АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "жьычэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар):
щыӀэныгъэ:
жьычэн
щымыӀэныгъэ:
мыжьычэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыжьычэн
ужьычэн
жьычэн
дыжьычэн
фыжьычэн
жьычэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэн
умыжьычэн
мыжьычэн
дымыжьычэн
фымыжьычэн
мыжьычэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
жьычэ!
фыжьычэ!
щымыӀэныгъэ:
умыжьычэ!
фымыжьычэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срежьычэ
урежьычэ
ирежьычэ
дрежьычэ
фрежьычэ
ирежьычэ
щымыӀэныгъэ:
сремыжьычэ
уремыжьычэ
иремыжьычэ
дремыжьычэ
фремыжьычэ
иремыжьычэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сожьычэ(р)
уожьычэ(р)
мэжьычэ(р)
дожьычэ(р)
фожьычэ(р)
мэжьычэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэркъым
ужьычэркъым
жьычэркъым
дыжьычэркъым
фыжьычэркъым
жьычэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычэ(р)т
ужьычэ(р)т
жьычэ(р)т
дыжьычэ(р)т
фыжьычэ(р)т
жьычэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэ(р)тэкъым
ужьычэ(р)тэкъым
жьычэ(р)тэкъым
дыжьычэ(р)тэкъым
фыжьычэ(р)тэкъым
жьычэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычащ
ужьычащ
жьычащ
дыжьычащ
фыжьычащ
жьыча(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьычакъым
ужьычакъым
жьычакъым
дыжьычакъым
фыжьычакъым
жьыча(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычат
ужьычат
жьычат
дыжьычат
фыжьычат
жьыча(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьычатэкъым
ужьычатэкъым
жьычатэкъым
дыжьычатэкъым
фыжьычатэкъым
жьыча(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъащ
ужьычэгъащ
жьычэгъащ
дыжьычэгъащ
фыжьычэгъащ
жьычэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэгъакъым
ужьычэгъакъым
жьычэгъакъым
дыжьычэгъакъым
фыжьычэгъакъым
жьычэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъат
ужьычэгъат
жьычэгъат
дыжьычэгъат
фыжьычэгъат
жьычэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэгъатэкъым
ужьычэгъатэкъым
жьычэгъатэкъым
дыжьычэгъатэкъым
фыжьычэгъатэкъым
жьычэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыжьычэщ
ужьычэщ
жьычэщ
дыжьычэщ
фыжьычэщ
жьычэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэкъым
ужьычэкъым
жьычэкъым
дыжьычэкъым
фыжьычэкъым
жьычэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыжьычэт
ужьычэт
жьычэт
дыжьычэт
фыжьычэт
жьычэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэтэкъым
ужьычэтэкъым
жьычэтэкъым
дыжьычэтэкъым
фыжьычэтэкъым
жьычэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнщ
ужьычэнщ
жьычэнщ
дыжьычэнщ
фыжьычэнщ
жьычэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэнкъым
ужьычэнкъым
жьычэнкъым
дыжьычэнкъым
фыжьычэнкъым
жьычэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнущ
ужьычэнущ
жьычэнущ
дыжьычэнущ
фыжьычэнущ
жьычэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэнукъым
ужьычэнукъым
жьычэнукъым
дыжьычэнукъым
фыжьычэнукъым
жьычэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэрэ
ужьычэрэ
жьычэрэ
дыжьычэрэ
фыжьычэрэ
жьычэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэркъэ
ужьычэркъэ
жьычэркъэ
дыжьычэркъэ
фыжьычэркъэ
жьычэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычэ(р)т
ужьычэ(р)т
жьычэ(р)т
дыжьычэ(р)т
фыжьычэ(р)т
жьычэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэ(р)тэкъэ
ужьычэ(р)тэкъэ
жьычэ(р)тэкъэ
дыжьычэ(р)тэкъэ
фыжьычэ(р)тэкъэ
жьычэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьыча
ужьыча
жьыча
дыжьыча
фыжьыча
