АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "жьын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
жьын
щымыӀэныгъэ:
мыжьын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
зжьын
бжьын
ижьын
джьын
вжьын
яжьын
щымыӀэныгъэ:
сымыжьын
умыжьын
имыжьын
дымыжьын
фымыжьын
ямыжьын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
жьы!
вжьы!
щымыӀэныгъэ:
умыжь!
фымыжь!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
срежь
урежь
ирежь
дрежь
фрежь
ирежь
щымыӀэныгъэ:
сремыжь
уремыжь
иремыжь
дремыжь
фремыжь
иремыжь
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сожь(ыр)
уожь(ыр) / божь(ыр)
ежь(ыр)
дожь(ыр)
фожь(ыр)
яжь(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьыркъым
бжьыркъым
ижьыркъым
джьыркъым
вжьыркъым
яжьыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
зжьырт
бжьырт
ижьырт
джьырт
вжьырт
яжьырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
зжьыртэкъым
бжьыртэкъым
ижьыртэкъым
джьыртэкъым
вжьыртэкъым
яжьыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
зжьащ
бжьащ
ижьащ
джьащ
вжьащ
яжьащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
зжьакъым
бжьакъым
ижьакъым
джьакъым
вжьакъым
яжьакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
зжьат
бжьат
ижьат
джьат
вжьат
яжьат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
зжьатэкъым
бжьатэкъым
ижьатэкъым
джьатэкъым
вжьатэкъым
яжьатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
зжьыгъащ
бжьыгъащ
ижьыгъащ
джьыгъащ
вжьыгъащ
яжьыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьыгъакъым
бжьыгъакъым
ижьыгъакъым
джьыгъакъым
вжьыгъакъым
яжьыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
зжьыгъат
бжьыгъат
ижьыгъат
джьыгъат
вжьыгъат
яжьыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьыгъатэкъым
бжьыгъатэкъым
ижьыгъатэкъым
джьыгъатэкъым
вжьыгъатэкъым
яжьыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
зжьыщ
бжьыщ
ижьщ
джьыщ
вжьыщ
яжьщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
зжьыкъым
бжьыкъым
ижькъым
джьыкъым
вжьыкъым
яжькъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
зжьыт
бжьыт
ижьт
джьыт
вжьыт
яжьт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
зжьытэкъым
бжьытэкъым
ижьтэкъым
джьытэкъым
вжьытэкъым
яжьтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынщ
бжьынщ
ижьынщ
джьынщ
вжьынщ
яжьынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьынкъым
бжьынкъым
ижьынкъым
джьынкъым
вжьынкъым
яжьынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынущ
бжьынущ
ижьынущ
джьынущ
вжьынущ
яжьынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьынукъым
бжьынукъым
ижьынукъым
джьынукъым
вжьынукъым
яжьынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
зжьырэ
бжьырэ
ижьрэ
джьырэ
вжьырэ
яжьрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьыркъэ
бжьыркъэ
ижьыркъэ
джьыркъэ
вжьыркъэ
яжьыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
зжьырт
бжьырт
ижьырт
джьырт
вжьырт
яжьырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
зжьыртэкъэ
бжьыртэкъэ
ижь(ыр)тэкъэ
джьыртэкъэ
вжьыртэкъэ
яжь(ыр)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
зжьа
бжьа
ижьа
джьа
вжьа
яжьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
зжьакъэ
бжьакъэ
ижьакъэ
джьакъэ
вжьакъэ
яжьакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
зжьат
бжьат
ижьат
джьат
вжьат
яжьат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
зжьатэкъэ
бжьатэкъэ
ижьатэкъэ
джьатэкъэ
вжьатэкъэ
яжьатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
зжьыгъа
бжьыгъа
ижьыгъа
джьыгъа
вжьыгъа
яжьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
зжьыгъакъэ
бжьыгъакъэ
ижьыгъакъэ
джьыгъакъэ
вжьыгъакъэ
яжьыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
зжьыгъат
бжьыгъат
ижьыгъат
джьыгъат
вжьыгъат
яжьыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
зжьыгъатэкъэ
бжьыгъатэкъэ
ижьыгъатэкъэ
джьыгъатэкъэ
вжьыгъатэкъэ
яжьыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
зжьы
бжьы
ижь
джьы
вжьы
яжь
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
зжьыкъэ
бжьыкъэ
ижькъэ
джьыкъэ
вжьыкъэ
яжькъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
зжьыт
бжьыт
ижьт
джьыт
вжьыт
яжьт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
зжьытэкъэ
бжьытэкъэ
ижьтэкъэ
джьытэкъэ
вжьытэкъэ
яжьтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьын
бжьын
ижьын
джьын
вжьын
яжьын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьынкъэ
бжьынкъэ
ижьынкъэ
джьынкъэ
вжьынкъэ
яжьынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьыну
бжьыну
ижьыну
джьыну
вжьыну
яжьыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьынукъэ
бжьынукъэ
ижьынукъэ
джьынукъэ
вжьынукъэ
яжьынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
зжьымэ
бжьымэ
ижьмэ
джьымэ
вжьымэ
яжьмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьмэ
умыжьмэ
имыжьмэ
дымыжьмэ
фымыжьмэ
ямыжьмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
зжьамэ
бжьамэ
ижьамэ
джьамэ
вжьамэ
яжьамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьамэ
умыжьамэ
имыжьамэ
дымыжьамэ
фымыжьамэ
ямыжьамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
зжьыгъамэ
бжьыгъамэ
ижьыгъамэ
джьыгъамэ
вжьыгъамэ
яжьыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьыгъамэ
умыжьыгъамэ
имыжьыгъамэ
дымыжьыгъамэ
фымыжьыгъамэ
ямыжьыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынмэ
бжьынмэ
ижьынмэ
джьынмэ
вжьынмэ
яжьынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынмэ
умыжьынмэ
имыжьынмэ
дымыжьынмэ
фымыжьынмэ
ямыжьынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынумэ
бжьынумэ
ижьынумэ
джьынумэ
вжьынумэ
яжьынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынумэ
умыжьынумэ
имыжьынумэ
дымыжьынумэ
фымыжьынумэ
ямыжьынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
зжьытэмэ
бжьытэмэ
ижьтэмэ
джьытэмэ
вжьытэмэ
яжьтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьтэмэ
умыжьтэмэ
имыжьтэмэ
дымыжьтэмэ
фымыжьтэмэ
ямыжьтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
зжьатэмэ
бжьатэмэ
ижьатэмэ
джьатэмэ
вжьатэмэ
яжьатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьатэмэ
умыжьатэмэ
имыжьатэмэ
дымыжьатэмэ
фымыжьатэмэ
ямыжьатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
зжьыгъатэмэ
бжьыгъатэмэ
ижьыгъатэмэ
джьыгъатэмэ
вжьыгъатэмэ
яжьыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьыгъатэмэ
умыжьыгъатэмэ
имыжьыгъатэмэ
дымыжьыгъатэмэ
фымыжьыгъатэмэ
ямыжьыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынтэмэ
бжьынтэмэ
ижьынтэмэ
джьынтэмэ
вжьынтэмэ
яжьынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынтэмэ
умыжьынтэмэ
имыжьынтэмэ
дымыжьынтэмэ
фымыжьынтэмэ
ямыжьынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынутэмэ
бжьынутэмэ
ижьынутэмэ
джьынутэмэ
вжьынутэмэ
яжьынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынутэмэ
умыжьынутэмэ
имыжьынутэмэ
дымыжьынутэмэ
фымыжьынутэмэ
ямыжьынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынт
бжьынт
ижьынт
джьынт
вжьынт
яжьынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьынтэкъым
бжьынтэкъым
ижьынтэкъым
джьынтэкъым
вжьынтэкъым
яжьынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынут
бжьынут
ижьынут
джьынут
вжьынут
яжьынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
зжьынутэкъым
бжьынутэкъым
ижьынутэкъым
джьынутэкъым
вжьынутэкъым
яжьынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
зжьыми
бжьыми
ижьми
джьыми
вжьыми
яжьми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьми
умыжьми
имыжьми
дымыжьми
фымыжьми
ямыжьми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
зжьами
бжьами
ижьами
джьами
вжьами
яжьами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьами
умыжьами
имыжьами
дымыжьами
фымыжьами
ямыжьами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
зжьыгъами
бжьыгъами
ижьыгъами
джьыгъами
вжьыгъами
яжьыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьыгъами
умыжьыгъами
имыжьыгъами
дымыжьыгъами
фымыжьыгъами
ямыжьыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынми
бжьынми
ижьынми
джьынми
вжьынми
яжьынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынми
умыжьынми
имыжьынми
дымыжьынми
фымыжьынми
ямыжьынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынуми
бжьынуми
ижьынуми
джьынуми
вжьынуми
яжьынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынуми
умыжьынуми
имыжьынуми
дымыжьынуми
фымыжьынуми
ямыжьынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
зжьытэми
бжьытэми
ижьтэми
джьытэми
вжьытэми
яжьтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьтэми
умыжьтэми
имыжьтэми
дымыжьтэми
фымыжьтэми
ямыжьтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
зжьатэми
бжьатэми
ижьатэми
джьатэми
вжьатэми
яжьатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьатэми
умыжьатэми
имыжьатэми
дымыжьатэми
фымыжьатэми
ямыжьатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
зжьыгъатэми
бжьыгъатэми
ижьыгъатэми
джьыгъатэми
вжьыгъатэми
яжьыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыжьыгъатэми
умыжьыгъатэми
имыжьыгъатэми
дымыжьыгъатэми
фымыжьыгъатэми
ямыжьыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынтэми
бжьынтэми
ижьынтэми
джьынтэми
вжьынтэми
яжьынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынтэми
умыжьынтэми
имыжьынтэми
дымыжьынтэми
фымыжьынтэми
ямыжьынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
зжьынутэми
бжьынутэми
ижьынутэми
джьынутэми
вжьэнутэми
яжьэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыжьынутэми
умыжьынутэми
имыжьынутэми
дымыжьынутэми
фымыжьынутэми
ямыжьынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
зжьаи
бжьаи
ижьаи
джьаи
вжьаи
яжьаи
щымыӀэныгъэ:
сымыжьаи
умыжьаи
имыжьаи
дымыжьаи
фымыжьаи
ямыжьаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
зжьащэрэт
бжьащэрэт
ижьащэрэт
джьащэрэт
вжьащэрэт
яжьащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыжьащэрэт
умыжьащэрэт
имыжьащэрэт
дымыжьащэрэт
фымыжьащэрэт
ямыжьащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
зжьагъэнщ
бжьагъэнщ
ижьагъэнщ
джьагъэнщ
вжьагъэнщ
яжьагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнкъым
бжьагъэнкъым
ижьагъэнкъым
джьагъэнкъым
вжьагъэнкъым
яжьагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
зжьагъэнт
бжьагъэнт
ижьагъэнт
джьагъэнт
вжьагъэнт
яжьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнтэкъым
бжьагъэнтэкъым
ижьагъэнтэкъым
джьагъэнтэкъым
вжьагъэнтэкъым
яжьагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
зжьагъэн
бжьагъэн
ижьагъэн
джьагъэн
вжьагъэн
яжьагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнкъэ
бжьагъэнкъэ
ижьагъэнкъэ
джьагъэнкъэ
вжьагъэнкъэ
яжьагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
зжьагъэнт
бжьагъэнт
