Wt/kbd/зешэн

From Wikimedia Incubator
< Wt‎ | kbd
Wt > kbd > зешэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

  • IPA [ze:'ʂɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

  • з- + е- + [ш] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

МЫХЬЭНЭ

  1. Зыгуэр къешэкӀын (п. п. гукӀэ, машинэкӀэ).
  2. Уи гъусэу (лъэсу) зыгуэр къешэкӀын.
  3. Зыгуэрым и пашэу, и унафэщӀу щытын.
  4. Зыгуэрым цӀэ гуэркӀэ еджэн, цӀэ гуэр фӀэщын.
  5. Нэчыхьыншэу лӀыгъуэфызыгъуэ зыгуэрым хуиӀэн.

ЩАПХЪЭХЭР

  • Ди шы жэрыбэм ди бэв зэрашэ. ПащӀэ Бэчмырзэ
  • [Джэримэс:] Ӏэхъуэ фӀейкӀэ сызэрашэу илъэс куэдхэр есхьэкӀащ. Акъсырэ Залымхъан

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

  • Хьэлъэ зешэн.
  • Гъавэ эешэн.
  • Нанэ сабийр зэрешэ, зекӀуэкӀэ иригъащӀэу.
  • Дзэ зешэн.
  • Гуп зешэн.
  • Фыз зешэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ
  • зешэн: 1. transport, haul or carry sth (regularly, many times or in many directions) 2. lead regularly, in many directions or many times (a child by the hand) 3. be the leader, commander or manager of sb or sth 4. call sb by some name 5. start an extramarital affair with sb.
  • Хьэлъэ зешэн: haul loads
  • Гъавэ эешэн: transport, haul grain
  • Нанэ сабийр зэрешэ, зекӀуэкӀэ иригъащӀэу: The grandmother leads the child, teaching him how to walk.
  • Дзэ зешэн: command an army
  • Гуп зешэн: lead a group
  • Фыз зешэн: enter into an extramarital affair with a woman
УРЫСЫБЗЭ
  • зешэн: 1. возить кого-что-л. 2. водить кого-л. (напр. ребёнка за руку) 3. предводительствовать, командовать, руководить кем-чем-л. 4. прозвать кого-л. 5. вступать во внебрачные отношения с кем-л.
  • Хьэлъэ зешэн: возить груз
  • Гъавэ эешэн: возить зерно
  • Нанэ сабийр зэрешэ, зекӀуэкӀэ иригъащӀэу: бабушка водит ребенка, уча его ходить
  • Дзэ зешэн: командовать армией
  • Гуп зешэн: руководить группой
  • Фыз зешэн: вступать в внебрачные отношения с женщиной

БИБЛИОГРАФИЕ

  • Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
  • БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
  • БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
  • Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
  • Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
  • Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
  • Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
  • Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
  • Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.