жьыча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьычакъэ
ужьычакъэ
жьычакъэ
дыжьычакъэ
фыжьычакъэ
жьыча(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычат
ужьычат
жьычат
дыжьычат
фыжьычат
жьыча(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьычатэкъэ
ужьычатэкъэ
жьычатэкъэ
дыжьычатэкъэ
фыжьычатэкъэ
жьыча(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъа
ужьычэгъа
жьычэгъа
дыжьычэгъа
фыжьычэгъа
жьычэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэгъакъэ
ужьычэгъакъэ
жьычэгъакъэ
дыжьычэгъакъэ
фыжьычэгъакъэ
жьычэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъат
ужьычэгъат
жьычэгъат
дыжьычэгъат
фыжьычэгъат
жьычэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэгъатэкъэ
ужьычэгъатэкъэ
жьычэгъатэкъэ
дыжьычэгъатэкъэ
фыжьычэгъатэкъэ
жьычэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыжьычэ
ужьычэ
жьычэ
дыжьычэ
фыжьычэ
жьычэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэкъэ
ужьычэкъэ
жьычэкъэ
дыжьычэкъэ
фыжьычэкъэ
жьычэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыжьычэт
ужьычэт
жьычэт
дыжьычэт
фыжьычэт
жьычэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэтэкъэ
ужьычэтэкъэ
жьычэтэкъэ
дыжьычэтэкъэ
фыжьычэтэкъэ
жьычэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэн
ужьычэн
жьычэн
дыжьычэн
фыжьычэн
жьычэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэнкъэ
ужьычэнкъэ
жьычэнкъэ
дыжьычэнкъэ
фыжьычэнкъэ
жьычэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэну
ужьычэну
жьычэну
дыжьычэну
фыжьычэну
жьычэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэнукъэ
ужьычэнукъэ
жьычэнукъэ
дыжьычэнукъэ
фыжьычэнукъэ
жьычэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэмэ
ужьычэмэ
жьычэмэ
дыжьычэмэ
фыжьычэмэ
жьычэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэмэ
умыжьычэмэ
мыжьычэмэ
дымыжьычэмэ
фымыжьычэмэ
мыжьычэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычамэ
ужьычамэ
жьычамэ
дыжьычамэ
фыжьычамэ
жьыча(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычамэ
умыжьычамэ
мыжьычамэ
дымыжьычамэ
фымыжьычамэ
мыжьыча(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъамэ
ужьычэгъамэ
жьычэгъамэ
дыжьычэгъамэ
фыжьычэгъамэ
жьычэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэгъамэ
умыжьычэгъамэ
мыжьычэгъамэ
дымыжьычэгъамэ
фымыжьычэгъамэ
мыжьычэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнмэ
ужьычэнмэ
жьычэнмэ
дыжьычэнмэ
фыжьычэнмэ
жьычэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнмэ
умыжьычэнмэ
мыжьычэнмэ
дымыжьычэнмэ
фымыжьычэнмэ
мыжьычэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнумэ
ужьычэнумэ
жьычэнумэ
дыжьычэнумэ
фыжьычэнумэ
жьычэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнумэ
умыжьычэнумэ
мыжьычэнумэ
дымыжьычэнумэ
фымыжьычэнумэ
мыжьычэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэтэмэ
ужьычэтэмэ
жьычэтэмэ
дыжьычэтэмэ
фыжьычэтэмэ
жьычэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэтэмэ
умыжьычэтэмэ
мыжьычэтэмэ
дымыжьычэтэмэ
фымыжьычэтэмэ
мыжьычэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычатэмэ
ужьычатэмэ
жьычатэмэ
дыжьычатэмэ
фыжьычатэмэ
жьыча(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычатэмэ
умыжьычатэмэ
мыжьычатэмэ
дымыжьычатэмэ
фымыжьычатэмэ
мыжьыча(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъатэмэ
ужьычэгъатэмэ
жьычэгъатэмэ
дыжьычэгъатэмэ
фыжьычэгъатэмэ
жьычэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэгъатэмэ
умыжьычэгъатэмэ
мыжьычэгъатэмэ
дымыжьычэгъатэмэ
фымыжьычэгъатэмэ
мыжьычэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнтэмэ
ужьычэнтэмэ
жьычэнтэмэ
дыжьычэнтэмэ
фыжьычэнтэмэ
жьычэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнтэмэ
умыжьычэнтэмэ
мыжьычэнтэмэ
дымыжьычэнтэмэ
фымыжьычэнтэмэ
мыжьычэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнутэмэ
ужьычэнутэмэ
жьычэнутэмэ
дыжьычэнутэмэ
фыжьычэнутэмэ
жьычэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнутэмэ
умыжьычэнутэмэ
мыжьычэнутэмэ
дымыжьычэнутэмэ
фымыжьычэнутэмэ
мыжьычэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнт
ужьычэнт
жьычэнт
дыжьычэнт
фыжьычэнт
жьычэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэнтэкъым
ужьычэнтэкъым
жьычэнтэкъым
дыжьычэнтэкъым
фыжьычэнтэкъым
жьычэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнут
ужьычэнут
жьычэнут
дыжьычэнут
фыжьычэнут
жьычэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыжьычэнутэкъым
ужьычэнутэкъым
жьычэнутэкъым
дыжьычэнутэкъым
фыжьычэнутэкъым
жьычэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэми
ужьычэми
жьычэми
дыжьычэми
фыжьычэми
жьычэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэми
умыжьычэми
мыжьычэми
дымыжьычэми
фымыжьычэми
мыжьычэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычами
ужьычами
жьычами
дыжьычами
фыжьычами
жьыча(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычами
умыжьычами
мыжьычами
дымыжьычами
фымыжьычами
мыжьыча(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъами
ужьычэгъами
жьычэгъами
дыжьычэгъами
фыжьычэгъами
жьычэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэгъами
умыжьычэгъами
мыжьычэгъами
дымыжьычэгъами
фымыжьычэгъами
мыжьычэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнми
ужьычэнми
жьычэнми
дыжьычэнми
фыжьычэнми
жьычэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнми
умыжьычэнми
мыжьычэнми
дымыжьычэнми
фымыжьычэнми
мыжьычэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнуми
ужьычэнуми
жьычэнуми
дыжьычэнуми
фыжьычэнуми
жьычэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнуми
умыжьычэнуми
мыжьычэнуми
дымыжьычэнуми
фымыжьычэнуми
мыжьычэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэтэми
ужьычэтэми
жьычэтэми
дыжьычэтэми
фыжьычэтэми
жьычэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэтэми
умыжьычэтэми
мыжьычэтэми
дымыжьычэтэми
фымыжьычэтэми
мыжьычэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыжьычатэми
ужьычатэми
жьычатэми
дыжьычатэми
фыжьычатэми
жьыча(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычатэми
умыжьычатэми
мыжьычатэми
дымыжьычатэми
фымыжьычатэми
мыжьыча(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыжьычэгъатэми
ужьычэгъатэми
жьычэгъатэми
дыжьычэгъатэми
фыжьычэгъатэми
жьычэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэгъатэми
умыжьычэгъатэми
мыжьычэгъатэми
дымыжьычэгъатэми
фымыжьычэгъатэми
мыжьычэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнтэми
ужьычэнтэми
жьычэнтэми
дыжьычэнтэми
фыжьычэнтэми
жьычэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнтэми
умыжьычэнтэми
мыжьычэнтэми
дымыжьычэнтэми
фымыжьычэнтэми
мыжьычэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыжьычэнутэми
ужьычэнутэми
жьычэнутэми
дыжьычэнутэми
фыжьычэнутэми
жьычэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьычэнутэми
умыжьычэнутэми
мыжьычэнутэми
дымыжьычэнутэми
фымыжьычэнутэми
мыжьычэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыжьычаи
ужьычаи
жьычаи
дыжьычаи
фыжьычаи
жьычаи
щымыӀэныгъэ:
сыжьычакъыми
ужьычакъыми
