Wt/kbd/зэман

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > зэман

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

< хьэрыпыбзэ: زمن = зэман

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [zɐ'mɑ:n]

{{Wt/kbd/лъабжьэ|kbd|пс-лъабжьэ=[зэман]}

СКЛОНЕНЭ

Закъуэ бжьыгъэ Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: зэман зэманыр -- зэманхэр
Эргативнэ: зэман зэманым -- зэманхэм
Послеложнэ: зэманкӀэ зэманымкӀэ зэманхэкӀэ зэманхэмкӀэ
Обстоятельственнэ: зэману зэманырауэ зэманхэу зэманхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

  1. Дунейм къыщыхъу, щекӀуэкӀ, тет псоми я щыӀэныгъэм и кӀыхьагъыу илъэс, мазэ, махуэ, сыхьэт, дакъикъэ сыт хуэдэхэмкӀэ къалъытэр.
  2. ЦӀыхухэм, лъэпкъым, къэралым я гъащӀэм ехьэлӀа Ӏуэхугъуэ гуэрым и лъэхъэнэ.
  3. Глаголым къиӀуатэ лэжьыгъэр, псалъэр щыжаӀэ уахътым е нэгъуэщӀ зы уахъты гуэрым зэрыхущыт щӀыкӀэр къэзыгъэлъагъуэ глагол формэ.

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Зауэ зэман.
  • Пащтыхьым и зэман.
  • Зэман бзаджэ.
  • Пасэ зэман.
  • Ит зэман.
  • БлэкӀа зэман.
  • КъэкӀуэну зэман.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • зэман: 1. time (duration) 2. time, period, epoch, era 3. tense (gram.)
  • Зауэ зэман: wartime
  • Пащтыхьым и зэман: the tsarist epoch
  • Зэман бзаджэ: evil times
  • Пасэ зэман: ancient times
  • Ит зэман: present tense
  • БлэкӀа зэман: past tense
  • КъэкӀуэну зэман: future tense
УРЫСЫБЗЭ
  • зэман: 1. время (длительность) 2. время, период, эпоха 3. время
  • Зауэ зэман: военное время
  • Пащтыхьым и зэман: царская эпоха
  • Зэман бзаджэ: недобрые времена
  • Пасэ зэман: древние времена
  • Ит зэман: настоящее время (грам.)
  • БлэкӀа зэман: прошедшее время (грам.)
  • КъэкӀуэну зэман: будущее время (грам.)

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.