ижьагъэнт
джьагъэнт
вжьагъэнт
яжьагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнтэкъэ
бжьагъэнтэкъэ
ижьагъэнтэкъэ
джьагъэнтэкъэ
вжьагъэнтэкъэ
яжьагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
зжьагъэнущ
бжьагъэнущ
ижьагъэнущ
джьагъэнущ
вжьагъэнущ
яжьагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнукъым
бжьагъэнукъым
ижьагъэнукъым
джьагъэнукъым
вжьагъэнукъым
яжьагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
зжьагъэнут
бжьагъэнут
ижьагъэнут
джьагъэнут
вжьагъэнут
яжьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнутэкъым
бжьагъэнутэкъым
ижьагъэнутэкъым
джьагъэнутэкъым
вжьагъэнутэкъым
яжьагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
зжьагъэну
бжьагъэну
ижьагъэну
джьагъэну
вжьагъэну
яжьагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнукъэ
бжьагъэнукъэ
ижьагъэнукъэ
джьагъэнукъэ
вжьагъэнукъэ
яжьагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
зжьагъэнут
бжьагъэнут
ижьагъэнут
джьагъэнут
вжьагъэнут
яжьагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
зжьагъэнутэкъэ
бжьагъэнутэкъэ
ижьагъэнутэкъэ
джьагъэнутэкъэ
вжьагъэнутэкъэ
яжьагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зыжь
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зымыжь
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыжьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыжьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зыжьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зымыжьыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыжьын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыжьын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зыжьыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зымыжьыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
зжьы
бжьы
ижь
джьы
вжьы
яжь
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжь
умыжь
имыжь
дымыжь
фымыжь
ямыжь
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зжьа
бжьа
ижьа
джьа
вжьа
яжьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьа
умыжьа
имыжьа
дымыжьа
фымыжьа
ямыжьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зжьыгъа
бжьыгъа
ижьыгъа
джьыгъа
вжьыгъа
яжьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьыгъа
умыжьыгъа
имыжьыгъа
дымыжьыгъа
фымыжьыгъа
ямыжьыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зжьын
бжьын
ижьын
джьын
вжьын
яжьын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьын
умыжьын
имыжьын
дымыжьын
фымыжьын
ямыжьын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зжьыну
бжьыну
ижьыну
джьыну
вжьыну
яжьыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьыну
умыжьыну
имыжьыну
дымыжьыну
фымыжьыну
ямыжьыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
жьы
ит зэман - щымыӀэныгъэ
мыжь
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
жьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыжьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
жьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
мыжьыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
жьын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыжьын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
жьыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
мыжьыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрызжь
зэрыбжь
зэрижь
зэрыджь
зэрывжь
зэражь
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыжь
зэрумыжь
зэримыжь
зэрыдмыжь
зэрывмыжь
зэрамыжь
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызжьа
зэрыбжьа
зэрижьа
зэрыджьа
зэрывжьа
зэражьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыжьа
зэрумыжьа
зэримыжьа
зэрыдмыжьа
зэрывмыжьа
зэрамыжьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрызжьыгъа
зэрыбжьыгъа
зэрижьыгъа
зэрыджьыгъа
зэрывжьыгъа
зэражьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыжьыгъа
зэрумыжьыгъа
зэримыжьыгъа
зэрыдмыжьыгъа
зэрывмыжьыгъа
зэрамыжьыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызжьын
зэрыбжьын
зэрижьын
зэрыджьын
зэрывжьын
зэражьын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыжьын
зэрумыжьын
зэримыжьын
зэрыдмыжьын
зэрывмыжьын
зэрамыжьын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрызжьыну
зэрыбжьыну
зэрижьыну
зэрыджьыну
зэрывжьыну
зэражьыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрызмыжьыну
зэрумыжьыну
зэримыжьыну
зэрыдмыжьыну
зэрывмыжьыну
зэрамыжьыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щызжь
щыбжь
щижь
щыджь
щывжь
щажь
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыжь
щумыжь
щимыжь
щыдмыжь
щывмыжь
щамыжь
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызжьа
щыбжьа
щижьа
щыджьа
щывжьа
щажьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыжьа
щумыжьа
щимыжьа
щыдмыжьа
щывмыжьа
щамыжьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щызжьыгъа
щыбжьыгъа
щижьыгъа
щыджьыгъа
щывжьыгъа
щажьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыжьыгъа
щумыжьыгъа
щимыжьыгъа
щыдмыжьыгъа
щывмыжьыгъа
щамыжьыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызжьын
щыбжьын
щижьын
щыджьын
щывжьын
щажьын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыжьын
щумыжьын
щимыжьын
щыдмыжьын
щывмыжьын
щамыжьын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щызжьыну
щыбжьыну
щижьыну
щыджьыну
щывжьыну
щажьыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щызмыжьыну
щумыжьыну
щимыжьыну
щыдмыжьыну
щывмыжьыну
щамыжьыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здэзжь
здэбжь
здижь
здэджь
здэвжь
здажь
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыжь
здумыжь
здимыжь
здэдмыжь
здэвмыжь
здамыжь
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзжьа
здэбжьа
здижьа
здэджьа
здэвжьа
здажьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыжьа
здумыжьа
здимыжьа
здэдмыжьа
здэвмыжьа
здамыжьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здэзжьыгъа
здэбжьыгъа
здижьыгъа
здэджьыгъа
здэвжьыгъа
здажьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыжьыгъа
здумыжьыгъа
здимыжьыгъа
здэдмыжьыгъа
здэвмыжьыгъа
здамыжьыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзжьын
здэбжьын
здижьын
здэджьын
здэвжьын
здажьын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыжьын
здумыжьын
здимыжьын
здэдмыжьын
здэвмыжьын
здамыжьын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здэзжьыну
здэбжьыну
здижьыну
здэджьыну
здэвжьыну
здажьыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здэзмыжьыну
здумыжьыну
здимыжьыну
здэдмыжьыну
здэвмыжьыну
здамыжьыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзжь
щӀэбжь
щӀижь
щӀэджь
щӀэвжь
щӀажь
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыжь
щӀумыжь
щӀимыжь
щӀэдмыжь
щӀэвмыжь
щӀамыжь
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзжьа
щӀэбжьа
щӀижьа
щӀэджьа
щӀэвжьа
щӀажьа
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыжьа
щӀумыжьа
щӀимыжьа
щӀэдмыжьа
щӀэвмыжьа
щӀамыжьа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзжьыгъа
щӀэбжьыгъа
щӀижьыгъа
щӀэджьыгъа
щӀэвжьыгъа
щӀажьыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыжьыгъа
щӀумыжьыгъа
щӀимыжьыгъа
щӀэдмыжьыгъа
щӀэвмыжьыгъа
щӀамыжьыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзжьын
щӀэбжьын
щӀижьын
щӀэджьын
щӀэвжьын
щӀажьын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыжьын
щӀумыжьын
щӀимыжьын
щӀэдмыжьын
щӀэвмыжьын
щӀамыжьын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀэзжьыну
щӀэбжьыну
щӀижьыну
щӀэджьыну
щӀэвжьыну
щӀажьэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀэзмыжьыну
щӀумыжьыну
щӀимыжьыну
щӀэдмыжьыну
щӀэвмыжьыну
щӀамыжьыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
зжьыуэ
бжьыуэ
ижьу
джьыуэ
вжьыуэ
яжьу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьу
умыжьу
имыжьу
дымыжьу
фымыжьу
ямыжьу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зжьауэ
бжьауэ
ижьауэ
джьауэ
вжьауэ
яжьауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыжьауэ
умыжьауэ
имыжьауэ
дымыжьауэ
фымыжьауэ
ямыжьауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
зжьыурэ
бжьыурэ
ижьурэ
джьыурэ
вжьыурэ
яжьурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыжьурэ
умыжьурэ
имыжьурэ
дымыжьурэ
фымыжьурэ
ямыжьурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэн
Подлежащэ
сэ
--
узожь
сожь
--
фызожь
сожь(хэ)
уэ
сыбожь
--
уожь / божь
дыбожь
--
уожь(хэ) / божь(хэ)
абы
сежь
уежь
ежь
дежь
фежь
ежь(хэ)
дэ
--
удожь
дожь
--
фыдожь
дожь(хэ)
фэ
сывожь
--
фожь
дывожь
--
фожь(хэ)
абыхэм
сажь
уажь
яжь
дажь
фажь
яжь(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Подлежащэ
сэ
--
уз[жьрэ]
з[жьырэ]
--
фыз[жьрэ]
з[жьы(хэ)рэ]
уэ
сыб[жьрэ]
--
б[жьырэ]
дыб[жьрэ]
--
б[жьы(хэ)рэ]
абы
си[жьрэ]
уи[жьрэ]
и[жьрэ]
ди[жьрэ]
фи[жьрэ]
и[жь(хэ)рэ]
дэ
--
уд[жьрэ]
д[жьырэ]
--
фыд[жьрэ]
д[жьы(хэ)рэ]
фэ
сыв[жьрэ]
--
в[жьырэ]
дыв[жьрэ]
--
в[жьы(хэ)рэ]
абыхэм
са[жьрэ]
уа[жьрэ]
я[жьрэ]
да[жьрэ]
фа[жьрэ]
я[жь(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жь]ы
[жь]ыр
--
[жь]ыхэр
Эргативнэ:
[жь]ы
[жь]ым
--
[жь]ыхэм
Послеложнэ:
[жь]ыкӀэ
[жь]ымкӀэ
[жь]ыхэкӀэ
[жь]ыхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[жь]у
[жь]ырауэ
[жь]ыхэу
[жь]ыхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жь]а
[жь]ар
--
[жь]ахэр
Эргативнэ:
[жь]а
[жь]ам
--
[жь]ахэм
Послеложнэ:
[жь]акӀэ
[жь]амкӀэ
[жь]ахэкӀэ
[жь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[жь]ауэ
[жь]арауэ
[жь]ахэу
[жь]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жь]ын
[жь]ыныр
--
[жь]ынхэр
Эргативнэ:
[жь]ын
[жь]ыным
--
[жь]ынхэм
Послеложнэ:
[жь]ынкӀэ
[жь]ынымкӀэ
[жь]ынхэкӀэ
[жь]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[жь]ыну
[жь]ынырауэ
[жь]ынхэу
[жь]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[жь]ыну
[жь]ынур
--
[жь]ынухэр
Эргативнэ:
[жь]ыну
[жь]ынум
--
[жь]ынухэм
Послеложнэ:
[жь]ынукӀэ
[жь]ынумкӀэ
[жь]ынухэкӀэ
[жь]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[жь]ынууэ
[жь]ынурауэ
[жь]ынухэу
[жь]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
МажьэкӀэ щхьэцыр зэӀыхын, телъэщӀэн.
ЩАПХЪЭХЭР
Дахэлинэ псынщӀэу къотэдж, бостейр щетӀагъэ, и щхьэцыр тӀэкӀу ежьри, чэсинкӀэ пӀащӀэмкӀэ фӀепхыкӀ. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ , Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,
«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984
нап. 103
адыгэбзэ
урысыбзэ/русский
инджылыбзэ/English
Гъуджэм иплъэурэ Цацэ и щхьэцыр егугъуу ежь , еухуэн.
Смотря в зеркало, Цаца старательно свои волосы причёсывает и заплетает.
Tsatsa carefully combs and braids her hair while looking in the mirror.
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
УРЫСЫБЗЭ
жьын: расчесывать, причесывать
БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
</nowiki>