жьычакъыми
дыжьычакъыми
фыжьычакъыми
жьычакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыжьычащэрэт
ужьычащэрэт
жьычащэрэт
дыжьычащэрэт
фыжьычащэрэт
жьычащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыжьычащэрэт
умыжьычащэрэт
мыжьычащэрэт
дымыжьычащэрэт
фымыжьычащэрэт
мыжьычащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнщ
ужьычагъэнщ
жьычагъэнщ
дыжьычагъэнщ
фыжьычагъэнщ
жьычагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнкъым
ужьычагъэнкъым
жьычагъэнкъым
дыжьычагъэнкъым
фыжьычагъэнкъым
жьычагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнт
ужьычагъэнт
жьычагъэнт
дыжьычагъэнт
фыжьычагъэнт
жьычагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнтэкъым
ужьычагъэнтэкъым
жьычагъэнтэкъым
дыжьычагъэнтэкъым
фыжьычагъэнтэкъым
жьычагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэн
ужьычагъэн
жьычагъэн
дыжьычагъэн
фыжьычагъэн
жьычагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнкъэ
ужьычагъэнкъэ
жьычагъэнкъэ
дыжьычагъэнкъэ
фыжьычагъэнкъэ
жьычагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнт
ужьычагъэнт
жьычагъэнт
дыжьычагъэнт
фыжьычагъэнт
жьычагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнтэкъэ
ужьычагъэнтэкъэ
жьычагъэнтэкъэ
дыжьычагъэнтэкъэ
фыжьычагъэнтэкъэ
жьычагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнущ
ужьычагъэнущ
жьычагъэнущ
дыжьычагъэнущ
фыжьычагъэнущ
жьычагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнукъым
ужьычагъэнукъым
жьычагъэнукъым
дыжьычагъэнукъым
фыжьычагъэнукъым
жьычагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнут
ужьычагъэнут
жьычагъэнут
дыжьычагъэнут
фыжьычагъэнут
жьычагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнутэкъым
ужьычагъэнутэкъым
жьычагъэнутэкъым
дыжьычагъэнутэкъым
фыжьычагъэнутэкъым
жьычагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэну
ужьычагъэну
жьычагъэну
дыжьычагъэну
фыжьычагъэну
жьычагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнукъэ
ужьычагъэнукъэ
жьычагъэнукъэ
дыжьычагъэнукъэ
фыжьычагъэнукъэ
жьычагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнут
ужьычагъэнут
жьычагъэнут
дыжьычагъэнут
фыжьычагъэнут
жьычагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыжьычагъэнутэкъэ
ужьычагъэнутэкъэ
жьычагъэнутэкъэ
дыжьычагъэнутэкъэ
фыжьычагъэнутэкъэ
жьычагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыжьычэ
ужьычэ
жьычэ
дыжьычэ
фыжьычэ
жьычэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьычэ
умыжьычэ
мыжьычэ
дымыжьычэ
фымыжьычэ
мыжьычэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыжьыча
ужьыча
жьыча
дыжьыча
фыжьыча
жьыча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьыча
умыжьыча
мыжьыча
дымыжьыча
фымыжьыча
мыжьыча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыжьычэгъа
ужьычэгъа
жьычэгъа
дыжьычэгъа
фыжьычэгъа
жьычэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьычэгъа
умыжьычэгъа
мыжьычэгъа
дымыжьычэгъа
фымыжьычэгъа
мыжьычэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыжьычэн
ужьычэн
жьычэн
дыжьычэн
фыжьычэн
жьычэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьычэн
умыжьычэн
мыжьычэн
дымыжьычэн
фымыжьычэн
мыжьычэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыжьычэну
ужьычэну
жьычэну
дыжьычэну
фыжьычэну
жьычэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьычэну
умыжьычэну
мыжьычэну
дымыжьычэну
фымыжьычэну
мыжьычэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьычэ
узэрыжьычэ
зэрыжьычэ
дызэрыжьычэ
фызэрыжьычэ
зэрыжьычэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыжьычэ
узэрымыжьычэ
зэрымыжьычэ
дызэрымыжьычэ
фызэрымыжьычэ
мызэрыжьычэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьыча
узэрыжьыча
зэрыжьыча
дызэрыжьыча
фызэрыжьыча
зэрыжьыча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыжьыча
узэрымыжьыча
зэрымыжьыча
дызэрымыжьыча
фызэрымыжьыча
зэрымыжьыча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьычэгъа
узэрыжьычэгъа
зэрыжьычэгъа
дызэрыжьычэгъа
фызэрыжьычэгъа
зэрыжьычэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыжьычэгъа
узэрымыжьычэгъа
зэрымыжьычэгъа
дызэрымыжьычэгъа
фызэрымыжьычэгъа
зэрымыжьычэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьычэн
узэрыжьычэн
зэрыжьычэн
дызэрыжьычэн
фызэрыжьычэн
зэрыжьычэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыжьычэн
узэрымыжьычэн
зэрымыжьычэн
дызэрымыжьычэн
фызэрымыжьычэн
зэрымыжьычэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыжьычэну
узэрыжьычэну
зэрыжьычэну
дызэрыжьычэну
фызэрыжьычэну
зэрыжьычэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыжьычэну
узэрымыжьычэну
зэрымыжьычэну
дызэрымыжьычэну
фызэрымыжьычэну
зэрымыжьычэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьычэ
ущыжьычэ
щыжьычэ
дыщыжьычэ
фыщыжьычэ
щыжьычэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыжьычэ
ущымыжьычэ
щымыжьычэ
дыщымыжьычэ
фыщымыжьычэ
щымыжьычэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьыча
ущыжьыча
щыжьыча
дыщыжьыча
фыщыжьыча
щыжьыча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыжьыча
ущымыжьыча
щымыжьыча
дыщымыжьыча
фыщымыжьыча
щымыжьыча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьычэгъа
ущыжьычэгъа
щыжьычэгъа
дыщыжьычэгъа
фыщыжьычэгъа
щыжьычэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыжьычэгъа
ущымыжьычэгъа
щымыжьычэгъа
дыщымыжьычэгъа
фыщымыжьычэгъа
щымыжьычэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьычэн
ущыжьычэн
щыжьычэн
дыщыжьычэн
фыщыжьычэн
щыжьычэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыжьычэн
ущымыжьычэн
щымыжьычэн
дыщымыжьычэн
фыщымыжьычэн
щымыжьычэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыжьычэну
ущыжьычэну
щыжьычэну
дыщыжьычэну
фыщыжьычэну
щыжьычэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыжьычэну
ущымыжьычэну
щымыжьычэну
дыщымыжьычэну
фыщымыжьычэну
щымыжьычэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэжьычэ
уздэжьычэ
здэжьычэ
дыздэжьычэ
фыздэжьычэ
здэжьычэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыжьычэ
уздэмыжьычэ
здэмыжьычэ
дыздэмыжьычэ
фыздэмыжьычэ
здэмыжьычэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэжьыча
уздэжьыча
здэжьыча
дыздэжьыча
фыздэжьыча
здэжьыча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыжьыча
уздэмыжьыча
здэмыжьыча
дыздэмыжьыча
фыздэмыжьыча
здэмыжьыча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэжьычэгъа
уздэжьычэгъа
здэжьычэгъа
дыздэжьычэгъа
фыздэжьычэгъа
здэжьычэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыжьычэгъа
уздэмыжьычэгъа
здэмыжьычэгъа
дыздэмыжьычэгъа
фыздэмыжьычэгъа
здэмыжьычэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэжьычэн
уздэжьычэн
здэжьычэн
дыздэжьычэн
фыздэжьычэн
здэжьычэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыжьычэн
уздэмыжьычэн
здэмыжьычэн
дыздэмыжьычэн
фыздэмыжьычэн
здэмыжьычэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэжьычэну
уздэжьычэну
здэжьычэну
дыздэжьычэну
фыздэжьычэну
здэжьычэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыжьычэну
уздэмыжьычэну
здэмыжьычэну
