъэд]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым, и кум, и пащхьэм жэкӀэ ихьэн.
Псы сыт хуэдэхэр жэурэ зыгуэрым и кӀуэцӀым ихьэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Зыри имылъагъужу Тембот утыкум йолъадэ. КӀыщокъуэ Алим
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
илъэдэн: 1. run into swh, run out into sth (for example, into the middle of the square) 2. run or flow into sth
Псыр пэгуным йолъадэ: the water flowed into the bucket.
УРЫСЫБЗЭ
илъэдэн: 1. вбежать, выбежать куда-л. (напр. на середину площади) 2. затечь куда-л.
Псыр пэгуным йолъадэ: вода затекла в ведро.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.