дыздэмыжьычэну
фыздэмыжьычэну
здэмыжьычэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэжьычэ
ущӀэжьычэ
щӀэжьычэ
дыщӀэжьычэ
фыщӀэжьычэ
щӀэжьычэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыжьычэ
ущӀэмыжьычэ
щӀэмыжьычэ
дыщӀэмыжьычэ
фыщӀэмыжьычэ
щӀэмыжьычэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэжьыча
ущӀэжьыча
щӀэжьыча
дыщӀэжьыча
фыщӀэжьыча
щӀэжьыча(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыжьыча
ущӀэмыжьыча
щӀэмыжьыча
дыщӀэмыжьыча
фыщӀэмыжьыча
щӀэмыжьыча(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэжьычэгъа
ущӀэжьычэгъа
щӀэжьычэгъа
дыщӀэжьычэгъа
фыщӀэжьычэгъа
щӀэжьычэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыжьычэгъа
ущӀэмыжьычэгъа
щӀэмыжьычэгъа
дыщӀэмыжьычэгъа
фыщӀэмыжьычэгъа
щӀэмыжьычэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэжьычэн
ущӀэжьычэн
щӀэжьычэн
дыщӀэжьычэн
фыщӀэжьычэн
щӀэжьычэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыжьычэн
ущӀэмыжьычэн
щӀэмыжьычэн
дыщӀэмыжьычэн
фыщӀэмыжьычэн
щӀэмыжьычэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэжьычэну
ущӀэжьычэну
щӀэжьычэну
дыщӀэжьычэну
фыщӀэжьычэну
щӀэжьычэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыжьычэну
ущӀэмыжьычэну
щӀэмыжьычэну
дыщӀэмыжьычэну
фыщӀэмыжьычэну
щӀэмыжьычэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыжьычэу
ужьычэу
жьычэу
дыжьычэу
фыжьычэу
жьычэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьычэу
умыжьычэу
мыжьычэу
дымыжьычэу
фымыжьычэу
мыжьычэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыжьычауэ
ужьычауэ
жьычауэ
дыжьычауэ
фыжьычауэ
жьычауэ / жьыча(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьычауэ
умыжьычауэ
мыжьычауэ
дымыжьычауэ
фымыжьычауэ
мыжьычауэ(хэ) / мыжьыча(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыжьычэурэ
ужьычэурэ
жьычэурэ
дыжьычэурэ
фыжьычэурэ
жьычэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыжьычэурэ
умыжьычэурэ
мыжьычэурэ
дымыжьычэурэ
фымыжьычэурэ
мыжьычэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жьыч]э
[жьыч]эр
--
[жьыч]эхэр
Эргативнэ:
[жьыч]э
[жьыч]эм
--
[жьыч]эхэм
Послеложнэ:
[жьыч]экӀэ
[жьыч]эмкӀэ
[жьыч]эхэкӀэ
[жьыч]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[жьыч]эу
[жьыч]эрауэ
[жьыч]эхэу
[жьыч]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жьыч]а
[жьыч]ар
--
[жьыч]ахэр
Эргативнэ:
[жьыч]а
[жьыч]ам
--
[жьыч]ахэм
Послеложнэ:
[жьыч]акӀэ
[жьыч]амкӀэ
[жьыч]ахэкӀэ
[жьыч]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[жьыч]ауэ
[жьыч]арауэ
[жьыч]ахэу
[жьыч]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жьыч]эн
[жьыч]эныр
--
[жьыч]энхэр
Эргативнэ:
[жьыч]эн
[жьыч]эным
--
[жьыч]энхэм
Послеложнэ:
[жьыч]энкӀэ
[жьыч]энымкӀэ
[жьыч]энхэкӀэ
[жьыч]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[жьыч]эну
[жьыч]энырауэ
[жьыч]энхэу
[жьыч]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жьыч]эну
[жьыч]энур
--
[жьыч]энухэр
Эргативнэ:
[жьыч]эну
[жьыч]энум
--
[жьыч]энухэм
Послеложнэ:
[жьыч]энукӀэ
[жьыч]энумкӀэ
[жьыч]энухэкӀэ
[жьыч]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[жьыч]энуэ
[жьыч]энурауэ
[жьыч]энухэу
[жьыч]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ПхъэцӀычым макъ игъэӀун.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
жьычэн: rattle, create a rhythm (about a rattle)
ПхъэцӀычыр мэжьычэ: the rattle makes a rattling sound.
УРЫСЫБЗЭ
жьычэн: трещать, создавать ритм (о трешотке)
ПхъэцӀычыр мэжьычэ: трещотка трещит.
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.